Skip to main content

Redactie Beroepseer

Samenvatting 5 rapporten: ‘Toekomst jeugd’. Gezamenlijke visie jeugdexperts op hervorming jeugdzorg

Hulpverleners, ervaringsdeskundigen, toezichthouders en inhoudelijk experts in de jeugdzorg hebben de afgelopen maanden de koppen bijeen gestoken om te komen tot een samenhangende toekomstvisie. In het rapport Toekomst jeugd, de samenvatting pleitten de partijen er onder meer voor dat hulpverleners zich ontwikkelen tot stevige ‘poortwachters’.

Nieuwe Raad voor de Jeugd

Ook willen de opstellers van het rapport dat er wordt ingezet op de ontwikkeling van een professionele leercultuur met onder meer een sectorbreed onderwijsprogramma met verplichte nascholing en goede arbeidsvoorwaarden. De ontwikkeling moet bovendien worden gemonitord en aangejaagd door een nieuwe Raad voor de Jeugd en een Deltacommissaris Jeugd.

Hervorming van de jeugdzorg

Met landelijke kwaliteitseisen willen jeugdhulppartijen gaan helpen bij de inzet van essentiële jeugdhulp. Het rapport moet een bijdrage leveren aan de hervorming van de Jeugdzorg waar het ministerie van Volksgezondheid (VWS) momenteel aan werkt. Op basis van vijf eerder verschenen rapporten en aangevuld met input van ervaringsdeskundigheid, Jeugdzorg Nederland en vereniging Pleeggezinnen Nederland werd één gezamenlijke samenvatting opgesteld: Toekomst Jeugd, de samenvatting. Het sluit aan bij de volgende vijf nota’s:

  • Van systemen naar mensen, van de Sociaal Economische Raad;
  • Manifest De Jeugdsprong van de FNV en Stichting Beroepseer;
  • Samen verder van IGJ, NZa, RVS en de Kinder- en Nationale Ombudsman;
  • Op de groei van de Beweging van 0;
  • Vasthoudend transformeren van het Nederlands Jeugd Instituut.

Vergeten waar het echt om gaat

Strategisch adviseur Joep Choy is voorzitter van de gelegenheidssamenwerking voor dit rapport. Hij benadrukt het belang van het advies: “In de politieke en bestuurlijke drukte die is ontstaan rond de jeugdzorg wordt vaak vergeten waar het écht om gaat: wat hebben het gezin en kinderen echt nodig? Wij gaan van daaruit na wat nodig is om vanuit meerdere perspectieven haalbare en betaalbare jeugdhulp te bieden”.

Betere samenwerking

De opstellers van het rapport pleiten voor een betere samenwerking binnen de jeugdzorg door een overzichtelijke rolverdeling. Er moet een heldere voorziening komen rond jeugd- en gezinsteams. En er wordt gepleit voor betere arbeidsomstandigheden voor jeugdzorgmedewerkers. “Ook op het vlak van kwaliteit valt er nog veel te winnen, én voor professionals én voor zorgorganisaties”, zegt Peter Dijkshoorn, landelijk ambassadeur voor een lerend jeugdstelstel.

Toewijding en betrokkenheid

Arne Popma van de gezamenlijke beroepsverenigingen: “Het is echt bijzonder met hoeveel toewijding en betrokkenheid verschillende partijen tot deze samenvatting zijn gekomen”. Volgens Mannus Boote, ervaringsdeskundige van ExpEx (Experienced Experts) bevat de samenvatting veel verschillende perspectieven en oplossingsrichtingen waar de partijen het over eens zijn. “Inclusief die van de (pleeg)ouders en jongeren, waar het uiteindelijk natuurlijk allemaal om gaat”.

Verschillen te overbruggen

FNV-bestuurder Maaike van der Aar: “Ondanks dat er best nog verschillen te overbruggen zijn, is het belangrijk om te merken dat we als partijen ‘met de pootjes in de modder’ het over veel oplossingsrichtingen eens zijn of eens kunnen worden en verantwoordelijk willen nemen. Dit is dan ook wat ons betreft een belangrijke, zo niet de belangrijkste, basis voor de komende gesprekken over hervormingen in de jeugdzorg”.

Hervormingsagenda

Het ministerie van VWS stelt voor volgend jaar in totaal 1,9 miljard euro beschikbaar voor het oplossen van de tekorten in de jeugdzorg. Onderdeel van de forse financiële investering is dat de jeugdzorg beter georganiseerd moet worden. Hoe dat moet, wordt besproken aan een zogeheten hervormingstafel die eind 2021 met een hervormingsagenda moet komen. Aan die tafel zitten onder meer VWS, de gemeenten (VNG), de Branches gespecialiseerde Zorg voor Jeugd, cliëntenorganisaties en beroepsverenigingen.

Downloaden Toekomst jeugd. De samenvatting: https://beroepseer.nl

Jeugdzorgexperts leveren gezamenlijk visie voor hervorming jeugdzorg, door Sander Wageman, FMV, 18 oktober 2021: www.fnv.nl

Herziene versie manifest De Jeugdsprong met update van ‘aanbeveling no 5’ over jeugdbescherming, Blogs Beroepseer, 6 oktober 2021: https://beroepseer.nl

Brief aan Vaste commissie VWS over hervormingen jeugdzorg. Maak Jeugdsprong volwaardig onderdeel van hervormingstafel, Blogs Beroepseer, 30 september 2021: https://beroepseer.nl

Dagbladen worden steeds uniformer. Oorzaak is duopolie op Nederlandse krantenmarkt

In de afgelopen veertig jaar is het aantal dagbladuitgevers in Nederland sterk teruggelopen. In 1980 waren er nog veertig uitgevers, in 2020 nog zes. Namen als Sijthoff, VNU, Audet, Kluwer, van der Loeff en Damiate zijn verdwenen.Twee van die zes – de Belgische bedrijven Mediahuis en DPG Media – beheersen naar schatting bijna 95 procent van de markt voor gedrukte kranten. Daarnaast hebben ze aanzienlijke belangen in tijdschriften, huis-aan-huisbladen, online-uitgaven en radio.

Rendement en rationalisering staan bij de Vlaamse duopolisten*) in de Nederlandse dagbladenmarkt voorop, schrijft journalist Joost Ramaer in Vrij Nederland. Dat blijkt uit hun prijsverhogingen en inhoudelijk steeds uniformere aanbod.
Ramaers artikel Eigen smoel of eenheidsworst? De toekomst van de noordelijke dagbladen onder Mediahuis, is het vierde en laatste deel van een onderzoek door journalistencollectief Spit naar het Vlaamse duopolie in de Nederlandse kranten.

Hun mediamarkt was uniek

Drie betaalde kranten en 33 gratis huis-aan-huisbladen, waren tot eind november 2020 allemaal in handen van een onafhankelijke regionale uitgeverij. Friezen, Groningers en Drenten mogen door ‘Den Haag’ dan meestal met de nek worden aangekeken, hun mediamarkt was uniek. In die maand werd de onafhankelijk Noordelijke Dagbladcombinatie (NDC) overgenomen door Mediahuis.

Mediahuis is de uitgever van de dagbladen NRC Handelsblad, De Telegraaf, en de regionale dagbladen De Limburger, Noordhollands Dagblad, De Gooi- en Eemlander, IJmuider Courantde Leeuwarder Courant, Dagblad van het Noorden Friesch Dagblad, en huis-aan-huis bladen.
DPG Media is uitgever van de dagbladen Trouw, Algemeen Dagblad (AD), De Volkskrant, Het Parool en de regionale dagbladen BN De Stem, Brabants Dagblad, De Gelderlander, De Stentor, Eindhovens Dagblad, Provinciale Zeeuwse Courant, Tubantia.

Schaalvergroting

Ramaer schrijft dat de Vlaamse duopolisten al jaren poseren als ‘de redders van de Nederlandse kranten’, zonder wie er in Nederland überhaupt geen pluriform media-aanbod meer zou bestaan – een riedel die hun eigen hoofdredacteuren al even lang braaf nabauwen. (Zie het artikel over krantenkoning Christian van Thillo van DPG Media in Vrij Nederland van 21 april 2021).
De bewering is evenwel een mythe. Ondanks hun gestage verval zijn alle betaalde Nederlandse kranten altijd goed winstgevend gebleven, op een paar titels na. Ook de regionale kranten. Anders hadden de Belgen al die bladen ook nooit opgeslokt natuurlijk. Dat zij daar per saldo bijna niks voor hoefden te betalen, was puur en alleen een gevolg van jarenlang wanbeheer bij de uitgeverijen van die kranten. Rampzalige overnames. Bergen schulden. Slepende ruzies tussen directies en aandeelhouders. Eerst bij PcM, toen bij Mecom-Wegener, vervolgens bij TMG, en tenslotte bij NDC.

En er speelt nog iets anders: hoe groter de uitgever, hoe meer hij neigt tot schaalvergroting en immer hogere rendementen. Nergens hakt die wedren er harder in dan bij lokale en regionale media, terwijl de nood aan hoogwaardige en onafhankelijke journalistiek nergens hoger is dan in de (kleine) steden en de regio’s.

DPG Media was de eerste uitgever die op grote schaal dezelfde landelijke kopij ging gebruiken voor al zijn regionale titels. Alle regionale DPG-kranten zijn kopbladen van het landelijke AD geworden. Geheel – AD Rotterdams Dagblad, AD Utrechts Nieuwsblad – of bijna helemaal: BD (ooit het Brabants Dagblad), ED (voorheen het Eindhovens Dagblad), De Stentor, Tubantia. Het Parool oogt nog als een zelfstandige titel, maar in deze Amsterdamse krant is op veel dagen een minderheid van de kopij afkomstig van de eigen redactie.

Vrij Nederland heeft op 9, 10 en 11 augustus 2021 onderzocht welke kopij er werd overgenomen door de Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden. Het bleek dat gemiddeld een derde van de kopij in deze bladen is overgenomen uit grote landelijke kranten. Vóór de overname van hun uitgeverij NDC kwam die vooral uit het AD: NDC had een deal gesloten met AD-eigenaar DPG Media. Sindsdien komt de landelijke kopij uit de Mediahuis-titels De Telegraaf, de Vlaamse De Standaard en NRC.

De Leeuwarder Courant en het Dagblad van het Noorden geven niet aan welke artikelen uit andere Mediahuis-kranten komen. Hun zusterkrant Friesch Dagblad doet dat wel. Die neemt overigens nauwelijks artikelen uit De Telegraaf over, maar vooral uit NRC. Hoe lang deze krant dat nog kan volhouden onder de nieuwe eigenaar is de vraag.
Mediahuis laat zijn Nederlandse redacties tot dusver veel meer de vrije hand dan DPG Media.

De schaalvergroting bedreigt de pluriformiteit in het Nederlandse medialandschap. Met twee mediaconcerns is de democratie niet voldoende voorzien van een vierde macht, die controleert, bekritiseert en zaken aan het licht brengt.

Noot
*) Een duopolie is een soort oligopolie waarbij twee bedrijven dominante of exclusieve zeggenschap hebben over een markt

Lees het hele artikel van Joost Ramaer, Eigen smoel of eenheidsworst? De toekomst van de noordelijke dagbladen onder Mediahuis, Vrij Nederland, 30 september 2021: www.vn.nl/overname-ndc/

Krantenkoning Christian Van Thillo: de man die ons medialandschap verschraalde, Vrij Nederland, door Kim van Keken en Joost Ramaer, 21 april 2021:  www.vn.nl/krantenkoning-christian-van-thillo/

Miljarden Belgische staatssteun verschralen systematisch de Nederlandse media, Business AM, 4 mei 2021: https://businessam.be

Media grijpen meer naar het ANP: hoe pluriform is het medialandschap met maar één persbureau? door Sjors Hofstede. Stimuleringsfonds voor de jouralistiek 1 juni 2021: www.svdj.nl/

Hoe Nederland een dagblad-duopolie kreeg, door Piet Bakker, SvdJ, 16 september 2020: www.svdj.nl

U P D A T E

De Belg – Christian Van Thillo, de mediakoning van de Lage Landen, door Mark Koster, uitgeverij Prometheus, 2024: https://uitgeverijprometheus.nl/boeken/belg-paperback/

 

Foto bovenaan is van Michael Schwarzenberger

Hoe komt het toch dat leraren nog steeds met al hun praktijkervaring zelden betrokken worden bij vernieuwingen in het onderwijs?

In en rond het onderwijs zijn veel organisaties met onderwijsinnovatie bezig. Maar relevante vernieuwing kan alleen maar plaatsvinden in de dagelijkse praktijk. Door ‘gewone’ leraren op ‘gewone’ scholen. Daar moet het gebeuren.
Kimon Moerbeek blikt in een essay terug op vijftien jaar pionieren door leraren en trekt hieruit een les voor het hele onderwijs. Moerbeek is onderwijsvernieuwer en senior adviseur sociale innovatie en onderwijs van Kennisland1). Hij stond aan de wieg van het in 2018 van start gegane programma Onderwijs Pioniers. Doel daarvan was een antwoord geven op de top-down vernieuwingen in het onderwijs, waarbij leraren vaak niet betrokken zijn en waar zij gebrek aan professionele ruimte ervaren. Tien jaar later kreeg het initiatief een duurzame plek in het onderwijs onder de vleugels van het LerarenOntwikkelFonds (LOF), een netwerk van, voor en door leraren voor vernieuwing van het onderwijs van binnenuit.

Leraren aan het roer

Volgens Moerbeek slaagt onderwijsvernieuwing alleen met leraren aan het roer: “Het leek zo’n eenvoudig, bijna té simpel idee. Een idee dat letterlijk het levenslicht zag op de achterkant van een bierviltje aan een cafétafel in de winter van 2007. Waarom zou een leraar met een goed idee om het onderwijs op school te verbeteren dat idee niet gewoon kunnen realiseren? Wat is er voor nodig om te zorgen dat leraren, van Texel tot Maastricht, met een idee over hoe het onderwijs beter kan, ondersteund worden om daar echt iets mee te doen?

Het bleek een vraag met veel implicaties, die raakt aan de logica van decennia onderwijsbeleid, het professionele beroepsbeeld en de beroepstrots van de leraar, de inrichting en kennisinfrastructuur van het onderwijssysteem, de wetenschap versus de praktijk, het idee van scholen als lerende organisaties, nieuwe perspectieven op leiderschap en de manier waarop leraren georganiseerd zijn als beroepsgroep. In die ene vraag lag het begin van een nieuw tijdperk besloten. Een transformatie van de leraar als uitvoerder van door anderen bedachte methodes en beleid, een soort lopende bandmedewerker, naar de leraar als architect van het onderwijs”.

Gebrek aan visie

Moerbeek eindigt zijn essay met:
“…. maar een baanbrekende systematiek om leraren structureel meer ruimte en ondersteuning te bieden ontbreekt vooralsnog. Er wordt hier en daar wel lippendienst bewezen aan de rol van de leraar, maar een baanbrekende systematiek om leraren structureel meer ruimte en ondersteuning te bieden ontbreekt vooralsnog. De manier waarop de NPO-gelden2) zijn uitgezet, laten eenzelfde gebrek aan visie zien om van deze historische kans gebruik te maken het onderwijsveld fundamenteel aan te passen volgens dit logische, voortschrijdende inzicht: alleen de leraar kan de toekomst van het onderwijs succesvol vormgeven. De pionierende leraar welteverstaan. Maar daar zijn ook pionierende bestuurders, schoolleiders, beleidsmakers en politici voor nodig. Leraren zijn er klaar voor. Nu de rest nog”.

Lees het hele essay van Kimon Moerbeek: Onderwijsvernieuwing slaagt alleen met leraren aan het roer, Kennisland, 12 oktober 2021: www.kl.nl/opinie/onderwijsvernieuwing-slaagt-alleen-met-leraren-aan-het-roer/

Leraren Ontwikkel Fonds – LOF: www.lerarenontwikkelfonds.nl (Het LOF is gestopt. Daarvoor in de plaats heeft het ministerie van OCW de regeling Schoolkracht gelanceerd: https://sterkmetschoolkracht.nl/ (website Sterk met schoolkracht is opgeheven)  De LOF-onderzoeken zijn ondergebracht bij het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek: www.nro.nl/onderzoeksprojecten?f%5B0%5D=project_types%3A499)

Regeling Schoolkracht is per 1 augustus 2022 afgerond. Om de geleerde lessen van Schoolkracht niet verloren te laten gaan, blijven de praktijkvoorbeelden van regeling Schoolkracht en de LOF-regeling beschikbaar via https://archief.meteddie.nl/schoolkracht/?page=1

Leraren maken het onderwijs: https://jijmaakthetonderwijs.nl/#s1 (Website is opgeheven)

Noten
1) Kennisland is sinds 1999 gespecialiseerd in het onderzoeken en ontwerpen van maatschappelijke vooruitgang. Kennisland leert mensen zelf vernieuwen, en heeft sinds de oprichting met tientallen organisaties in binnen- en buitenland samengewerkt.
2) NPO-gelden: In het voorjaar van 2021 trok de overheid 8,5 miljard euro uit voor scholen om corona-achterstanden in te halen: Het Nationaal Programma Onderwijs (NPO).

 

Afbeelding bovenaan is van Peggy en Marco Lachmann-Anke

Het Alternatieven-kabinet stopt

Het Alternatieven-kabinet heeft besloten met de activiteiten te stoppen m.i.v. 14 oktober 2021. Maar, de kernboodschap – het versterken van vertrouwen, vakmanschap en de menselijke maat – blijft levend en wordt verder verspreid, zij het in andere vormen. Stichting Beroepseer blijft de krachten bundelen en is bezig met het ontwikkelen van kortdurende, krachtige coalities met een helder doel. Een voorbeeld is denktank De Jeugdsprong, opgericht in samenwerking met FNV Jeugdzorg. De denktank lanceerde in mei 2021 het Manifest De Jeugdsprong met adviezen en aanbevelingen voor een ander jeugdzorgstelsel. Het kernteam van de denktank, dat in totaal zestien leden telt, wordt geleid door Steven de Waal, oprichter en voorzitter van Public Space.

Korte terugblik

Op 31 mei 2018 ging het Alternatieven-kabinet van start. Aanleiding was het besef dat we in de samenleving verstrikt zijn geraakt in top-down denken. Het echte leven is secundair geworden en onzichtbaar waar het beleid wordt gemaakt. Doel van het Alternatieven-kabinet was alternatieven ontwikkelen voor twee thema’s, jeugdhulp en de tweedeling in het onderwijs.

Het Alternatieven-kabinet bestond uit tien leden, onder leiding van Jos de Blok, directeur van Buurtzorg Nederland. Zij zijn allen professionals die hun eigen kennis, ethiek en ervaring en die van anderen inzetten voor alternatieven, gebaseerd op vertrouwen, vakmanschap en menselijk contact. Het Alternatieven-kabinet wilde laten zien hoe het beter, slimmer en duurzamer kan en burgers en professionals, die nu in de schaduw staan, in het zonnetje zetten.

Na de feestelijke start in de Social Impact Factory in Utrecht, volgde in november 2018 een bijeenkomst – een ‘Alternatieven-lab’ – in Oude IJsselstreek in de Gelderse Achterhoek voor de presentatie van het boek Écht doen wat nodig is. Een pleidooi voor kleinschalige en effectieve jeugdhulp. Daarbij aanwezig waren leden van het Alternatieven-kabinet. Naar aanleiding van deze bijeenkomst heeft de gemeente van Oude IJsselstreek het jeugdzorgbeleid geheel omgegooid.

Daarna zijn er nog enkele bijeenkomsten geweest van het Alternatieven-kabinet maar in de loop van 2020 bleek een actief en werkzaam Alternatieven-kabinet steeds lastiger, mede door de coronacrisis. Stichting Beroepseer blijft regelmatig een Alternatieven-lab Jeugdhulp organiseren. Binnenkort een in de gemeente Zutphen.

Verslag Start Alternatieven-kabinet, 2018: https://beroepseer.nl/blogs/verslag-start-alternatieven-kabinet/

Filmimpressie Start Alternatieven-kabinet, 2018: https://beroepseer.nl/video-podcast/andere/filmimpressie-start-alternatieven-kabinet/

Verslag Alternatieven-lab jeugdhulp, 2018: https://beroepseer.nl/blogs/verslag-alternatieven-lab-jeugdhulp/

Stichting Beroepseer lanceert Alternatieven-kabinet onder leiding van Jos de Blok, 2018: https://beroepseer.nl/actueel-in-beroepseer/stichting-beroepseer-lanceert-alternatieven-kabinet-onder-leiding-van-jos-de-blok/

Manifest De Jeugdsprong feestelijk gepresenteerd, 2020: https://beroepseer.nl/actueel-in-beroepseer/manifest-de-jeugdsprong-feestelijk-gepresenteerd/

 

Foto bovenaan is van Walter Knerr

‘Stadsgeneeskunde’ verovert plaats no 97 in dertiende ‘Duurzame 100’ van dagblad Trouw

Dagblad Trouw heeft de Duurzame 100 van 2021 gepresenteerd. Op nr 97 staat Stadsgeneeskunde. Natuur geneest, is het motto van de Rotterdamse ‘stadsdokter’ Rini Biemans, uitvinder van Stadsgeneeskunde ofwel landleven in de stad en eco-sociale wijkontwikkeling. In zijn woonplaats Rotterdam is hij sinds jaren bezig de stad leefbaarder en gezonder te maken met zijn kleine, biodiverse tuinen en parken. Altijd met inzet van buurtbewoners. Dat hij in dat streven ook telkens weer te maken krijgt met onbegrip en tegenwerking van het lokale ambtenarenapparaat, is te betreuren. De gemeente denkt volgens Biemans nogal rechtlijnig over de manier waarop een park onderhouden moet worden.

Esther Bijlo bracht Biemans een bezoek in Rotterdam en liep met hem mee door zijn ‘buitenruimte’:
“Rini Biemans beent over de kronkelende paadjes met boomschors. ‘Kijk wat hier ­allemaal groeit’ wijst hij. ‘Teunisbloem, kaardebol, boerenwormkruid. Inheemse planten, sommigen vinden het onkruid. Je hoeft er niet zoveel aan te doen, als je moedertje natuur een beetje haar gang laat gaan, krijg je heel veel soorten en insecten’.

De paadjes bevinden zich middenin in de stad, in Park 1943 in de wijk Tussendijken in Rotterdam-West. Het is een klein groen stukje met speeltuintje, het gevolg van een ‘vergisbombardement’ van de geallieerden in 1943. Biemans noemt zich ‘stadsdokter’. Natuur geneest, is zijn motto, en dat geldt net zo goed voor de postzegels groen in de stad. Het moderne bestaan is niet gezond, ziet hij, en dat geldt al helemaal aan de onderkant van de samenleving. ‘Het overgrote deel van de ziektelast is niet fysiek. Mensen hebben te veel stress, bewegen te weinig, eten slecht, zijn eenzaam’.

Door met buurtbewoners als vrijwilligers het park te onderhouden en te ontdoen van zwerfvuil, hoopt Biemans daar wat aan te doen. Op die manier beheert hij meerdere parken in Rotterdam. Vandaag helpt Patricia, die verderop in het park rondloopt en vuil verzamelt in een witte emmer. ‘Zij is illegaal in Nederland en zwanger, ze wordt door de kerk opgevangen. Ik probeer mensen als mens te benaderen, hier kunnen ze even zichzelf zijn, aan de onderkant is een groot gebrek aan aandacht’.

Biemans vindt dat de gemeente nogal rechtlijnig denkt over de manier waarop een park moet worden onderhouden. De kunst is volgens hem om niet te veel te doen. Zijn les is de natuur de ruimte en de tijd te geven. ’Liefde en aandacht aan de buitenruimte geeft ook liefde aan de mensen die er wonen. Ik zou willen dat de gemeente daar ook een beetje blij van zou worden’.

Lees het hele interview met Rini Biemans: ‘Laat de natuur het zelf doen, ook in de stad’, door Esther Bijlo, Trouw, 2 oktober 2021: www.trouw.nl

De Duurzame 100 van Trouw 2021: https://verhalen.trouw.nl/duurzame100/

Dokter Biemans: https://www.dokterbiemans.nl

Video: De Tuinman (m/v), het beroep dat steden weer gezond gaat maken, Beroepseer, 29 april 2016: https://beroepseer.nl

Samenwerking van groep ambtenaren blijkt zeer succesvol

Bijna twee keer zoveel mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt vindt een baan via de methode IPS in vergelijking tot andere methodieken. Een groot succes, en daarom krijgt de re-integratiemethode Individuele Plaatsing en Steun (IPS) voor de komende twee jaar achttien miljoen euro uit de rijksbegroting.
Achter de achttien miljoen zit een verhaal van een bevlogen samenwerking tussen ambtenaren van verschillende overheden, verenigingen en zorgpartijen: de ministeries van SZW en VWS, De Nederlandse GGZ, UWV, Cedris, Divosa, Mensen met Mogelijkheden, MIND, Valente, Stichting Samen Sterk zonder Stigma, de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten en werkgeversvereniging AWVN – verenigd in het initiatief Sterk door Werk.

Tijdens behandeling geplaatst bij werkgever

Een derde van de mensen met een uitkering ontvangt GGZ-hulp. En bijna 60 procent van de totale GGZ-kosten gaat naar mensen met een uitkering, ontdekten drie ambtenaren op het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). De oplossing bleek te zijn de re-integratiemethode IPS.
IPS is een methode waarbij mensen met psychische problemen, die daarvoor in behandeling zijn bij een GGZ-instelling, niet pas ná hun behandeling op zoek gaan naar werk. In plaats daarvan worden ze, als zij dat willen, tijdens hun behandeling geplaatst bij een werkgever. Het begint dus meteen met echt betaald werk. Een trajectbegeleider begeleidt zowel de cliënt als de werkgever.
IPS leidt bij 44 procent van de deelnemers binnen 30 maanden tot betaald werk, terwijl die uitkomst bij andere methodieken 25 procent is.

Enthousiast

Werkgevers zijn enthousiast over IPS. Hans van Beek werkt bij U-stal, een stichting voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Ze beheren depots, fietsenstallingen en bieden schoonmaakdiensten aan.
Bij Van Beek zijn negen mensen met een IPS- traject geplaatst. Acht daarvan waren een succes. De negende stopte vanwege medicatieproblemen. Van Beek: “Je merkt dat er op de achtergrond grote afstemming is geweest. Daardoor verdwijnt de ruis uit het traject. De trajectbegeleider geeft de beperkingen aan en is een praktisch aanspreekpunt die alle gegevens bezit, daardoor hoef je niet steeds naar een andere instantie voor bepaalde informatie”.
Van Beek heeft dat ook weleens anders meegemaakt. Hij vertelt over een man die thuis gevonden werd in apathische staat. Het was moeilijk om hem nog ergens gemotiveerd voor te krijgen. Dankzij de vele inspanningen van U-Stal lukte het om de man weer met plezier naar het werk te krijgen. Totdat zijn medicatie, zonder afstemming of aankondiging, werd aangepast.

Van Beek: “Voor we het wisten was hij weer in dezelfde staat als eerder. Het was handig geweest als wij geïnformeerd waren over zijn medicatie, dan konden wij ook weer het effect daarvan rapporteren. Nu hebben we ontzettend veel energie gestoken in deze man en heeft het uiteindelijk tot niets geleid. En dat komt dan door een externe partij. Dat is ontzettend zonde”.

Op Overheid van nu – voor professionals die interbestuurlijk samenwerken – staan meer verhalen over de manier waarop werkgevers de samenwerking van GGZ, UWV en gemeente hebben ervaren. Ook komt initiatiefnemer Henk-Jan Grotenhuis van het ministerie van SZW aan het woord over  het zoeken naar samenwerking en intrinsieke motivatie.
Ga naar: Het succesverhaal van een groep ambtenaren met een gevoel van urgentie, Overheid van nu, 11 oktober 2021: www.overheidvannu.nl 

Zie ook Documentaire tv-serie ‘Employable me’ helpt mensen met een beperking aan een baan. Zo kan het ook! Blogs Beroepseer, 16 augustus 2018: https://beroepseer.nl

 

Afbeelding bovenaan is van Gerd Altmann

De leeuw

Vince, een ervaren acteur probeert zijn werk te doen in een filmstudio waar hij is voor een audio-opname. Met zijn geoefende, welluidende stem draagt hij hardop de tekst van een reclameboodschap voor. Behalve de regisseur en de geluidsman zijn er nog drie mensen aanwezig in dezelfde ruimte, twee mannen en een vrouw. Ze zitten daar in naam het bedrijf waarvoor de reclameboodschap is bestemd en luisteren mee. Het veeleisende managerstrio lijkt al gauw andere ideeën te hebben over de opname. Ze leveren voortdurend kritiek op bijna elke zin die de acteur uitspreekt. Op een gegeven moment doet een van hen een suggestie.

Intussen zijn acteur, regisseur en geluidsman de wanhoop nabij door steeds weer nieuwe eisen van het trio. Vince, die zijn best doet, moet telkens een zin herhalen, op aanwijzing van mensen die tot in detail denken het beter te weten.
Dan gebeurt er iets onverwachts, en een hilarische slotscène volgt.

The Lion is een korte, perfect uitgevoerde satire over werk, vakmanschap, bemoeizucht en pedanterie, met aan het eind een wijze les.
De film is geproduceerd door Omeleto, makers van de beste korte films die meer dan eens bekroond zijn met een Oscar en prijzen hebben gewonnen op internationale filmfestivals als het festival van Sundance en van Cannes.

The Lion, duur ruim 8 min; met Engelse ondertiteling.

Meer films op Omeleto: www.youtube.com

 

Hersteloperatie van kinderopvangtoeslagaffaire blijkt te ingewikkeld en traag, constateert Nationale Ombudsman

De Nationale ombudsman heeft, op uitnodiging van de staatssecretaris van Financiën – Toeslagen en Douane, in juli 2020 besloten dat hij tijdens de hersteloperatie door Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) de klachtbehandeling door de UHT zal monitoren. Dit resulteerde op 25 mei 2021 in de eerste rapportage van de monitor.
Het Ministerie van Financiën en de Belastingdienst hebben de enorme taak om de ouders, die het slachtoffer werden van de kinderopvangtoeslagaffaire, herstel te bieden. Daarvoor hebben zij de Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen (UHT) opgericht. Het kan zijn dat ouders, die zich voor herstel hebben aangemeld, het niet eens zijn met de manier waarop de UHT die taak uitvoert. Of met de manier waarop medewerkers van de UHT hun te woord staan of hun zaak behandelen. Net als alle burgers die het niet eens zijn met een overheidsinstantie, kunnen ie ouders dan een klacht indienen bij de UHT.

Tweede rapportage

De Nationale ombudsman kondigde in de rapportage van mei aan dat hij de klachtbehandeling zal blijven volgen. De tweede rapportage betreft de periode maart tot en met juli 2021. Hierin gaat het vooral over de vraag of de UHT het groeiend aantal klachten over de hersteloperatie tijdig en met behoud van kwaliteit kan (blijven) afhandelen.

Nationale Ombudsman Reinier van Zutphen: “De klachtbehandeling van de UHT is tijdens de periode van ons onderzoek tekortgeschoten. Ze liepen flinke achterstanden op en ook wettelijke behandeltermijnen zijn in meer dan een kwart van de gevallen overschreden”.
Gedurende het onderzoek wees de Nationale ombudsman de UHT dit keer ook tussentijds op andere knelpunten dan alleen de klachtafhandeling. “Zo krijgen ouders geen of te weinig informatie over wanneer hun herstelverzoek wordt behandeld. Hierdoor weten zij vaak niet waar ze aan toe zijn. Daarmee zijn de stress en onzekerheid nog steeds aan de orde van de dag. Ouders willen deze kwestie emotioneel en financieel kunnen afsluiten, maar kunnen dat nog altijd niet”.

Systeem te ingewikkeld

De ombudsman blijft zich zorgen maken over hoe ingewikkeld de hersteloperatie is. “In mei van dit jaar heb ik dat duidelijk aangegeven, maar ik zie geen verbetering. De klachtbehandelaars bij de UHT kunnen doorgaans niets doen aan klachten over de behandelduur: het systeem is gewoon te ingewikkeld. En zo kunnen we bijna een parallel trekken tussen de fouten die de overheid in eerste instantie maakte bij de kinderopvangtoeslagaffaire – en de manier waarop ze nu omgaan met het oplossen ervan. Ouders lopen nog steeds vast, het herstel gaat traag en het systeem is te ingewikkeld. Het kabinet moet dit oplossen. Alles moet erop gericht zijn om de gedupeerde ouders duidelijkheid te geven. En dat vraagt om ingrijpende besluiten en maatregelen. Op deze manier komen we er niet”.

Ook de komende tijd blijft de Nationale ombudsman de klachtbehandeling van de UHT monitoren en de opvolging van zijn aanbevelingen bewaken. In het voorjaar van 2022 brengt de ombudsman daarover opnieuw een rapport uit.

Rapport Klacht gegrond, maar geen oplossing. 2e Rapportage monitor klachtbehandeling Uitvoeringsorganisatie Herstel Toeslagen, Maart t/m juli 2021, Nationale Ombudsman, 11 oktober 2021: www.nationaleombudsman.nl

Nationale ombudsman: hersteloperatie toeslagenaffaire in zwaar weer, Nationale Ombudsman, 11 oktober 2021: www.nationaleombudsman.nl

Eindrapport ‘Het gezag van de gemeenteraad’ gepresenteerd

Stichting Beroepseer heeft in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en de Vereniging van Griffiers een verkennend onderzoek uitgevoerd naar Het gezag van de gemeenteraad. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van het programma Democratie in actie. In vier gemeenten heeft de stichting Goed Werk Plaatsen georganiseerd, groepsgesprekken over manieren waarop het gezag van de raad versterkt kan worden: in Drechterland, Oldambt, Emmen en IJsselstein.

Op basis van de uitkomsten van deze bijeenkomsten, in combinatie met bestaande onderzoeksrapporten, heeft Stichting Beroepseer een eindrapportage opgesteld. Het rapport werd op maandag 11 oktober 2021 gepresenteerd.

Vijf belangrijkste punten voor versterking
van het gezag van de gemeenteraad

  1. Vergroot de zichtbaarheid van de gemeenteraad. Zet in op raadscommunicatie, waarmee je inzichtelijk maakt wie de gemeenteraad is en wat ze doet. De griffie kan hier een belangrijke rol in vervullen
  2. Maak werk van informele burgerparticipatie. Het is voor het gezag van de raad belangrijk om thema’s, problemen, kennis en geluiden bij burgers op te halen alvorens een stelling of standpunt in te nemen. De raad kan tot een gezagsvol optreden komen als zij zich probeert te verplaatsen in burgers en te redeneren vanuit hun positie.
  3. Zet in op constructief dualisme. Dat betekent dat het college probeert de gemeenteraad optimaal in zijn rol en positie te faciliteren, er is niet alleen oog voor de wensen en voorstellen van de coalitiepartijen maar ook voor de voorstellen van de oppositie. Daarbij is ook van belang om het contact tussen raadsleden en ambtenaren laagdrempelig te maken.
  4. Betrek de raad tijdig bij het maken van beleid. De raad dient tijdig betrokken te worden zodat zij inhoudelijk kan meedenken over en bijsturen op beleidsthema’s. De raad kan dan aan de voorkant invloed uitoefenen op beleid en uitvoering.
  5. Kwalitatief raadswerk. Het gezag van een raadslid neemt af als hij te algemeen, te gedetailleerd, te sterk gericht op de korte termijn of te sterk op basis van de waan van de dag, reageert op beleid, besluiten of voorstellen. Investeer daarom in een goede toerusting en deskundigheidsbevordering van de raad, maar ook in omgangsvormen en integriteit. En breng focus aan door duidelijke keuzes te maken waar je als raad het verschil wilt maken.

Meer informatie

Klik hier voor het volledige rapport Het gezag van de gemeenteraad.

Stichting Beroepseer over gezag

De afgelopen jaren heeft Stichting Beroepseer een brede agenda opgebouwd aan publicaties en bijeenkomsten rondom het thema gezag:

Gezagsdragers

De aandacht voor het thema gezag begon met de verschijning van de bundel Gezagsdragers in 2012. Dit boek, onder redactie van Gabriël van den Brink, Thijs Jansen en René Kneyber, vraagt aandacht voor het feit dat professionals als politieagenten, verpleegkundigen, leraren en conducteurs te kampen hebben met een gezagscrisis. Waar gezag in vroegere tijden inherent was aan de rol die zij vervulden, zien hedendaagse gezagsdragers zich gesteld voor een tegenstrijdige ontwikkeling: terwijl hun gezag steeds minder vanzelf spreekt, lijkt gezagsvol optreden meer dan ooit van hen verwacht te worden. Gezagsdragers bespreekt deze discrepantie en komt bovendien met (beleidsmatige) oplossingen.

Ambtelijk vakmanschap en moreel gezag

In essay Ambtelijk vakmanschap en moreel gezag (2016) pleiten Gabriël van den Brink en Thijs Jansen voor een ambtelijk statuut om de overheid meer gezag in de samenleving te bezorgen. Volgens de auteurs zijn er in de samenleving volop morele gezagsbronnen aanwezig. Maar, politieke bestuurders maken hier stelselmatig geen of te weinig gebruik van, vanwege de overheersing van machtskwesties en kortetermijnbelangen. Een ambtelijk statuut kan hier een tegenwicht aan bieden. Dit statuut dient waarden te bevatten die uitdrukking geven aan de publieke missie (bijvoorbeeld onafhankelijkheid, rechtsstatelijkheid, rechtmatigheid, rechtvaardigheid) en aan de professionele missie (bijvoorbeeld deskundigheid, dienstbaarheid, doelmatigheid en eerlijkheid) van het ambtelijk werk.

Het gezag van de wethouder

Stichting Beroepseer heeft ook onderzoek verricht naar het gezag van wethouders en gemeentesecretarissen. In 2018 verscheen Het gezag van de wethouder. Hierin gaan Corné van der Meulen en Thijs Jansen op zoek naar het gezag van wethouders in de 21e eeuw. Welke bronnen kunnen wethouders aanwenden voor een gezagsvol optreden? Het boek werd door de Wethoudersvereniging cadeau gegeven aan alle aantredende wethouders na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2018.

Het gezag van de gemeentesecretaris

Voor Het gezag van de gemeentesecretaris. Een ambachtelijke uitdaging (2019) onderzochten Corné van der Meulen, Thijs Jansen en Niels Karsten hoe gemeentesecretarissen gezagsvol kunnen optreden. Ondanks dat de meeste secretarissen positief zijn over de mate van gezag, ervaren zij dat gezag steeds meer op individueel niveau moet worden verdiend en waargemaakt. De Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS) heeft alle actieve secretarissen een exemplaar van het boek en een flyer met de belangrijkste resultaten cadeau gedaan.

Het gezag van de raadsgriffier

Het gezag van de raadsgriffier is verschenen in 2020. In opdracht van de Vereniging van Griffiers (VvG) hebben Corné van der Meulen, Gerard van Nunen, Thijs Jansen en Niels Karsten onderzocht hoe griffiers gezag kunnen opbouwen en behouden. Het onderzoek heeft in kaart gebracht hoe griffiers zelf hun gezagspositie zien. Niet eerder werd het gezag van griffiers op deze schaal geanalyseerd. Het ambt is relatief jong, en voor veel gemeenteraden blijft het (voorlopig) zoeken welke ondersteuning ze van de griffie wensen. De resultaten van dit onderzoek laten zien dat veel griffiers ondanks de huidige, onzekere kaders er toch in slagen een behoorlijke gezagspositie op te bouwen. Het boek biedt handvatten om actief en doelgericht verder te werken aan een gezagsvolle invulling van het griffiersambt.

De SAM-professional als gezagsdrager 

In september 2021 is de publicatie De SAM-professional als gezagsdrager verschenen. SAM-professionals werken aan de bestaanszekerheid en het welzijn van burgers. Als publieke professionals streven zij ernaar dat burgers zo veel mogelijk maatschappelijk actief zijn en zelfstandig in hun onderhoud kunnen voorzien. Hun werk heeft grote invloed op het leven van mensen. Voor veel burgers in een kwetsbare positie vormen zij het gezicht van de overheid. Dit boek laat zien dat SAM-professionals gezag moeten opbouwen én behouden om invloed uit te kunnen oefenen. Dit vraagt om een continue investering in de eigen professionaliteit. Wat is gezag voor SAM-professionals? En hoe kunnen zij het verdienen? Dit boek laat zien hoe de SAM-professional gezagsvol en daarmee effectief kan optreden in de dagelijkse praktijk.

Publicaties en scholing

Naast deze boeken heeft Stichting Beroepseer ook over gezag gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften. Op basis van de opgedane inzichten geeft Stichting Beroepseer ook gezagscursussen aan wethouders als onderdeel van de Wethoudersopleiding van het Tilburg Institute of Governance (Tilburg University).