Naar aanleiding van tips van lezers is het platform voor onderzoeksjournalistiek Follow the Money gedoken in de ondoorzichtige wereld van de Groningse gaswinning en de bijbehorende bevingsschade. Welke financiële belangen spelen er? Wat betekenen de aardbevingen voor bewoners? En wie profiteert hier eigenlijk van?

Aardwetenschapper en journalist Sam Gerrits zocht uit waar de aardbevingen nu eigenlijk vandaan komen. Zijn zoektocht levert niet alleen een boeiende reis op naar de bodemgesteldheid van Groningen maar onthult ook een stukje vaderlandse geschiedenis over de mijnbouw en gaswinning. Gerrits geeft de broodnodige opheldering, want “er zijn intussen zoveel technische, complexe rapporten over de materie verschenen, dat collega-journalisten door de bomen het bos niet meer zien. Hebben we nu te maken met zware aardbevingen, zoals bijvoorbeeld Zembla en de TU Delft beweren? Of is er iets anders aan de hand?”

Op een beeldende manier duidt Gerrits de verschillen in de Groningse bodem op diverse plekken en de door aardbevingen veroorzaakte schade aan gebouwen. Gerrits haalt ook Limburg erbij; hij schrijft dat de exploitatie van de Limburgse mijnen nooit is opgehouden:

“Zoals je kunt zien in de dwarsdoorsnede van de Nederlandse bodem hieronder, zit het steenkool van de Limburgse mijnen ook onder Groningen. In Groningen zit deze ‘Limburg-formatie’ echter geen honderden meters, maar zo’n 3,3 kilometer onder de oppervlakte. En, belangrijk: erboven ligt een ondoordringbare zoutlaag, afkomstig uit het Perm. Daardoor blijft het mijngas netjes gevangen in de aarde. De koempels hoeven tegenwoordig evenwel geen risico meer te lopen: we hebben in Groningen gewoon een paar lange kilometerslange pijpen in de grond gezet.

Die boorpijpen waren oorspronkelijk overigens neergezet op zoek naar olie, iets dat na de Texas Oil Boom in de jaren vijftig helemaal hip was geworden. Dat we in plaats van olie aardgas aantroffen, vonden we eigenlijk maar niks — tot we ontdekten hoe véél aardgas er eigenlijk zat: het Slochteren-veld is het grootste van Europa.
In 1963 begonnen we gas op te pompen uit wingewest Groningen; twee jaar later werd wingewest Limburg afgedankt. Holland volgde daarmee een oeroud koloniaal patroon: wingewesten worden van oudsher door de kolonisator gezien als een verse kokosnoot met een rietje erin. Je slurpt die kokosnoot leeg, en daarna gooi je hem weg.

Stomtoevallig ligt het Slochteren-veld in het noordoosten van Groningen, traditioneel één van de armste gebieden van Nederland. Mede door deze wingewest-filosofie heeft Den Haag de gasexploitatie niet heel handig aangepakt. Van de enorme smak geld die uit het Slochterense weiland van boer Kees Boon werd opgepompt, vond — tot de aardbevingen begonnen — maar hooguit één procent zijn weg terug naar Groningen. Zuurder dan zuur, als je weet dat in de VS iedere boer een stukje van de winst krijgt die de olie onder zijn land oplevert. Hoe anders is dat in Nederland: de eerste stad die een aardgasnet kreeg was Hilversum”

Volg het dossier Aardgas in Groningen op Follow the Money. Probeer FTM een maand gratis. Zie: https://www.ftm.nl/artikelen/wat-is-er-aan-de-hand-in-groningen?share=1