Carrièrewebsite Intermediair en Nyenrode Business Universiteit organiseren elke twee jaar het Nationaal Salaris Onderzoek onder leiding van Jaap van Muijen en Eric Melse. Het onderzoek – voor het eerst in 2013 uitgevoerd – verschaft een objectief en betrouwbaar inzicht in de primaire- en secundaire arbeidsvoorwaarden in Nederland. Door de omvang van het Nationaal Salaris Onderzoek en de wetenschappelijke toetsing door Nyenrode, zijn de resultaten representatief voor alle mogelijke functies, branches, regio’s en ervarings- en opleidingsniveaus. De data uit het Nationaal Salaris Onderzoek vormen bovendien de basis voor het Intermediair Salariskompas.
Crises
De samenleving verkeert momenteel in een turbulente en complexe situatie. Er spelen verschillende crises, zoals de stikstofcrisis, energiecrisis, wooncrisis, klimaatcrisis en migratiecrisis. Woningen zijn duurder dan ooit en zeker voor starters op de arbeidsmarkt is het extreem lastig om een betaalbare woning te vinden. Daarbij is de inflatie (CPI-index) al langere tijd hoog, variërend van 14,5% in september 2022 tot 5,7% in juni 2023 (CBS, 11 juli 2023). Werkenden hebben daardoor een grote behoefte aan een loonstijging om het hoofd boven water – of hun welvaartsniveau enigszins op peil – te houden.
In 2023 braken ook de loonstijgingen meerdere records.“Nederland stevent dit cao-seizoen af op een record, met loonstijgingen die in veel sectoren in de dubbele cijfers lopen” schreef Het Financieele Dagblad op 13 juni 2023. De loonstijgingen verschillen behoorlijk van elkaar per sector. In de zorg zullen bijvoorbeeld de lonen van de laagste inkomens stijgen met 14% en van de overige inkomens met 10% (NRC, 22 juni 2023). Bij gesubsidieerde instellingen zijn volgens het CBS de loonstijgingen het kleinst (3,6%, 4 april 2023). Het CBS benadrukt dat de inflatie in 2023 nog steeds hoger is dan de looneisen.
In het rapport worden onder meer de loonontwikkelingen per branche van de afgelopen twee jaar besproken alsmede de salariseisen die medewerkers stellen.
Enkele resultaten
Ruim 27.000 werkenden hebben in de maanden april en mei deelgenomen aan het Nationale Salaris Onderzoek 2023. Van 23.550 deelnemers zijn de antwoorden bruikbaar voor de analyses. Via wegingen is deze groep representatief voor de beroepsbevolking werkzaam in loondienst.
– 1 op de 7 Nederlanders komt niet uit met salaris
Bij werkenden is er een grote behoefte aan een loonstijging om het hoofd boven water te kunnen houden. Bij 13% van de werkende Nederlanders is het salaris niet genoeg om de gestegen kosten te kunnen dekken. Ondanks dat 70% van hen een loonstijging heeft gehad. In verhouding komen meer vrouwen dan mannen geld tekort en komt het vaker voor bij iemand met een opleiding in de CBS-categorie ‘laag’ dan in de categorie ‘hoog’.
Onderzoeker Jaap van Muijen: “Wat het extra zorgelijk maakt, is dat de Nederlander die met zijn opleiding in de CBS-categorie ‘laag’ valt, ruim een kwart per maand te weinig verdient om de uitgaven te dekken en bijna de helft geen buffer heeft om financiële tegenvallers op te vangen”.
Het bedrag dat relatief het meest wordt gespaard ligt tussen de € 100 – € 500 per maand. Gemiddeld heeft één op de tien respondenten geen spaargeld. 23% van de respondenten met een opleiding in de categorie ‘laag’ heeft geen spaargeld tegenover slechts 5% van de respondenten in de categorie ‘hoog’.
Maar ook Nederlanders die in de CBS- opleidingscategorie ‘middelbaar’ of ‘hoog’ vallen, hebben moeite om de touwtjes aan elkaar te knopen. Van de hoger opgeleiden zegt één op de tien er financieel niet uit te komen. Van de middelbaar opgeleiden is dat één op de vijf.
– Loonkloof gegroeid
De loonkloof tussen mannen en vrouwen is in twee jaar tijd groter geworden. Dat gaat in tegen de trend waar eerder juist grote stappen werden gezet in gelijke beloning. In 2021 zakte dit naar 5% en kwam gelijke beloning steeds meer in zicht. Maar in 2023 is de loonkloof weer gestegen naar gemiddeld 7,4% en is het verschil tussen mannen en vrouwen in salaris dus weer groter geworden.
Ook blijkt dat medewerkers in de non-profitsector gemiddeld 7,1% meer verdienen dan medewerkers uit de profit sector. Kijk je daarnaast naar de opleiding die iemand heeft genoten, dan nemen de verschillen alleen maar toe.
Al met al blijkt uit het Nationaal Salaris Onderzoek 2023 dat de salariskloof vooral in West-, Zuid- en Oost-Nederland een hardnekkig fenomeen is. Dat geen sprake is van een loonkloof in Noord-Nederland bij de leeftijdsgroepen tot aan circa 45 jaar mag gezien worden als bewijs dat gelijke behandeling van en mannen wel degelijk mogelijk is op de arbeidsmarkt voor werknemers in loondienst in Nederland.
Downloaden rapport Nationaal Salaris Onderzoek 2023: https://beroepseer.nl/
Nationaal Salaris Onderzoek 2023, Intermediair, oktober 2023: www.intermediair.nl/onderzoeken/nationaal-salaris-onderzoek
Intermediair Salariskompas: www.intermediair.nl/salariskompas
