Redactie Beroepseer

Tineke Abma, hoogleraar aan het VU medisch centrum in Amsterdam, schrijft in dagblad Trouw dat efficiency boven zorg stellen inhumaan is. Er zijn verpleeghuizen waar nu te weinig goede verzorgenden werken en de zorg dus onder de maat is. Denk daarbij ook aan overprikkeling van demente ouderen als gevolg van te weinig personeel. Deze situatie blijft in stand doordat volgens de Nederlandse Zorgautoriteit (NZ)a eerst de bedrijfsvoering op orde moet zijn, voor er extra geld naar ouderenzorg kan gaan.

Het verontrustende standpunt van de NZa, aldus Abma, komt voort uit een recent onderzoek. Daaruit blijkt dat lang niet alle verpleeghuizen voldoen aan nieuwe normen voor personeel zoals vastgelegd in het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. De NZa wijt dit aan inefficiënte bedrijfsvoering. Er zou te veel geld gaan naar management en overhead.
Eerst moet de bedrijfsvoering op orde zijn, daarna komt er extra geld. Het argument is dat er goed presterende huizen zijn die met evenveel geld wel kwaliteit leveren.

Discussie is al heel lang gaande

Kwaliteitsverbeteringen zijn, zo wordt beweerd, te realiseren met minder geld dan eerder beloofd door de politiek (1,3 ipv 2 miljard euro). Het exacte bedrag en de mindering op de eerdere politieke toezegging worden verder niet onderbouwd.
Dit NZa-standpunt gaat volledig voorbij aan de huidige schaarste en gebrekkige kwaliteit van de verpleeghuiszorg, terwijl de discussie daarover al heel lang gaande is. Hoe verhoudt dat zich tot de massale steun voor het pleidooi van Hugo Borst voor meer bekwaam personeel? De politiek omarmde nota bene het manifest van Borst en en Carin Gaemers^*) en deed concrete beloftes over extra investeringen. De impasse leek eindelijk doorbroken.

Als we weten dat in verpleeghuizen de omstandigheden voor goede zorg niet adequaat zijn, moet worden ingegrepen. Maar niet door ‘onderpresterende’ verpleeghuizen te bestraffen met het dichtdraaien van de geldkraan. Ze hebben problemen en verdienen ondersteuning en middelen om goede zorg te verlenen. Dit kan verschillen per verpleeghuis, maar er zijn ook algemene tekortkomingen: te weinig goed opgeleid en gemotiveerd personeel.

Lees het hele artikel van Tineke Aba waarin ze aan het slot een oproep doet aan de politiek: Efficiency boven zorg stellen, is inhumaan, Trouw, 16 mei 2017: www.trouw.nl

^Noot
*) Manifest Scherp op ouderenzorg: www.scherpopouderenzorg.nl

Het is onzin om artsen openbaar op internet te beoordelen, vindt de Belgische Ondernemersorganisatie Neutraal Syndicaat voor zelfstandigen (NSZ). Via de website Wisdoc kunnen nu ook Belgische patiënten hun arts evalueren en aanbevelen. NSZ vindt een dergelijk platform totaal onzinnig. De evaluaties kunnen, hoewel registratie verplicht is op de site, onder een valse naam gebeuren, wat de deur wagenwijd openzet voor misbruik. Misnoegde (ex)-patiënten kunnen zo hun gal spuwen. Het is met andere woorden geen objectieve bron van informatie, net zoals tal van andere reviewwebsites die vooral teren op de reacties van ontevredenen. “Zolang zulke beoordelingen anoniem blijven, zullen dergelijke sites nooit objectief zijn”, weet NSZ-voorzitter Christine Mattheeuws. “Indien vooral ontevredenen hun stem zullen laten horen, is dat platform niet representatief en kan het bovendien ernstige schade toebrengen aan een arts met een lage score”.

Wisdoc is een initiatief van een Brusselse start-up van drie ondernemers, Laurent Pirard, Maxime Dewelle en Sofie Vanderhasselt en bevat de gegevens van alle artsen in België. “De bedoeling is vooral dat je snel bij de juiste arts of specialist terechtkomt”, aldus Sofie Vanderhasselt: “Niet elke orthopedist is specifiek gespecialiseerd in knieproblemen, niet elke gastro-enteroloog specialiseert zich in de ziekte van Crohn. Als patiënten die info met elkaar kunnen delen, raak je veel makkelijker aan de juiste behandeling”.

De informatie is erg subjectief en biedt geen meerwaarde

De artsen zelf zijn niet te spreken over het systeem dat Wisdoc.com toepast. Alle artsen, tandartsen en specialisten van België staan erop verzameld, per gemeente en specialisatie. Elke patiënt kan zijn arts een score geven van 1 tot 5 op 4 criteria: luisterbereidheid, de uitleg die je krijgt, de opvolging en de beschikbaarheid van je dokter. De kwaliteit van de zorg zelf kan je niet beoordelen. Bedoeling van de website is om je algemene ervaring bij een arts te delen.

Ondervoorzitter Michel Deneyer van de Belgische Orde der Artsen reageert: “De informatie die de website verzamelt, is erg subjectief en biedt geen meerwaarde. Artsen die niet per de se juiste kwaliteiten hebben, maar wel erg sympathiek overkomen, kunnen toch erg positief worden voorgesteld. Er is nood aan objectieve criteria, die patiënten op weg kunnen helpen om voor bepaalde aandoeningen voor de juiste arts te kiezen, om medische redenen. Patiënten worden bovendien in hun keuze voor een specialist het best geleid door hun huisarts, die een sleutelrol speelt in de gezondheidszorg”.

De Orde raadt collega’s die online beoordelingen van zichzelf terugvinden, die ze liever geschrapt zien, aan om die via de Privacycommissie te laten verwijderen. ”Zelf kunnen we hier als beroepsorde geen stappen tegen ondernemen. Dat moet elke arts voor zichzelf doen”.

De Vlaamse overheid werkt intussen zelf aan een systeem waar objectieve criteria de kwaliteit van de zorg zal meten. Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid is bezig met het uitbouwen van een eigen website. Ze willen de kwaliteit van de zorg meten door middel van objectieve criteria: “We zijn nog aan het bepalen hoe we die kwaliteit gaan meten en in welke mate je bijvoorbeeld tandarts a met tandarts b zal kunnen vergelijken”.

Orde der Artsen niet blij met ‘TripAdvisor voor dokters’, door Tom LeBacq, De Standaard, 12 mei 2017: www.standaard.be

Op zoek naar een dokter in je buurt? Lees vooraf een onlinereview, De Redactie, door Kirsten Sokol, 12 mei 2017: http://deredactie.be

Wisdoc: het Tripadvisor onder de artsen, 21bis – mediaplatform voor studenten, 12 mei 2017: www.21bis.be (Artikel is niet meer beschikbaar).

Noot
TripAdvisor is de grootste reiswebsite ter wereld met meer dan 500 miljoen reizigersbeoordelingen.

Ongeveer 60 procent van alle BIG-geregistreerde zorgverleners in Nederland is verpleegkundige. Het grootste deel van hen werkt in een ziekenhuis. Naar verhouding werken er weinig verpleegkundigen die ouder zijn dan 60. Het aandeel mannen is laag, vooral jonge mannelijke verpleegkundigen zijn schaars. Dit meldt het CBS op de Dag van de verpleging – 12 mei 2017 – op basis van cijfers uit het BIG-register.^_*)

In 2015 stonden ruim 302 duizend werkzame zorgverleners met een beschermde beroepstitel geregistreerd*). Bijna zes op de tien (ruim 177 duizend) zijn verpleegkundige van beroep. Dit is drie keer zoveel als het aantal artsen. Daarnaast telde onze gezondheidszorg ruim 31 duizend fysiotherapeuten, een tiende van alle BIG-geregistreerde zorgverleners. De andere BIG-geregistreerde beroepen zijn gezondheidszorg(GZ)-psycholoog, tandarts, apotheker, psychotherapeut en verloskundige.

Weinig verpleegkundigen boven de 60

Ruim 30 procent van de werkzame verpleegkundigen is tussen de 50 en 60 jaar. Iets meer dan 8 procent van de verpleegkundigen is 60 jaar of ouder. Het lage aandeel oudere zorgverleners geldt ook voor fysiotherapeuten en verloskundigen. Psychotherapeuten en gezondheidszorgpsychologen starten – door hun langere opleidingsduur – op latere leeftijd met werken. Een relatief groot percentage – 22 procent – van de gezondheidszorgpsychologen is 60 jaar of ouder.

Veel verpleegkundigen werken in ziekenhuis

Veertig procent van de 177 duizend verpleegkundigen werken in een ziekenhuis. Bijna een kwart biedt verpleegzorg in een verpleeg- of verzorgingshuis, of in de thuiszorg. Daarnaast is 11 procent werkzaam in de geestelijke gezondheidszorg en 8 procent in de gehandicaptenzorg. De overige 20 procent is werkzaam in de huisartsenzorg, bij een ambulancedienst, een zorgopleiding of via de uitzendbranche.

Weinig jonge mannelijke verpleegkundigen

Een op de zeven verpleegkundigen is man. Het gaat om bijna 25 duizend mannelijke verpleegkundigen tegen ruim 152 duizend vrouwelijke. Het aandeel mannen stijgt geleidelijk met de leeftijd, onder 60- tot 65-jarige verpleegkundigen is bijna een op de vier verpleegkundigen een man.
Vergeleken met hun vrouwelijke collega’s werken mannelijke verpleegkundigen met name vaker in de geestelijke gezondheidszorgsector en in de sector ‘overig’ (waaronder ambulanceverpleegkunde). Mannelijke verpleegkundigen werken minder vaak in een verpleeghuis- of verzorgingshuis en in de thuiszorg.

Drie keer zoveel verpleegkundigen als artsen, Centraal Bureau voor de Statistiek, 12 mei 2017: www.cbs.nl

Noot
^*) BIG-zorgverlener. Zorgverleners kunnen zich in het BIG-register registreren als zij voldoen aan de wettelijke opleidings- en werkervaringseisen die voor hun specialisme gelden. Met een BIG-registratie mogen zij hun beroepstitel gebruiken en vallen zij onder het tuchtrecht.
In dit artikel worden de aantallen BIG-geregistreerde zorgverleners gegeven waarvan bekend is dat ze werkzaam zijn in loondienst of als zelfstandige. De reden hiervoor is dat BIG-registraties enige tijd kunnen blijven staan nadat men stopt met werken.

Laten we het ijzer smeden nu het heet is, vindt Stichting Koepel van DBC-vrije¹⁾ Praktijken (KDVP). De Stichting roept op financieel bij te dragen aan de kosten voor een kortgeding tegen Stichting Benchmark GGZ (SBG). De samenwerkende partijen rond de beweging “Stop benchmark met ROM”²⁾ hebben besloten tot een kortgeding tegen de stichting SBG vanwege het verwerken en gebruiken van onrechtmatig verkregen ROMdata.

De verwerking van ROMdata³⁾ is in strijd met de Wet bescherming persoonsgegevens en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Waar het verzamelen van ROMgegevens aanvankelijk was bedoeld om de voortgang van specifieke behandeltrajecten inzichtelijk te maken, moeten ROMgegevens nu als beleidsinformatie worden aangeleverd bij SBG – een door zorgverzekeraars gefinancierde stichting – om te worden gebruikt voor benchmarking. En de uitkomsten hiervan zijn bepalend voor het inkoopbeleid van de zorgverzekeraar.

In een rapport⁴⁾ van de Algemene Rekenkamer dd 26-1-2017 over de bekostiging van de curatieve geestelijke gezondheidszorg wordt de conclusie getrokken dat de verzamelde ROMgegevens niet geschikt zijn om gebruikt te worden voor benchmarking in de GGZ. Dit betekent dat de stichting Benchmark GGZ met doorbreking van privacy en beroepsgeheim tot personen herleidbare gegevens verwerkt terwijl dit noch zinvol noch noodzakelijk is.

Onrechtmatig

In achterliggende periode hebben Minister, de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en Autoriteit persoonsgegevens moeten erkennen dat de aanlevering van medische persoonsgegevens ten behoeve SBG, DIS en ARGUS⁵⁾ onrechtmatig is. Inmiddels heeft demissionair minister Schippers gesuggereerd dat ze een “reparatiewet” wil maken om de aanlevering van ROM-gegevens aan SBG alsnog te legitimeren. Waar de aanlevering van medische persoonsgegevens niet noodzakelijk was en is voor dit beleidsinformatiesysteem, wil de minister dit alsnog mogelijk maken middels een reparatiewet. Een dergelijke reparatiewet is onzinnig, onjuist en nietig wegens strijd met zowel het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens als met het Europees Handvest.

Donatie

De KDVP is door de samenwerkende partijen rond de beweging “Stop benchmark met ROM” gevraagd om zich naast andere partijen formeel procespartij te stellen in het kortgeding over onrechtmatige verwerking van ROMgegevens door SBG. De KVPD-stichting is een rechtspersoon die op grond van haar statuten als belanghebbende procespartij kan optreden in deze procedure. Voor de bekostiging van dit kortgeding is een bedrag van ongeveer € 20.000, – nodig. Om dit voornemen uit te kunnen voeren wordt een financiële bijdrage van uw kant zeer op prijs gesteld.

U kunt uw donatie onder vermelding van “KG “ storten op de KDVP-bankrekening NL51INGB0005343705.

Zie: Oproep tot financiële bijdrage aan kortgeding tegen stichting SBG vanwege het onrechtmatig verwerken van ROMgegevens!, KDVP, 8 mei 2017: www.kdvp.nl

Noten
¹⁾ DBC = Diagnosebehandelcombinatie

²⁾ Petitie gestart: Stop ROM als benchmark in de GGZ, Blogs Beroepseer, 30 januari 2017:  https://beroepseer.nl

³⁾ ROM – Routine Outcome Monitoring. ROM is van oorsprong een systeem waarbij meetinstrumenten worden gebruikt om de effecten van een individueel behandeltraject te evalueren. Inmiddels is de toepassing echter veel breder geworden. Door de metingen per instelling te vergelijken – dit heet benchmarken – moet duidelijk worden welke instellingen goede resultaten boeken. Op grond daarvan beslissen zorgverzekeraars bij wie ze de zorg inkopen. Om dit mogelijk te maken is vorig jaar de Stichting Benchmark GGZ opgericht. GGZ-instellingen worden door de verzekeraars verplicht hun ROM-gegevens aan deze stichting aan te leveren.

⁴⁾ Bekostiging van de curatieve geestelijke gezondheid: www.rekenkamer.nl

⁵⁾ DIS = Het landelijke DBC-Informatiesysteem ontvangt en beheert alle gegevens over afgesloten DBC-trajecten in de ziekenhuiszorg, ggz en forensische zorg en over trajecten in de basis-ggz.
ARGUS = registratie van vrijheidsbeperkende interventies in de geestelijke gezondheidszorg.