Skip to main content

Redactie Beroepseer

Zorgzame buurten hebben de toekomst. Vijftien inspirerende initiatieven die het systeem trotseren

Geschreven op . Gepost in Blogs, Zorg. Geen reacties op Zorgzame buurten hebben de toekomst. Vijftien inspirerende initiatieven die het systeem trotseren

“Zorgzame gemeenschappen leveren de samenleving geld op en brengen veel ouderen geluk. Zonder zorgzame gemeenschappen zullen we er niet in slagen de ouderenzorg toekomstbestendig te maken”. Dat zei Marcel Canoy, hoogleraar gezondheidseconomie en dementie aan de Vrije Universiteit op woensdag 10 mei 2023 in Nieuwspoort in Den Haag bij de presentatie van het rapport Zorgzame buurten aan leden van de Tweede Kamer.

Zorgzame gemeenschappen hebben de toekomst en zijn onmisbaar om de ouderenzorg toekomstbestendig te maken. Maar het systeem ligt nog te vaak dwars, zodat grensoverschrijdende initiatieven voor woonzorg onvoldoende kans krijgen. Dat is de kernboodschap van de bundel Zorgzame buurten, die vijftien inspirerende initiatieven beschrijft die het systeem weten te trotseren en zorgzame gemeenschappen realiseren.

De initiatieven kwamen tot stand vanuit de domeinen burgers, welzijn, zorg en wonen. Doel is: samen leven in de buurt met een heterogene populatie. Jongeren en ouderen, ouderen zonder hulpvragen en ouderen met hulpvragen, hoogopgeleiden en praktisch opgeleiden. Zorg wordt geleverd als die nodig is, maar het vertrekpunt zijn burgers, hoe ze wonen en leven. De kracht van iedereen wordt zoveel mogelijk benut en mensen helpen elkaar waar het kan.

Kastje naar de muur

Het is mooi om initiatieven in het zonnetje te zetten, de werkelijkheid laat evenwel zien dat het systeem vaak dwarsligt. Waarom dwarsliggen op iets wat onvermijdelijk onze toekomst is en wat zoveel baten oplevert, zonder verliezers? De bundel is tot stand gekomen door samenwerking van Movisie, landelijk kennisinstituut voor het sociaal domein; NLZVE, landelijk netwerk van bewonersinitiatieven in welzijn, wonen en zorgen en Vilans, kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning. De bundel ontrafelt de valkuilen en obstakels en biedt beleidsmakers en burgers een handreiking hoe de obstakels te omzeilen.

Het meest in het oog springende obstakel waar initiatieven tegenaan lopen zijn de verschillende financieringsbronnen waaruit activiteiten betaald worden. Dat leidt regelmatig tot frustraties. Initiatiefnemers worden van het kastje naar de muur gestuurd;  bewezen succesvolle initiatieven worden niet structureel gefinancierd.
Een ander, wellicht onderbelicht, obstakel is de cultuur binnen het zorgdomein. Het zorgsysteem is nog onvoldoende klaar om gelijkwaardig samen te werken met gemeenschappen en wat te denken van kwaliteit van leven in plaats van het vermijden van risico’s. Ook de zorg komt in beweging, maar die heeft vooralsnog de kenmerken van een ‘Processie van Echternach’: drie stappen vooruit en twee achteruit.

De bundel is een uitvloeisel van Marcel Canoy’s manifest Gezond ouder worden doe je samen in de buurt, ondertekend door een keur aan prominenten en daarna nog door honderden anderen. Zie: Manifest bepleit ruimte voor buurtinitiatieven in de zorg, door Marcel Canoy, Sociale Vraagstukken, 17 februari 2023: www.socialevraagstukken.nl

Zorgzame buurten trotseren het systeem. Bundel ‘Zorgzame buurten’ overhandigd aan Tweede Kamer, Movisie, 10 mei 2023: www.movisie.nl/publicatie/zorgzame-buurten-trotseren-systeem

Downloaden bundel Zorgzame buurten. Inspirerende initiatieven die het systeem trotseren, door Marcel Canoy, Jan Smelik en Marcel Ham (redactie), Movisie, juni 2023: https://beroepseer.nl

Vertrouwen in de Nederlandse politiek was nog nooit zo laag. Drie auteurs geven een analyse en doen suggesties voor herstel

Geschreven op . Gepost in Blogs, Overheid. Geen reacties op Vertrouwen in de Nederlandse politiek was nog nooit zo laag. Drie auteurs geven een analyse en doen suggesties voor herstel

“CBS: vertrouwen in Tweede Kamer in tien jaar tijd niet zo laag als nu”, luidde de alarmerende kop van NOS Nieuws op 9 mei 2023. Het Centraal Bureau voor de Statistiek constateert dat eind vorig jaar een kwart van de 15-plussers vertrouwen had in het parlement. Dat is het laagste niveau sinds 2012, toen dit onderzoek voor het eerst werd uitgevoerd. Een half jaar eerder, in september 2022, meldde het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) dat uit onderzoek bleek dat “het vertrouwen in de politiek laag blijft”. De uitdaging was “kritische burgers aangehaakt te houden”. Het SCP was dan ook van mening dat de politiek “het komende jaar voor een moeilijke en belangrijke opgave staat”.

Op de site van Stuk Rood Vlees (SRV) geven drie medewerkers van het SCP in een artikel antwoord op de vraag: Waarom zo’n laag vertrouwen in de Nederlandse politiek? Naast een analyse geven ze advies en doen ze suggesties hoe het vertrouwen in de politiek hersteld kan worden. In april 2023 verscheen van hun hand Burgerperspectieven 2023 bericht 1, de belangrijkste bevindingen van het Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB) van het SCP.

Niet één specifieke oorzaak

Lonneke van Noije, Bram Geurkink en Josje den Ridder schrijven in hun artikel op SRV:

“Het vertrouwen in de politiek is op dit moment laag. Daarvoor is niet één specifieke oorzaak aan te wijzen, noch een quick fix. Uit ons onderzoek blijkt dat de overheid volgens burgers in elke fase van het beleidsproces wel tekortschiet en voor sommige groepen meer dan voor anderen. Mogelijke oplossingen vragen om blijvende verbetering van haar functioneren, waarvoor onze analyse drie aanknopingspunten biedt: de effectiviteit, de inclusiviteit en de responsiviteit van politiek en bestuur.

Voor het eerste verbeterpunt, de ervaren effectiviteit, geldt een evidentie: beleid dient verschil te maken voor de samenleving en in de levens van burgers. Dat vraagt veel van beleidsvorming en -uitvoering, en op alle mogelijke beleidsterreinen, waardoor wij hier concrete suggesties schuldig blijven.

Het gevoel dat besluiten niet worden genomen op basis van een inclusieve belangenafweging – het tweede verbeterpunt – is enerzijds een probleem van ongelijke vertegenwoordiging, anderzijds van een gebrek aan transparantie in de besluit- en beleidsvorming. Daartoe helpt een sterkere positie van de Tweede Kamer ten opzichte van het kabinet; hiervoor heeft de Kamer zelf al verbetersuggesties van de eigen werkprocessen gedaan (TK 2021/2022).

Ook kunnen de nieuwe Wet open overheid (Woo) en het actieplan ‘Open op Orde’ bijdragen. Cruciaal daarbij is dat het doel, te weten verantwoording afleggen over belangenafweging en besluitvorming, niet uit oog worden verloren door burgers te overvoeren met informatie.

Ten slotte moet de politieke invloed van burgers feitelijk minder ongelijk worden verdeeld; de opvattingen van groepen met lager vertrouwen, geconcentreerd bij bepaalde diploma’s en politieke voorkeuren, worden slechter in de politieke besluitvorming en beleidsvorming meegewogen”.

Een proces van de lange adem

De auteurs besluiten het artikel met: “Onze suggesties gaan ervan uit dat vertrouwen volgt uit structurele verbeteringen van de democratische rechtsstaat. Dat vraagt vaak een veranderproces van de lange adem, dat soms ingesleten patronen, soms wettelijk verankerde procedures moet hervormen en zich grotendeels onttrekt aan het zicht van burgers. Hiervan moeten dan ook geen onmiddellijke wonderen voor het vertrouwen worden verwacht. Op de kortere termijn worden percepties en vertrouwen sterker beïnvloed door de manier waarop instituties in de praktijk werken én door het gedrag van politici. Nóg een vergeten herinnering van een bewindspersoon heeft meer negatieve invloed op het vertrouwen dan welk beleidsvoornemen dan ook zal kunnen keren”.

Lees het hele artikel Waarom zo’n laag vertrouwen in de Nederlandse politiek?, door Lonneke van Noije, Bram Geurkink en Josje den Ridder, Stuk Rood Vlees (SRV), 9 mei 2023: https://stukroodvlees.nl/waarom-zon-laag-vertrouwen-in-de-nederlandse-politiek/

Downloaden Burgerperspectieven 2023 bericht 1 – 2023, door Josje den Ridder, Leonard van ’t Hul en Andries van den Broek, SCP, 20 april 2023: www.scp.nl/publicaties/publicaties/2023/04/20/burgerperspectieven-2023-bericht-1

Minste vertrouwen in Tweede Kamer in 10 jaar tijd, CBS, 9 mei 2023: www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2023/19/minste-vertrouwen-in-tweede-kamer-in-10-jaar-tijd

Onderwijsinspectie publiceert nieuwe editie: ‘De Staat van het Onderwijs 2022’

Geschreven op . Gepost in Blogs, Onderwijs. Geen reacties op Onderwijsinspectie publiceert nieuwe editie: ‘De Staat van het Onderwijs 2022’

“We moeten renoveren en niet alleen repareren”. Dat was de kernboodschap van de Inspectie van het Onderwijs in De Staat van het Onderwijs van vorig jaar: “We verwezen naar de afnemende prestaties van onze leerlingen en studenten bij taal, rekenen en in sociaal-maatschappelijke competenties – burgerschap. De oproep deden we in de hoop dat de coronapandemie grotendeels achter ons lag”.

Op woensdag 10 mei 2023 presenteert inspecteur-generaal van het Onderwijs Alida Oppers De Staat van het Onderwijs 2022, tijdens het gelijknamige congres in DeFabrique te Utrecht. Jaarlijks publiceert de Inspectie van het Onderwijs een nieuwe editie  waarin bijeengebrachte feiten en cijfers de ontwikkelingen en resultaten tonen en verbanden en oorzaken worden gesignaleerd.

Masterplan basisvaardigheden en  gerichte investeringsmiddelen

Alida Oppers schrijft in het Voorwoord van deze editie 2022 dat er nog een nieuw schooljaar met veel discontinuïteit bijkwam: “Uitval van leraren, quarantaines en ziekte van personeel en leerlingen vroegen dagelijks crisismanagement op scholen en opleidingen. Van renovatie kon nog geen sprake zijn – het hoofd boven water houden bleek de eerste prioriteit.
[…]
Inmiddels zijn we een jaar verder en in deze Staat van het Onderwijs 2022 concluderen wij dat onze oproep alleen maar aan urgentie gewonnen heeft. Een renovatie is urgent, de situatie is nog onveranderd zorgelijk en de verschillen tussen scholen en leerlingen zijn dit jaar verder toegenomen. Deze verschillen achter de gemiddelden vragen om gerichte aandacht. Datzelfde geldt voor de schoolloopbaan van leerlingen en studenten. Die verloopt nu anders, door de gevolgen van de pandemie, kansrijk adviseren en versoepelde doorstroomeisen. Dat vraagt om een aangepaste begeleiding – ook in het opvolgend onderwijs – zodat ook deze groep leerlingen en studenten de schoolloopbaan succesvol kan doorlopen en afsluiten.

Zoals we vorig jaar aangaven, als Inspectie van het Onderwijs besteden wij dit jaar en de komende jaren gerichte aandacht aan de basisvaardigheden.
[…]
De renovatie is urgent, maar het kan ook. Andere landen kwamen eerder in de situatie waarin wij ons nu bevinden en verscheidene daarvan wisten een trendbreuk teweeg te brengen in de neergaande statistieken. Ierland en Zweden zijn aansprekende voorbeelden: die landen bereikten mooie resultaten dankzij focus en langjarige gerichte inzet en door een goede samenhangende sturing, zowel landelijk als op scholen en instellingen.
[…]
Het coalitieakkoord 2022 spreekt van een masterplan basisvaardigheden en het maakt melding van gerichte investeringsmiddelen om dit tot goede uitvoering te brengen. Het momentum is er om met doorzettingskracht te kiezen voor een stabiele meerjarige aanpak die met een duidelijke focus het onderwijs zal versterken. Op weg naar generaties Nederlanders die volwaardig mee kunnen doen”.

Downloaden rapport De Staat van het Onderwijs 2022, Inspectie van het Onderwijs, 10 mei 2023: https://beroepseer.nl/

Homepage De Staat van het Onderwijs: www.onderwijsinspectie.nl/onderwerpen/staat-van-het-onderwijs

Congres De Staat van het Onderwijs in Utrecht op 10 mei 2023: www.onderwijsinspectie.nl/onderwerpen/staat-van-het-onderwijs/conferentie

Canon van Vlaanderen van start op 9 mei 2023

Geschreven op . Gepost in Blogs, Kunst en cultuur. Geen reacties op Canon van Vlaanderen van start op 9 mei 2023

Er is bijna drie jaar gewerkt aan de Canon van Vlaanderen. Dinsdagmorgen 9 mei 2023 vond de presentatie plaats  in Genk door professor Emmanuel Gerard, de voorzitter van de canoncommissie, in het bijzijn van onderwijsminister Ben Weyts en Vlaams minister-president Jan Jambon. De Canon werd in het Vlaamse regeerakkoord van 2019 voorgesteld als “een lijst met ankerpunten uit onze Vlaamse cultuur, geschiedenis en wetenschappen”. Die lijst resulteerde in een lijvig boek van meer dan 300 pagina’s en omvat een overzicht van de Vlaamse taal, cultuur en geschiedenis vanaf 12.000 jaar geleden, bij het einde van de laatste ijstijd, tot de huidige tijd. De Canon van Vlaanderen in boekvorm is verschenen bij uitgeverij Borgerhoff en Lamberigts en is als website te raadplegen op internet.

Chronologische lijst van zestig vensters

De Canon is volgens de auteurs geen “sacrale lijst met belangrijke data of illustere personages”, aldus het voorwoord van het boek. Er werd gestreefd naar “een grote variatie in de blikvangers” en moet “op een beknopte en informatieve manier gebeurtenissen, evoluties of personen in beeld brengen”. De Canon is opgesteld als een chronologische lijst van zestig “vensters”, die elk een “panoramisch uitzicht bieden”.

Elk venster bevat een beeldengalerij die thema en focuspunten verder illustreert, aanvult, verrijkt en nuanceert. Die thema’s variëren van de Neanderthalers, Karel de Grote en Het Lam Gods, tot heksenprocessen, de historische roman De Leeuw van Vlaenderen van Hendrik Conscience en het schilderij De Intrede van Christus in Brussel van  James Ensor. Ook Ons Kookboek, tv-coryfee en feministe Paula Sémer en popfestival Rock Werchter dienen als vensters op de cultuur en geschiedenis van Vlaanderen.

Debat voor- en tegenstanders

Vanaf de beslissing tot een Vlaamse Canon, is er debat geweest. Academici hebben zich ertegen verzet. Ze vreesden dat het verleden te zeer uit een Vlaams-nationalistische bril bekeken zou worden. Die kritiek werd in 2022 nog eens verzameld in een erg scherpe tekst voor de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten.
De canoncommissie verweerde zich tegen de kritiek door te wijzen op haar onafhankelijkheid. “De oorsprong ligt natuurlijk bij de politiek, maar de leden van de commissie zijn niet bezig een politiek project te vertalen in een canon”, aldus voorzitter Gerard in november 2022 in een interview met dagblad De Morgen. “Ze zijn bezig vanuit een wetenschappelijk vertrekpunt iets te maken dat leerlingen kan interesseren en dat ons iets vertelt over het verleden van deze regio.”

Op zoek naar ‘hiaten’ in de Vlaamse Canon, worden genoemd: de politieke nasleep van de Tweede Wereldoorlog (koningskwestie, amnestie, opkomst extreemrechts) en de typische bier- of cafécultuur. Er zijn er die vinden dat het Vlaamse perspectief in een aantal thema’s wat knellend werkt; er zijn onderwerpen die beter zouden passen in een Belgische canon.

Website Canon van Vlaanderen: https://www.canonvanvlaanderen.be/?a9e38bd8_page=2

Van het Lam Gods over Ons Kookboek tot Rock Werchter: Vlaamse Canon is klaar en telt zeker 300 pagina’s, Het laatste nieuws, 9 mei 2023: www.hln.be/

De Vlaamse canon is er eindelijk: hoe zijn de keuzes gemaakt en waarvoor dient het? door Bart Brinckman, HBVL, 9 mei 2023: https://www.hbvl.be/cnt/dmf20230509_93568348

Vandaag komen we eindelijk te weten wat er in de veelbesproken Vlaamse canon staat, door Yannick Verberckmoes, De Morgen, 9 mei 2023: www.demorgen.be

VRT Nieuws: www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/05/08/eindelijk-is-de-vlaamse-canon-klaar-dit-moeten-we-weten-over-de/

De Canon van Nederland: https://www.canonvannederland.nl/

Het zorgstelsel ter discussie stellen. Het zou wel eens bevrijdend kunnen zijn

Geschreven op . Gepost in Blogs, Zorg. 1 reactie op Het zorgstelsel ter discussie stellen. Het zou wel eens bevrijdend kunnen zijn

Jet Bussemaker vraagt zich af waarom we het zorgstelsel niet ter discussie mogen stellen zoals in het regeerakkoord van Rutte-IV staat. Bussemaker is sinds juni 2019 voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS). Daarnaast is zij hoogleraar Wetenschap, beleid en maatschappelijke impact, in het bijzonder in de zorg aan de Universiteit Leiden. Tijdens het Kabinet Balkenende IV (2007-2010) was Bussemaker staatssecretaris op het departement Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS).

Op het online platform Zorgvisie – voor beleid en management in de zorg – schrijft Bussemaker dat wij steeds vaker voorbeelden zien van een piepende en krakende zorg. Het tekort aan personeel bedreigt de kwaliteit van de zorg, de wachtlijsten in de GGZ en verpleeghuiszorg stijgen onverminderd door en sluiting van huisartsenpraktijken in diverse regio’s bedreigt de toegankelijkheid.

Bevrijding van het stelsel

Bussemaker in de blog Bevrijding van het stelsel:

“Wellicht associeert men het ter discussie stellen van het stelsel met radicale voorstellen over het afschaffen van zorgverzekeraars en introduceren van een nationaal zorgfonds. Ik denk niet dat het nuttig is om op deze manier het debat over de toekomst van het stelsel te voeren. Al is het alleen maar omdat zó’n enorme verandering bakken met geld kost en alle aandacht van bestuurders en medewerkers vraagt, waardoor hierboven genoemde problemen eerder groter dan kleiner worden. Ik denk ook dat de discussie over de vraag of je voor of tegen marktwerking bent – zoals die in Den Haag vaak gevoerd wordt – niet erg zinvol is. Dat leidt al snel tot een karikatuur waarin ideologische vergezichten het zicht op de dagelijkse praktijk belemmeren.

Maar daarmee wil ik geen verbod op discussie over de vraag of en hoe het stelsel aangepast moet worden. Die vraag is actueel, niet alleen gezien de problemen van vandaag, maar ook met oog op de langere termijn. Duurzaamheid van het zorgstelsel zou ons bij wijze van spreken uit onze slaap moeten houden: hoe kunnen we goede toegankelijke zorg blijven bieden, waarbij we zo goed mogelijk rekening houden met publieke waarden als solidariteit en inderdaad ook natuurlijke hulpbronnen beschermen”.

Praten over wijzigingen in het zorgstelsel is dus het advies van Bussemaker. Het zou wel eens bevrijdend kunnen zijn.
Lees de hele blog Bevrijding van het stelsel, door Jet Bussemaker, Zorgvisie, 2 mei 2023: www.zorgvisie.nl

Commentaar

Op Twitter levert gezondheidswetenschapper Luc Pluijmen commentaar op het voorstel van Bussemaker. Hij schrijft: “Baseer een nieuw zorgstelsel op wat (de essentie van) zorg ís, in plaats van een niet-passend stelsel in stand te houden dat vooral ‘verdeel, heers, strijd, meet, vrees’ blijft voeden: Vanuit eenvoud, vertrouwen, vakmanschap, relationeel werken”. (5 mei 2023)
https://twitter.com/lucpluijmen76


Foto  bovenaan van Robyn Wright: Spreekkamer

Verkiezing Sociaal Werker van het Jaar 2023. Stemmen tot en met 19 mei

Geschreven op . Gepost in Algemeen, Blogs. Geen reacties op Verkiezing Sociaal Werker van het Jaar 2023. Stemmen tot en met 19 mei

Yamina Ayadi, Juul van Schaijk en M’hamed Yahia zijn genomineerd voor de titel Sociaal Werker van 2023. De namen  van de kandidaten zijn bekend gemaakt na een verrassingsbezoek van het verkiezingsteam in maart 2023, met felicitaties en bloemen namens de jury. Tot 19 mei 17.00 uur is stemmen op de favoriet mogelijk.

Sociaal werkers zijn onmisbaar voor de sociale samenhang, veerkracht en zelfredzaamheid in de samenleving. Daarom worden zij ook weer in 2023 in de schijnwerpers gezet.
De verkiezing wordt georganiseerd door Sociaal werk werkt!, een samenwerking van werkgeversorganisatie Sociaal Werk Nederland en de werknemersorganisaties FNV Zorg & Welzijn en CNV Zorg & Welzijn. In het Platform Arbeidsmarkt Sociaal Werk en de cao-tafel Sociaal Werk zetten zij zich in voor een aantrekkelijke sector en een gezonde arbeidsmarkt met goede arbeidsvoorwaarden.

Jaarcongres 24 mei 2023

Op het Jaarcongres Sociaal Werk op woensdag 24 mei 2023 wordt de winnaar bekend gemaakt en wie opvolger wordt van Redouan el Khayari, Sociaal werker van 2022. De stem van de jury telt voor de ene helft; de andere helft wordt bepaald door online stemmers en de aanwezigen op het jaarcongres.

De kersverse Sociaal Werker van het Jaar krijgt prijzen en ondersteuning om een eigen project een extra impuls te geven. Daarnaast spant de winnaar zich als ambassadeur in om sociaal werk extra onder de aandacht te brengen, met ondersteuning van Sociaal Werk werkt! Ook de genomineerden vallen in de prijzen en vervullen een ambassadeursrol.
Samen met de winnaars van voorgaande jaren vormen zij het Netwerk van Sociaal Werkers van het Jaar. Zij zetten actuele thema’s van het sociaal werk op de kaart en dragen bij aan de positionering van sociaal werk en sociaal werkers. Sociaal Werk werkt! organiseert de verkiezing om het cruciale vak van sociaal werker meer bekendheid te geven. Door de verkiezing krijgt de sociaal werker aandacht en wordt er een belangrijke verbinding gelegd tussen sociaal werkers politiek, onderwijs en media.

De kandidaten

Yamina Ayadi werkt bij Team Toekomst waar ze zich inzet voor kinderen en gezinnen in Rotterdam. Ze begon daar als vrijwilliger en is nu het gezicht van de wijk. Ze heeft 28 kinderen onder haar hoede met wie ze samen aan hun doelen werkt. En met een mbo-4 diploma op zak start ze nu de hbo-opleiding Social Work. Zo kan ze gezinnen niet alleen ondersteunen vanuit haar gevoel dat ze het juiste doet, maar kan ze het ook vanuit methodieken onderbouwen.

Juul van Schaijk werkt als sociaal werker bij Farent. Ze zet zich in voor de inwoners van Oisterwijk en omgeving. Vertrouwen, verbinding en transparante communicatie zijn voor haar superbelangrijk. Ze richt zich niet alleen op de uitvoering, maar denkt ook graag mee over beleid, visie en profilering. Naast haar werk bij Farent is Juul schoolmaatschappelijk werker in het voortgezet onderwijs. Zo kan ze ook daar haar steentje bijdragen.

M’hamed Yahia vindt het heel belangrijk dat hij mensen kansen kan bieden. Niet iedereen redt het op eigen kracht en soms hebben mensen een duwtje nodig. Als sociaal werker bij LEVgroep ligt zijn focus op het ondersteunen en faciliteren van inwoners voor het bereiken van hun doelen. Zelf heeft hij daarbij een bescheiden rol, want als mensen samenwerken dan kunnen ze op eigen kracht ver komen. Hij geeft hen daarbij zijn vertrouwen. Want als je vertrouwen geeft, dan krijg je het ook terug.

Bekijk de video’s met de kandidaten: www.sociaalwerk-werkt.nl/stem-op-jouw-sociaal-werker-van-het-jaar-2023

Verkiezing Sociaal Werker van het Jaar: https://www.sociaalwerk-werkt.nl/werknemers/verkiezing-sociaal-werker-van-het-jaar-algemene-informatie

Otwin van Dijk, juryvoorzitter van de Verkiezing Sociaal Werker van het Jaar 2023 in interview ‘We hebben de waarde van sociaal werk totaal onderschat’, door Niel Bartels, Sociaal Werk Nederland, 11 januari 2023:  www.sociaalwerknederland.nl

Jaarcongres Sociaal werk 2023: www.sociaalwerknederland.nl


U P D A T E

Yamina Ayadi is Sociaal Werker van het Jaar 2023, Sociaal werk werkt, 24 mei 2023: https://www.sociaalwerk-werkt.nl

Hoe gaat generatieve AI de journalistiek veranderen? Over de risico’s en mogelijkheden

Geschreven op . Gepost in Blogs, Informatie en communicatie. Geen reacties op Hoe gaat generatieve AI de journalistiek veranderen? Over de risico’s en mogelijkheden

Op het International Journalism Festival 2023 in het Italiaanse Perugia, het grootste journalistieke congres van Europa, was artificiële intelligentie (AI – kunstmatige intelligentie) ) het belangrijkste gespreksonderwerp. Het gebruik van kunstmatige intelligentie is niet nieuw in de journalistiek, maar de snelle en recente ontwikkelingen roepen verschillende vragen op. Bijvoorbeeld op het gebied van generatieve AI – een vorm van AI die verantwoordelijk is voor het creëren van nieuwe, originele inhoud – en GPT-4 – het nieuwe taalmodel achter ChatGPT. Wat zijn de mogelijkheden? Wordt de journalistiek vervangen door AI?

De duizenden op het festival aanwezige journalisten en uitgevers wijzen erop dat AI vooral als nuttig gereedschap kan worden gebruikt, maar dat het gebruik van generatieve AI ook de betrouwbaarheid van de journalistiek kan aantasten.

Mogelijkheden

AI biedt de journalistiek talloze mogelijkheden. AI kan vertalen, teksten samenvatten, data analyseren, nieuws verzamelen, nieuwsbrieven schrijven, content produceren en reacties van lezers onder artikelen modereren. Verder kan AI afbeeldingen genereren, teksten in een andere stijl herschrijven, zorgen voor automatisch gegenereerde artikelen, en geluidsopnames omzetten naar tekst. Dit levert journalisten tijdswinst op en zorgt voor meer efficiency.

Risico’s

Er zijn ook risico’s. Generatieve AI kan, indien dit niet goed wordt gebruikt of gecontroleerd door mensen, onze nieuwsbron vertekenen. Een gegenereerde tekst kan uit onjuiste resultaten bestaan doordat er geput wordt uit onvolledige of onnauwkeurige gegevens (dit wordt ‘hallucineren’ genoemd). Ook kunnen deze teksten onbedoeld vooringenomenheid en plagiaat bevatten. Generatieve AI is daarom meer een hulpmiddel en kan het menswerk in de journalistiek niet vervangen. Dit zou ook ten nadele zijn van de transparantie, de bescherming van auteursrechten en kan leiden tot privatisering van onze kennisproductie.

Met het oog op verdere ontwikkelingen van dergelijke taalmodellen en de toename van het gebruik ervan, is het goed om journalistieke codes aan te passen. Het ANP, het grootste persbureau in Nederland, heeft onlangs een nieuwe leidraad opgesteld waarin staat hoe met AI moet worden omgegaan. AI krijgt een rol in het eindredactionele proces maar de laatste controle moet altijd door een mens worden gedaan, volgens de leidraad. Het ANP beschrijft de redactionele productieketen als ‘mens – machine – mens’. Het denken en beslissen begint en eindigt zo bij de mens.

Zie nieuwsbericht Sociaal Economische Raad: Hoe generatieve AI de journalistiek verandert, SER, 1 mei 2023: www.ser.nl/nl/actueel/Nieuws/Hoe-generatieve-AI-de-journalistiek-verandert

Programma International Journalism Festival 2023 in Perugia: www.journalismfestival.com/programme/

Hieronder video ‘AI journalism: The next generation?’ International Journalism Festival 2023

U P D A T E

Ons vak gaat voorgoed veranderen, door Chris Helt, Villamedia, 6 mei 2023: https://villamedia.substack.com/p/ons-vak-gaat-voorgoed-veranderen

Witboek van verpleegkundigen en verzorgenden: tegenwicht voor sombere berichtgeving

Geschreven op . Gepost in Blogs, Zorg. Geen reacties op Witboek van verpleegkundigen en verzorgenden: tegenwicht voor sombere berichtgeving

“Een mens staat op twee benen. In 1982 stond ik op het wat sombere rechterbeen en maakte toen het Zwartboek van de verpleging. Ik schreef dit Zwartboek, samen met Theo Dassen, in opdracht van Het Beterschap, belangenvereniging voor verpleegkundigen en verzorgenden. Het Zwartboek gaf aan wat volgens verpleegkundigen en verzorgenden de gevolgen zijn van het in 1982 bestaande tekort aan personeel”.

Beeldvorming over verplegen en verzorgen in de media

Veertig jaar later, in 2022, staat Aart Eliens op het “opgewekte linkerbeen” en publiceert hij het Witboek 2022 – 1.162 verpleegkundigen en verzorgenden over hun passie met als doel tegenwicht bieden aan de vaak sombere berichtgeving in de media over de gezondheidszorg. Nieuws gaat vooral over wat er niet goed gaat binnen het beroep van helpende, verzorgende, verpleegkundige en verpleegkundig specialist. De nieuwsberichten betreffen werkdruk, slechte salarissen, personeelstekort, gebrek aan zeggenschap, geweld tegen hulpverleners en vertrek uit het vak.
Recente krantenkoppen ter illustratie: “Tekort aan zorgpersoneel op lange termijn alleen maar groter”; “Onveilig op het werk”; “Geen algehele compensatie voor zorgpersoneel met post-covid”; “Diplomafraude in zorg voor de rechter, meldingen verdubbeld”; “Leegloop uit ouderenzorg”; “50% Van de studenten stopt met de opleiding”.

De overheersend negatieve berichten schrikken jonge mensen af, terwijl zij staan voor een beroepskeuze en moeten beslissen  over een opleiding in de zorg. De berichten zijn bepaald geen steun in de rug van vakgenoten die, op sommige momenten, twijfelen of ze nog wel in de zorg willen blijven werken. Ook het publiek, potentiële zorgvragers, gaan zich afvragen wat er toch aan de hand is in de zorg? Dit kan niet goed zijn voor hun vertrouwen in de gezondheidszorg.

De andere kant van het verhaal

Aart Eliens is niet-praktiserend  verpleegkundige en initiatiefnemer van het Witboek waarin meer dan anderhalf duizend verpleegkundigen en verzorgenden zich uiten over hun passie.
In december 2021 benaderde Eliens verpleegkundige adviesraden, opleidingen, afdelingen van de Vereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) en collega’s in zijn netwerk met het verzoek een vragenlijst in te vullen. De bereidheid de vragenlijst te verspreiden bleek groot. Half januari 2022 ging de enquête van start.

Vijf vragen

Binnen vier weken kwamen er duizend ingevulde vragenlijsten retour. Uiteindelijk reageerden in totaal 1.162 respondenten. Eliens heeft niet gestreefd naar representativiteit. Tabellen in het boek laten een overzicht zien van aantallen, soorten organisatie en sectoren waartoe de respondenten behoren. Hij stelde vijf vragen:

  1. Wat is mooi aan je vak en wat zijn de redenen waarom je als zorgmedewerker of student je vak met tevredenheid uitoefent?
  2. Wat is de waarde van verplegen en verzorgen voor de samenleving?
  3. Wat is de waarde van verplegen en verzorgen voor zorgvragers?
  4. Wat levert verplegen en verzorgen op voor de beroepsgroepen (artsen, diëtisten, fysiotherapeuten etc.) waarmee verplegend personeel samenwerkt?
  5. Kun je in één woord aangeven wat voor jou de kern of het mooie van je vak is?

Het Witboek 2022 staat bol van beroepstrots. De beroepsgroep blijkt goed de waarde van het vak te kennen.

Uitspraken van respondenten

  • Al vanaf mijn vroege jeugd wist ik dat ik verpleegkundige wilde worden. Nu, ongeveer 31 jaar later (ik ben nu 36) ben ik nog steeds bijzonder trots op mijn verpleegkundige loopbaan. Ik ben niet alleen geworden wat ik wilde zijn, maar ook wat ik nog niet kon weten en meer dan dat. Het is een vak met enorm veel ontwikkelingsmogelijkheden.
  • De trots die ik voor mijn vak voel heb ik niet van een vreemde. Mijn moeder was ook een verpleegkundige. Zij overleed op 51-jarige leeftijd en op haar grafsteen staat haar verpleegkundige insigne gegraveerd. Dat is pas trots zijn op je vak!
  • Je kunt iets betekenen voor de maatschappij. Verpleegkundige zijn is zoveel meer dan je handelingen uitvoeren. Je kunt bijvoorbeeld ook een luisterend oor bieden aan patiënten die ergens mee zitten.
  • Als student ervaar ik heel veel vrijheid in het exploreren van het vak. Ik heb de ruimte om aan te geven dat ik naar een cliënt toe wil en mag hier zoveel tijd voor gebruiken als ik nodig heb. Dit maakt dat ik geen haast heb en kan genieten van het contact met de cliënt en tevens leer als verpleegkundige.
  • Als verpleegkundig specialist heb je de tools en mogelijkheid de patiënt echt in zijn geheel te behandelen. Je hebt oog op de totale gezondheid en krijgt de ruimte om hier de aandacht die de patiënt nodig heeft aan te besteden. Als VS behandel je geen ziektes, maar behandel je mensen. Met het uiteindelijke doel: het welzijn van de patiënt te vergroten.
  • Het zorgen voor de oudere medemens en kwaliteit toevoegen aan de laatste levensfase maakt mijn werk mooi en dankbaar.
  • Mijn vak als psychiatrisch verpleegkundige geeft steun en troost aan jonge en oude mensen, die met ernstige mentale problemen geconfronteerd worden op hun levenspad. Als verpleegkundige loop ik een stukje mee en steun hen in hun weg van herstel, ik ben trots op mijn werk. Het leven kunnen omarmen in al zijn facetten, for better and for worse.
  • Het kleine verschil kunnen maken bij de patiënt als ze het zwaar hebben.
  • Opleiden van zorgmedewerkers op alle niveaus is een voorrecht. Mensen ontmoeten die hun werk met vaak hart en ziel uitoefenen. Trots dat ik vele jaren mensen heb kunnen opleiden.
  • Flink ontspoorde mensen weer ‘op de rails’ krijgen en hen ondersteunen een menswaardig leven op te bouwen, met alle ups en downs.
  • Je bent een belangrijk onderdeel van iemand zijn leven. Je mag heel dichtbij komen en bouwt een band op. Alle mensen hebben een bijzonder verhaal en in deze levensfase word jij daar onderdeel van.
  • Trots ben ik omdat wij hospiceverpleegkundigen zo goed passende, deskundige en humane zorg geven. Het is meer regel dan uitzondering dat onze patiënten eerst opknappen wanneer zij bij ons worden opgenomen. Dit door de rust, het meebewegen, de medische expertise en het altijd weer een uitdaging vinden om oplossingen te vinden voor niet
    standaard medische problemen, het stoppen van onnodige medicatie en aandacht hebben voor wie de ander en zijn naasten zijn. Ik ben ervan overtuigd dat deze combinatie meer helend is dan wat dan ook.
  • Wij zijn multidisciplinair. Wat eruit springt is dat verpleegkundig of verzorgend personeel als geen ander de klinische vertaalslag kan maken voor de patiënt.
  • Het lijkt soms van minimale waarde, maar alleen aanwezig zijn kan al veel betekenen.

Downloaden Witboek 2022 – 1.162 verpleegkundigen en verzorgenden over hun passie is gratis, via de site van Aart Ellens: https://aarteliens.nl/

Kan de overheid nog wel goed doen? Over sociale veiligheid en het functioneren van de overheid

Geschreven op . Gepost in Blogs, Overheid, Publieke en semi-publieke sector. Geen reacties op Kan de overheid nog wel goed doen? Over sociale veiligheid en het functioneren van de overheid

Sociale veiligheid wordt vaak herkend wanneer het er niet is. Berichten over een angstcultuur of grensoverschrijdend gedrag wijzen op een onveilige werkomgeving. Situaties waarin medewerkers zich niet vrij voelen om hun mening naar voren te brengen of waarin pestgedrag van een collega niet wordt gecorrigeerd, zijn een indicatie van een onveilige werkomgeving.

Een onveilige werkomgeving verwijst dan ook naar teams of organisaties waarin dergelijke situaties vaak voorkomen en onderdeel zijn geworden van de cultuur. Het zijn teams of organisaties waarin medewerkers zich onvrij voelen en bang zijn om een fout te maken of lastige kwesties naar voren te brengen. Sociale veiligheid vinden we in teams en organisaties waarin dat juist wel mogelijk is of zelfs wordt gestimuleerd. Het zijn plaatsen waar collega’s lastige kwesties bespreken en elkaar aanspreken op ongewenst gedrag zonder vrees voor negatieve gevolgen voor de onderlinge relaties en de eigen positie.

Sociale veiligheid

In het rapport Sociale veiligheid in het openbaar bestuur. Kun je dat maken? baseren Sandra Groeneveld en Tessa Janssen zich in belangrijke mate op het werk van Amy Edmondson die al ruim twee decennia onderzoek doet naar sociale veiligheid. Edmonson, die overigens de term psychologische veiligheid hanteert, is hoogleraar Leiderschap aan de Amerikaanse Harvard Business School en auteur van zeven boeken, waaronder het in 2018 gepubliceerde The Fearless organization: Creating psychological safety in the workplace for learning, knnovation, and growth.
Edmonson definieert psychologische veiligheid als de “overtuiging dat men niet gestraft of vernederd zal worden voor het uiten van ideeën, vragen, zorgen of fouten, en dat het team veilig interpersoonlijke risico’s kan nemen”. Het is een soort ‘gevoelde toestemming voor openhartigheid’.

De resultaten van het rapport zijn ontleend aan het Werkonderzoek, het periodieke onderzoek naar de werkbeleving van medewerkers in de publieke sector van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) i.s.m. Venster voor Medewerkers, een programma van het ministerie van BZK dat organisaties in de publieke sector helpt beter te presteren, en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Venster voor Medewerkers doet iedere drie jaar een groot Werkonderzoek onder 100.000 ambtenaren.
Sandra Groeneveld is hoogleraar Publiek management bij het Instituut Bestuurskunde van de Universiteit Leiden en verbonden aan het Leiden Leadership Centre. Tessa Janssen is als onderzoeker verbonden aan het programma Venster voor Medewerkers.

Essentieel onderdeel

Groeneveld en Janssen vragen zich in de Inleiding af of  de overheid het nog wel goed kan doen?

“Het is een verzuchting die vaak te horen valt in menig overheidsgebouw. Het functioneren van de overheid heeft zelden zo in de spotlight gestaan als nu. Er is ook aanleiding toe, met verschillende recente voorbeelden waarbij burgers vermalen worden door de overheidsbureaucratie en diezelfde overheid niet in staat blijkt maatschappelijke problemen op te lossen. Maar er gaat ook veel goed! Een terechte reactie die net zo vaak te horen valt. De Nederlandse overheid presteert goed, zeker in vergelijking met andere landen. Niettemin staan de politiek-ambtelijke verhoudingen onder druk en komt regelmatig de vraag op of de overheid wel toegerust is om de grote maatschappelijke uitdagingen van nu en in de toekomst aan te gaan”.

In hun analyse laten Groeneveld en Janssen zien dat sociale veiligheid op de werkvloer een essentieel onderdeel is van een overheid die werkt voor de samenleving. De overheid als werkgever heeft een verantwoordelijkheid om te zorgen voor een werkomgeving waarin mensen zich veilig voelen en tot bloei kunnen komen.

Downloaden Sociale veiligheid in het openbaar bestuur: kun je dat maken? door prof. dr. Sandra Groeneveld en dr. Tessa Janssen, Venster voor Medewerkers in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Den Haag, maart 2023: https://beroepseer.nl

Venster voor medewerkers: www.venster.nl