Skip to main content

Redactie Beroepseer

Aanpak Mentale gezondheid voor alle Nederlanders, met speciale aandacht voor jongeren en werkenden

Geschreven op . Gepost in Blogs, Welzijn. Geen reacties op Aanpak Mentale gezondheid voor alle Nederlanders, met speciale aandacht voor jongeren en werkenden

“Mentale gezondheid is iets van ons allemaal. Iedereen heeft ermee te maken, want niemand voelt zich altijd 100%, ook ikzelf niet. Tegelijkertijd zijn we ook allemaal onderdeel van de oplossing, van de cultuurverandering die nodig is om bij iedereen wat druk weg te nemen. Want de druk dat alles beter, sneller en cum laude moet, leggen we vooral onszelf en elkaar op. Je hoeft echt niet elke dag de beste versie van jezelf te zijn.
Daarnaast is het ook belangrijk dat er meer aandacht komt voor oorzaken van stress die gelegen zijn in de maatschappij. Dat vraagt ook nadrukkelijk iets van maatschappelijke organisaties in onze samenleving, van school, van werkgevers en de overheid (zowel lokaal als landelijk). Deze partijen ondernemen al vele mooie initiatieven, maar om de beweging te versterken moeten we deze verbinden en extra kracht bijzetten. Daarnaast wil ik met de doelgroep in gesprek blijven over wat er nodig is de komende tijd, bijvoorbeeld met het Jongerenpanel Mentale Gezondheid. Samen streven we naar een veerkrachtige samenleving waarin we naar elkaar omkijken en oog hebben voor de mentale gezondheid van onszelf én van elkaar”.

Deze woorden zijn afkomstig van staatssecretaris Maarten Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en vormen de start van de kabinetsaanpak Mentale gezondheid: van ons allemaal. Het Kabinet hoopt met deze aanpak op een brede beweging voor betere mentale gezondheid.

De mentale gezondheid van veel mensen staat onder druk, met name onder jongeren en jongvolwassenen. Dat hebben verschillende onderzoeken de afgelopen tijd aangetoond.
De aanpak is bedoeld voor alle Nederlanders, met daarbij specifieke aandacht voor jongeren en jongvolwassenen, werkenden en mensen in een kwetsbare positie. Samen met de doelgroep zelf en een brede groep maatschappelijke partners wil het kabinet mentale gezondheid bespreekbaar maken en handvatten bieden om de mentale gezondheid van jezelf en anderen te bevorderen en klachten te voorkomen of tijdig te signaleren. Doel is dat jongeren lekker in hun vel zitten, werkenden met energie en plezier hun werk kunnen doen en kwetsbare mensen extra ondersteuning krijgen waar nodig.

Aantal mentale klachten is hoog

Er bestonden al langer zorgen, maar de coronacrisis heeft bestaande problemen met de mentale gezondheid nog scherper aan het licht gebracht en bovendien nieuwe problemen veroorzaakt. De samenleving is steeds ingewikkelder vormgegeven, stelt hoge eisen aan mensen en legt een grote nadruk op prestaties en zelfredzaamheid. Depressie, angststoornissen en problemen met alcohol en drugs treffen jaarlijks zo’n 1,8 miljoen Nederlanders in de leeftijdsgroep van 18 tot 65 jaar. Scholieren ervaren steeds meer druk op school. Ongeveer 840.000 jongeren ervaren mentale uitdagingen en/of klachten en 1 op de 15 jongeren in Nederland kampt met een depressie. Tegelijkertijd neemt de sociale cohesie af en neemt de druk op de arbeidsmarkt toe. In 2019 hadden 1,3 miljoen mensen last van burn-out klachten. En dat terwijl een goede mentale gezondheid geassocieerd is met een 15 tot 20 jaar langere levensverwachting, onder meer door sneller herstel van lichamelijke ziekten.

Mental Meetup in najaar 2022

Het kabinet wil verschillende momenten benutten om het bespreekbaar maken van mentale gezondheid op de agenda te zetten. Vanaf 2023 wil het kabinet aansluiten bij de jaarlijkse European Mental Health week in mei. Alle scholen, sport, cultuur, jeugdverenigingen, werkgevers en maatschappelijke organisaties worden opgeroepen om tijdens deze week aandacht te besteden aan mentale gezondheid. Vooruitlopend initieert de staatssecretaris dit najaar al de Mental Meetup, een dag met activiteiten rondom het onderwerp mentale gezondheid. Het najaar is bewust gekozen; het doel is om op tijd het gesprek aan te gaan over hoe mensen de drukkere en donkere wintermaanden op een mentaal gezonde manier kunnen doorkomen. Ook hebben jongeren dan de eerste weken van het nieuwe onderwijsjaar achter de rug, waarbij ze mogelijk de factoren die invloed hebben op hun mentale gezondheid weer hebben ondervonden.

Stimuleren van zingeving en ontmoeting

Bij mentale gezondheid denken veel mensen aan het wel of niet ervaren van psychische klachten, waarvoor de oplossing ligt in een hulptraject dat past bij de individuele situatie. Hoewel dit belangrijk is als er sprake is van psychische problematiek, ligt de oplossing voor het verminderen en/of voorkomen van mentale klachten vooral in een aanpak die iedereen in de samenleving betrekt en raakt, in het alledaagse leven. De aanpak richt zich nadrukkelijk op leefgebieden waar mentale gezondheid extra aandacht verdient: in de buurt, op school, op het werk en online. Denk aan inloopmogelijkheden in de buurt, het stimuleren van zingeving en ontmoeting via bewegen, kunst en cultuur, meer aandacht voor prestatiedruk op school, het doorbreken van het taboe op burn-out klachten of het voorlichten van jongeren over het creëren van een goede balans tussen online en offline.

Aansluiten bij initiatieven die er al zijn

Er wordt ook naar aansluiting gezocht bij goede initiatieven die er al zijn, zoals bijvoorbeeld de inspanningen van verschillende gemeenten op het terrein van mentale gezondheid. Denk aan Thrive Amsterdam, Gezond010 van de gemeente Rotterdam en het Leids preventieakkoord. Ook wordt samen opgetrokken met het MIND Us-initiatief voor een mentaal gezonde jeugd waarvan Hare Majesteit Koningin Máxima de erevoorzitter is.

Downloaden Aanpak ‘Mentale gezondheid van ons allemaal’, Rijksoverheid, 10 juni 2022: https://beroepseer.nl

Kabinet start brede beweging voor betere mentale gezondheid, Rijksoverheid, 10 juni 2022: www.rijksoverheid.nl

Keukentafelsessies met regeringscommissaris Informatiehuishouding Arre Zuurmond

Geschreven op . Gepost in Blogs, Overheid. Geen reacties op Keukentafelsessies met regeringscommissaris Informatiehuishouding Arre Zuurmond

Spanningen in de informatierelatie tussen overheid en burger was het thema van de tweede sessie in een reeks van tien live uitgezonden keukentafelsessies. De tweede sessie vond plaats in IJsselstein op woensdag 8 juni 2022.
Sinds april 2022 reist regeringscommissaris Informatiehuishouding Arre Zuurmond met keukentafelsessies door het land voor open gesprekken over een open overheid. In tien afleveringen passeren actuele onderwerpen de revue die te maken hebben met het verbeteren van de informatiehuishouding binnen de overheid. Hij gaat in gesprek met politici, bestuurders, professionals, praktijkdeskundigen en burgers; hij zoekt daarbij niet de confrontatie. Doel is het gezamenlijk zoeken naar verbeteringen. Kijkers staan daarbij niet aan de kant; zij kunnen tijdens de livestream-uitzending meepraten en hun ideeën naar voren brengen.

Arre Zuurmond

Op voorstel van staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft de ministerraad ingestemd met de instelling van een ‘regeringscommissaris Informatiehuishouding . Als eerste is per januari 2022 benoemd dr. Arre Zuurmond, voorheen gedurende acht jaar Ombudsman (tot september 2021) voor de metropoolregio Amsterdam. Zuurmond was mede-oprichter van de Kafkabrigade in 2004 en was van 2002 tot 2011 bijzonder hoogleraar ‘ICT en de toekomst van het Openbaar Bestuur’ aan de Rijksuniversiteit Leiden. Daarnaast was hij universitair hoofddocent aan de TU Delft waar hij onderzoek deed naar e-government and transformation.

De regeringscommissaris Informatiehuishouding bevordert de uitvoering van het meerjarenplan Open op Orde dat ontwikkeld is ter verbetering en het transparanter maken van de informatiehuishouding van de Rijksoverheid. Het plan is een reactie op het rapport Ongekend onrecht van de Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag (POK).

De Keukentafelsessies

Zuurmond wordt bij de organisatie van de keukentafelsessies ondersteund door de maatschappelijke coalitie ‘Over Informatie gesproken’. Deze coalitie – van start gegaan in november 2021 – bestaat uit vertegenwoordigers van verschillende overheidsorganisaties, bedrijven en wetenschappelijke en maatschappelijke organisaties. Initiatiefnemers doen mee op persoonlijke titel.

De keukentafelsessies hebben een vaste formule. Tafelgasten zetten een probleem uiteen (probleemstelling). Vervolgens vindt er een tafelgesprek plaats met inhoudelijk betrokkenen en verantwoordelijken (wederhoor). Aansluitend wordt aan de online deelnemers gevraagd om bij te dragen aan de discussie en bij het formuleren van ideeën ter verbetering (discussie). Die ideeën worden plenair gedeeld, waarna Zuurmond een aantal agendapunten formuleert om op te nemen in een plan van aanpak. Het is de bedoeling deze op termijn overheidsbreed te implementeren.

De tien keukentafelsessies worden live uitgezonden en zijn na aanmelding online te volgen. De eerstvolgende is op donderdag 7 juli 2022. Thema is Regie op gegevens. Locatie is nog niet bekend.

Meer info over (deelname aan) de keukentafelsessie op Informatiehuishouding: www.informatiehuishouding.nl/keukentafelsessies-regeringscommissaris

Open op Orde – Generiek actieplan informatiehuishouding Rijksoverheid, Rijksprogramma Duurzaam Digitale Informatiehuishouding (RDDI), maart 2021: https://beroepseer.nl

Rapport: Future Lab – De informatiehuishouding van het Rijk in 2030, door projectteam Reframing Studio in opdracht van het Rijksprogramma voor Duurzame Digitale Informatiehuishouding (RDDI), april 2020: https://beroepseer.nl
Het rapport geeft inzicht in de manieren waarop de overheid informatie gebruikt, nu en in de toekomst.

Rijksprogramma voor Duurzaam Digitale Informatiehuishouding: https://www.informatiehuishouding.nl/

Hieronder video van de eerste Keukentafelsessie van 14 april 2022: Wob-verzoek wordt Woo-verzoek. Aanleiding was het rapport Ondraaglijk traag; Analyse afhandeling Wob-verzoeken. Aan tafel zitten directeur Instituut Maatschappelijke Innovatie Guido Van Enthoven, directeur Open State Foundation Serv Wiemers, Wob-coördinator Bas van Beek van Follow the Money en onderzoeksjournalist Siebe Sietsma van televisieprogramma Nieuwsuur.

U P D A T E

Zesde Keukentafelsessie
Donderdagmiddag 23 februari 2023 vindt de zesde keukentafelsessie plaats (in een reeks van tien) in bibliotheek AanZet in Dordrecht. Onderwerp: Een nieuwe informatiehuishouding vraagt om nieuw gedrag: www.informatiehuishouding.nl/actueel/activiteiten/2023/2/23/keukentafelsessie-6

Keukentafelsessies terugkijken: https://ibestuur.nl/artikel/keukentafelsessies-terugkijken-deze-zomer/

 

Foto helemaal bovenaan: Arre Zuurmond tijdens de eerste keukentafelsessie in Den Haag op 14 april 2022

Een vermanende brief van een zorgverzekeraar en een reactie daarop van een huisarts

Geschreven op . Gepost in Blogs, Zorg. Geen reacties op Een vermanende brief van een zorgverzekeraar en een reactie daarop van een huisarts

Huisarts Peter Staal ontving een vermanende brief, gedateerd 8 juni 2022,  van zorgverzekeraar DSW. Na lezing heeft Staal de brief enigszins veranderd, als ‘aanbeveling’.

Daarop is een reactie gekomen van DSW, op Twitter te lezen, die als volgt luidt:

“Nu we het zo teruglezen komt onze brief inderdaad nogal koeltjes over. Excuses daarvoor! We begrijpen dat zo‘n brief emoties oproept… We weten dat huisartsen voor grote uitdagingen staan en toch elke dag weer vol goede moed patiënten helpen. Onze intenties waren goed: we wilden voorkomen dat patiënten zelf moeten gaan declareren. Complimenten voor jouw herschreven versie trouwens. AH”

De brieven

 

Afbeelding bovenaan is van Stephan

Uitnodiging voor interactief webinar ‘De ambtenaar als gezagsdrager’

Geschreven op . Gepost in Actueel in Beroepseer, Uitgelicht. Geen reacties op Uitnodiging voor interactief webinar ‘De ambtenaar als gezagsdrager’

U i t n o d i g i n g

A+O Fonds Rijk, de Centrale voor Middelbare en Hogere Functionarissen (CMHF) en Stichting Beroepseer nodigen u uit voor een interactief webinar over

De ambtenaar als gezagsdrager


Datum Donderdag 30 juni 2022
Tijd 15.30 – 17.00 uur. Digitale inloop vanaf 15.15 uur
Medium ZOOM

Elke ambtenaar oefent direct of indirect, zichtbaar of onzichtbaar macht uit. Is dit gegeven voldoende in het Nederlandse ambtelijk bewustzijn aanwezig?  Dat is de vraag, als we zien dat in veel ambtelijke uitvoeringsorganisaties gedurende de afgelopen decennia diep ingesleten is dat de burger vooral ‘klant’ is. Als noch de ambtenaar, noch de burger scherp hebben dat het om een machtsrelatie gaat, kan de dienstverlenende ‘good cop’ opeens veranderen in een onredelijke ‘bad cop’.  Dit is niet bevorderlijk voor het gezag van de ambtenaar en van de overheid als geheel.

Thijs Jansen, directeur van Stichting Beroepseer en als senior onderzoeker verbonden aan het Èthos instituut aan de VU Amsterdam, heeft zich de afgelopen jaren beziggehouden met onderzoek naar de verhouding tussen macht en gezag in de Nederlandse overheid.  Hij deelt & bespreekt graag enkele van de uitkomsten en hypotheses tijdens het interactieve webinar dat het A+O Fonds Rijk, de sector Rijk van de CMHF en Stichting Beroepseer op donderdag 30 juni 2022 organiseren van 15.30 tot 17.00 uur. Hij gaat graag met u in gesprek over de ambtenaar als gezagsdrager en wat er nodig is om gezagsvol je werk te kunnen doen.

Project Recht op ambtelijk vakmanschap
Dit webinar is onderdeel van het onderzoek naar het recht op ambtelijk vakmanschap, dat Stichting Beroepseer in opdracht van het Arbeidsmarkt- en Opleidingsfonds Rijk (A+O fonds Rijk) uitvoert. De centrale vraag van het onderzoeksproject luidt: Welke voorzieningen zijn er nodig om ambtelijk vakmanschap in de praktijk te ontwikkelen en beschermen?  De resultaten worden gebundeld in een aantrekkelijk geschreven publicatie dat na de zomer zal verschijnen in fysieke en digitale vorm.

Voor wie
Deze bijeenkomst is bedoeld voor ambtenaren: Rijk, provincie, waterschappen, gemeenten), bestuurders, volksvertegenwoordigers en andere geïnteresseerden.

Aanmelden
Deelname aan deze bijeenkomst is kosteloos.
U kunt zich aanmelden bij Maurits Hoenders per e-mail: m.hoenders@beroepseer.nl

VWS stimuleert het ontregelen van de zorg door het toevoegen van nog meer regels

Geschreven op . Gepost in Blogs, Zorg. Geen reacties op VWS stimuleert het ontregelen van de zorg door het toevoegen van nog meer regels

Er is een nieuwe regeling van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in de maak: de subsidieregeling [ont]regelprojecten zorgaanbieders. Voor de regeling van kracht wordt, is er een internetconsultatie. Sluitingsdatum is 27 juni 2022.
Deze subsidieregeling heeft tot doel

“het stimuleren van zorgaanbieders om met de aanpak van regeldruk, in het bijzonder gericht op inkoop- en/of verantwoordingseisen binnen de Zorgverzekeringswet, binnen de eigen zorgorganisatie(s) aan de slag te gaan. De te subsidiëren activiteiten zijn gericht op het schrappen, veranderen, vereenvoudigen of verduidelijken van administratieve processen binnen de eigen organisatie. Goede voorbeelden en geleerde lessen die voortkomen uit de gesubsidieerde [ont]regelprojecten worden actief verspreid om andere zorgaanbieders te stimuleren ook aan de slag te gaan met administratieve lastenverlichting in de eigen organisatie”.

De consultatie is bedoeld voor zorgaanbieders en zorgmedewerkers, branche- en beroepsorganisaties in de zorg. De subsidieregeling treedt in werking met ingang van 1 september 2022 en vervalt per 1 september 2027.

Commentaren

De altijd wakkere, gepensioneerde huisarts en ICT-expert W.J. Jongejan geeft een uitgebreid commentaar op zijn website Zorg ICT Zorgen. Hij begint met zich af te vragen wie er nu gek is bij het lezen van de internetconsultatie? Immers, het aantal regels waaraan men moet voldoen om in aanmerking te komen voor subsidie om regels te gaan schrappen, is aanzienlijk. Er is een aanvraagformulier, eerst ophalen en dan invullen volgens bepaalde richtlijnen. Men moet een activiteitenplan indienen, een begroting, een zogenaamde ‘de-minimisverklaring’, en een voor publicatie geschikte samenvatting aanleveren. Een heel hoofdstuk wordt gewijd aan voorwaarden waaraan men moet voldoen.

Jongejan:

“Een subsidieregeling met regels om het (ont)regelen te stimuleren. Iedereen weet zo langzamerhand dat de administratieve regeldruk in de zorg huizenhoog is. Zorgverleners zijn regelmatig 40 tot 50 procent van hun werktijd kwijt aan het administreren van hun handelen. Vanuit de zorg ontstond in 2015 de beweging “Het Roer Moet Om”. Bezorgd was men om het vastlopen van de zorg door doorgeschoten marktwerking en de steeds maar uitdijende bureaucratie met absurde regeldruk tot gevolg. Daarna kwam het initiatief “(Ont)regel de zorg” tot stand, gefaciliteerd door de VvAA(Vereniging van Artsen Automobilisten). Dit enthousiaste gebeuren nam het ministerie van VWS over, waarna het vakkundig doodgeknuffeld werd. Helemaal vreemd werd het toen VvAA-voorzitter Cerfontaine als betaald adviseur regeldruk voor de medisch specialistische zorg voor VWS ging werken?”

Belediging

Jongejan maakt op zijn site een samenvatting van wat de subsidieregeling in feite inhoudt, waarna hij concludeert: “Het komt dus neer op het stimuleren van het ontregelen van de zorg door het toevoegen van nog meer regels”.
Hij noemt de ter internetconsultatie voorliggende regeling:

“een belediging voor alle zorgverleners in het veld die lijden onder de administratieve regeldruk. Tegelijk is het een brevet van onvermogen voor het ministerie van VWS zelf die er blijkbaar niet in slaagt zelf de regeldruk in het veld afdoende te laten dalen. Beledigend is het vanwege de opzet waarbij men regeldruk aanpakt met meer regels en voorwaarden. Daarnaast noem ik het totale budget van de regeling een belediging. Slechts tussen de 75 en 125 zorgaanbieders kunnen er praktisch gebruik van maken. De rest die aanvraagt wordt uitgeloot maar heeft wel het paperwerk moeten doen om in aanmerking te komen.
[…]
Deze voorgestelde Subsidieregeling [ont]regelprojecten zorgaanbieders is gewoon tien keer niets en een fopspeen voor de zorgaanbieders. Je krijgt iets om aan te zuigen maar het vult de maag niet”.

Het commentaar van een andere gepensioneerde huisarts is ook niet mals. Herman Suichies schrijft:

“Ik wist niet eens van het bestaan, maar het is inderdaad de volledige gekte op VWS die zich hier openbaart. Wat een onvermogen, wat een volledig losgezongen zijn van de werkelijkheid. De Haagse bubbel van VWS, die er totaal niet in slaagt zelf de regeldruk in het veld te bestrijden. Het is niet alleen beledigend maar getuigt van een ongekende stupiditeit om regeldruk aan te pakken met meer regels en voorwaarden. Kan de bezem door dat ministerie?”

Lees het hele artikel Subsidieregeling met regels om ontregelen van zorg te stimuleren, door W.J. Jongejan, Zorg ICT Zorgen, 7 juni 2022: www.zorgictzorgen.nl/subsidieregeling-met-regels-om-ontregelen-van-zorg-te-stimuleren/

Downloaden Subsidieregeling ontregelprojecten zorgaanbieders, ondertekend door de Minister voor Langdurige Zorg en Sport, C. Helder: www.internetconsultatie.nl/ontregelprojecten/document/9115

Internetconsultatie Subsidieregeling [ont]regelprojecten zorgaanbieders: www.internetconsultatie.nl/ontregelprojecten/b1

De jeugd van tegenwoordig en de toekomst

Geschreven op . Gepost in Algemeen, Blogs. Geen reacties op De jeugd van tegenwoordig en de toekomst

Jongeren maken zich zorgen over hun toekomst. Goed onderwijs, werk, een betaalbaar huis, kinderen krijgen en een leefbare planeet, maar ook hun gezondheid en gelijke kansen: allemaal dingen waarover jongeren nu en in de toekomst onzeker over zijn.
Veertien adviesraden van de regering en het parlement werkten samen aan een inspiratiebundel van artikelen, waarin zij de samenleving en politiek oproepen om te zorgen dat de huidige én toekomstige jonge generaties een hoopvolle toekomst tegemoet kunnen gaan. Titel: Jongeren en het zorgen voor hun morgen.

Aan de bundel is meegewerkt door: Raad voor Volksgezondheid & Samenleving; Nederlandse Sportraad; Sociaal-Economische Raad; Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming, Adviescollege ICT-toetsing, Adviesraad Migratie; Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie; Gezondheidsraad; Raad voor Cultuur; Raad voor de leefomgeving en infrastructuur; Raad voor Dierenaangelegenheden; Raad voor het Openbaar Bestuur en Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

Daarnaast is er op verzoek van de Onderwijsraad ook een bijdrage van vier jongerenonderwijsorganisaties, namelijk: het Landelijk Aktie Komitee Scholieren, Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs, Landelijke studentenvakbond en Interstedelijk Studenten Overleg.

Politieke betrokkenheid van jongeren vergroten

Als we kijken naar de politieke betrokkenheid van jongeren, lijkt er sprake van een tegenstelling. Enerzijds hebben veel jongeren de afgelopen tijd hun betrokkenheid laten zien, bijvoorbeeld door de straat op te gaan voor het klimaat. Anderzijds zijn er over hun betrokkenheid ook zorgen, zoals over hun opkomst bij verkiezingen. Hoe deze tegenstelling te verklaren?

De Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) leverde met het essay De jeugd van tegenwoordig vertegenwoordigt de toekomst een essentiële bijdrage aan de bundel. Hierin beargumenteert de ROB het belang om de politieke betrokkenheid van jongeren te vergroten. Dat is van grote maatschappelijke waarde, want de jongeren van vandaag zijn de dragers van de democratie van morgen.

De conclusie van ROB

“Het is hoopvol dat er allerlei voorstellen zijn om de politieke betrokkenheid van jongeren te vergroten en uit te breiden, zoals het invoeren van een jongerenparlement en generatietoets. Dat er over een jongerenparlement wordt nagedacht en de generatietoets wordt genoemd in het nieuwe coalitieakkoord biedt een wenkend perspectief. Het zou mooi zijn als we deze lijn kunnen doortrekken door ook de stemleeftijd te deconstitutionaliseren, zodat hier op provinciaal of lokaal niveau experimenten mee mogelijk zijn. Deze maatregel heeft ten opzichte van de andere twee voorstellen ten minste twee voordelen. Ten eerste leren jongeren door op jongere leeftijd te mogen stemmen niet alleen beter wat een democratie is, maar ook wat het betekent om aan een democratie deel te nemen. De beste kweekschool voor de democratie, is de democratie zelf. Daarbij kan deelname aan verkiezingen voor lagere overheden jongeren klaarstomen voor die van hogere overheden en hun levenslange politieke participatie bevorderen. Het voorstel van de ROB maakt het mogelijk hiermee te experimenteren en stelt veel meer jongeren in de gelegenheid om dit te doen dan een jongerenparlement.

Ten tweede zou in lijn met het onderzoek naar de psychologie van rechtvaardigheidspercepties de daadwerkelijke deelname van jongeren aan de democratie de kans kunnen vergroten dat zij bereid zijn om solidair te zijn en blijven met andere generaties. Het laat hen, meer dan een generatietoets die kijkt naar de gevolgen van beleid voor verschillende generaties, daadwerkelijk participeren.
Daarnaast biedt deelname aan verkiezingen jongeren ook de gelegenheid zich te verzetten tegen distributieve of procedurele onrechtvaardigheid.
Wij denken daarom dat een eerdere deelname van jongeren over de volle breedte van de samenleving de beste manier is om jongeren te vormen tot democratische burgers. En dat is uitermate belangrijk, want de jongeren van vandaag zijn de dragers van de democratie van morgen”.

Downloaden hele essay De jeugd van tegenwoordig vertegenwoordigt de toekomst, door Sarah de Lange en Jasper Zuure, Raad voor het Openbaar Bestuur, 23 mei 2022: https://www.raadopenbaarbestuur.nl

Bundel: Jongeren en het zorgen voor hun morgen, 23 mei 2022: www.raadopenbaarbestuur.nl/

Adviesraden hebben zorgen over de morgen van jongeren, Raad voor het Openbaar Bestuur, 23 mei 2022: www.raadopenbaarbestuur.nl/

Monitor Brede Welvaart & Sustainable Development Goals 2022: ‘Houdbaarheid welvaart onder druk’

Geschreven op . Gepost in Blogs, Economie, Overheid. Geen reacties op Monitor Brede Welvaart & Sustainable Development Goals 2022: ‘Houdbaarheid welvaart onder druk’

Ook in 2021 beheerste het coronavirus ons leven, met allereerst grote gevolgen voor de volksgezondheid en de zorgsector. Bij 12 procent van de sterfgevallen in 2020 en bij 11 procent in 2021 was COVID-19 de doodsoorzaak. Al met al overleden in Nederland vanaf het begin van de pandemie in maart 2020 tot en met december 2021 bijna veertigduizend mensen aan COVID-19. In eerste instantie nam de overheid maatregelen om verspreiding van het virus tegen te gaan zodat de gezondheidszorg niet overbelast zou raken. Naarmate de pandemie voortduurde, kwam er meer oog voor de economische effecten van de maatregelen. Delen van het bedrijfsleven hadden het zwaar; denk aan de horeca, de kappers en de cultuursector. Maar waar non-food winkels het moeilijk hadden, zag de detailhandel in voedingsmiddelen de omzet juist fors toenemen. Bij fysieke winkels en webwinkels groeide vooral de omzet uit online-activiteiten.

Luister beter naar burgers en weeg hun belangen meer mee.

De maatregelen om het virus te remmen beperkten het aantal contacten tussen mensen: mensen die nog konden werken werkten thuis, kinderen en studenten kregen onderwijs online, winkelen of uitgaan was er niet meer bij. Daardoor steeg het risico op toenemende kansenongelijkheid, eenzaamheid en psychische problemen. In de laatste maanden van 2021 kwam er meer aandacht voor sociaal-maatschappelijke ontwrichting als gevolg van de lockdownmaatregelen. Steeds nadrukkelijker klonk de roep om te komen tot een bewust afwegingskader, met ook meer oog voor de langere termijn. Een voorbeeld is het gezamenlijk advies van het Sociaal en Cultureel Planbureau en de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving aan het Kabinet: stuur bij de bestrijding van de pandemie niet meer alleen op de medische gevolgen van corona maar luister beter naar burgers en weeg hun belangen meer mee.
Ook op de langere termijn staat de Nederlandse samenleving voor fundamentele keuzes waarin brede welvaart centraal staat. Deze keuzes worden met name in de SDG-agenda (Sustainable Development Goals) beschreven: fundamentele principes zoals het uitgangspunt van ‘leave no one behind’, de aandacht voor onze voetafdruk elders in de wereld en de vijf p’s (people, planet, peace, prosperity & partnerships) zijn allemaal zeer relevant voor onze kwaliteit van leven en de toekomstbestendigheid daarvan.

Monitor Brede Welvaart

In de in mei 2022 gepubliceerde Monitor Brede Welvaart & de Sustainable Development Goals 2022 beschrijft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) de kwaliteit van leven ‘hier en nu’, maar ook de druk die hierdoor wordt gelegd op volgende generaties (‘later’) en op mensen in andere landen (‘elders’). De monitor gaat ook in op de voortgang die wordt geboekt bij de 17 SDG’s, de duurzaamheidsdoelen van de Verenigde Naties die in 2030 behaald moeten zijn. Op basis van de ontwikkelingen in de periode 2014-2021 wordt nagegaan hoe Nederland op weg is naar een duurzame samenleving.

Inhoud

In het overkoepelende hoofdstuk 1, Brede-welvaarttrends, worden de indicatoren bij de welvaartsthema’s ‘hier en nu’, ‘later’ en ‘elders’ in samenhang met verdeling en schokbestendigheid van brede welvaart en met de SDG’s beschreven. Dit kernhoofdstuk gaat ook kort in op de relatie met uitkomsten uit de Natuurlijk Kapitaalrekeningen over het gebruik van de – in Nederland schaarse – ruimte en de samenhang tussen circulaire economie en de SDG’s. Dit deel vormt dan ook de basis van de Monitor Brede Welvaart & de SDG’s 2022.
De andere hoofdstukken bieden verdieping.

Hoofdstuk 2 gaat in op de achtergrond van de Monitor Brede Welvaart & de SDG’s en hoe we brede welvaart en duurzame ontwikkeling meten.

Brede welvaart ‘hier en nu’ is niet gelijk verdeeld over de bevolkingsgroepen en de regio’s binnen Nederland. Zie voor meer detail hoofdstuk 3 Verdeling van brede welvaart en de Regionale monitor brede welvaart.

Hoofdstuk 4, Duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG’s) in de Nederlandse context, gaat dieper in op afzonderlijke thema’s binnen de brede welvaart, gegroepeerd naar de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN.

Hoofdstuk 5, ten slotte, gaat verder in op de vraag hoe schokbestendig de onderliggende systemen van onze brede welvaart zijn, nu en in de toekomst.

De uitkomsten van de Monitor Brede Welvaart & de Sustainable Development Goals 2022 kunnen niet zonder meer vergeleken worden met de cijfers uit voorgaande edities. Bijvoorbeeld omdat voorlopige cijfers vervangen zijn door definitieve, andere bronnen zijn gebruikt, of tijdreeksen zijn gereviseerd.

De Monitor verschijnt op Verantwoordingsdag, de derde woensdag in mei en wordt door de minister van Economische Zaken en Klimaat samen met een kabinetsreactie aan de Tweede Kamer aangeboden. Dit jaar viel Verantwoordingsdag op woensdag 18 mei 2022. Het CBS publiceert de Monitor Brede Welvaart jaarlijks op verzoek van de Tweede Kamer.

Publicatie Monitor Brede Welvaart & de Sustainable Development Goals 2022, CBS, 18 mei 2022: www.cbs.nl/-/media/_pdf/2022/20/2022ll11_mbw_2022.pdf

Meer info op: Monitor brede welvaart, CBS, 19 mei 2022: www.cbs.nl/nl-nl/longread/diversen/2022/monitor-brede-welvaart-de-sdg-s-2022
en CBS, 18 mei2022: www.cbs.nl/nl-nl/publicatie/2022/20/monitor-brede-welvaart

Lees ook Laagste brede welvaart bij laagopgeleiden en mensen met migratieachtergrond, Zorgkrant, 19 mei 2022: https://zorgkrant.nl

Hieronder video van presentatie Monitor Brede welvaart en SDG’s, 19 mei 2021:

Essay van Kim Putters over De menselijke staat. “Er is meer burgerperspectief nodig in overheidsbeleid”

Geschreven op . Gepost in Blogs, Overheid. Geen reacties op Essay van Kim Putters over De menselijke staat. “Er is meer burgerperspectief nodig in overheidsbeleid”

Kim Putters heeft op 30 mei 2022 afscheid genomen als directeur van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP). In zijn afscheidslezing ging hij in op de forse opgaven waarvoor Nederland staat op het gebied van kansengelijkheid, vertrouwen en hoe we samenleven in een land met steeds meer mensen van verschillende komaf, met verschillende opvattingen en gewoonten. Een andere manier van werken van de overheid is volgens hem dringend noodzakelijk. In zijn afscheidsessay De menselijke staat – Burgerperspectief als voorwaarde voor een toekomstbestendig sociaal contract, doet hij aanbevelingen hoe zo’n andere manier van werken mogelijk is.

Putters aan het slot van zijn essay:

“Het Sociaal en Cultureel Planbureau heeft te vaak geconcludeerd dat overheidsbeleid niet effectief is. Er wordt te weinig rekening mee gehouden dat mensen niet alleen student of werknemer zijn, maar bijvoorbeeld ook mantelzorger of vrijwilliger. Vooroordelen over misbruik en fraude bij sommige groepen leiden zelfs tot onrechtvaardige behandeling van mensen, zoals bij de Belastingdienst. Maar ook mensen met complexe gezondheidsproblemen krijgen thuis, op de werkvloer of in de (jeugd)zorg niet de ondersteuning die ze nodig hebben en die beoogd is. Niet effectief en onrechtvaardig beleid tast de legitimiteit van het overheidshandelen in de samenleving aan.

De oorzaken zitten diep in onze systemen

Daarnaast wijst het Sociaal en Cultureel Planbureau al geruime tijd op maatschappelijke scheidslijnen en ongelijkheden, bijvoorbeeld langs opleidingsniveau, leeftijd en migratieachtergrond. Ze zijn medebepalend voor de kansen van mensen om op een goede en volwaardige manier mee te doen in onze samenleving, en ze beïnvloeden de mate waarin mensen vertrouwen in elkaar en in de (politieke) instituties hebben. Het overheidsbeleid om op de arbeidsmarkt of in het onderwijs iets aan kansenongelijkheid en polarisatie te doen is niet effectief als de oorzaken van achterstanden, of van een stapeling van problemen, niet opgelost worden. Bijvoorbeeld omdat ze te maken hebben met zaken buiten het werk of de school, zoals de thuissituatie, armoede of schulden. Achtereenvolgende kabinetten zeggen de scheidslijnen te willen slechten, maar het lukt alsmaar niet. We zien ze eerder verdiepen. De coronacrisis maakte het probleem zichtbaarder, maar de oorzaken zitten diep in onze systemen, regels, percepties en houdingen. De onmacht om hier iets aan te veranderen, tast de legitimiteit van overheidshandelen verder aan.

Een ongemakkelijke waarheid

De conclusie is dat de overheid te weinig zicht heeft op hoe er vanuit burgerperspectief geredeneerd kan worden in beleid, en dat dit systemisch is. Dat is een ongemakkelijke waarheid in het licht van de grote uitdagingen waar we gezamenlijk voor staan, als we een toekomst wensen die meer inclusief en duurzaam is. Er is meer burgerperspectief nodig als iedereen volwaardig en zinvol mee moet kunnen doen, ook als daar soms hulp en ondersteuning bij nodig is. Voor samenleven in alle verscheidenheid zonder uitsluiting of discriminatie, en met sociale samenhang in bijvoorbeeld wijken, is inzicht nodig in hoe het echt met mensen gaat en hoe beleid voor hen uitpakt. En mensen moeten zich gerepresenteerd voelen bij de (politieke) keuzes die worden gemaakt en er vertrouwen in kunnen hebben dat de instituties ook voor hen op een rechtvaardige manier werken. Bij al die uitdagingen
is een overheid nodig die effectief is in het behalen van beleidsdoelen, maar ook breed draagvlak heeft en vertrouwd wordt.

Menselijke maat is noodzakelijk

In de in het essay geschetste Menselijke Maat kan daaraan bijdragen. Als de overheid in beleid beter rekening kan houden met de verschillen tussen mensen, en als ze beter weet in te spelen op hoe beleid voor hen uitpakt, maar voorkomt dat mensen aanlopen tegen vooroordelen of onrealistische aannames, dan helpt dat mensen en heeft het positieve gevolgen voor de sociale cohesie en het vertrouwen op samenlevingsniveau. Het helpt ook voorkomen dat steeds dezelfde groepen de nadelen ervaren van overheidsbeleid, en andere de voordelen, waardoor zij zich structureel minder gerepresenteerd voelen (en zijn) in beleid. Als de verschillen tussen winnaars en verliezers in onze samenleving echter verder verdiepen, dan schaadt ook dat de legitimiteit van overheidshandelen in onze democratie. Het ondermijnt ons sociaal contract”.

Meer werken vanuit mensen en gemeenschapszin.

Tegelijk met het essay is er ook een boek van Putters gepubliceerd: Het Einde van de bv Nederland: Over de noodzaak van een verhaal voor onze samenleving. Daarin wordt… “dit ontbrekende burgerperspectief als wezenlijke omissie in ons huidige sociaal contract aangekaart. Een sociaal contract gaat niet alleen over rechten, plichten en vrijheden die zijn verankerd in regels, belastingen, inspraak en vormen van meebeslissen, maar moet ook helderheid bieden over de gewenste uitkomsten in termen van mee kunnen doen in de samenleving, rechtvaardigheid en solidariteit. Daarbij moet duidelijk zijn wat de overheid van mensen vraagt, wat mensen daarvoor terugkrijgen en wat daarvoor nodig is. Gegeven de grote maatschappelijke opgaven en de wederzijdse verwachtingen tussen overheid en burgers om daar een bijdrage aan te leveren, moet er een duidelijke sociale basis als norm worden gesteld waar niemand doorheen mag zakken. Dat vergt een andere houding, niet alleen van de overheid, die zeker niet altijd – alleen – aan zet is, maar ook van instellingen, bedrijven en burgers zelf. Dat betekent: meer werken vanuit mensen en gemeenschapszin.

De Menselijke Maat is noodzakelijk bij het gezamenlijk en empathisch beantwoorden van de ingewikkelde vraagstukken van onze tijd. Daarmee kunnen we een nieuw en verbindend verhaal over en voor onze samenleving schrijven. Zo’n nieuw sociaal contract is van ons allemaal, met gedeelde verantwoordelijkheden en met perspectief voor iedereen. Er is dringend zo’n verhaal nodig. Een verhaal om voor te gaan en om voor te gaan staan

Downloaden essay De menselijke staat – Burgerperspectief als voorwaarde voor een toekomstbestendig sociaal contract, door Kim Putters, Sociaal Cultureel Planbureau, 2022: www.scp.nl

Boek Het einde van de BV Nederland, door Kim Putters, uitgeverij Prometheus, 2022: https://uitgeverijprometheus.nl/boeken/einde-van-de-bv-nederland-paperback/

Eindrapport van onderzoek van Vlaamse Overheid naar verwachtingen van jongeren in de jeugdhulpverlening

Geschreven op . Gepost in Blogs, Welzijn, Zorg. Geen reacties op Eindrapport van onderzoek van Vlaamse Overheid naar verwachtingen van jongeren in de jeugdhulpverlening

Wat verwachten jongeren eigenlijk van jeugdhulpverleners? Een onderzoeksteam van de Universiteit van Gent ging op zoek naar antwoorden en vroeg aan tien jongeren naar hun verwachtingen. Het blijkt dat jongeren die in de jeugdhulp verblijven verandering willen in hun leven en dromen van een volwaardige plaats in de samenleving.

Het onderzoek is in de periode september 2019 – september 2021 verricht in opdracht van de Vlaamse Overheid en in het kader van de intersectorale zorgnetwerken voor jongeren met meervoudige, complexe problemen. In België zijn deze netwerken sinds 2016 een belangrijk instrument om bruggen te bouwen tussen de jeugdhulp, de sector voor personen met een handicap en de geestelijke gezondheidszorg. Hoe werken de netwerken precies, en wat is hun invloed?
De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het in mei 2022 verschenen eindrapport Intersectorale Zorgnetwerken voor jongeren met complexe zorgnoden. Op zoek naar de randvoorwaarden voor het realiseren van de (in)directe meerwaarde van samenwerking. Er valt uit te leren of, en hoe, vormen van intersectorale samenwerking bijdragen aan zorg op maat en het bestrijden van sociale uitsluiting.

Van het kastje naar de muur

Nele Claes, jeugdhulpverlener en een van de onderzoekers schreef in een artikel op Sociaal.net dat “deze jongeren het gevoel delen hun eigen leven niet in handen te hebben. Dat komt niet uit de lucht gevallen: ze hadden vaak het gevoel dat ze niet als volwaardige partners werden gezien in het uitstippelen van hun eigen traject. Beslissingen werden boven hun hoofd genomen. Vaak was het niet duidelijk waarom iets werd beslist, wat er zou gebeuren of waar ze de week nadien zouden verblijven. Ze moesten zich engageren in onduidelijke ondersteuningsvoorstellen.

Wat geldt voor jongeren in de jeugdhulp, geldt voor iedereen. Wie we zijn, hoe we in het leven staan en ons ontwikkelen, wordt ook bepaald door ons verleden. De levensloop van deze jongeren wordt gekenmerkt door escalaties en breuken. Het zijn harde breuken, niet alleen met familie maar ook met hulpverleners. Het verloop is vaak hetzelfde: er ontstaat een probleem met voorzieningen en hulpverleners, maar er is weinig of geen perspectief op andere hulp. Ze worden van het kastje naar de muur gestuurd en eindigen tussen wal en schip.
[…]
Hulpverleners dragen onbedoeld bij aan de emotionele bagage van jongeren. Al starten hulpverleners vol goede moed samen met jongeren aan een hulpverleningstraject, toch loopt het vaak mis. Het valt op dat jongeren de oorzaak van dat hobbelig jeugdhulpparcours vaak bij zichzelf leggen. Maar dat is slechts een halve waarheid: ook hulpverleners moeten kritisch kijken naar dat eigen verleden en erkennen dat het soms beter kan”.

Onafgebroken ondersteuningstraject

Claes schrijft verder dat het zicht op een onafgebroken ondersteuningstraject jongeren mentale rust geeft. Stabiliteit en continuïteit zijn nog belangrijker als jongeren in een acute crisissituatie of negatieve spiraal verzanden.
Het blijkt ook dat jongeren op zoek zijn naar een hulpverlener die zich toont als mens van vlees en bloed. Dit houdt in dat ze zich niet altijd en overal opstellen als de alwetende of quasi feilloze deskundige die alle beslissingen uit handen van de jongere neemt: “Ze winnen bovendien aan geloofwaardigheid wanneer ze hun fouten toegeven of wanneer ze in een discussie erkennen dat ze het ook even niet weten. Die twijfel creëert ruimte voor inbreng van de jongere zelf. Het toegeven van (denk)fouten of het benoemen en loslaten van eerder stereotype opvattingen die men over de jongere in kwestie had, geeft een duw in de rug van het samen invullen van zorg op maat”.

Stabiliteit, continuïteit en een ‘menselijke’ hulpverlener – een van vlees en bloed, en geen technocraat – geven jongeren mentale rust. Het moet niet moeilijk zijn voor de hulpverlening zo’n onafgebroken ondersteuningstraject op te zetten voor de jongeren.

Downloaden eindrapport Intersectorale Zorgnetwerken voor jongeren met complexe zorgnoden. Op zoek naar de randvoorwaarden voor het realiseren van de (in)directe meerwaarde van samenwerking, door Nele Claes en Joris De Corte, Universiteit van Gent, 2022: https://biblio.ugent.be/publication/8737331

‘Jongeren zijn op zoek naar hulpverlener van vlees en bloed’, door Nele Claes, Sociaal.net, 24 mei 2022: https://sociaal.net/achtergrond/wat-jongeren-verwachten-van-hulpverleners/

Zie ook: Nieuw essay ‘Het geheim van de lange relatie’. Permanente vernieuwingsdrang ondermijnt het sociaal domein, Blogs Beroepseer, 17 mei 2022: https://beroepseer.nl/