Redactie Beroepseer

Het moreel van de leraren in Engeland en Wales is “gevaarlijk laag” en “dramatisch gedaald in de afgelopen maanden”, aldus een radio-uitzending van de BBC. De helft – 55 procent – van de ondervraagde leraren door marktonderzoeksbureau YouGov in opdracht van lerarenvakbond National Union of Teachers (NUT) vindt dat hun zelfvertrouwen laag of heel laag is. Ongeveer 77 procent beweert dat de regering een “negatief” effect heeft op het onderwijs in Engeland.
De regering zelf heeft verklaard dat leraar zijn een “aantrekkelijk beroep” is “met de laagste werkloosheidcijfers sinds 2005”.

Het onderzoeksbureau heeft 804 leraren in Engeland en Wales ondervraagd. Ongeveer 88 procent is lid van een vakbond of een beroepsorganisatie en 11 procent leraar op een privéschool. De overigen zijn werkzaam op door de staat gesubsidieerde scholen, inclusief de “free schools” of gratis scholen, waarvan er vierentwintig in 2011 zijn geopend. Ongeveer 74 procent is vrouw. Het onderzoek is een maand geleden afgerond.

De resultaten geven aan dat het moreel van de leraar gedaald is ten opzichte van een eerder gehouden onderzoek in april 2012. 69 Procent zegt dat het moreel is gedaald sinds de verkiezingen van 2010. Bijna driekwart – 71 procent – zegt dat ze zelden of nooit het vertrouwen genieten van de regering.
Ongeveer 77 procent vindt dat de vrije of gratis scholen het onderwijs in Engeland in de verkeerde richting hebben gestuurd, terwijl slechts 5 procent het gevoel heeft dat de regering een “positief” effect heeft gehad op het onderwijs.
Meer dan driekwart – 76 procent – zegt dat bezuinigingsmaatregelen een negatief effect hebben gehad op kinderen en hun familie, en 74 procent beaamt dat de schoolprestaties van kinderen beïnvloed zijn door het gezinsinkomen.

Christine Blower, secretaris-generaal van NUT, vertelt in de radiouitzending: “Dit onderzoek schetst een betreurenswaardig beeld en is een felle aanklacht tegen het beleid van de coalitie-regering”. Vervolgens merkt ze op dat de minister van Onderwijs, Michael Gove zich “de vrijheid heeft genomen met veel haast hervormingen door te voeren zonder voldoende onderbouwing”.
Volgens Blower wordt het tijd dat de premier de minister van Onderwijs intoomt, hij heeft het respect van de beroepsgroep verloren.

Volgens een woordvoerder van het Ministerie van Onderwijs zullen de hervormingen leiden tot verhoging van de maatstaven en zullen de door de regering extra geïnvesteerde vier miljoen pond de leraren helpen bij het ontwikkelen van hun vaardigheden en zullen ze “de bureaucratie doen dalen zodat zij meer tijd kunnen besteden in de klas en minder aan onnodig papierwerk”.

Zie Teacher morale ‘dangerously low’ suggests survey, door Judith Burns, verslaggeefster Onderwijs BBC, 2 januari 2013: www.bbc.com/news/education-20877397

“Ik heb nu wel genoeg gehoord over de vaardigheden waarover ons land zou moeten beschikken in de 21ste eeuw”, aldus de Amerikaanse Diane Ravitch, research-professor Onderwijs aan de Universiteit van New York en senior fellow van Brookings Institution, een van de oudste denktanks van de V.S. Sinds de verschijning van haar in 2010 verschenen boek The Death and Life of the Great American School System, wordt ze in binnen- en buitenland uitgenodigd voor panels, interviews en deelname aan congressen.

“Voor het eerst moet nu aan kinderen worden geleerd kritisch te leren denken (heeft u hier ooit van gehoord in de 20ste eeuw?) en in groepen te werken (ik herinner me dat ik juist op die vaardigheid een eeuw geleden voor een examen ben geslaagd), problemen op te lossen (een hypermodern idee in het onderwijs), enzovoort.
Ik stel voor dat we ophouden met dit soort onnodige discussies over de vaardigheden van de 21ste eeuw. Laten we het erover eens zijn dat we al die opgesomde vaardigheden nodig hebben, plus nog andere met daaraan toegevoegd kennis van geschiedenis, literatuur, kunst, geografie, de maatschappij, de wetenschap en vreemde talen.

Maar sta me toe iets nieuws voor te stellen ter bevordering van een ander soort vaardigheden en kennis die net zo belangrijk zijn als de 21ste eeuwse. Mijn voorstel is een Bondgenootschap van 19e eeuwse vaardigheden*). Dat bondgenootschap zal vaardigheden, waarden en kennis bevorderen zoals…”

Volgt een lijst die er volgens Ravitch zo uitziet:

• Liefde voor leren.
• Kennis vergaren.
• Het vermogen zelfstandig na te denken (individualisme).
• Het vermogen alleen te werken (initiatief).
• Het vermogen als enkeling tegenover de groep te staan (moed).
• Het vermogen met volharding aan een moeilijke taak te werken tot deze klaar is (ijver en zelf-discipline).
• Het vermogen de gevolgen te overzien van eigen handelen op anderen (respect voor anderen).
• Het vermogen de gevolgen te overzien van eigen handelen op het eigen welzijn (zelfrespect).
• Het besef van hogere doelen dan die van het eigenbelang (eer).
• Het vermogen zich in alle omstandigheden te gedragen (waardigheid).
• Het besef dat een beschaafde samenleving behoefte heeft aan bepaalde soorten gedrag van zowel individuën als groepen (goede manieren, beleefdheid).
• Het vermogen te geloven in principes die groter zijn dan het eigenbelang (idealisme).
• De bereidheid vragen te stellen als men iets niet goed weet (nieuwsgierigheid).
• De bereidheid te dromen over andere werelden, andere manieren van de dingen doen (verbeeldingskracht).
• Het vermogen te geloven dat men z’n eigen leven en het leven van anderen kan verbeteren (optimisme).
• Het vermogen grammaticaal goed te spreken en te schrijven (communicatie).

Volgens Ravitch zijn er ongetwijfeld nog meer vaardigheden, vermogens en talenten die we behoren te stimuleren voor de komende generatie, in het geloof dat we daardoor een beter en gelukkiger leven èn een betere wereld krijgen.

Noot
*) Ravitch noemt het The Partnership for 19th Century Skills, een toespeling op de The Partnership for 21st Century Skills, een landelijke Amerikaanse organisatie die ervoor ijvert dat elke student paraat is voor de 21ste eeuw. Teneinde te kunnen blijven concurreren in een wereldwijde economie, verschaft P21 hulp- en geldmiddelen om het Amerikaanse onderwijssysteem op peil te houden door een aantal vaardigheden en talenten te mengen, zoals kritisch denken, problemen oplossen, communiceren, innoveren en creatief zijn. Gerenommeerde scholen schenken hier al aandacht aan, maar P21 wil  een raamwerk bieden voor het onderwijs op lokaal, federaal en nationaal niveau.

Artikel is ontleend aan de bijdrage van Diane Ravitch op de blog Common Core: The Partnership for 19th Century Skills, 6 juli 2009. Klik hier. (Website is opgeheven)

Van en over Diane Ravitch verscheen eerder op site Beroepseer:

Interview met Diane Ravitch over “hoe het niet moet onderwijs“: https://beroepseer.nl

Amerikaans onderwijs in beroering: https://beroepseer.nl

Diane Ravitch over een compromisloze houding: https://beroepseer.nl

Internationale ranglijsten. Het is voor de leek al niet meer te volgen. PISA, PIRLS en TIMSS. We dalen, we stijgen, we zitten in de top-10 en we zijn weer uit de top-10. Nu wil staatssecretaris Dekker graag in de top-5 (NRC, 11-12-12). De internationale ranking was de basis van het beleid van Van Bijsterveld en nu is het de basis van het beleid van de nieuwe staatssecretaris en minister. Logisch toch? Nee, want er zijn heel veel problemen met zo’n uitgangspunt.

Ten eerste is het heel lastig om landen te vergelijken. Het verschil in taalbeheersing tussen Nederlandse en Vlaamse kinderen is nog wel te vergelijken. Maar het verschil tussen Duitse en Nederlandse taalbeheersing? Of hoe onze leerlingen zich verhouden tot Chinese of Japanse leerlingen met een totaal andere tekenset? Bovendien zijn talen als Fins en Zuid-Koreaans veel makkelijker te beheersen dan Nederlands en kent een land als Finland weinig allochtone leerlingen. Nederland zou aanzienlijk beter scoren als de allochtone leerlingen uit de statistieken worden weggelaten, dus hoe slecht doen we het dan echt?
Bovendien zijn er ernstige bedenkingen over hoe de informatie voor de ranglijsten tot stand komt. Zo zijn er bij de Nederlandse cijfers al vraagtekens te zetten. Nederland geeft onwelgevallige informatie, zoals de gemiddelde klassengrootte, niet door, en van gegevens als het salaris is het maar de vraag of ze representatief zijn. Daarnaast zijn er signalen dat China leerlingen van het platteland uit de scores weglaat en dat in Singapore alleen maar leerlingen getoetst worden waarvan de ouders welgesteld zijn.

Ten tweede leidt de nadruk op internationale toetsen tot uitholling en vervlakking van het onderwijs. Met name rekenen en taal worden getoetst en nu al zien we een eenzijdige nadruk op deze onderdelen. De vraag die de politiek zich steeds stelt: hoe komen we hoger op die lijsten? Het eenvoudige en kortzichtige antwoord is door meer te toetsen volgens die internationale standaarden. We scoren dan misschien wel beter, maar hebben onze kinderen ook meer geleerd? Wat schieten we er eigenlijk mee op als we goede vakmensen zonder diploma van het ROC moeten sturen omdat ze niet kunnen rekenen?

Als laatste is de retoriek zelf schadelijk. Uit onderzoek blijkt dat als de politiek veel internationale vergelijkingen maakt, zoals tijdens de Amerikaanse verkiezingen, het vertrouwen van het volk in het onderwijs afneemt. Bovendien richt de retoriek zich met name op de kwaliteit van docenten, want dat is onweerlegbaar de belangrijkste factor in schoolprestaties. Maar ja, als de scores dalen, komt dat dus ook meteen door de docenten. In Amerika is daar een term voor: teacher bashing. De toch al niet zo sterk vertegenwoordigde beroepsgroep krijgt bewust alle klappen van de politiek. In het regeerakkoord worden we zelfs als enige beroepsgroep genoemd die eerder ontslagen zou moeten worden. Andere beperkende factoren, zoals klassengrootte, het teveel aan lesuren en financieringstekort, blijven daardoor bewust buiten schot.

En bewust leraren afvallen, dat kan in Nederland. Het vertrouwen in docenten is zelfs zo laag dat ze niet als volwaardige gesprekspartner worden gezien. Leraren zouden een centrale rol moeten spelen in ons onderwijsbeleid. In tegenstelling tot politici, bestuurders, ambtenaren en beleidsadviseurs zijn wij de experts die praktijk, theorie en beleid verenigen. Waar zijn eigenlijk de leraren die beleid maken en tegelijkertijd voor de klas staan? Niet op OCW, bij de PO/VO Raad of bij de Onderwijsraad bijvoorbeeld. De echte expertise dringt zo te weinig door op beleidsniveau en de boodschap is dat lesgeven de minst belangrijke taak in het onderwijs is. De wereld op zijn kop.

Het bevreemdende aan de plannen van onze regering is nog wel dat het lessen trekt uit de verkeerde landen. Zowel Singapore als Finland hebben een enorm vertrouwen in docenten, en worden ze serieus genomen als volwaardige professionals. In plaats van een voorbeeld te nemen aan de top, waar onze politiek zo graag bij wil horen, kijken ze naar het beleid van middelmatige landen als de Verenigde Staten waar er een laag vertrouwen is in docenten en een sterke nadruk op toetsen. Met de huidige retoriek en eendimensionale maatregelen die staatssecretaris Dekker voorstelt, komt Nederland nooit in de top-5. Nee, het is de blauwdruk voor een steeds verder gaande verslechtering.

René Kneyber en Jelmer Evers

Dit artikel verscheen in andere versie op 18 december 2012 in NRC Handelsblad: Het onderwijs wordt niet beter van al die ranglijsten: https://www.nrc.nl

Jelmer Evers (1976) is docent geschiedenis en was genomineerd voor leraar van het jaar 2012.
René Kneyber (1978) is docent wiskunde en schreef meerdere boeken over orde en gezag. Beiden zijn Voortrekker van Stichting Beroepseer.