Redactie Beroepseer

Beter Onderwijs Nederland heeft een brief gestuurd aan de Raad van toezicht van ROC Nijmegen in verband met de Zaak Paula van Manen.
Van Manen moest op 2 december 2019, niet lang na het verschijnen van haar boek Wanneer krijgen we weer les? haar werkzaamheden als docent tijdelijk neerleggen. Ze werd voor maanden geschorst. Een gang naar de kantonrechter volgde, alsmede een hoger beroep. De zitting voor het Gerechtshof vond plaats op 3 maart 2021; de uitspraak volgde op 19 april.

Het boek gaat over Van Manens ervaringen met gepersonaliseerd onderwijs waar leerlingen zelf kunnen kiezen op welke manier en in welk tempo ze werken aan hun leerdoelen. Op elke school krijgt dit soort onderwijs een andere vorm. Van Manens openhartige schets van de hedendaagse onderwijspraktijk roept vele vragen op over onderwijs en onderwijsvernieuwing. Ze laat zien hoe complex een vernieuwing is en met welke dilemma’s docenten te maken hebben.
Ton Bastings bestuurslid van Beter Onderwijs Nederland merkte na publicatie van het boek op op dat men dit “‘leerzame’ boek kan lezen als een brandbrief die verplichte kost zou moeten zijn voor de onderwijsfracties van alle politieke partijen”.
Vereniging BON is in 2006 opgericht en heeft als doel “het zo goed mogelijk tot bloei laten komen van de potenties van leerlingen en studenten door gedegen vakinhoudelijke en algemene vorming”.

Het Hof concludeerde op 19 april:

Een docent van het ROC Nijmegen heeft een kritisch boek geschreven over de nieuwe onderwijsmethode die het ROC hanteert. Het boek heeft veel onrust teweeggebracht bij haar collega’s. Hoewel de namen in het boek zijn gefingeerd zijn de personen gemakkelijk herleidbaar. Naar aanleiding van de ontstane onrust heeft het ROC de docent geschorst. Nadat een mediation-traject mislukte heeft ROC om ontbinding van de arbeidsovereenkomst gevraagd. De kantonrechter ontbond de arbeidsovereenkomst en wees een transitievergoeding toe.

Anders dan de kantonrechter vindt het Hof dat de docent ook recht heeft op een billijke vergoeding omdat ROC ernstig verwijtbaar heeft gehandeld. Het ROC heeft na de beroering die na het verschijnen van het boek ontstond, te prematuur naar de forse maatregel van schorsing van de docent gegrepen. Deze schorsing is beschadigend voor de docent en stond in feite elke andere oplossing dan beëindiging van de arbeidsovereenkomst in de weg. Omdat ook de docent verwijten kunnen worden gemaakt, en het te verwachten was dat de arbeidsovereenkomst hoe dan ook zou zijn geëindigd (maar pas op een later moment) is het hof uitgekomen op een billijke vergoeding van € 40.000,- .

De brief

BON verzoekt in de brief aan voorzitter Jan Ramaekers van de Raad van Toezicht vijf indringende vragen te beantwoorden:

1. Zal de raad van toezicht de heer Van Mulkom, voorzitter van het Bestuur, ter verantwoording roepen vanwege het te prematuur [namelijk vlak na verschijning van haar boek] naar de forse maatregel van schorsing’ van Van Manen te grijpen?

2. De tweede vraag gaat over het belang van goed onderwijs en het opstellen van richtlijnen die het docenten mogelijk maken deel te nemen aan het publieke debat, als middel tot onderwijsverbetering , zonder hierdoor te moeten vrezen voor hun baan. Heeft ROC Nijmegen dit publieke belang meegewogen”
Veel docenten zullen zich door het ontslag van Van Manen mogelijk ‘onveilig’ ofwel onvrij voelen om – ook in het openbaar – kritiek te leveren op onderwijsbeleid.

3. Een belangrijke vraag is of de raad van toezicht de mogelijke precedentwerking van deze kwestie in overweging heeft genomen? Besturen in het hele land zullen zich nu vrij voelen kritische docenten te ontslaan zonder noemenswaardige consequenties.

4. Heeft ROC Nijmegen meegewogen in de beslissing dat Van Manen haar werk als docent niet meer zou kunnen uitvoeren omdat zij een boek heeft geschreven?

5. Is het niet zo dat het huidige bestuursmodel in het onderwijs zou moeten veranderen, als het bestuur van een publiek gefinancierde instelling kennelijk zo gemakkelijk een docent kan ontslaan voor het schrijven van een boek?

Lees de hele brief: Zaak-Paula van Manen: Onze brief aan de raad van toezicht van ROC Nijmegen, Beter Onderwijs Nederland, 9 mei 2021: www.beteronderwijsnederland.nl/nieuws/2021/05/zaak-paula-van-manen-onze-brief-aan-de-raad-van-toezicht-van-roc-nijmegen/

Hof handhaaft ontbinding en transitievergoeding docent ROC Nijmegen en vindt billijke vergoeding terecht, De Rechtspraak, 19 april 2021: www.rechtspraak.nl

Afbeelding bovenaan: Omslag van ‘Wanneer krijgen we weer les’? www.scriptum.nl/boeken/wanneer-krijgen-we-weer-les/

Arjan van der Mei is uitgeroepen tot Natuurkundedocent van het jaar 2021 door de Nederlandse Natuurkundige Vereniging (NNV). Tijdens het congres FYSICA in april 2021 kreeg Van der Meij de prijs uitgereikt uit handen van de voorzitter.  Naast eeuwige roem bestaat de prijs uit € 1000 voor privé-gebruik en € 1500 voor de school waar Van der Meij al zesentwintig jaar les geeft, christelijk college De Populier in Den Haag.

De NNV meldt dat er dit jaar weer geweldige kandidaten waren. Naast Arjan van der Meij waren er de finalisten Cathy Baars van het Martinuscollege in Grootebroek en Onne van Slooten van het Mendelcollege in Haarlem. Stuk voor stuk topdocenten die leerlingen inspireren voor het vak natuurkunde en daarnaast buiten het ‘gewone docentenwerk’ ook andere initiatieven ontplooien.

Oordeel van de jury:

“In Arjan van der Meij vond de jury uiteindelijk alles wat ze zoekt in een Natuurkundedocent van het Jaar: een gedreven persoon die excellent onderwijs geeft, geliefd bij leerlingen en gewaardeerd door collega’s en die tevens bijdragen levert aan de maatschappij.
Uit de nominatie die we ontvingen kwam de winnaar naar voren als een authentieke en hyperenergieke persoon. Hij is de drijvende kracht achter veel grootse initiatieven. Zo is er het Feynmanproject dat de leerlingen uit groep 8 van de basisschool inspireert en uitdaagt. Bij de Fabklas op vrijdagmiddagen en -avonden komen leerlingen uit de tweede tot en met het laatste jaar van de middelbare school op vrijwillige basis bijeen om te werken aan techniekprojecten.

Arjan is een groot voorstander en uitdrager van het zogenaamde ‘maakonderwijs’. Door wat hij ‘klooien’ noemt, ontstaan er creatieve ideeën. Door te proberen en te maken, leren leerlingen van allerlei wiskundige, natuurkundige, biologische en scheikunde principes. Dit ‘maakonderwijs’ draagt hij uit bij allerlei bijeenkomsten over onderwijs. Arjan is actief op sociale media en hij deelt zijn kennis en inzichten met de brede gemeenschap van natuurkundedocenten.
Bijzonder is dat hij bij de diploma-uitreiking voor iedere mentorleerling een persoonlijk ukelelelied ten gehore brengt. Al met al een geweldige docent die de titel Natuurkundedocent van het Jaar 2021 zeer verdient”.

De Nederlandse Natuurkundige Vereniging bestaat in 2021 honderd jaar en is al sinds 1921 dé belangenbehartiger van de natuurkunde in Nederland. De vereniging komt op voor de discipline natuurkunde in het voortgezet onderwijs, het hoger onderwijs en het natuurwetenschappelijk onderzoek in Nederland en wil zo bijdragen aan excellente wetenschapsbeoefening en een sterke kenniseconomie.

De NNV organiseert voor jubilemumjaar 2021 een essaywedstrijd waarin iedereen de kans krijgt om zijn of haar visie op de natuurkundige toekomst op schrift te stellen. Meer info op: www.nnv.nl/media/files/Essaywedstrijd_def.pdf.

Interview in weekblad Den Haag Centraal

In weekblad Den Haag Centraal van 6 mei 2021 staat een mooi interview met Van der Meij. Daarin zegt hij aan het slot dat hij het imago van de leraar achteruit heeft zien gaan: “We worden vaak vergeten als groep. Er worden allerlei veranderingen in het onderwijs doorgevoerd, maar er wordt nagelaten aan de leraren te vragen wat zij ervan vinden. Ik wil bijdragen aan de emancipatie van mijn vakgenoten. Daar hoort bij dat je je laat zien op andere plekken dan alleen op school. Mensen moeten zich realiseren dat een leraar belangrijk is. Niet omdat ik zelf belangrijk gevonden wil worden, maar omdat ik wil dat er meer mensen voor het leraarsvak kiezen”.

Natuurkundedocent van het Jaar, Nederlandse Natuurkundige Vereniging: https://www.nnv.nl/natuurkundedocent-van-het-jaar/

Afbeelding bovenaan: Weekblad Den Haag Centraal. Daarin staat een interview met Arjan van der Meij door Jesse Kuiper – met foto van Van der Meij gemaakt door Eveline van Egdom, getiteld ‘Natuurkunde is als olijven eten’, 6 mei 2021.

Het professioneel statuut, waarin de professionele ruimte van de leraar wordt vastgelegd, moet niet worden geschrapt. Dat schrijven zeven organisaties – waaronder de Algemene Onderwijsbond (AOb), vakbond CNV Onderwijs, het Lerarencollectief en Leraren in Actie – in een brief aan de Tweede Kamer.

De Kamer debatteert in de week van 10 mei 2021 over de afschaffing van het lerarenregister. In dit register zouden leraren hun diploma’s en bijscholing gaan bijhouden, om te laten zien dat ze voldoen aan de eisen voor het beroep van leraar. Het register oogstte veel kritiek, al vanaf de introductie door de – inmiddels opgeheven – Onderwijscoöperatie. Het register kwam nooit echt breed van de grond, en zal naar alle waarschijnlijkheid weer worden afgeschaft.

Met die afschaffing dreigen echter ook de bepalingen over het professioneel statuut te worden geschrapt. En daar zijn de zeven organisaties tegen. “De leraar heeft een centrale rol in het onderwijs”, zegt AOb-voorzitter Tamar van Gelder. “In de praktijk kan een leraar die rol alleen waarmaken als hij voldoende zeggenschap heeft over zijn of haar onderwijs.”

Lesstof

In het professioneel statuut worden daarom afspraken gemaakt over het respecteren van de professionele ruimte van de leraar. Het regelt de zeggenschap van leraren over de inhoud van de lesstof, over de middelen die daarbij worden gebruikt, over hoe de lesstof wordt aangeboden en over bijvoorbeeld de pedagogisch-didactische aanpak.

Afhankelijk

Om te zorgen dat een leraar ook daadwerkelijk voldoende professionele ruimte heeft, schrijft de wet voor dat elke school of instelling een professioneel statuut moet hebben. “Het afschaffen van deze bepaling maakt de leraar afhankelijk van andere partijen om zijn beroep op een goede manier te kunnen uitoefenen”, zegt Van Gelder. “We roepen de Tweede Kamer daarom op om de bepalingen die het professioneel statuut aangaan te handhaven.”

Zie site van AOb voor oproep aan Tweede Kamer: www.aob.nl/wp-content/uploads/2021/05/210503-brief-professioneel-statuut-opgemaakt.pdf

‘Behoud professioneel statuut voor leraren’, AOb, 4 mei 2021: www.aob.nl/nieuws/behoud-professioneel-statuut-voor-leraren/

Zie ook:

Ruimte in meesterschap: professionele ruimte voor de leraar doet ertoe! door Jeanette Wolleswinkel, Inspectie van het Onderwijs, 22 april 2021: www.onderwijsinspectie.nl/actueel/weblog/weblogberichten/2021/ruimte-in-meesterschap

Foto bovenaan is van LeeJeongSoo

Red het Onderwijs Team geeft een rode kaart voor het in februari 2021  gelanceerde Nationaal Programma Onderwijs wat betreft het PO en het VO Slob van Onderwijs: Het eenmalig doneren van 5,8 miljard euro aan het primair en het voortgezet onderwijs is een ondoordacht besluit dat leidt tot verspilling en bureaucratie. Deze manier van handelen helpt de sector niet en levert op termijn zelfs een risico voor de reputatie van het PO en het VO.
Een zwakke sector die budget ontvangt en niet levert, mag de volgende ronde met de pet in de hand achter aansluiten. Het PO en VO hebben fundamentele kwaliteitsproblemen en kunnen zich deze status niet veroorloven. Vandaar deze rode kaart.

Team Red het Onderwijs, ontstaan vanuit individuele contacten – wil vanuit expertise en ervaring bijdragen aan de kwaliteit van het basis- en voortgezet onderwijs en aan de doelmatige besteding van onderwijsgelden. Het kernteam bestaat uit acht leden; er zijn nog vacatures voor experts uit het VMBO.
Het Team geeft zonder specifieke opdracht, gevraagd en ongevraagd, advies en reageert op plannen, maatregelen en wetgeving voor het onderwijs met een groene (doen!), gele (ja, maar ..) of rode kaart (niet doen!). Met een blauwe kaart geeft het team haar standpunt over een bepaalde kwestie.

De 21e-eeuwse zorgen van Team Red het Onderwijs zijn:

Leraar en leraarschap

• lerarentekort, zowel kwantitatief als kwalitatief; onaantrekkelijkheid van het leraarsberoep; kwaliteit van lerarenopleidingen en nascholing; zwakke vakorganisatie.

Leerling en leren

• niveau en kwaliteit van leerprestaties; uitholling van basiskennis en -vaardigheden; kansenongelijkheid.

Overheid en bestuur

• veel ongefundeerde vernieuwingen en experimenten; ondoelmatige besteding van onderwijsgelden; bestuurlijke drukte, wisselende kwaliteit schoolleiders; gebrek aan regie, controle en focus bij de overheid.

Lees verder op de site van Team Red het Onderwijs over de leden van het kernteam, standpunten en adviezen: https://redhetonderwijs.com