Skip to main content

Redactie Beroepseer

As Gau Paust – Fier Mechels magazine bouwt mee aan een transparante stad

In Mechelen is een interessant burgerjournalistiek project gaande met de naam As Gau Paust. Mechelen is een Vlaamse stad met 86.000 inwoners, gelegen tussen Antwerpen en Brussel. De naam As Gau Paust is ontleend aan een lied in het Mechels van zanger Günther Neefs. Het gaat over de paus, kardinaal Danneels – hij is ereburger van Mechelen – en de legendarische in Mechelen geboren sportverslaggever Rik De Saedeleer. Het refrein leert ons: “Als jij denkt dat de paus aan jou denkt, denk dan maar snel wat anders”.
Met deze houding is men in Mechelen sinds 2016 gaan experimenteren met het onafhankelijke, digitale magazine As Gau Paust:  voor hyperlokale journalistiek ‘met een groot hart voor de stad’.

Bartel Volckaert is de oprichter. Hij schrijft op de site van de Nieuwe Reporter over de middelen die het magazine gebruikt om mee te bouwen aan een transparante stad: datajournalistiek, cartoons en de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB). Het belangrijkste middel is de WOB. Er gaat geen maand voorbij, aldus Volckaert, of verschillende openbaarheidsverzoeken vliegen de deur uit richting stadsbestuur of een andere overheid. Ze dwingen het stadsbestuur tot transparantie.
Regelmatig publiceert As Gau Paust een overzicht van alle ‘verborgen agendapunten’ van het stadsbestuur. Vanaf 1 januari 2019 komen er overigens veranderingen. Dan verplicht een nieuw decreet de lokale Vlaamse overheden tot meer actieve openbaarheid, waardoor die agendapunten verplicht online moeten.

Livestream en Twitter

As Gau Paust heeft ervoor gezorgd dat de vergaderingen van de gemeenteraad via livestream door het publiek gevolgd kunnen worden. Op het officiële YouTube-kanaal Stad Mechelen blijven alle opnamen beschikbaar. Eerder was As Gau Paust al begonnen met een live Twitterverslag van de gemeenteraad met behulp van voorbereide tweets, op basis van de ontwerpbesluiten, en de vaste hashtag #grmechelen. Elke Mechelaar kan aan zo’n verslag deelnemen door deze hashtag te gebruiken. Gewoon meelezen kan natuurlijk ook. Dat leidt tijdens of na de raadszitting geregeld tot interactie tussen stadsbestuur, raadsleden en kiezers.

As Gau Paust onderhoudt goede contacten met verschillende regionale journalisten. Er is een partnerschap met het onderzoeksmagazine Apache – een soort Vlaamse Follow the money. De redactieleden wisselen ook informatie uit. En als Apache haar lezers in aanloop van de gemeenteraadsverkiezingen wil vertellen wat er precies aan de hand is in Mechelen, dan schrijft As Gau Paust het achtergrondverhaal.

Actief burgerschap

As Gau Paust heeft ook een databank opgezet met begrote subsidiegelden en agendapunten die het stadsbestuur zelf liever niet online zet. In de aanloop van de verkiezingen verzamelde het magazine ook alle vragen uit de gemeenteraad van de voorbije zes jaar en ontdekte zo een zwijgzame meerderheid in de Mechelse Raadzaal. Op deze manier stimuleert As Gau Paust actief burgerschap, echte betrokkenheid bij de stad.
De burger kan op de site een lijst met richtlijnen voor betrokkenheid bij de stad raadplegen. Op de lijst staat bijvoorbeeld: volg de gemeenteraad actief; tweet naar een wethouder of burgemeester; tweet naar een nieuw verkozene; vraag een document op; dien een voorstel in bij de gemeenteraad of organiseer een volksraadpleging.

Ga naar de Nieuwe Reporter voor het hele verhaal van Bartel Volckaert: Hoe het burgerjournalistieke project As Gau Paust met de WOB als wapen meebouwt aan een transparante stad, 14 november 2018. De Nieuwe Reporter is een onafhankelijk platform voor het debat over de toekomst en kwaliteit van de Nederlandse journalistiek. www.denieuwereporter.nl (Website is opgeheven).

As Gau Paust: https://asgaupaust.wordpress.com

Apache, nieuwssite voor diepgaande onderzoeksjournalistiek en coöperatie voor progressieve onderzoeksjournalistiek: www.apache.be

U P D A T E

Mechels onafhankelijk magazine As Gau Paust viert vijfde verjaardag en zoekt steun: “Denk nog lang niet aan stoppen”, door Antoon Verbeeck, HLN, 9 augustus 2022: www.hln.be

Rapport Werkbelasting politie

Onderzoeksrapport politie: Administratieve rompslomp belangrijkste oorzaak overbelasting wijkagenten en teamchefs

Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC), velt in zijn rapport een hard oordeel over het Nederlandse politie-apparaat. Het WODC is de wetenschappelijke dienst van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Politiemensen zijn overbelast door diverse oorzaken. De belangrijkste is de administratieve rompslomp.

In opdracht van het WODC onderzocht SEOR – onafhankelijk onderzoeksbureau van de Erasmus Universiteit Rotterdam – de factoren die tot over- of onderbelasting van politiepersoneel leiden. Het onderzoek richtte zich op wijkagenten, teamchefs C en werknemers Huisvesting, Services en Middelen (HSM-medewerkers). Uit het onderzoek blijkt dat de werkbelasting vooral bij teamchefs en wijkagenten een probleem is.
Alle drie de functiegroepen noemen administratieve rompslomp als belangrijkste oorzaak van overbelasting. Een andere veelgenoemde oorzaak is het uitvoeren van taken die niet tot hun eigenlijke werkzaamheden behoren. Bovendien wordt onvoldoende ondersteuning door het Politie Diensten Centrum (PDC) door alle functiegroepen als oorzaak genoemd.

Wijkagenten

Meer dan de helft van de ondervraagde wijkagenten geeft aan regelmatig te maken te hebben met overbelasting. Vier op de tien wijkagenten vinden dat hun vaardigheden niet volledig worden benut. Zij vinden dat ze teveel bureauwerk doen, in plaats van door hun wijk te lopen. Hierbij speelt ook een rol dat ze nog moeten wennen aan hun nieuwe rol als regisseur van wijkgericht werken, waarbij zij moeten signaleren en andere medewerkers moeten aansturen om zaken aan te pakken. Toch geeft zeven op de tien wijkagenten aan, alles overwegend, tevreden te zijn over hun werk en hun omgeving. Deze groep ziet uitbreiding van het aantal wijkagenten als een belangrijke oplossingsrichting. Verder vinden zij het belangrijk dat signalen van overbelasting eerder worden opgevangen zodat preventieve maatregelen kunnen worden genomen. Ook willen zij meer invloed op de roostering.

Teamchefs C

Ook meer dan de helft van de teamchefs geeft aan regelmatig overbelast te zijn waar het gaat om de hoeveelheid werk. De onderzoekers constateerden daarbij dat teamchefs hierdoor minder tijd besteden aan taken die bij hun functie horen. Vooral het personeelsbeleid komt hierdoor in de knoop. Ze zouden daarom taken die ook door andere medewerkers kunnen worden gedaan, zoveel mogelijk willen delegeren. Daarvoor is personeelsuitbreiding noodzakelijk. In zijn algemeenheid zien teamchefs meer in een slimmere inzet van de politie om met de gegeven capaciteit effectiever te zijn, dan in personeelsuitbreiding.

HSM medewerkers

Overbelasting wat betreft de hoeveelheid werk komt bij HSM medewerkers minder vaak voor dan bij wijkagenten en teamchefs: iets meer dan een kwart geeft aan overbelast te zijn. In tegenstelling tot de andere functiegroepen speelt onderbelasting voor deze groep medewerkers wel een rol: ongeveer 14 procent geeft aan meer werk aan te kunnen. De bureaucratie bij bestellingen en onderhoud die door de reorganisatie is ontstaan en het feit dat veel werk dat zij voorheen zelf deden nu wordt uitbesteed, vormen de grootste frustraties van HSM-medewerkers. Verkleining van de kloof met de regionale eenheden waar zij vanuit het PDC zijn geplaatst, zien zij als oplossing.

Omslag rapport Werkbelasting politie
Lees hier het volledige rapport: Werkbelasting en baantevredenheid bij de politie: wijkagenten, teamchefs C en HSM medewerkers, Wetenschappelijk onderzoek- en documentatiecentrum,, 190 p., september 2018: https://beroepseer.nl

Samenvatting en conclusies Werkbelasting en baantevredenheid bij de politie, SEOR,  wijkagenten, teamchefs C en HSM medewerkers: https://beroepseer.nl

 

De chaqe instant documentaire idfa 2018

Franse documentaire op IDFA 2018 over verpleegkundigen in opleiding

Op het International Documentary Filmfestival Amsterdam 2018 (IDFA) vindt de Nederlandse première plaats van de Franse documentaire De chaque instant (Elk moment) die gaat over verpleegkundigen in opleiding.

Hoe leren jonge studenten omgaan met pijn, ziekte, angst en dood? Nicolas Philibert volgt leerlingen aan een driejarige verpleegopleiding en toont in drie hoofdstukken hoe zwaar zij het hebben. De drie delen, die achtereenvolgens de theorie, de praktijk en de evaluatiegesprekken laten zien, worden elk voorafgegaan door een zin uit een gedicht van Yves Bonnefoy (1923-2016).

Net als in zijn grote doorbraakfilm Être et avoir laat de regisseur ook hier de beelden voor zich spreken. De studenten moeten een enorme hoeveelheid medische kennis opdoen en talloze, veelal intieme handelingen beheersen, die ze aanvankelijk op elkaar en op poppen oefenen. In het tweede deel wordt duidelijk onder welke druk ze tijdens hun stage daadwerkelijk moeten opereren. Nerveus wisselen ze voor het eerst verbanden, proberen ze patiënten gerust te stellen, leggen ze een infuus aan of verwijderen ze een hechting, zich ervan bewust dat deze taken foutloos moeten worden uitgevoerd. Vele stages zijn nodig om een zekere routine en zelfverzekerdheid te bemachtigen en niet iedereen haalt de eindstreep zonder horten en stoten.

Vanaf 29 november 2018 is De chaque instant te zien in de Nederlandse bioscopen.
Tijdens het IDFA Festival is de film te zien op 17, 21, 23 en 25 november 2018 in diverse bioscopen van Amsterdam: EYE Cinema 1, Tuschinkski 1 en 2 en Munt 11.

Meer info en bekijken trailer De chaque instant van Nicolas Philibert: https://www.idfa.nl

Trailer ook te zien op YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=p3hlvClYoVg

Verkenning Leraren

Aanbiedingsbrief van minister Slob naar Kamer over advies Rinnooy Kan: Verkenning Leraren

Minister Slob voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media heeft de Tweede en Eerste Kamer het briefadvies Verkenning Leraren van Alexander Rinnooy Kan toegestuurd. Het gaat om een verkenning naar de mogelijkheden van professionalisering en beroepsgroep-representatie onder leraren zoals aangekondigd in de brief van 13 juni 2018.

Na het opheffen van de Onderwijscoöperatieeen samenwerking van vier grote onderwijsvakbonden – gaf minister Slob de opdracht aan onderwijswoordvoerder van de Eerste  Kamer Alexander Rinnooy Kan te onderzoeken op welke manier de beroepsgroep zich het beste kan organiseren. Rinnooy Kan voerde daarop gesprekken met diverse lerarenorganisaties, waarna op 26 september 2018 er een bijeenkomst plaatsvond in Utrecht waar docenten met Rinnooy Kan in gesprek konden gaan over het lerarenregister en een toekomstige organisatie van leraren.
Aanleiding tot opheffing van de Onderwijscoöperatie – definitief per 1 januari 2019 – was de commotie over het lerarenregister.

Op de site van Stichting Beroepseer staan twee reacties op bijeenkomst en voorstel van Rinnooy Kan:

  • Open brief van René Kneyber en Jan van de Ven aan de heer Rinnooy Kan n.a.v. voorstel over versterken beroepsgroep leraren, 28 september 2018: https://beroepseer.nl
  • Charlotte Goulmy’s visie op avond met de heer Rinnooy Kan over verenigen beroepsgroep van leraren, 1 oktober 2018: https://beroepseer.nl

Leraren krijgen en houden daarbij het voortouw

Rinnooy Kan schrijft aan het slot van zijn Inleiding van de Verkenning Leraren: “Mijn advies is dan ook om het ondersteunen en organiseren van de professionele ontwikkeling als vertrekpunt voor het vervolg te kiezen. Leraren verdienen daarvoor ruim baan te krijgen. De daarvoor te onderhouden contacten met vakgenoten en collega’s, ook van andere scholen, zullen naast nuttig ook motiverend zijn. Hieronder kom ik met een voorstel om daartoe van onderaf een nieuwe structuur te ontwikkelen. Leraren krijgen en houden daarbij het voortouw. De precieze vormgeving kan en mag royaal variëren; een blauwdruk vanuit Den Haag moet absoluut worden voorkomen”.

Verkenning Leraren, door Alexander Rinnooy Kan, Rijksoverheid, 13 november 2018: https://beroepseer.nl

Onderwijscoöperatie per 1 januari 2019 opgeheven, MBO Today, 10 juli 2018: https://mbo-today.nl

Emile Kolthoff Ondermijning, burgers en burgemeesters

Lector Kolthoff: Het is nodig dat bestuurders, professionals en burgers weerbaarder worden tegen ondermijnende criminaliteit

Emile Kolthoff wijdde zijn lectorale rede in juni 2018 aan het thema ondermijning van het lokale bestuur en de politiek op het symposium: Ondermijning, burgers en burgemeesters. Kolthoff is de eerste lector Ondermijning in Nederland aan Avans Hogeschool waar hij probeert een betekenisvolle bijdrage te leveren aan het vinden van antwoorden op actuele vragen betreffende georganiseerde misdaad en de democratische rechtsstaat. Kolthoff is ook hoogleraar Criminologie aan de Open Universiteit.

Afgelopen week was er veel aandacht voor ondermijning van het gezag. Het tv-programma Nieuwsuur bracht een reportage over de grote zorgen die er zijn over politie en justitie. De hele keten dreigt vast te lopen. In een drieluik werd getoond hoe de Nederlandse rechtsstaat zit diep in de problemen zit.
Op de site van Sociale Vraagstukken heeft Emile Kolthoff nu een artikel geschreven dat gebaseerd is op zijn lectorale rede. Hij stelt dat de burgemeester de regie moet voeren in de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Het is hard nodig dat bestuurders, professionals en burgers weerbaarder worden tegen ondermijnende criminaliteit.

Mensenhandel, hennepteelt, synthetische drugs en motorclubs

Kolthoff: “Bijna één op de vijf burgemeesters in Nederland zegt dat criminelen die zich bijvoorbeeld bezighouden met mensenhandel, hennepteelt, synthetische drugs of lid zijn van criminele motorclubs, het gezag in hun gemeente ondermijnen.
De verantwoordelijke instanties – van zorgverlener tot opsporing – ontberen de kennis, contacten en informatie om adequaat te signaleren en acteren. Burgers verliezen hierdoor het vertrouwen in hun overheid.
Verschillende auteurs, politici en recent de Nederlandse Politiebond (NPB, 2018) roepen dat Nederland weliswaar nog geen maffiastaat is, maar wel het gevaar loopt af te glijden naar een narcostaat. Het probleem dreigt de overheid steeds meer boven het hoofd te groeien: op landelijk en – vooral – lokaal niveau.

Structuren en fundamenten van de samenleving worden aangetast

Ondermijnende criminaliteit houdt in dat er verwevenheid is tussen de onderwereld en de bovenwereld, waarbij georganiseerde criminelen de bovenwereld als middel gebruiken om hun activiteiten uit te voeren. Zij tasten daarmee de structuren en fundamenten van de samenleving in brede zin aan, uiteindelijk uitmondend in aantasting van de rechtstaat.
Ondermijning kent vele verschijningsvormen. Matchfixing ondermijnt de sportiviteit in de sport, wetenschapsfraude het vertrouwen in de wetenschap, integriteitsschendingen het vertrouwen in de politiek en de bankencrisis ondermijnt het vertrouwen in ons financiële stelsel.

De dark side van ondermijning: de faciliterende bovenwereld

Het wordt nog erger wanneer de bovenwereld zelf een prominente rol bij ondermijning gaat spelen. Misschien moeten we dit wel de dark side van ondermijning noemen. De verwevenheid van onderwereld en bovenwereld suggereert een tweezijdig handelen.
De onderwereld zoekt verwevenheid om haar criminele activiteiten te kunnen uitvoeren. Zij heeft bankrekeningen nodig, vergunningen en makelaars en notarissen om haar geld te investeren in onroerend goed. Groepen, families, individuen, maar ook bedrijven en ondernemers die actief zijn in of vanuit het criminele circuit zoeken voortdurend naar mogelijkheden en ruimte”.

Lees het hele artikel van Emile Kolthoff: Burgemeesters moeten regie voeren in aanpak ondermijnende criminaliteit, Sociale Vraagstukken, 14 november 2018: www.socialevraagstukken.nl

Download hier de lectorale rede van Emile Kolthoff: Ondermijning, burgers en burgemeesters, Avans Hogeschool, juni 2018: www.avans.nl/

Zie ook:
Gezagsbronnen van burgemeesters en wethouders, door Niels Karsten en Thijs Jansen, Blogs Beroepseer, 17 januari 2013: https://beroepseer.nl

Gezagsdragers – De publieke zaak op zoek naar haar verdedigers, geredigeerd door Thijs Jansen, Gabriël van den Brink en René Kneyber, 2012: https://beroepseer.nl/gezagsdragers/

Protest tegen Summit Learning

Leerlingen in New York protesteren tegen internet-onderwijs. Ze willen niet uren staren naar computerscherm

Leerlingen in New York zijn in opstand gekomen tegen het internet-onderwijsprogramma Summit Learning. Als protest zijn ze de klaslokalen uitgelopen. Ze protesteren tegen het “uren moeten staren naar een computer”, aldus de veertienjarige Mitchel Storman die vijf uur per dag besteedt aan Summit-lessen in algebra, biologie, Engels, geschiedenis en natuurkunde: “Je moet jezelf onderwijzen”.
Susan Edelman schrijft in de New York Post dat het bijna honderd leerlingen betreft van de Secondary School for Journalism in Park Slope, Brooklyn. Het programma Summit Learning is een op internet gebaseerd programma dat ontworpen is door Facebook-technici en gesubsidieerd door Facebook-directeur Mark Zuckerberg en zijn vrouw Priscilla Chan.

Summit legt het accent op gepersonaliseerd leren en zelfsturing. Leerlingen werken in hun eigen tempo en leraren ‘faciliteren’. Elk kind heeft een keer per week recht op persoonlijk contact met de leraar gedurende tien à vijftien minuten.
Mitchel vertelt dat zijn leraren soms korte lessen geven, maar leerlingen moeten op laptops werken die aangesloten zijn op  internet.
De verleiding is groot te gaan gamen in plaats van te leren. Kinderen kunnen toetsen maken totdat ze ervoor slagen en de antwoorden kunnen controleren. Het schijnt dat de leerlingen makkelijk kunnen frauderen. Ze kopiëren en plakken de vraag in Google.

Ook ouders roeren zich

Summit heeft deze zomer leraren opgeleid. De kosten voor een verblijf van vier nachten met maaltijden in een hotel zijn betaald door Summit. Maar de leraar van de zeventienjarige Kelly Hernandez, die de protestactie heeft georganiseerd, is niet opgeleid en laat de kinderen maar wat aanmodderen. Niet alleen de leerlingen, ook de leraren voelen zich verloren: “We hebben absoluut niets geleerd”.

Een andere leerling, Akila Robinson zegt dat ze twee maanden lang niet kon inloggen op Summit. De dag werd doorgebracht met nietsdoen. Leraren klagen over crashes van het systeem, slechte kwaliteit wifi en een gebrek aan laptops.

Geconcludeerd kan worden dat Facebook experimenteert met leerlingen. Ook ouders roeren zich intussen. Ze zijn bezorgd om de privacy van hun kinderen. Summit verzamelt een schat aan gegevens over elke leerling: leeftijd, afkomst, buitenschoolse activiteiten, uitslagen van toetsen en disciplinaire maatregelen.

De school heeft inmiddels aangekondigd met het programma te stoppen voor de twee hoogste klassen. Er wordt een nieuwe strategie bepaald in de komende weken. Een andere school in New York die het programma gebruikte, de Bronx Writing Academy, is er intussen mee gestopt.

Brooklyn students hold walkout in protest of Facebook-designed online program, door Susan Edelman, New York Post, 10 november 2018: https://nypost.com

Summit Learning platform: https://www.youtube.com/watch?v=oKgzIk3RRnU

GGZ Totaal

E-magazine GGZ Totaal met interview Frits Bosch van GGZ op maat

In het nieuwe nummer van e-magazine GGZ Totaal staat een interview met Frits Bosch, een van de opbouwwerkers van het netwerk GGZ op maat dat “een ‘stevige gesprekspartner’ wil worden voor overheden en zorgverzekeraars.” Titel Onvrede van veel mensen wordt niet door GGZ Nederland en MIND geuit’.

GGZ Totaal is een onafhankelijk medium en het initiatief van Willem Gotink en Ingrid Huismans. Zij zijn begonnen met het  GGZ Totaal vanwege de onoverzichtelijkheid die is ontstaan door de enorme groei van disciplines en instellingen op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg. Weinig mensen hebben nog het overzicht. Dat geldt voor zowel hulpverleners als cliënten. Volgens de initiatiefnemers komen veel behoeften van cliënten niet in beeld bij de reguliere GGZ; menig cliënt weet niet dat er meer mogelijkheden zijn dan wat de eigen behandelaar te bieden heeft. Dat is jammer, want veel onbekende instellingen doen goed werk.
GGZ Totaal wil een magazine zijn dat de gespecialiseerde therapeut iets vertelt over andere specialisaties en dat cliënten aan therapeuten laat weten wat hen bezighoudt: “Ons doel is elkaar over en weer beter te leren kennen: onbekend maakt immers onbemind”.

Bedwelmd door ontkenning

In het novembernummer 2018 staan, naast het interview met Frits Bosch van GGZ op maat, de volgende artikelen:

  • Het ‘rare huisje’ van de gemeentesecretaris
  • ‘Uitdagingen waar naasten zich voor gesteld zien, zijn soms onvoorstelbaar groot’
  • Het was niet alleen maar leuk tijdens mijn depressie…
  • Column: Lotgenoten
  • Gedicht: Levenswinnaar
  • Advertentie: 10 trends die de geestelijke gezondheidszorg in 2020 ingrijpend veranderen
  • Congres op 16 januari 2019: Passende zorg voor kinderen en jongeren

Het nummer opent met een ten geleide, Bedwelmd door ontkenning, waarin de redactie probeert een rode draad te vinden die alle artikelen verbindt: “Heel vaak komt het uit op uitdrukkingen als ‘buiten de orde’, ‘naast de maatschappij’, ‘tegen de stroom in’, ‘langs de zijlijn’. Blijkbaar vinden veel artikelen die over een ggz-thema gaan een gemeenschappelijke noemer in ‘er niet bij horen’, ‘er buiten staan’.
In het gedicht van Gisele Vranckx Levenswinnaar staat:
bedwelmd door ontkenning
verloren en verward
zocht ik naar rechtvaardigheid

Op de site staat ook een artikel over Brabant Zorg dat weigert nog langer onnodige registraties uit te voeren: “Den Haag belooft wel om het aantal regels te verminderen, maar in werkelijkheid komen er alleen maar regels bij. Het is dweilen met de kraan open. Wij staan met onze rug tegen de muur”: www.ggztotaal.nl

‘Onvrede van veel mensen wordt niet door GGZ Nederland en MIND geuit’, door Willem Gotink, GGZ Totaal, november 2018: www.ggztotaal.nl

Meer over GGZ Totaal: www.ggztotaal.nl

Zie ook Interview met Melanie van Roekel over opbouw van stevige organisatie GGZ op maat, Blogs Beroepseer, 11 oktober 2018: https://beroepseer.nl

Rechtszaak Stichting Handhaving Vrije Artsenkeuze tegen zorgverzekeraars over niet-gecontracteerde verzekerde zorg op 12 november

In december 2017 is de Stichting Handhaving Vrije Artsenkeuze (Stichting VA), met steun van ongeveer 25 klinieken, een bodemprocedure gestart tegen zorgverzekeraars VGZ en Menzis met als inzet het behoud van de vrije artsenkeuze van patiënten als bedoeld in artikel 13 Zorgverzekeringswet.
De advocaat van de stichting, Koen Mous beschrijft op de site van zijn advocatenkantoor kern en achtergrond van de procedure die gaat over niet-gecontracteerde verzekerde zorg.

De recentste ontwikkeling in deze bodemprocedure is de mondelinge behandeling op 12 november 2018. Op die dag staat Stichting VA tegenover de vier grootste ziektekostenverzekeraars – VGZ, Menzis, Zilveren Kruis en CZ –  voor de rechter in Arnhem.

Kern van de zaak

De Stichting VA heeft vastgesteld dat zorgverzekeraars nog altijd een beleid hanteren dat de toegang tot niet-gecontracteerde zorgaanbieders op ontoelaatbare wijze belemmert. Zo hebben zorgverzekeraars de vergoeding voor niet-gecontracteerde zorgaanbieders in de afgelopen jaren steeds verder verlaagd. Dit doen zij door op creatieve wijze invulling te geven aan de uitvoering van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet. Bovendien hanteren de zorgverzekeraars niet-transparante tarieven. De procedure die de Stichting VA nu gestart is, heeft ten doel hieraan definitief een einde te maken door de rechter te vragen een principiële uitspraak te doen over de vergoeding bij niet-gecontracteerde zorg.

Achtergrond

Zorgverzekeraars sluiten contracten met zorgaanbieders voor de levering van zorg. Iedere patiënt/verzekerde heeft het wettelijke recht om te kiezen of hij naar een zorgaanbieder gaat die door zijn zorgverzekeraar is gecontracteerd (hierna: de gecontracteerde zorgaanbieder) of naar een zorgverzekeraar die geen contract heeft met de zorgverzekeraar (hierna: de niet-gecontracteerde zorgaanbieder). Dit recht is vastgelegd in artikel 13 van de Zorgverzekeringswet. Indien een patiënt zich wendt tot een niet-gecontracteerde zorgaanbieder ontvangt hij, of in zijn plaats de zorgaanbieder, een vergoeding van de zorgverzekeraar. In het veld bestaat al jaren discussie over de vraag hoe hoog de vergoeding minimaal moet zijn die een patiënt ontvangt indien hij zich tot een niet-gecontracteerde zorgaanbieder wendt. Over deze vraag is in het verleden – in de context van een kort geding – geprocedeerd tot aan de Hoge Raad. Met het arrest van de Hoge Raad van 11 juli 2014 is een voorlopig einde gekomen aan de discussie. Sindsdien geldt als voorlopige praktijkregel dat een zorgverzekeraar gehouden is om ten minste 75% van het marktconforme tarief te betalen op het moment dat een patiënt naar een niet-gecontracteerde zorgaanbieder gaat. Aangenomen wordt dat een vergoeding die lager is dan 75% van het gemiddeld gecontracteerde tarief in ieder geval tot een verboden hinderpaal leidt.

In de procedure waarvan het arrest van de Hoge Raad het sluitstuk vormde ging het om een kort geding. Het betrof dus een voorlopige uitspraak van de Hoge Raad over de vraag hoe het geldende recht luidt en hoe dit moest worden uitgelegd.

In de praktijk is gebleken dat zorgverzekeraars een beleid blijven hanteren dat de toegang tot niet-gecontracteerde zorgaanbieders op ontoelaatbare wijze belemmert. Met de procedure wil de Stichting VA allereerst een einde maken aan de praktijk om bij alle vormen van niet-gecontracteerde zorg een vergoedingspercentage van 75% te hanteren en daarmee dus een generieke korting van maar liefst 25% toe te passen. Volgens Stichting VA is het toepassen van dergelijke standaardkorting in veel gevallen strijdig met artikel 13 van de Zorgverzekeringswet. Verder is de Stichting VA van mening dat zorgverzekeraars de korting ten onrechte in mindering brengen op het ‘gemiddeld gecontracteerde tarief’ in plaats van op een marktconform tarief. Een dergelijke toepassing leidt niet alleen tot gebrek aan transparantie (de gehanteerde tarieven zijn niet op juistheid te controleren), maar ook tot niet-realistische tarieven. Een ‘gemiddeld gecontracteerd’ tarief zegt in de praktijk niets over de reële prijs voor een behandeling en daarmee over wat als het marktconforme tarief dient te worden beschouwd.

Steeds meer ‘ongecontracteerden’

Het aandeel van zorg zonder contract is toegenomen in 2018. Er komen steeds meer ‘ongecontracteerden’ bij en daarmee verbreedt het conflict zich rond ongecontracteerde zorg. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) liet weten deze toename van ongecontracteerde zorg onwenselijk te vinden.
Op 9 november 2018 wordt bekend dat honderden huisartsen in de regio Haarlem en Leiden weigeren voor 2019 een contract te tekenen met zorgverzekeraar Zilveren Kruis.

Een reële vergoeding

Op maandag 12 november 2018 staat de stichting tegenover alle grote zorgverzekeraars van Nederland. De rechter moet duidelijkheid scheppen hoe ver zorgverzekeraars kunnen gaan in het tegenwerken van ongecontracteerde zorg, voordat er sprake is van een ‘hinderpaal’ die de vrije artsenkeuze in de weg zit. Hinderpalen hiervoor zijn namelijk verboden, aldus de wet.
De Stichting VA wil met de procedure bewerkstelligen dat niet-gecontracteerde aanbieders een reële vergoeding krijgen voor hun behandeling, zodat patiënten een reëel alternatief hebben voor de gecontracteerde aanbieder.

Stichting VA is inmiddels niet de enige die een rechtszaak is begonnen tegen zorgverzekeraars. Toen de inspanningen van Stichting GGZ Momentum het nieuws haalden met het bericht Zevende rechtszaak van Stichting GGZ Momentum tegen verzekeraar om vrije artsenkeuze: Achmea schendt artikel 13 Zorgverzekeringswet leidde dat in maart 2018 tot Kamervragen.

Referenties

Stichting Handhaving Vrije Artsenkeuze start procedure tegen VGZ en Menzis, door Koen Mous, Dirkzwager Advocaten, 11 januari 2018: https://www.dirkzwager.nl

Contract-vrije zorgverleners opnieuw zwart gemaakt, door Gerie Hermans, Blogs Beroepseer, 11 januari 2018: https://beroepseer.nl

Beantwoording Kamervragen over vergoeding niet-gecontracteerde zorg, Rijksoverheid, 4 april 2018: https://beroepseer.nl

Fysio’s, tandartsen en ziekenhuizen steeds vaker naar rechter voor hogere vergoeding, door Peet Vogels. Algemeen Dagblad, 8 april 2018: https://www.ad.nl

‘Door een contract af te sluiten, kom je in de macht van de zorgverzekeraar’, Michiel van der Geest, de Volkskrant, 2 mei 2018: https://www.volkskrant.nl

VWS koestert vijandbeeld inzake fraude om niet gecontracteerden in te perken, Zorg ICT Zorgen, 24 juli 2018: www.zorgictzorgen.nl

Stichting Zorgrecht gaat bodemprocedure aanspannen tegen Zilveren Kruis Achmea, Zorgkrant, 7 augustus 2018: https://zorgkrant.nl

Zevende rechtszaak van Stichting GGZ Momentum tegen verzekeraar om vrije artsenkeuze: Achmea schendt artikel 13 Zorgverzekeringswet, Overheid, 13 maart 2018: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kv-tk-2018Z04409.html

Wat houdt het hinderpaalcriterium in?, door Juul Dijkhuis, Poliswijzer, 28 maart 2018: www.poliswijzer.nl

Huisartsen weigeren contract met zorgverzekeraar, Zorgwijzer, 9 november 2018: www.zorgwijzer.nl

Kamerbrief van Ministerie van Volksgezondheid aan Voorzitter Tweede Kamer over ‘Bevorderen contracteren’, 9 november 2018: kamerbrief-contracteerproces-zorgverlening

Op foto boven: Paleis van Justitie in Arnhem. Bij de ingang het beeld van André Schaller voorstellende Het Salomonsoordeel (1958).

 

U P D A T E

Zonder contract geen zorg? door mr. Timo van Oosterhout en mr. Katrijn van Berkum werkzaam bij Stichting VvAA rechtsbijstand, Arts en Auto, 16 november 2018: www.artsenauto.nl

Commotie rond Kamerbrief ongecontracteerde zorg, door Dienie Koolen-Goossens, Arts en Auto, 13 november 2018: www.artsenauto.nl

Global Teacher Status Index 2018

Global Teacher Status Index 2018 met ranglijst status leerkrachten in 35 landen. Nederland op plaats 24

Waar worden leraren het meest gewaardeerd en krijgen ze het meeste respect? De nieuwe Global Teacher Status Index 2018 heeft onderzoek gedaan naar status en aanzien van de leraar in 35 landen en deze met elkaar vergeleken. Onder de 35 landen bevindt zich ook Nederland.
Het onderzoek is verricht door de in Dubai gevestigde Varkey Foundation, een non-profit organisatie, opgericht om het niveau van het onderwijs voor niet-bevoorrechte kinderen te verbeteren door middel van projecten, onderwijsprogramma’s en ondersteunende campagnes. De Varkey Foundation reikt jaarlijks de Global Teacher Prize uit aan een ‘buitengewone leerkracht die een opmerkelijke bijdrage aan het beroep heeft geleverd’.  De Global Teacher Prize wil voor het onderwijs doen wat de Nobelprijs doet voor de wetenschap, de literatuur en de vrede.
De Varkey Foundation deed in 2013 voor de eerste keer onderzoek in 21 landen naar status en aanzien van de leraar1).

Diepgaand onderzoek

Onderzocht zijn o.m. de hoogte van het salaris en de mate waarin leraren gerespecteerd worden door leerlingen. Ook is onderzocht in welke mate leerlingen hun eigen onderwijs waarderen.
Er zijn al veel internationale vergelijkende onderzoeken gedaan, maar met deze Index is voor het eerst status en aanzien van de leraar specifiek onderzocht. Bekend zijn de internationale, vergelijkende onderzoeken bij studenten w.o. het Programme for International Student Assessment (PISA) en het jaarlijkse overzicht van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Deze verschaffen ons informatie over de prestaties na toetsing van kinderen wereldwijd.
Er wordt veel gediscussieerd over het verband tussen prestaties van de leerling en de competentie van de leraar. Gezegd wordt wel  dat “de kwaliteit van het onderwijsstelsel niet beter kan zijn dan de kwaliteit van zijn leraren”.

Hoog salaris en hoge status

Wat evenwel in de discussies over de rol van de leraar bij het verbeteren van de prestaties van de leerling nauwelijks wordt aangekaart is de rol die de sociale status – of standing – speelt in de positie van de leraar en de invloed daarvan op onderwijsstelsels en prestaties van leerlingen. De omvangrijke poging van de Index 2018 om status en aanzien van de leraar wereldwijd te bepalen laat zien dat in alle onderzochte landen de leraar een middenpositie inneemt met de hoogste status in China, gevolgd door Maleisië, Taiwan en Indonesië. Het laagst scoren Israël en Brazilië. Het lerarenberoep werd over het algemeen het meest vergeleken met dat van de sociaal werker of de bibliothecaris. In China heeft het lerarenberoep eerder de status van dat van de dokter.

Een van de conclusies luidt dat zowel een hoog salaris als een hoge status noodzakelijk zijn voor de beste prestaties van leerlingen.

In de grafiek hieronder zien we hoe het gesteld is met de waardering van de leraar in de 35 landen. Nederland scoort laag en staat op de 24ste plaats.

Status leraren in 35 landen

Leraar Pedro de Bruyckere heeft een analyse gemaakt van de uitkomsten, te lezen op zijn blog X, Y of Einstein? Waar krijgen leerkrachten het meeste respect? 2)

Omslag Global Teacher Status Index 2018Klik hier voor downloaden in PDF de Global Teacher Status Index 2018: www.varkeyfoundation.org

Global Teacher Status Index 2018: www.varkeyfoundation.org/what-we-do/research/global-teacher-status-index-2018

Noten
1)
Status en aanzien van leerkrachten wereldwijd onderzocht, Blogs Beroepseer, 4 oktober 2013: https://beroepseer.nl
2) Waar krijgen leerkrachten het meeste respect? Nieuw rapport toont o.a slechte score Nederland, Pedro de Bruyckere, Blog X, Y en Einstein, 8 november 2018: https://pedrodebruyckere.blog