Redactie Beroepseer

Op NOS Binnenlands Nieuws schrijft Kysia Hekster dat het VWO-eindexamen Frans dit jaar wederom onderwerp van kritiek is^*). Dat was in 2018 ook het geval. Hekster heeft deze en gene uit de onderwijssector gevraagd naar commentaar op het eindexamen: “Leerlingen en docenten klagen opnieuw over het niveau. Op 13 juni 2018 wordt de normering voor de examens bekend, dan wordt duidelijk hoe het examen is gemaakt.
Het examen was niet goed genoeg, zeggen docenten en leerlingen. Dit jaar gaan de klachten vooral over de lengte van het examen. Een aantal docenten dat de NOS sprak, noemt het examen ‘nog veel slechter dan het examen van vorig jaar’. Toen ontstond ophef over de kwaliteit van het examen Frans vwo.

Coalitiepartij CDA heeft Kamervragen gesteld over het examen van dit jaar. Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) is juist tevreden.

Docent Swannet van den Akker van het RSG Magister Alvinus in Sneek geeft al meer dan dertig jaar Frans aan examenklassen. ‘Het CvTE heeft ons na al het gedoe vorig jaar toegezegd dat het dit jaar goed zou komen. Dat heb ik ook mijn leerlingen beloofd. Maar dit jaar rammelde het examen opnieuw. Er zijn vragen waarbij meerdere antwoorden goed zijn. Dat mag niet. De kinderen zijn echt afgestraft met dit examen’.

Het Landelijk Actie Komitee Scholieren (LAKS) kreeg meer dan 7000 klachten over het vwo-examen Frans. ‘Van alle examens is over Frans vwo relatief het meest geklaagd’, zegt Anouk Gielen, voorzitter van het LAKS. ‘Bijna de helft van de 15.000 leerlingen die het examen maakte, heeft zich bij ons gemeld. Belangrijkste klacht: het examen was veel te lang en daardoor kregen heel veel mensen het niet af’.

Liesbeth Breek herkent dat. Zij geeft 27 jaar Frans, nu aan het Petrus Canisius College in Alkmaar. ‘Mijn leerlingen kwamen verdrietig de zaal uit. Ook de allerbeste leerlingen zeiden: dit examen was veel te lang’. De collega’s die Breek en Van den Akker spreken zijn volgens hen vrijwel zonder uitzondering niet te spreken over het examen, omdat er discussie is over de antwoorden die bij het examen horen.

Breek: ‘Vroeger was er nooit twijfel over wat het goede antwoord moest zijn. Na het omstreden examen van vorig jaar had ik de hoop dat het dit jaar beter zou zijn. Ik waardeer de inspanningen van het CvTE om betere examens te maken. Maar dit jaar bleek een beter examen nog een illusie’.

Op het internetforum Franszelfsprekend van de sectie Frans van de vakgroep Levende Talen klaagden docenten vooral over de lengte van het examen, maar ook over de inhoud. ‘Ik word zo langzamerhand hopeloos: hoe moet ik mijn leerlingen voorbereiden op dat examen Frans?’, was een veelgelezen hartenkreet op de site die vanwege het einde van de examenperiode inmiddels offline is gehaald.

Voorzitter van de Vakgroep Jeanette Noordermeer noemt de klachten over de lengte van het examen ‘erecht’, maar ze is het niet eens met de negatieve reacties op de rest van het examen. ‘Dit jaar heeft het bestuur van Levende Talen er alles aan gedaan om een goed examen en een goed correctiemodel te maken’.

Ook het CvTE – verantwoordelijk voor de examens – herkent zich niet in de kritiek van de leerlingen en de docenten. De organisatie breidde naar aanleiding van de ophef van vorig jaar een proef uit om van tevoren én achteraf docenten naar de examens te laten kijken”^*).

Lees het hele artikel Opnieuw ophef over niveau vwo-examen Frans: ‘Verdrietig de zaal uit’, door Kysia Hekster, NOS, 12 juni 2018: https://nos.nl

^*) Lees de blogs van Charlotte Goulmy over het VWO-eindexamen Frans 2018:

En resumé, 3 juni 2018: https://www.beroepseer.nl/nl/groepsblog/onderwijs/item/2647-en-resume

Kent u die van de Eindexamenbespreking die we dan zelf wel gingen organiseren? 24 mei 2018: https://www.beroepseer.nl/nl/groepsblog/onderwijs/item/2634-kent-u-die-van-de-eindexamenbespreking-die-we-dan-zelf-wel-gingen-organiseren

Zo, wat een klus…, 18 mei 2018: http://www.beroepseer.nl/nl/groepsblog/onderwijs/item/2627-zo-wat-een-klus

VWO Frans. Hardcore trauma, 17 mei 2018: http://www.beroepseer.nl/nl/groepsblog/onderwijs/item/2625-vwo-frans-hardcore-trauma

Gisteren, er komt geen eind aan, 15 mei 2018: http://www.beroepseer.nl/nl/groepsblog/onderwijs/item/2623-gisteren-er-komt-geen-eind-aan

Zie ook: Zijn examens moderne vreemde talen eigenlijk wel valide? Leraar Duits analyseert de eindexamenteksten, Groepsblog Beroepseer, 1 juni 2018: www.beroepseer.nl

Een stevige, professionele beroepsgroep is belangrijk voor leraren en het onderwijs in Nederland. De inspanningen van de afgelopen jaren om tot zo’n beroepsgroep te komen, hebben tot nog toe onvoldoende opgeleverd. Daarom kiest minister Slob  van Onderwijs voor een ingrijpende koerswijziging. “Het opbouwen van een stevige beroepsgroep voor leraren verdient een nieuwe kans”, schrijft hij 11 juni 2018 in een brief aan de Tweede Kamer.

Om te bepalen welke stappen nu gezet moeten worden om te komen tot een stevige beroepsgroep, heeft de minister Alexander Rinnooy Kan gevraagd om dat nader te verkennen. Rinnooy Kan gaat nog voor de zomer de eerste gesprekken voeren met lerarenorganisaties, leraren en andere betrokkenen. “Een goed functionerende beroepsgroep is in ieders belang en essentieel voor ons onderwijs. Ik wil daar graag naar vermogen toe bijdragen”, aldus Rinnooy Kan.

Rinnooy Kan was eerder voorzitter van de Commissie Leraren. Deze commissie werd in 2007 door de toenmalige minister van Onderwijs om advies gevraagd over de aanpak van het lerarentekort, de positie van de leraar en de kwaliteit van de leraar.

Rapportage

Naar verwachting kan Rinnooy Kan rond de herfst rapporteren over de verdere professionalisering van de beroepsgroep. Op basis daarvan kan een nieuwe koers bepaald worden. Rinnooy Kan is goed bekend met de vraagstukken die spelen. “Hij is bij uitstek geschikt voor deze taak, gezien zijn ervaring met complexe vraagstukken en zijn eerdere advisering over dit onderwerp”, stelt de minister.

Leraren zijn nu wel georganiseerd in vakbonden en per thema is er soms een vakvereniging, maar er is geen organisatie die hen op landelijk niveau overkoepelend vertegenwoordigt als het gaat om de kwaliteit van het vak en vakinhoudelijke vraagstukken. Bij andere beroepen, zoals advocaten en artsen, is dat wel het geval. Eerder voerde de Onderwijscoöperatie die rol uit. Omdat deze organisatie te weinig draagvlak had onder leraren besloten zij eerder te stoppen met hun activiteiten.

Register

De minister doet ook een pas op de plaats met het verplichte Lerarenregister. Slob: “Pas als duidelijk is wat er nodig is om het register in te zetten als register van, voor en door de leraar gaan we de volgende stap zetten”. Het vrijwillige register blijft ondertussen gewoon beschikbaar voor leraren die daar hun portfolio in hebben opgeslagen.

Volgens de minister is het Lerarenregister te veel een doel op zich geworden, terwijl dit juist bedoeld was als een middel was om de beroepsgroep te versterken. “Al onze energie moet nu gericht zijn op het verder opbouwen van een stevige beroepsgroep. Leraren moeten daar nu al lang genoeg op wachten” zegt Slob. Rinnooy Kan deelt dit beeld. “Het register is het sluitstuk en niet het begin”.

Regie terug bij de leraar

Volgens Slob moet de leraar de regie terugkrijgen. Hij is niet van plan om van bovenaf een beroepsgroep te verplichten, maar wil leraren wel ondersteunen om zo’n collectief goed vorm te geven.“Het belang van de leraar moet voorop staan. En dan kan de leraar dus ook het beste aan het roer staan“, aldus Slob.

Ingrijpende koerswijziging nodig voor verdere versterking positie leraar, Nieuwsbericht Rijksoverheid, 11 juni 2018: https://www.rijksoverheid.nl/regering/bewindspersonen/arie-slob/nieuws/2018/06/11/ingrijpende-koerswijziging-nodig-voor-verdere-versterking-positie-leraar (Niet meer beschikbaar op Rijksoverheid. Ga naar Sitearchief https://rijksoverheid.sitearchief.nl/#archive en tik in zoekveld van grijze linkerkolom aan linkerkant de titel van het nieuwsbericht)

De Bijzondere Leerstoel Onderwijsarbeidsmarkt van de Universiteit van Tilburg en CAOP, kennis- en dienstencentrum op het gebied van arbeidszaken en het publieke domein, hebben een omvangrijke publicatie van 550 pagina’s uitgebracht over de huidige onderwijsarbeidsmarkt: Onderwijs aan het werk – 2018. Met actuele thema’s zoals leraarschap, arbeidsvoorwaarden, professionalisering en mobiliteit. Naast feiten zijn in het boek ook analyses en visies van deskundigen opgenomen. Het gaat hierbij om een combinatie van wetenschappelijke analyses en ervaringen uit de praktijk met o.m. een bijdrage over arbeidsverhoudingen van Hein van Asseldonk, vice-voorzitter van de VO-raad – Vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs – en over een beroepsbeeld voor de leraar en een handvat voor loopbaan- en ontwikkelpaden van Bas de Wit, teamleider Professionele schoolorganisatie VO-raad.
Het boek is geredigeerd door de bijzonder hoogleraren dr. Frank Cörvers en dr. Marc van der Meer. Het voornemen is om een dergelijke publicatie elke twee jaar uit te brengen.

Patrick Banis, directeur van CAOP schrijft in het Voorwoord: “De onderwijsarbeidsmarkt is op het moment dat deze publicatie verschijnt bijna dagelijks in het nieuws. De tekorten van leerkrachten in het primair onderwijs, werkdruk bij docenten en het imago van werken in het onderwijs zijn thema’s die de media en dus de politiek beheersen. Onderwijs wordt gezien als een belangrijke voorwaarde voor de kenniseconomie en daarmee voor de arbeidsmarkt van morgen. Dat legt vooral een zware verantwoordelijkheid bij degenen die daarin werkzaam zijn (leraren, schoolleiders en onderwijsondersteunend personeel). Onderwijs is ook politiek al een aantal jaren een prioriteit.

Het voorspelde tekort is er nu echt gekomen

Na het Actieplan Leerkracht van het kabinet-Balkende IV volgde de afgelopen jaren de Lerarenagenda, waarmee prioriteit werd gegeven aan het werken in het onderwijs en de positie van de leraar in het bijzonder. Het al jaren voorspelde tekort op de arbeidsmarkt is er nu echt gekomen en werpt vragen op over de hoogte van de beloning en de arbeidsomstandigheden van werken in het onderwijs. Maar zoals deze publicatie aantoont kunnen deze zaken niet los worden gezien van de bredere context van de werking van de onderwijsarbeidsmarkt. Dan gaat het om vragen op het vlak van de arbeidsverhoudingen, arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden, arbeidsproductiviteit, kwaliteit van werken en mobiliteit van medewerkers.
Met deze publicatie maakt de Bijzondere Leerstoel Onderwijsarbeidsmarkt verschillende aspecten van werken in het onderwijs inzichtelijk”.

Downloaden: Onderwijs aan het werk 2018. Analysen, feiten en visies over werken in het onderwijs, redactie Frank Cörvers en dr. Marc van der Meer, CAOP, 2018: www.vo-raad.nl