Er is een nieuw deel verschenen in de boekenreeks van Stichting Beroepseer: Het gezag van de raadsgriffier. In opdracht van de Vereniging van Griffiers (VvG) onderzochten Corné van der Meulen, Gerard van Nunen, Thijs Jansen en Niels Karsten hoe griffiers gezag kunnen opbouwen en behouden.

Een gezagsvolle raadsgriffier als hoofd van een goed toegeruste griffie is van grote waarde voor het functioneren van de raad als hoogste bestuursorgaan van de gemeente. De griffier met gezag kan raadsleden bijstaan, maar ook de gemeenteraad effectief vertegenwoordigen richting het college van B&W. de gemeentesecretaris en de lokale samenleving. Zo kan de griffier fungeren als een netwerkende verbinder en bijdragen aan de positie van de raad en de kwaliteit van de lokale democratie.

Het gezag van de raadsgriffier brengt in kaart hoe griffiers zelf hun gezagspositie zien. Niet eerder werd het gezag van griffiers op deze schaal geanalyseerd. Het ambt is relatief jong, en voor veel gemeenteraden blijft het (voorlopig) zoeken welke ondersteuning ze van de griffie wensen. De resultaten van dit onderzoek laten zien dat veel griffiers ondanks de huidige, onzekere kaders er toch in slagen een behoorlijke gezagspositie op te bouwen. Deze publicatie biedt handvatten om actief en doelgericht verder te werken aan een gezagsvolle invulling van het griffiersambt.

Het gezag van de raadsgriffier maakt deel uit van een reeks onderzoeken die Stichting Beroepseer uitvoert naar gezag binnen de lokale democratie.  Eerder verschenen: Het gezag van de wethouder (2018) en Het gezag van de gemeentesecretaris (2019).

Over de raadsgriffier

Met de Wet dualisering gemeentebestuur van 2002, waarbij de taken en posities van de raad en het college gescheiden werden, werd de ambtelijke ondersteuning van de gemeenteraad als hoogste bestuursorgaan van de gemeente stevig verankerd. Sinds de dualisering van het gemeentebestuur heeft elke gemeenteraad namelijk recht op de ondersteuning van een ambtelijke staf: de zogenoemde griffie, onder leiding van de raadsgriffier.

De Gemeentewet bepaalt dat elke gemeente een raadsgriffier moet hebben en dat de griffier de raad en raadscommissies bij hun taak ‘terzijde moet staan’. In de ambtsinstructie specificeert de raad wat dit ‘terzijde staan’ concreet betekent en welke taken en bevoegdheden van de griffier hieruit voorvloeien. Het is de raad die aangeeft aan welke wensen en verwachtingen de inhoudelijke ondersteuning van de griffie moet voldoen.

Griffiers zijn allrounders: ze houden zich bezig met veel verschillende activiteiten. Er is echter wel een duidelijk verschil in de mate waarin griffiers zich bezighouden met verschillende taken. Sommige griffiers richten zich sterker op ondersteunende kerntaken, terwijl andere veel actiever zijn op het gebied van facilitering, vertegenwoordiging en advisering. Bij een goed samenspel tussen werkgeverscommissie en griffier kan die laatste de ‘ogen en oren’ van de raad zijn binnen het gemeentehuis Het samenspel tussen de gemeenteraad en de griffier is bepalend voor de rolinvulling en daarmee de (gezags)positie van de griffier.

Lezen?

De Vereniging van Griffiers heeft alle raadsgriffiers reeds een exemplaar van het boek toegestuurd. Het gezag van de raadsgriffier is gratis te lezen op onze website. De publicatie is niet verkrijgbaar via de reguliere boekhandels of de webshop van Stichting Beroepseer.

Lees hier: Het gezag van de raadsgriffier

Portfolio gezag – Stichting Beroepseer

De afgelopen jaren heeft Stichting Beroepseer een brede agenda opgebouwd aan publicaties en bijeenkomsten rondom het thema gezag.

o Gezagsdragers

De aandacht voor het thema gezag begon met de verschijning van de bundel Gezagsdragers in 2012. Dit boek, onder redactie van Gabriël van den Brink, Thijs Jansen en René Kneyber, vraagt aandacht voor het feit dat professionals zoals politieagenten, verpleegkundigen, leraren en conducteurs te kampen hebben met een gezagscrisis. Waar gezag in vroegere tijden inherent was aan de rol die zij vervulden, zien hedendaagse gezagsdragers zich gesteld voor een tegenstrijdige ontwikkeling: terwijl hun gezag steeds minder vanzelf spreekt, lijkt gezagsvol optreden meer dan ooit van hen verwacht te worden. Gezagsdragers bespreekt deze discrepantie en komt bovendien met (beleidsmatige) oplossingen.

o Ambtelijk vakmanschap en moreel gezag

In 2016 verscheen het essay Ambtelijk vakmanschap en moreel gezag. Hierin pleiten Gabriël van den Brink en Thijs Jansen voor een ambtelijk statuut om de overheid meer gezag in de samenleving te bezorgen. Volgens de auteurs zijn er in de samenleving volop morele gezagsbronnen aanwezig. Politieke bestuurders maken hier echter stelselmatig geen of te weinig gebruik van, vanwege de overheersing van machtskwesties en kortetermijnbelangen. Een ambtelijk statuut kan hier een tegenwicht aan bieden. Dit statuut dient waarden te bevatten die uitdrukking geven aan de publieke missie (bijvoorbeeld onafhankelijkheid, rechtsstatelijkheid, rechtmatigheid, rechtvaardigheid) en aan de professionele missie (bijvoorbeeld deskundigheid, dienstbaarheid, doelmatigheid en eerlijkheid) van het ambtelijk werk.

o Het gezag van de wethouder

Ook heeft Stichting Beroepseer onderzoek verricht naar het gezag van wethouders en gemeentesecretarissen. In 2018 verscheen Het gezag van de wethouder. Hierin gaan Corné van der Meulen en Thijs Jansen op zoek naar het gezag van wethouders in de 21e eeuw. Welke bronnen kunnen wethouders aanwenden voor een gezagsvol optreden? Het boek werd door de Wethoudersvereniging cadeau gegeven aan alle aantredende wethouders na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2018.

o Het gezag van de gemeentesecretaris

In 2019 verscheen het boek Het gezag van de gemeentesecretaris. Een ambachtelijke uitdaging. Corné van der Meulen, Thijs Jansen en Niels Karsten onderzochten hoe gemeentesecretarissen gezagsvol op kunnen treden. Ondanks dat de meeste secretarissen positief zijn over de mate van gezag, ervaren zij dat gezag steeds meer op individueel niveau moet worden verdiend en waargemaakt. De Vereniging van Gemeentesecretarissen (VGS) heeft alle actieve secretarissen een exemplaar van het boek en een flyer met de belangrijkste resultaten cadeau gedaan.

o Publicaties en scholing

Naast deze publicaties heeft Stichting Beroepseer ook over gezag gepubliceerd in wetenschappelijke tijdschriften. Op basis van de opgedane inzichten geeft Stichting Beroepseer ook gezagscursussen aan wethouders als onderdeel van de Wethoudersopleiding van het Tilburg Institute of Governance (Tilburg University).

Contact

Wilt u meer informatie over deze publicatie. Neem dan contact op met Corné van der Meulen, projectleider/onderzoeker van Stichting Beroepseer via: c.vandermeulen@beroepseer.nl