Interview met Arre Zuurmond
Interview met Arre Zuurmond, door Maurits Hoenders, september 2017
Redactie Beroepseer
In de tussentijd
In de tussentijd, kort verhaal door Jordi Lammers, 19 september 2017
In de tussentijd, kort verhaal door Jordi Lammers, ‘writer in residence’ bij Beroepseer
Jordi Lammers is voor een jaar ´Writer in residence’ bij stichting Beroepseer. Hij schrijft regelmatig voor ons een verhaal over werkende mensen, over mensen die zorg dragen voor de ander en zorg ontvangen. Hoe gaan zij om met de dilemma’s en emoties die daarmee gepaard gaan? Vandaag publiceren wij zijn zevende verhaal, In de tussentijd.
Begin van In de tussentijd:
— Voor zijn gevoel was Hans al uren rondjes door zijn kantoor aan het lopen, wachtend op het moment dat de conciërge op zijn deur klopte en hem meenam. Af en toe liet hij zijn oog op de ingelijste poster van Jimmy Hendrix vallen. Het was weer zo’n dag dat de man met de wilde krullen en de openstaande blouse hem voortdurend bevelen gaf. Fiets naar huis, man, pak een gitaar op en verover de wereld. Bevelen die Hans probeerde te negeren, want zo simpel was het allemaal niet. Bovendien kon de televisieploeg elk moment arriveren.—
Verder lezen, klik hier.
Jordi Lammers (1996) is een student Nederlands uit Nijmegen. In zijn vrije tijd schrijft hij verhalen en gedichten, die onder andere op zijn webblog http://jordiilammers.tumblr.com te lezen zijn.
Voor het boek Het alternatief voor de zorg (2015) schreef hij het gedicht Mensenhanden.
Wie op de hoogte van zijn werk wil blijven, kan hem volgen op Twitter (@ladoublemers).
In het collegejaar 2015-2016 was hij de campusdichter van de Radboud Universiteit. In dit zelfde jaar behaalde hij de finale van de landelijke schrijfwedstrijd Write Now.
Op 25 november november 2016 maakte bliotheek Gelderland Zuid bekend dat Lammers een prijs krijgt vanwege zijn bijdrage aan de taalcultuur in de regio Nijmegen.
Klik hier voor verhaal 1: Handen en voeten (28 september 2016).
Klik hier voor verhaal 2: De achterkant van de zon (26 oktober 2016)
Klik hier voor verhaal 3: Ziekenhuiskunst (27 november 2016)
Klik hier voor verhaal 4: Het achterhoofd (23 februari 2017)
Klik hier voor verhaal 5: Een prachtige pallia (13 april 2017)
Klik hier voor verhaal 6: Een mooie boom (7 juli 2017)
Interview met Rik Peters
Interview met Rik Peters, door Maurits Hoenders, augustus 2017
Loopt de GGZ op haar laatste benen? Het is tijd voor een andere koers. Het roer moet om
Hebben ggz-instellingen hun langste tijd gehad? is de vraag in het septembernummer 2017 van het vaktijdschrift De psychiater. De vraag naar psychiaters is in de afgelopen jaren verder gestegen. In het tweede kwartaal van 2017 waren er maar liefst 786 vacatures, ruim 100 meer dan in het eerste kwartaal. Een kantelpunt lijkt bereikt: niet alleen de perifere, maar alle instellingen lijken nu naarstig op zoek naar behandelaren. Maakt werken in loondienst aantrekkelijker, klinkt het. Of moet het roer radicaal om? Hebben de instellingen zoals we die kennen hun langste tijd gehad? In het nummer komt Marijke van Putten aan het woord. Zij is lid van de Raad van Bestuur GGZ Noord Holland Noord. Als het aan haar ligt komt er een ’GGZ zonder bedden’. Ook lijkt het haar een goed idee psychiaters en psychologen meer in teams te laten werken en ze de kans te geven zich met onderzoek bezig te houden.
Financieel gaat het niet goed met de instellingen. In augustus 2017 kwam het bericht dat het financiële resultaat van alle ggz-instellingen in Nederland is gehalveerd ten opzichte van 2015. Uit de jaarverslagen blijkt dat de oorzaken zijn: dalende tarieven en productievolumes, gestegen personeelskosten en de nabetaling van de onregelmatigheidstoeslag.
Humaniteit boven bureaucratie
Psychiater Cobie Groenendijk is per 1 september 2017 gestopt met haar werk voor een grote GGZ-instelling en werkt voortaan alleen nog contractvrij. Ze leeft liever met financiële onzekerheid dan nog langer verplicht te zijn eindeloos lijsten in te vullen in een systeem dat de privacy van de patiënt niet kan waarborgen.
De maand september grossiert overigens in nieuwsberichten over de GGZ. Een paar voorbeelden.
Op 14 september meldt GGZ Connect dat het verzuimpercentage in de GGZ is gestegen in het tweede kwartaal van 4,91 in 2016 naar 5,46 in 2017. Niet eerder was het verzuimpercentage zo hoog in de afgelopen drie jaar. Oorzaak van de stijging van het verzuimpercentage is met name het langdurig verzuim. Deze is met 20,2 dagen hoger dan een jaar geleden en laat ten opzichte van de vorige voortschrijdende periode een stijging zien. De gemiddelde duur van het verzuim is niet eerder zo hoog geweest.
GGZ Nieuws meldt dat GGZ Nederland kaalslag vreest in de jeugd-ggz en hoogleraar Psychiatrie Jim van Os vraagt zich af of het moment niet gekomen is om te concluderen dat de GGZ de afgelopen tien jaar ernstig is ge-mis-managed en of het niet tijd is voor een parlementaire enquête?
In september werd er ook weer een bijeenkomst gehouden over privacy en ROM in de GGZ, georganiseerd door de actiegroep Stop Benchmark met ROM. De actiegroep strijdt al langere tijd op diverse manieren tegen de door de zorgverzekeraars verplichte aanlevering van patiëntengegevens aan de Stichting Benchmark GGz (SBG). Dit zou indruisen tegen de privacy van patiënten. Er zijn intussen genoeg alternatieven gepresenteerd door de sector, maar het blijkt bijzonder moeilijk in de zorg eens een andere weg in te slaan en humaniteit boven bureaucratie te plaatsen. Piet Verhagen, hoofdredacteur van De psychiater wijst er nog eens op: “De politieke werkelijkheid staat zo vaak mijlenver af van de dagelijkse werkelijkheid in de ggz”, daarmee hoogleraar Damiaan Denys citerend, de nieuwe voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie.
Wim J.Jongejan, (niet-praktiserend) huisarts vat in zijn blog nog eens de geluiden samen die nu al meer dan tien jaar lang te horen zijn op de podia van niet alleen de zorgsector maar van alle beroepsgroepen. De dieper liggende oorzaak van al dat beroepszeer is het omarmen van de principes van het New Public Management (NPM) door de Haagse bestuurderen in de jaren negentig.
Klik hier voor lezen van Taylorisme en New Public Management als destructieve, (de)fragmenterende en deprofessionaliserende krachten in de GGZ, Zorg-ICT Zorgen, 17 september 2017: www.zorgictzorgen.nl
Hebben ggz-instellingen hun langste tijd gehad? door Maurice Timmermans, De Psychiater, no 6, september 2017: https://depsychiater.nl
Het ziekteverzuim in de ggz loopt verder op, GGZ Connect, 19 mei 2017: www.ggz-connect.nl/bericht/8250/het-ziekteverzuim-in-de-ggz-loopt-verder-op (Website van GGZ Connect functioneert niet meer)
Impressie Lancering boek Het alternatief voor de zorg in gebouw ‘Het hart van de gezondheidszorg’, Blogs Beroepseer, 19 november 2015: https://beroepseer.nl
Jocko Rensen
Jocko Rensen (1966) is na acht jaar gemeenteraadslid, sinds 2014 wethouder in de gemeente Houten. De laatste jaren heeft hij bekendheid gekregen als de ‘vloggende wethouder’. in zijn vlogs maakt hij contact met inwoners, bestuurders en andere inspiratoren. Daarbij zijn vertrouwen en geloofwaardigheid belangrijke waarden. Zijn rol vervult hij op een natuurlijke wijze vanuit coachend leiderschap. Op zijn eigen wijze werkt hij mee aan de uitdagende expeditie binnen het sociale domein, samen met inwoners, ambtenaren en andere betrokkenen, waarbij het ontdooien van de systeemwereld een tweede natuur is geworden.
‘Hoe je kijkt maakt wat je ziet’
Het lijkt alsof er twee verschillende werelden bestaan, de leefwereld en de systeemwereld. Die laatste wereld trekt voortdurend aan ons, maar het gaat altijd over de bedoeling: waarom doen we dit eigenlijk? Dat probeert Rensen steeds voor ogen te houden. Een mooie herkenbare weergave van deze verschillende werelden staat inspirerend beschreven in het boek Verdraaide organisaties van Wouter Hart. Het ‘hostmanship’-gedachtegoed van Jon Gunnarsson spreekt Rensen ook erg aan en ziet hij als een passende beschrijving van zijn wijze van contact maken. Hostmanship gaat om de kunst om mensen zich welkom te laten voelen, en dat begint bij jezelf. Deze voorbeeldfunctie vindt Rensen erg belangrijk.
Als flexwerker in hart en nieren geeft Rensen al jaren invulling aan zijn visie op professionele vrijheid, creativiteit en verantwoordelijkheid. Verwacht dan ook geen standaardbestuurderskamer als zijn werkplek. Op een persoonlijke wijze, en soms ondersteund met handige gadgets, vindt hij zijn weg veelal buiten het gemeentehuis.
Kennis delen en krachten bundelen
Als voorzitter van het kennisplatform Utrecht Sociaal (kUS) geeft Rensen ook invulling aan zijn ambitie om kennisdeling en co-creatie aan te jagen. Het kUS stelt zich als doel om kennis in het sociaal domein te vergroten (door middel van onderzoek en praktijkontwikkeling) en kennis te verspreiden (o.a. door middel van opleidingen, deskundigheidsbevordering, studiedagen, websites en publicaties). Het gaat bijvoorbeeld om kennis op het terrein van maatschappelijke ondersteuning, zorg voor jeugd, arbeidsparticipatie, sociale en bestuurlijke ontwikkelingen en vrijwillige inzet.
Uitkomst enquête naar mening over Nationale Politie onder ruim 1600 politieagenten
Op 1 januari 2013 ging de Nationale Politie van start. De Nationale Politie moest de 26 politiekorpsen vervangen door één nationaal politiekorps. Door de invoering van de Nationale Politie zou de dienstverlening beter, de bureaucratie verminderd en Nederland veiliger worden. Minister Opstelten zei in zijn toespraak bij de officiële start van Nationale Politie op 3 januari 2013:
“Om te beginnen zal de Nationale Politie beter bereikbaar zijn en betere dienstverlening leveren. Zo komt er straks een uniform, eenvoudig en klantvriendelijk aangifteproces, dat overal in het land hetzelfde is. De burger, maar ook de ondernemer, kan dan 24 uur per dag, wáár dan ook, aangifte doen – aangifte op maat: telefonisch, via internet, op het politiebureau of bij hem thuis. De Nationale Politie zal bovendien minder bureaucratisch zijn […]
De tijd die vrijkomt door het schrappen van veel overbodige administratieve rompslomp, komt geheel ten goede aan een betere operationele inzet: surveilleren, rechercheren, observeren, informatie inwinnen en waar nodig snel en krachtdadig ingrijpen. Dat zal leiden tot een significante verbetering van de prestaties van de politie […] en aan het daadwerkelijk veiliger maken van Nederland!”
De vraag is of bijna vijf jaar na de invoering de beloftes van de Nationale Politie zijn waargemaakt. Zijn onze agenten inderdaad beter in staat om hun werk te doen? Is er minder bureaucratie? Is de dienstverlening aan de burger verbeterd? Zijn de voorzieningen waarmee onze agenten moeten werken wel op orde? En is Nederland nou echt veiliger geworden?
De mensen die daarop het beste antwoord kunnen geven zijn onze agenten zelf. Daarom startte de Socialistische Partij in juli een enquête onder ruim 1.600 agenten. Zij kregen de beloftes van de Nationale Politie voorgelegd en hen werd gevraagd naar hun ervaringen. 63,43 procent van het politiepersoneel dat heeft meegedaan aan deze enquête heeft een uitvoerende functie. 11,74 procent heeft een leidinggevende en 21,45 procent heeft een ondersteunde functie. 84,08 procent van de deelnemers werkt 10 jaar of langer bij de politie, 8,97 procent 5 tot 10 jaar en de overige deelnemers minder dan 5 jaar.
De meeste deelnemers zijn tussen de 45 en 60 jaar oud (48,56 procent). 27,6 procent is tussen de 25 en 45. 19,61 procent is 60 jaar of ouder. Een kleine groep van 1,23 procent is jonger dan 25.
Verbijsterend
In een toelichting in The Post Online schrijft Ronald van Raak, Tweede Kamerlid en initiatiefnemer van de enquête dat de resultaten verbijsterend zijn: “Agenten geven aan dat zij dankzij de Nationale Politie hun werk minder goed kunnen doen en dat ons land onveiliger is geworden. In ons enquête-onderzoek […] heb ik ook nog een andere vraag gesteld, naar wat zij vinden dat de grootste problemen zijn in Nederland. Een vraag die ik tijdens werkbezoeken vaker stel, maar die ik nu aan veel politiemensen tegelijk heb voorgelegd.
De antwoorden zijn zeer uiteenlopend, omdat ook agenten verschillend zijn. Toch is er één onderwerp dat er echt uitspringt en dat is de polarisatie, waarbij vooral de politiek en de media er flink van langs krijgen. Individualisering en verhuftering, intolerantie en verharding. Een toenemende armoede en een groeiende tweedeling in de samenleving zijn zaken die ook veel worden genoemd:
Polarisatie in media en politiek. Sfeermakers in de publieke opinie. Het elkaar gek maken via (sociale) media. Sociaal isolement. Verdeeldheid. Armoede. Het is niet eens een verharding in de maatschappij, meer een desinteresse. Geen rekening houden met de ander.
Er is ook een agent die opmerkte: “Ik zie een verbetering bij de jeugd. Ik merk dat deze groep er weer zin heeft en het gedrag van de generatie hiervoor niet accepteert”. Wel is het dan ook weer oppassen, want er is jeugd die niet accepteert dat men kritiek levert en een – terechte – klacht beschouwt als een aanval op hun eigen persoonlijkheid.
Klik hier voor downloaden van rapport De gebroken beloften van de Nationale Politie – De agent aan het woord, SP, september 2017: www.sp.nl
Politieagenten houden ons een spiegel voor, Ronald van Raak, The Post Online, 15 september 2017: http://politiek.tpo.nl
SP vraagt agenten naar mening over Nationale Politie, SP, 18 juli 2017: https://www.sp.nl
Directeur Feenstra van Martini Ziekenhuis adviseert opdoeken zorgverzekeraars en samenwerking in de regio
Hans Feenstra, bestuursvoorzitter van het Martini Ziekenhuis in Groningen. adviseert de zorgverzekeraars op te doeken.. Er moet volgens hem gestopt worden met de marktwerking en veel meer regionaal worden samengewerkt. In het septembernummer van vaktijdschrift Zorgvisie legt hij uit dat er geen betere zorg ontstaat door concurrentie: “We moeten ophouden te doen alsof concurrentie leidt tot betere zorg. Het is een liberaal dogma dat alleen maar leidt tot onnodig hoge reserves bij zorgverzekeraars en zorgaanbieders. Geld waarvoor burgers geen zorg krijgen. Het systeem prikkelt zorgaanbieders tot meer behandelingen en diagnoses doen dan strikt noodzakelijk is.
Regionaal
Volgens Feenstra, die zelf acht jaar voorzitter was van zorgverzekeraar De Friesland, kunnen regionale overheden de rol van de verzekeraar overnemen. Zorgverzekeraars maken hun regierol in het zorgstelsel niet waar en zijn in feite overbodig. De echte budgetonderhandelingen doet het ministerie via de meerjarige zorgakkoorden. Zorgverzekeraars zijn in de rol van uitvoerders gekomen. Regionale overheden kunnen de rol van verzekeraars als inkopers prima overnemen, met prikkels voor beter presteren, zoals in Zweden gebeurt.
NZa en ACM hinderen samenwerking
Regionale samenwerking levert volgens Feenstra veel meer op, maar de marktmeesters Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en Autoriteit Consument en Markt (ACM) vormen daarbij hinderlijke obstakels.“Geef partijen de ruimte om zelf afspraken te maken, geef ze een bonus voor samenwerking. Geef ziekenhuizen prikkels om zaken af te stoten en stimuleer goede samenwerking met huisartsen. Ik geloof heilig dat samenwerking veel meer oplevert”.
In hetzelfde nummer van Zorgvisie toont onderzoeker Leo Vandermeulen van adviesbureau Prismant aan dat meer concurrentie helemaal niet leidt tot lagere tarieven en efficiëntere zorg. Hij komt tot deze conclusie op basis van data uit het Diagnose Informatie Systeem (DIS) uit 2014; alleen de NZa beschikt over recentere informatie. Vandermeulen roept de NZa op tot nader onderzoek op basis van recente data om vast te stellen of het zorgstelsel wel de beoogde doelen oplevert: betere kwaliteit, lagere tarieven en meer doelmatigheid.
Feenstra: ‘Afscheid nemen van marktdenken’, Zorgvisie, 28 augustus 2017: www.zorgvisie.nl
Wiepke Cahn in oratie: ‘Belangrijkste is goed na te denken over een andere organisatie van zorg in Nederland’
Zestig procent van de psychiatrische patiënten heeft ook lichamelijke aandoeningen en dertig procent van de patiënten met een lichamelijke aandoening heeft ook psychiatrische problemen. Een blinde vlek in de medische wereld omdat er vooral vanuit specialismen behandeld wordt, volgens Wiepke Cahn, hoogleraar Lichamelijke gezondheid bij psychiatrische aandoeningen bij het UMC Utrecht Hersencentrum. Tijdens haar oratie op dinsdag 12 september 2017 pleitte Cahn voor een meer integrale benadering van ziekte – de mens in zijn omgeving:“We moeten af van het hokjesdenken. Doordat we niet naar de hele mens kijken, vallen grote groepen mensen tussen wal en schip”.
In 2016 kostte de gezondheidszorg in Nederland 70 miljard euro, ongeveer 25-30% van de totale overheidsuitgaven. In vergelijking met ons omringende landen geeft Nederland meer geld uit aan de behandeling van psychiatrische aandoeningen. Toch lijkt dit zich niet te vertalen in een betere gezondheid van patiënten. Wiepke Cahn: “De gapende kloof tussen lichamelijke en psychische ziektes komt voornamelijk door de manier waarop de zorg op dit moment is ingericht. De scheiding tussen de geestelijke gezondheidszorg en de rest van de medisch specialistische zorg, belemmert de genezing van veel patiënten”.
Verwaarlozing
Ook de psychiatrie heeft volgens Wiepke Cahn te weinig aandacht voor de mens als geheel. “De levensverwachting van mensen met een chronische psychiatrische aandoening met 15-20 jaar is afgenomen. De belangrijkste doodsoorzaken zijn hart- en vaatziekten, maar ook andere lichamelijke aandoeningen zoals diabetes en kanker komen vaker voor bij mensen met een psychiatrische aandoening. Je kunt eigenlijk zeggen dat de psychiatrie de lichamelijke gezondheid van patiënten schromelijk heeft verwaarloosd”.
Zorg in de buurt
Cahn ziet op verschillende fronten mogelijkheden om een langer en beter leven voor patiënten te bewerkstelligen. “Onderzoek naar het verbeteren van medicijnbeleid is een must. Daarnaast moeten we inzetten op leefstijl en gedragsverandering. Niet makkelijk, zeker niet als je ziek bent, dus daar is gespecialiseerde ondersteuning bij nodig. Ik denk ook dat het goed is om affiniteit met de psychiatrie te toetsen bij de toelating tot de verschillende opleidingen, te beginnen met de geneeskunde. Het belangrijkste is om goed na te denken over een andere organisatie van zorg in Nederland. We moeten de wijk in, de gemeente en uitkeringsinstanties betrekken. Alleen door integratie van de psychiatrie in de rest van hulp- en zorgverlening zal de patiënt beter herstellen en zijn weg vinden binnen een gezondere maatschappij”.
“Hokjesdenken in de zorg belemmert de genezing van de patiënt”, UMC Utrecht, dinsdag 12 september 2017: www.umcutrecht.nl
Meer info over Wiepke Cahn bij UMC Utrecht:www.umcutrecht.nl/Cahn-W