Skip to main content

Redactie Beroepseer

Experiment: Zorg zonder regels

de_hovenZorginstelling De Hoven in Noord-Groningen experimenteert vanaf 1 juli 2011 met “Zorg zonder regels”. Op drie afdelingen wordt voor een bepaalde periode de dwingende werking van protocollen, regels, beschreven processen en registraties stopgezet.

Uitgangspunt voor het project is de gedachte dat bureaucratie en regelgeving nu vaak in de weg staan van aandacht voor de cliënt en zijn wensen en behoeften.

Doel van het project is aantonen dat het terugdringen van bureaucratie en regelgeving leidt tot meer aandacht voor de wensen en behoeften van cliënten en tot een positieve invloed op hun welbevinden. Het project is geslaagd als blijkt dat het terugdringen van bureaucratie en regelgeving leidt tot meer passie, betrokkenheid en aandacht van medewerkers voor cliënten.
Daarbij geldt als randvoorwaarde dat de basiskwaliteit van de zorg op orde blijft en het effect op de bedrijfsvoering positief is of tenminste gelijk blijft.

Het experiment is voorbereid met de Rijksuniversiteit Groningen en zorgverzekeraar Menzis en wordt begeleid door Dr. L. Meijering van de Rijksuniversiteit Groningen, onder supervisie van Prof.dr. I. Hütter. Onderdeel is een participatief onderzoek met zeer oude mensen, hun begeleiders en familieleden.

Het onderzoek moet inzicht en mogelijke interventies opleveren waarmee cliënten, familie en zorgverlener/ondersteuner samen, vanuit de behoeften van de cliënten, invulling geven aan de ondersteuning.
Vanuit het UMCG zal professor Slaets ondersteuning bieden waar het gaat om methoden en technieken om welbevinden te meten. Ook heeft Slaets cursussen ontwikkeld om groepen verzorgenden te scholen in het voeren van gesprekken over welbevinden.

Downloaden Notitie Zorg zonder regels op site van Skipr: www.skipr.nl/wosmedia/393/zorg_zonder_regels.pdf


U P D A T E

Evaluatie Zorg Zonder Regels. Een uitzondering op de regel, De Hoven, 2013: www.dehoven.nl/media/docs/Hoven_ZZR_rapportdef.pdf

Deelnemen aan groepsgesprekken met gezagsdragers?

Na de boeken Beroepszeer en Beroepstrots is er een derde boek over professionals in aantocht van Thijs Jansen en Gabriël van den Brink, samen met René Kneyber.
Het zal gaan over professionals die hun werk moeten doen met burgers/cliënten die de relatie niet vrijwillig hebben gekozen: politie-agenten, buschauffeurs, conducteurs, leraren (leerplichtig onderwijs), reclasseringsambtenaren, klantmanagers/werkcoaches, gezinscoaches/voogden, IND-ers e.a.

Voor het boek is Thijs Jansen op zoek naar professionals uit deze groepen die in de komende maanden twee keer  willen deelnemen aan een gemengd groepsgesprek over hun gezagsuitoefening in de praktijk van alledag.
Wil je met anderen een keer van gedachten wisselen over hoe jij dat doet en welke problemen je tegen komt en welke oplossingen je bedacht hebt, laat het dan weten.
Een groot artikel in het boek zal gebaseerd worden op de informatie uit de groepsgesprekken. Je zult niet met naam en toenaam geciteerd worden als je dat niet wenst.
Plek van de gesprekken: in het  midden van het land.
Duur van de gesprekken: 2 uur.

Wil je zelf of weet je iemand? Reageer of mail Thijs Jansen: thijsjansen@beroepseer.nl

omslag_beroepstrots_kl omslag_beroepszeer_kl

 

De ontregelde samenleving

omslag_de_ontregelde_samenlevingHet Wetenschappelijk Instituut voor het CDA heeft in september 2011 een nieuw rapport  uitgebracht van 122 pagina’s met de titel De ontregelde samenleving.

Wat is bureaucratie? Hoe ontstaat het? Wanneer wordt bureaucratie een probleem? En hoe komen we ervan af?
Dit zijn de gestelde vragen in het rapport, uitlopend op de centrale vraag: Hoe kan overmatige bureaucratie worden verminderd?

Na aandacht besteed te hebben aan de – in hoofdstukken ingedeelde – thema’s: De ontregelde samenleving, Overmatige bureaucratie, Destructieve regels, Christendemocratisch perspectief, en De samenleving ontregelen, luidt de Concluderende samenvatting:

We constateren dat de overheid overbelast is geraakt en te veel regels en procedures heeft gemaakt en dat hierdoor veel overmatige bureaucratie is ontstaan waar burgers, ondernemers en professionals last van hebben. De diepere oorzaak hiervan moet gezocht worden in een sociaal-culturele crisis, waardoor de verdeling van verantwoordelijkheden tussen overheid en samenleving uit het lood is geslagen.
De crisis is enerzijds toe te schrijven aan gulzig gedrag van de overheid. Vanuit een idee van maakbaarheid van de samenleving heeft ze haar bevoegdheden opgerekt naar domeinen die vroeger toebehoorden aan de civil society. Zo zijn de leefstijl van mensen en de sociale cohesie in buurten en wijken aandachtsgebieden van de overheid geworden.

Daarnaast is de eigen werkwijze van de overheid sterk onder invloed komen te staan van bedrijfskundige principes, wat leidt tot meer bureaucratie. Ook maatschappelijke organisaties die door de overheid worden gefinancierd, moeten steeds meer verantwoording afleggen op grond van financiële cijfers.

De andere kant van de medaille is dat de burger ook verwacht van de overheid dat ze problemen oplost die vroeger niet als overheidstaak werden gezien. De samenleving is minder goed zelf in staat maatschappelijke problemen ter hand te nemen en legt de onzekerheden op het bordje van de overheid. De achtergrond hiervan is dat het omgaan met risico’s ons zwaar valt. Het liefst zien we dat die collectief worden afgedekt door de staat.
Gezamenlijke verantwoordelijkheid wordt minder gezien als iets van burgers onderling. De individualisering van de samenleving heeft hier zeker mee te maken. Bovendien maakt de grootschaligheid van maatschappelijke verbanden het niet eenvoudiger voor burgers om samen problemen ter hand te vatten.

Lees het hele rapport De ontregelde samenleving Wetenschappelijke Instituut CDA, september 2011: https://beroepseer.nl

Adviescollege Toetsing Regeldruk

Ga ook eens naar de website van het in 2000 opgerichte Actal, ‘Adviescollege toetsing administratieve lasten’, dat sinds juni 2011 een uitbreiding van taken heeft gekregen en nu heet ‘Adviescollege Toetsing Regeldruk’ (ATR) ATR heeft als missie het bijdragen aan een merkbare verlichting van regeldruk voor bedrijven, burgers en beroepsbeoefenaren in de sectoren zorg, onderwijs, veiligheid en sociale zekerheid. ATR adviseert daartoe de regering of de beide Kamers der Staten-Generaal over:

a. het systeem van beoordeling van de effecten van voorgenomen wet- en regelgeving voor de regeldruk voor bedrijfsleven, burgers en beroepsbeoefenaren in de sectoren zorg, onderwijs, veiligheid en sociale zekerheid;

b. de gevolgen van voorgenomen wet- en regelgeving voor de regeldruk voor bedrijfsleven, burgers en beroepsbeoefenaren in de sectoren zorg, onderwijs, veiligheid en sociale zekerheid, in overleg met de minister die het aangaat en indien die gevolgen naar verwachting omvangrijk zijn;

c. strategische vraagstukken op het terrein van regeldruk, mede op basis van signalen uit het bedrijfsleven en uit georganiseerde verbanden van burgers en beroepsbeoefenaren in de sectoren zorg, onderwijs, veiligheid en sociale zekerheid.

ATR  roept u op zich te melden als u voorbeelden van overbodige regeldruk of andere suggesties voor het terugdringen van regeldruk heeft.

ATR biedt ook een Vijfstappenplan aan als richting voor als u betrokken bent bij het opstellen van wet- en regelgeving of juist bij de uitvoering en handhaving ervan: https://www.atr-regeldruk.nl/

Waarden in plaats van toetsenplaag in het onderwijs

howard_gardner_schoolIn de internetkrant Huffington Post van 31 augustus 2011 staat een interview met Howard Gardner door C.M. Rubin: The global search for education: What do we value most?
Gardner is hoogleraar Cognitie- en Onderwijswetenschappen aan de Harvard Graduate School of Education in de V.S en initiatiefnemer van het Good Work Project, dat staat voor uitmuntend, betrokken en verantwoord werk.

In het artikel geeft Gardner commentaar op de standaardtoetsen in het onderwijs, waartegen een heftige weerstand aan het groeien is. Hij begint met te zeggen dat de analyse van de problemen in het Amerikaanse onderwijs verwrongen is: “Wat wil dit zeggen over de soort van maatschappij waarnaar we streven, als we de onderwijsresultaten bijna uitsluitend laten afhangen van standaardtoetsen op een beperkt aantal terreinen?
Het zou beter zijn ons te richten op wat voor soort mensen we willen worden en de soort maatschappij waarin we willen leven”.

“Kijk wat er sinds 2001 is gebeurd met Enron, Lehman Brothers, AIG – allemaal synoniem voor grote wanpraktijken van de kant van de zogenaamde “beste en knapste” mensen. Het rechtzinnige marktmodel – alles kan en moet berekend worden, gerangschikt, gekocht en verkocht – heeft de cultuur gehersenspoeld. We hebben ons gevoel voor waarden verloren. De waarde van succes wordt slechts eenzijdig bepaald en dat is rijkdom vergaren ten koste van alles. Er zijn al veel ongelukken gebeurd, en er komen er waarschijnlijk nog meer. We moeten voorbij de angst en de hebzucht gaan – we moeten weer een gevoel van vertrouwen opbouwen en mensen, praktijken en gedrag die de moeite waard zijn, herkennen.

Op de vraag aan Gardner hoe de vaardigheden en de status van de leraren in de VS verbeterd zouden moeten worden, antwoordt hij: “Af en toe zeg ik dat als we de lonen van de leraren zouden verdrievoudigen, de problemen zouden verdwijnen. Dat is niet helemaal waar, maar de lage status van leraren en het gebrek aan carrièremogelijkheden zijn een probleem, misschien wel een fataal probleem”. (Een onderzoek heeft uitgewezen dat de hoogte van het salaris van een Amerikaanse leraar op de 22ste plaats op een ranglijst van 27 landen staat).

Lees verder op de site van de Huffington Post: The Global Search for Education: What Do We Value Most? door C.M. Rubin, 31 augustus 2011: www.huffpost.com/

Foto boven: Howard Gardner (dank aan Harvard University).

Zie ook: Howard Gardner over verbetering van het onderwijs. Blogs Beroepseer, 24 juli 2011: https://beroepseer.nl

Bezwaren KDVP tegen Gedragscode Zorgverzekeraars

De nieuwe Gedragscode Zorgverzekeraars met bijbehorend Protocol Materiële Controle, die in juli 2011 door Zorgverzekeraars Nederland ter goedkeuring is voorgelegd aan het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) is op vele punten in strijd met privacy rechten van cliënten/patiënten en het beroepsgeheim van zorgverleners.

De Stichting De Koepel van DBC-vrije Praktijken van Psychotherapeuten en Psychiaters (KDVP) heeft haar bezwaren tegen de goedkeuring van deze Gedragscode vastgelegd in een zienswijze die nu voorligt bij het CBP.

Klik hier om de brief met bezwaren, verstuurd aan het CBP op 20 augustus 2011, te lezen.

Website KDVP: www.kdvp.nl

De Gedragscode met bijbehorend Protocol Materiële Controle is te lezen op de site van het CBP. Klik hier. (Niet meer beschikbaar).
Zie voor Update: CBP herziet besluit gedragscode zorgverzekeraars, 23 december 2013: https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/nl/nieuws/cbp-herziet-besluit-gedragscode-zorgverzekeraars

Herziening besluit College bescherming persoonsgegevens inzake goedkeuring Gedragscode
Verwerking Persoonsgegevens Zorgverzekeraars,
19 december 2013: https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/sites/default/files/downloads/med/med_20131223_herziening-besluit-gedragscode-zorgverzekeraars.pdf

Op 10 september 2011 begint de internationale actie Vrijheid in plaats van angst – Stop de controledrift, die opkomt voor burgerrechten en vrijheid, voor een bij onze tijd passende databescherming en een vrij internet. Zie site Vrijbit: www.vrijbit.nl

Waarom Finland leidend is in de wereld wat betreft onderwijs

omslag_finnish_lessonsHet begint door te dringen dat Fins onderwijs het ideale onderwijs is. Uit alle landen reizen leraren en onderwijsexperts naar Finland om hun licht op te steken over hoe het anders en beter kan in het onderwijs in eigen land.

Waarom het Finse onderwijs nu al meer dan een decennium uitgeroepen wordt tot het beste, vertelt  Pasi Sahlberg  graag in interviews en op conferenties, en in boeken en artikelen schrijft hij het op.
Sahlberg noemt zichzelf “schoolverbeteringsactivist”. Hij was onder meer adviseur van het Ministerie van Onderwijs in Finland en van de Europese Commissie. Momenteel is hij directeur van het Centre for International Mobility and Cooperation (CIMO) aan de Universiteit van Helsinki.

pasi sahlberg

Sahlberg was in juni 2011 aanwezig op de Annual Leadership Conference: Seizing Success in Birmingham, Engeland. Daar gaf hij een presentatie over het Finse onderwijsmodel, te lezen in het document Finnish Lessons – What can the world learn from educational change in Finland? Zijn boek met dezelfde titel verschijnt in oktober 2011 bij Teachers College Press. Een antwoord op de vraag van de boektitel is: minder toetsen, meer leren. Of: meer vertrouwen en minder controle.
Een van Sahlbergs uitspraken is: Solide vakmanschap en voorbereid  zijn van de leraar zijn de eerste vereisten voor professionele autonomie, dat lesgeven tot een waardevol beroep maakt.

Op de multimediale, journalistieke website van Need to know is een boeiende video te zien waarin Pasi Sahlberg wordt geïnterviewd. Hij legt helder de kern van de hervorming van het Finse onderwijsstelsel uit. Eigenschappen als geduld en de bereidheid te plannen op de heel lange termijn – minstens twintig jaar – zijn cruciaal geweest, evenals de sterke nadruk op het verbeteren van de lerarenopleidingen. Sahlberg vertelt ook wat je vooral niet moet doen.Klik hier. (Video is niet meer beschikbaar

Website van Pasi Sahlberg: www.pasisahlberg.com

Pasi Sahlberg is uitgenodigd door de Belgische Vereniging VOV voor opleidings- en ontwikkelingsprofessionals om een lezing te geven op 19 oktober 2011 op de Vlerick Leuven Gent Management School, Reep, Gent, België. Entree € 150 voor niet leden.  Titel van Sahlbergs lezing: Global educational reform movement and the future of learning.
Internet: http://vov.be/ (Info niet meer beschikbaar)

Begin 2012 verschijnt het boek Finnish Lessons door Pasi Sahlberg.

for_fair_selection

Ontferming voor dummies

Ontferming voor Dummies – Zorgverhoudingen in een religieus verleden en een pluriform heden, door prof.dr. Annelies van Heijst. Rede, uitgesproken bij de openbare aanvaarding van het ambt van hoogleraar Zorg, Cultuur en Caritas aan de Universiteit van Tilburg op 1 juli 2011: https://beroepseer.nl

 

De lange mars uit de instituties

welzijn_nieuwe_stijlJos van der Lans schreef een essay, gepubliceerd in De Groene Amsterdammer van 23 juni 2011: De lange mars uit de instituties.
Van der Lans, cultuurpsycholoog en schrijver, was het afgelopen jaar een van de voorzitters van de visitatiecommissie Wijkenaanpak die op 30 juni haar eindrapport presenteerde.

Van der Lans begint zijn verhaal met te wijzen op een video waarin de Duitse studentenleider Rudi Dutschke eind jaren zestig in een bomvolle zaal met hoogleraren en jonge mensen uitleg geeft aan de revolutie. De revolutie is niet langer een vorm van plotselinge omwenteling, maar vergt een lange mars door de instituties: “En precies dat jonge publiek begon wel degelijk aan de lange mars door de instituties. Zij vulden de vele vacatures van de snel groeiende welvaartsstaat. Op hun werkplekken, in het onderwijs, bij de overheid, in de publieke dienstverlening, in het welzijnswerk gaven ze van vergadering op vergadering blijk van hun democratische gezindheid, hun mededogen met de mensheid en hun antiautoritaire gevoelens. En met succes”.

Vervolgens beschrijft Van der Lans hoe de mars gelopen is, hoe de instititutionele orde van een verzuild stelsel waarin liefdadigheid van burgers zich verbond met kleinschalige professionaliteit is getransformeerd tot een omvangrijke publieke economie die belangrijk bijdraagt aan het BNP.

Maar: “Na verloop van tijd is er in het omvangrijke veld van voorzieningen, instituties en overheidsdiensten een leemlaag gegroeid van mensen die zich vooral bezig houden met beleid, onderzoek, overleg en controle. Die leemlaag is het eindstation geworden waar nogal wat deelnemers aan de lange mars der instituties uiteindelijk – en met de beste bedoelingen – terecht zijn gekomen. Zij maakten vooral carrière in het papierwerk. Zij creëerden met elkaar een wereld die gedomineerd werd door wat de Amerikaanse socioloog Robert Reich ooit raak typeerde als symboolanalisten. Mensen die vooral in geschriften leven, informatie verwerken, beleid produceren en plannen maken”.
De institutionele orde is verworden tot een in zichzelf gekeerd en ondoorzichtig systeem van regels, verordeningen en systeemverplichtingen die professionals degraderen tot pionnen op de schaakborden van hun managers.

Tijd dus om de mars uit de instituties te beginnen. En dat is al aan het gebeuren: “Er is een ware vloed op gang aan het komen van sociale – streetwise – professionals die loket en kantoor verlaten en neerstrijken in de wereld van burgers. Op het geduldige papier worden ze aangeduid met 2.0 of krijgen ze het stempel ‘nieuwe stijl’: welzijnswerkers-nieuwe stijl, jongerenwerkers-nieuwe-stijl, ambtenaren-nieuwe-stijl. Voormalig staatssecretaris Bussemaker probeerde er het welzijnswerk mee op te pimpen. Onder de vlag welzijn nieuwe stijl riep ze de tot welzijnssupermarkten omgevormde welzijnsorganisaties in het land op om hun oren minder naar de productiecijfers en meer naar burgers te laten hangen”.

Kortom: De macht moet verplaatst, van de instituties naar nieuwe verbanden van burgers en dienstbare professionals.

De lange mars uit de institutie, Essay Jos van der Lans – De Groene Amsterdammer – 23 juni 2011 – pp. 16-1: https://www.josvdlans.nl/publicaties

Website van Jos van der Lans: www.josvdlans.nl

Foto bovenaan: voorpagina van brochure Welzijn Nieuwe Stijl, Ministerie van VWS, januari 2010: www.canonsociaalwerk.eu

Een bijzondere lerares

poster_film_freedom_writersEr zijn leraren die het verschil maken. Dat wil zeggen, als zij er niet waren geweest, zou de wereld er een stukje slechter aan toe zijn.
In het afgelopen seizoen konden we op de commerciële televisie twee keer de film Freedom Writers zien. Deze in 2007 uitgebrachte film gaat over de Amerikaanse Erin Gruwell (1969) die in 1994 als lerares ging werken op de Wilson High School van Long Beach, Californië. Ze werd aangesteld over een groep van 150 kansarme leerlingen die in de binnenstad van Los Angeles woonde, waar in 1992 hevige rellen waren losgebroken.
Het was de bedoeling dat Gruwell min of meer als oppas voor deze leerlingen zou fungeren, tot ze de school zouden verlaten. Er was weinig vertrouwen, noch van de kant van de schoolleiding, noch van de leerlingen, dat lesgeven tot vruchtbare resultaten zou leiden.

De werkelijkheid pakte anders uit.

Zeer gemotiveerd begon Erin Gruwell haar beroep uit te oefenen, en dat had verrassende gevolgen, uitmondend in de publicatie van The Freedom Writers Diary, waarin door haar leerlingen zelf geschreven verhalen zijn opgenomen.

Op 3 augustus 2011 vertelde Gruwell over haar ervaringen aan een internationaal gehoor van zeshonderd mensen uit het onderwijs op de bijeenkomst The Leader in Me – Global Education Summit op de California University of Pennsylvania.
“Ik kreeg 150 leerlingen onder mijn hoede en van hen werd niet verwacht dat ze het gingen halen”, vertelde Gruwell: “Deze leerlingen werden de hele tijd voor ‘stom, dom en minderwaardig’ uitgemaakt”.

Op haar eerste schooldag had Gruwell gemerkt dat er geen goede leerboeken aanwezig waren, noch andere noodzakelijke leermiddelen, maaromslag_the_freedom_writers_diary wel zeer ongeïnteresseerde leerlingen. Er hadden zich groepen gevormd naar ethnische afkomst, Aziaten, Afro-Amerikanen en Latino’s. Velen kwamen uit gebroken gezinnen, wonend in gewelddadige buurten en hadden familieleden en vrienden die in de gevangenis zaten of de dood hadden gevonden in jeugdbende-oorlogen.

Met bewonderenswaardig geduld en uithoudingsvermogen paste Gruwell het lesprogramma aan. Ze moedigde haar leerlingen aan diep na te denken over hun eigen verstarde overtuigingen en die van anderen. Ze had het over betrokkenheid en tolerantie. Daarbij maakte ze gebruik van literatuur en ging ze fondsen werven om gastsprekers te kunnen uitnodigen.
Een van de eersten was Miep Gies, bekend als de vrouw die het dagboek van Anne Frank heeft gered. Aanleiding hiervoor was de vraag van een leerling wat de holocaust nu eigenlijk was.

Als onderdeel van Engelse les drong Gruwel er bij haar leerlingen op aan een eigen dagboek bij te houden en op te schrijven wat ze meemaakten, om zodoende meer inzicht te krijgen in hun eigen situatie. De verhalen over armoede, dakloosheid, misbruik, afwezige ouders, geweld, strijd, dromen en verwachtingen werden gebundeld in The Freedom Writers Diary en uitgegeven in 1999.

Aan het eind van de bijeenkomst op 3 augustus kreeg Erin Gruwell een staande ovatie, nadat ze haar gehoor had aangemoedigd naar hun scholen terug te gaan en zich te bekommeren om de verwaarloosde en achtergestelde leerlingen, zoals zij zelf ook had gedaan.

Lees meer over de bijeenkomst The Leader in Me – Global Education Summit in het artikel van Mary Niederberger Freedom Writers’ teacher speaks to educators op website van Pittsburgh Post-Gazette, 11 augustus 2011: https://www.post-gazette.com/local/east/2011/08/11/Freedom-Writers-teacher-speaks-to-educators-1/stories/201108110262 (Niet meer beschikbaar).
Probeer het archief: https://post-gazette.newspapers.com/search/?query=freedom%20Writers%27%20teacher%20speaks%20to%20educators&ymd=2011-08-11

Trailer van de film Freedom writers is te zien op IMDB: www.imdb.com/

Erin Gruwell richtte The Freedom Writers Foundation op, voor ondersteuning en training van leraren in de Freedom Writers-methode. De Stichting is ervan overtuigd dat met echte steun en het bieden van echte kansen jonge mensen in staat zijn te leren en uit te groeien tot onafhankelijke, dynamische en opgevoede volwassenen: www.freedomwritersfoundation.org