Protestactie rechters: vóór kwaliteit en tegen productie-draaien
In NRC Handelsblad van 15 december 2012 verscheen een artikel van Marcel Haenen over rechters die aan de alarmbel trekken. Een vooralsnog geheime groep raadsheren is in opstand gekomen tegen de in hun ogen steeds zwaardere productie-eisen die aan het rechtspreken worden gesteld. De rechters zeggen hun werk niet goed meer te kunnen doen. Ze voelen zich ook niet vertegenwoordigd door hun eigen bestuursorgaan, de Raad voor de Rechtspraak.
Dit blijkt uit een anoniem manifest dat door raadsheren van het gerechtshof in Leeuwarden is opgesteld. In het pamflet klagen de rechters dat er nauwelijks nog aandacht is voor de kwaliteit van hun werk. Ze schrijven alleen nog maar te worden afgerekend op de aantallen vonnissen die ze maken. Het heeft ertoe geleid dat de kwaliteit zodanig onder druk is komen te staan dat veel zaken niet de aandacht kunnen krijgen die ze verdienen, en dat onverantwoorde keuzes worden gemaakt om aan de productie-eisen tegemoet te komen.
De Raad voor de Rechtspraak is volgens de actiegroep “losgezongen van de praktijk op de werkvloer”. De Raad zou zijn ingekapseld door de politiek in Den Haag.
Het manifest is volgens woordvoerder F. Steringa van het hof in Leeuwarden opgesteld door “een behoorlijke grote groep” raadsheren. Verdere toelichting wil ze niet gegeven. De schrijvers van het manifest willen anoniem blijven: “We willen via het manifest eerst intern peilen wat er leeft”, zegt Steringa. In het manifest worden andere rechters opgeroepen te reageren.
Leendert Verheij, president van het Gerechtshof van Den Haag, zegt begin volgend jaar het manifest met zijn raadsheren te willen bespreken: “Het mag geen schimmengevecht in de media worden.”
Volgens het Tweede Kamerlid Peter Oskam (CDA) is het heel begrijpelijk dat de Nederlandse rechters rebelleren tegen het huidige systeem waarin ze gedwongen worden steeds meer productie te draaien. Minister Opstelten van Veiligheid en Justitie moet de magistraten financieel te hulp schieten.
Oskam zit sinds een paar maanden in het parlement en werkte daarvoor tien jaar als rechter en tien jaar als officier van justitie.
Lees verder op de site van NRC: Rechters in manifest: we kunnen werk niet meer goed doen door Marcel Haenen, 15 december 2012: https://www.nrc.nl
Politiek reageert verdeeld op ‘rebellerende rechters’, door Marcel Haenen, NRC, 15 december 2012: https://www.nrc.nl/
Klik hier voor het uitgelekte anonieme manifest: https://beroepseer.nl
In NRC Handelsblad van 17 december 2012 staat een vervolg op het artikel van zaterdag 15 december 2012 van Marcel Haenen.
Onder de kop Tweederde van rechters vindt goede rechtspraak onmogelijk schrijft hij dat veertig van de in totaal zestig raadsheren die werken bij het gerechtshof in Leeuwarden van mening zijn dat ze niet goed meer kunnen rechtspreken. De president van dit gerechtshof, Fred van der Winkel, spreekt van “een verontrustend groot aantal”.
Een van de opstellers van het pamflet, die anoniem wil blijven “omdat we ons protest als een collectieve actie willen presenteren”, zegt: “Eigenlijk is vrijwel iedere raadsheer in Leeuwarden het met het pamflet eens. Niet iedereen tekent omdat men bang is voor gedonder of ze zijn het niet met alle formuleringen eens. Feit is dat een overweldigende meerderheid het huidige financieringssysteem voor rechtspraak afwijst omdat we als rechters voortdurend te horen krijgen dat alles sneller en goedkoper moet. We laten ons bij het nemen van een juridische beslissing steeds meer leiden door de kosten. Voor kwaliteit van rechtspraak is geen enkele interesse.”
Verarming van de Nederlandse rechtspraak
In de Volkskrant schrijft Wil Thijssen op 18 december 2012 dat de ondertekenaars van het manifest betogen dat de rechtspraak steeds meer gaat lijken op een koekjesfabriek waarin productiecijfers en minutenprijzen leidend zijn. “Wij moeten onze targets halen”, zegt Menno Zandbergen, senior raadsheer en een van de initiatiefnemers: “Daar gaan perverse prikkels van uit. Het wordt verleidelijk om bijvoorbeeld getuigen niet op te roepen, of te vonnissen als dat niet nodig is, omdat je anders je doelen niet haalt”.
De trend die zichtbaar is bij ziekenhuizen, universiteiten, in de woningbouw en het onderwijs zet zich volgens hem nu door in de rechtspraak, met de aanstelling van gerechtsbesturen die directief optreden en op grote afstand van de werkvloer staan. Dat tast de onafhankelijkheid van rechters en de kwaliteit van de rechtspraak aan. De Raad voor de Rechtspraak zou niet zozeer de belangen van rechters behartigen, alswel die van politiek Den Haag.
Vrijdag 21 december 2012 hebben de opstellers van het manifest een gesprek met de Raad voor de Rechtspraak. Voorzitter Erik van den Emster stelt in een schriftelijke reactie dat hij “de zorgen deelt” over de productiedruk binnen de rechtspraak en de gevolgen hiervan voor de kwaliteit. Dat de rechters geen inspraak hadden in de benoeming van de gerechtsbesturen, noemt hij “feitelijk onjuist”: “Bij de benoeming is veel aandacht geweest voor lokale inspraak”.
“Aandacht was er inderdaad, inspraak niet”, aldus Zandbergen. Hij hekelt een Twitterbericht van de raad dat modernisering van de rechtspraak onder rechters weerstand oproept: “Daar gaat het manifest helemaal niet over. Wij begrijpen dat een herziening van de gerechtelijke kaart en modernisering noodzakelijk zijn. Wij klagen ook niet over de werkdruk. Wij klagen over de kwaliteit, over een verarming van de Nederlandse rechtspraak”.
Tweederde van rechters vindt goede rechtspraak onmogelijk, door Marcel Haenen, 17 december 2012, NRC Handelsblad: https://www.nrc.nl
Rechters in actie tegen ‘uitholling’ van rechtspraak, door Wil Thijssen, de Volkskrant, 18 december 2012: www.volkskrant.nl
Lees ook Wat is moderne professionaliteit? – Verslag lerarendiner 6 december op de website van de Onderwijsraad: 
