Skip to main content

Redactie Beroepseer

Wat kan de wereld van het Finse onderwijs leren?

Geschreven op . Gepost in Blogs, Onderwijs.

pasi sahlberg Wat kan de wereld van het Finse onderwijs leren? Het is een vraag die leraren, schoolleiders en onderwijsdeskundigen zich herhaaldelijk hebben gesteld in de afgelopen decennia.

In zijn nieuwe boek Finnish Lessons: What Can the World Learn from Educational Change in Finland, beantwoordt Pasi Sahlberg de vraag uitgebreid. Hij doet dat ook op zijn blog. Daarop schreef hij op 16 januari 2012:

Ik concludeer, liever dan een reeks onderwijsomwentelingen op te noemen, dat het Finse onderwijsbeleid gebouwd is op periodieke verandering en op systemisch leiderschap*).  Beide worden bepaald door algemeen aanvaarde waarden en een gedeelde maatschappelijke visie die eigentijdse ideeën over duurzame onderwijshervorming weerspiegelen.
Belangrijk is dat de hoofdkenmerken van de ontwikkeling van een rechtvaardig, hoogwaardig onderwijsstelsel dezelfde zijn als die welke aan de basis liggen van de maatschappelijke en economische transformatie van Finland naar een verzorgingsstaat en een concurrerende kennismaatschappij.

Het is daarom moeilijk bepaalde hervormingen of innovaties, die als een drijvende kracht hebben gezorgd voor de stijging van het niveau en de kwaliteit van het Finse onderwijs, los van elkaar te zien.
Het is nodig de beleidsplannen breed te onderscheiden, en vooral  hoe de verschillende beleidsplannen van de publieke sector verweven zijn met het onderwijsstelsel. Het is ook van belang te benadrukken dat, hoewel gezegd wordt dat  Finland “een modelleerling” is in het luisteren naar de beleidsadviezen van internationale organisaties zoals de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) en de Europese Unie, het Finse onderwijsstelsel weinig geïnfecteerd werd door wat men vaak noemt de “Global Education Reform Movement” of GERM. De reden daarvoor is duidelijk: de professionele kracht en de morele gezondheid van de Finse scholen.

GERM, begonnen in de jaren tachtig, is wereldwijd allengs uitgegroeid tot een onderwijshervormingsdogma binnen veel onderwijsstelsels, ook in de V.S., Engeland, Australië en sommige transitie-landen. GERM wordt vaak gepromoot door de belangen van internationale ontwikkelingsorganisaties en private ondernemingen met hun inmenging in nationale onderwijshervormingen en het maken van beleidsplannen.
Sinds de jaren tachtig zijn er wereldwijd tenminste vijf gemeenschappelijke onderwijselementen en hervormingsbeginselen gebruikt om te proberen de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren en de problemen van de openbare onderwijsstelsels op te lossen:

omslag finnish lessons1. De standaardisering van  het onderwijs. Centraal voorgeschreven programma’s met voortdurend toetsen van leerlingen en leraren hebben wereldwijd geleid tot homogenisering van onderwijsbeleid. Ze beloofden standaardoplossingen tegen steeds lagere kosten ter verbetering van de kwaliteit en de effectiviteit op school.

2. Een tweede kenmerk van GERM is de nadruk op kerntaken van de school, met andere woorden, op lezen, schrijven, rekenen en wis- en natuurkunde. Dit gaat ten koste van andere vakken.

3. Het derde kenmerk dat wereldwijd makkelijk te onderscheiden is in onderwijshervormingen is het zoeken naar weinig risicovolle manieren om onderwijsdoelen te bereiken.
Dat beperkt experimenteren en vermindert het gebruik van alternatieve, pedagogische benaderingen.

4. Het gebruik van corporatieve managementmodellen als voornaamste motor tot verbetering. In een proces waarin  onderwijsbeleid en ideeën ontleend worden aan de zakenwereld, spelen nationale hegemonie en economisch profijt meestal een belangrijke rol, in plaats van morele doelen van menselijke ontwikkeling.

5. Invoering van een beleid van rekenschap afleggen door de school op basis van toetsresultaten en prestaties van leerlingen. Daardoor raakt de school onder invloed van werving, promotie en inspectie, en uiteindelijk van beloning of straffen van scholen en leraren. Succes of falen van scholen en leraren wordt vaak bepaald door standaardtoetsen en leraarbeoordeling door derden. Slechts een beperkt deel van de vakken komt in de toetsen voor en de bedoelingen van de leraar worden buiten beschouwing gelaten.

Geen van deze GERM-elementen is gebruikt  in Finland.

Sahlberg besluit met de opmerking dat de beste manier om GERM-infecties te voorkomen is: leraren en schoolleiders goed voorbereiden op hun taken. De lessen van Finland helpen je de GERMs voor 99,9 procent te doden.


Referenties en links

*) Systemisch betekent dat verschijnselen gezien worden binnen de context waarin ze zich tonen en in relatie tot de geschiedenis waarmee ze samenhangen. Systeemdenken houdt zich bezig met wederzijdse beïnvloedingen en niet met rechtlijnig oorzaak-gevolg denken.

Blog van Pasi Sahlberg: klik hier.

Info over het  boek Finnish Lessons: What Can the World Learn from Educational Change in Finland, is o.a. te vinden op:  www.goodreads.com/book/show/12404123-finnish-lessons

Website Pasi Sahlberg:  https://pasisahlberg.com

Lees ook de recensie van Diana Ravitch, research-professor Onderwijs aan de Universiteit van New York, over het boek Finnish Lessons in The New York Review of Books (8 maart 2012): Schools we can envy. Klik hier.

Jan de Lange, werkzaam geweest in het Amerikaanse onderwijs, schreef op 28 december 2011 op het blog van OVK – Onderwijs vraagt kennis – een bijdrage getiteld Nederland volgt de VS, de VS volgt Stalin, waarin hij schrijft hoe Nederland de gemaakte fouten van het Amerikaanse onderwijsstelsel braaf achterna gaat: http://jdlange.nl/nederland-volgt-de-vs-de-vs-volgt-stalin/ (website is opgeheven).

Pasi Sahlberg is te gast op het 17e Congres van de Algemene Vereniging van Schoolleiders – AVS – dat op 16 maart 2012 wordt gehouden in  Nieuwegein. Titel van het congres is Lerend leiden – Leidend leren. Een verkenning van ontwikkelingskansen om met benutting van talenten en ervaringen tot optimale (team)resultaten te komen.
Sahlberg is een van de vier internationale gastsprekers. Titel van zijn lezing: Wat heeft Finland ons te zeggen…
Voorafgaand aan de dag van het congres, op 15 maart 2012, geeft Sahlberg een Masterclass.

U P D A T E

Verslag congres ‘Houd vast aan je visie’ – Inspiratie en bewustzijn op 17e AVS-congres, Algemene Vereniging van schoolleiders, 19 maart 2012: https://avs.nl/actueel/nieuws/houd-vast-aan-je-visie-inspiratie-en-bewustzijn-op-17e-avs-congres/

Ambtenaren honderd jaar terug in de tijd

Geschreven op . Gepost in Blogs, Publieke en semi-publieke sector.

klokken abvakabo fnvMinister Spies, D66 en het CDA draaien de arbeidsverhoudingen honderd jaar terug, aldus Abvakabo FNV in reactie op het aangepaste wetsvoorstel dat Kamerleden van de twee partijen op woensdag 22 februari 2012 hebben ingediend.

De initiatiefnemers van het Wetsvoorstel Normalisering Ambtelijke Rechtspositie – Kamerleden Fatma Koser Kaya (D66) en Eddy van Hijum (CDA) – pasten hun voorstel aan op die dag.  Dat een aantal groepen, zoals officieren van justitie en politieagenten, wordt uitgezonderd van het wetsvoorstel is door veel media opgepakt. Maar een andere wijziging is volledig onderbelicht gebleven: het schrappen van het overlegvereiste met de vakbonden is nog veel verder doorgevoerd dan in het oorspronkelijke voorstel.
Abvakabo FNV gaat via de rechter een overleg afdwingen met minister Spies.
De minister van Binnenlandse Zaken is voor de bonden de gesprekspartner over de zaken die alle ambtenaren betreffen, maar minister Spies weigert met de bonden in gesprek te gaan over het wetsvoorstel. Zij wil pas een uitspraak doen als het initiatiefvoorstel in beide kamers behandeld is. Voor de bonden is dat te laat. Zij willen met de minister om de tafel op een tijdstip waarop de uitkomst van het gesprek nog invloed kan hebben op het uiteindelijke besluit.

De overheid is een bijzonder soort werkgever, omdat zij ook wetgever is. Om te voorkomen dat de overheid misbruik maakt van deze machtspositie, is zo’n twintig jaar geleden vastgelegd dat de werkgever niet zonder overleg met de vakbonden de Ambtenarenwet en daarop gebaseerde regelgeving (zoals de ambtenaren-cao’s) kan wijzigingen.

D66 en CDA willen al deze afspraken schrappen, en dan ook nog eens met terugwerkende kracht.

Abvakabo FNV vindt net als de andere ambtenarenbonden dat D66 en CDA, alsook de minister, de arbeidsverhoudingen honderd jaar terugdraaien.

Info over de Initiatiefwet Normalisering Ambtelijke status: http://werknemersbijdeoverheid.nl/overzicht-inhoud/de-ambtelijke-status/initiatiefwet-normalisering-ambtelijke-status  (Website opgeheven. Niet meer beschikbaar)

Afschaffing ambtelijke status niet gewenst: http://werknemersbijdeoverheid.nl/overzicht-inhoud/de-ambtelijke-status/afschaffing-ambtelijke-status-niet-gewenst (Website opgeheven. Niet meer beschikbaar)

Brief  van 24 mei 2011 van de gezamenlijke vakbonden van overheidspersoneel aan leden van de vaste Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken: https://beroepseer.nl

Meer over het wetsvoorstel Normalisering ambtelijke rechtspositie, Raad van State: www.raadvanstate.nl/@61451/w04-10-0513/

Website Abvakabo FNV. Klik hier. (Website is opgeheven)

Notaris voor rechtszekerheid verzet zich tegen eigen beroepsvereniging

Geschreven op . Gepost in Blogs, Publieke en semi-publieke sector.

Een groep notarissen, kandidaat-notarissen, hoogleraren en belangenorganisaties, waaronder de Nederlandse Branche Vereniging Notariaat (NBVN ), Netwerk Notarissen en Formaat Notarissen, maakt zich grote zorgen over een reeks maatregelen van de overheid waardoor de rechtszekerheid van de Nederlandse samenleving ernstig in het geding komt.
De groep, die zich Notaris voor rechtszekerheid noemt is van mening dat het bestuur en het bureau van de KNB, de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie, niet de juiste koers varen en dat het roer om moet, met als uiteindelijk oogmerk: behoud van de rechtszekerheid.
De groep heeft gezegd het vertrouwen in de KNB te hebben verloren.

Ondanks het Rapport van de commissie-Hammerstein*), waarin nadrukkelijk wordt bevestigd dat de verplichte inschakeling van de notaris een belangrijke meerwaarde heeft, stuurt de overheid aan op het buitenspel zetten van de notaris, bijvoorbeeld bij het oprichten van een BV, bij het afgeven van een verklaring van erfrecht, bij het opstellen van een koopakte van een huis, het opstellen van een voogdij-regeling en de rol van de notaris bij echtscheidingen.
Notaris voor Rechtszekerheid vindt dit een gevaarlijke ontwikkeling en roept de Minister van Veiligheid en Justitie op om stelling te nemen tegen de initiatieven van andere Ministeries die de functie van de notaris uithollen.

Notaris voor rechtszekerheid stelt zich o.m. de volgende doelen:

– het verzekeren van het voortbestaan van het notariaat
– het aanstellen van een boegbeeld als pleitbezorger van het notariaat
– het notariaat weer een serieuze gesprekspartner maken in Den Haag
– het verbeteren van het imago van het notariaat
– het herstellen van het vertrouwen van de notarissen in het bestuur, het bureau en de koers van de KNB
– het geven van een nieuw élan aan het notariaat
– het aantonen van het belang van de notariële functie in het kader van rechtszekerheid
– het herschrijven van het visiestuk “In transitie”**)
– het voor het voetlicht brengen van de meerwaarde van het notariaat

Notaris voor rechtszekerheid heeft een manifest opgesteld, dat op 16 februari 2012 is gepresenteerd:  Manifest Rechtszekerheid Nederlandse samenleving op het spel! dat te lezen is op de website: www.notarisvoorrechtszekerheid.nl (Website is opgeheven)

*) Rapport Commissie Evaluatie Wet op het notarisambt – Het beste van twee werelden (commissie-Hammerstein): https://archive.org/details/HetBesteVanTweeWerelden

**)  De hoofdlijnen van het beleid van de KNB voor de periode 2010-2015 zijn neergelegd in de beleidsvisie In transitie.

Commentaar op het Rapport van de Commissie Hammerstein: http://www.boekel.com/media/356821/wpnr_privaatrecht_waaijer_dec_2005.pdf (Website Boekel.com is opgeheven)

Wet op het notarisambt, Wettenbank Overheid: https://wetten.overheid.nl/BWBR0010388/2012-01-01

 

Margo Trappenburg nieuwe voorzitter Stichting Beroepseer

Geschreven op . Gepost in Algemeen, Blogs.

margo trappenburg 2Margo Trappenburg is sinds 24 februari 2012 de nieuwe voorzitter van Stichting Beroepseer.

Zij studeerde politieke wetenschappen aan de Universiteit van Leiden en promoveerde in 1993 op Soorten van gelijk. Medisch-ethische discussies in Nederland.

Momenteel is Trappenburg universitair hoofddocent aan de Utrechtse School voor Bestuurs- en Organisatiewetenschappen en bijzonder hoogleraar Sociaal-politieke aspecten van de verzorgingsstaat (de Drees leerstoel) aan de Universiteit van Amsterdam. Eerder was zij bijzonder hoogleraar Patiëntenperspectief aan de Erasmus Universiteit en columniste voor NRC Handelsblad.

Trappenburg schreef onder meer over marktwerking in de gezondheidszorg, over zin en onzin van patiëntenparticipatie, over vermaatschappelijking van de zorg en over managers en professionals. Zie voor meer informatie: www.margotrappenburg.nl

Inspectie voor de Gezondheidszorg gaat “undercover”

Geschreven op . Gepost in Blogs, Zorg.

Regeren, controleren en criminaliseren, het is de nieuwe drie-eenheid in de zorg. Goed bestuur in de zorg wordt steeds meer gekenmerkt door vergaande controleprocedures. Goed bestuur in de zorg gaat uit van wantrouwen. Vertrouwen moet verdiend worden en daarvoor behoeven professionals in de zorg “slechts” gedetailleerd te rapporteren over hun werkzaamheden.

Dat uitgebreide rapportageverplichtingen ten koste gaan van vertrouwelijkheid en privacy in de zorg mag geen probleem zijn. Bovendien moeten we ook als vanzelfsprekend accepteren dat tijd en kosten die gemoeid zijn met gedetailleerde rapportageverplichtingen, ten koste gaan van de eigenlijke dienstverlening in de zorg. Vertrouwen moet verdiend worden door uitvoerig te rapporteren, zodat alles voortdurend kan worden gevolgd en gecontroleerd.

Recentelijk is Minister Schippers van Volksgezondheid tot het inzicht gekomen dat je ook te goed van vertrouwen kunt zijn door alleen maar kenbaar te controleren. Op pagina 26 van de onlangs gepubliceerde toekomstvisie op de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) wordt gemeld dat deze dienst “under cover” gaat door mystery guests ofwel pseudo-patiënten in te zetten om zorgverleners nog beter te kunnen controleren. Dat pseudo-dienstverlening een bijzonder opsporingsmiddel is, dat alleen mag worden ingezet bij verdenking van een misdrijf of bij onderzoek naar georganiseerde criminaliteit, is natuurlijk ook de Minister bekend, maar vertrouwen moet tenslotte verdiend worden.

Aan vertrouwen voorbij:
De toekomstvisie van Minister Schippers op de Inspectie (IGZ) maakt duidelijk dat zij het licht heeft gezien en nu alle hoop heeft gezet op een heilig geloof in de nieuwe drie-eenheid: “regeren, controleren en criminaliseren” als de manier om effectieve publieke sturing in de zorg te realiseren.

Op basis van wantrouwen:
De relatie tussen overheid en burgers lijkt inmiddels vooral te worden gekenmerkt door wantrouwen. Burgers worden gecriminaliseerd hetgeen een “vrijbrief” vormt om hen vervolgens met bijzondere opsporingsbevoegdheden te kunnen controleren. Dit is een majeur politiek probleem!

Dit commentaar, getiteld Werkzaam in de zorg en dus verdacht, is geschreven door Ab van Eldijk, voorzitter van de Stichting Koepel DBC-vrije Praktijken – KDVP – naar aanleiding van de op 31 januari 2012 verschenen beleidsnota Toezichtvisie Inspectie voor de Gezondheidszorg van het Ministerie van Volksgezondheid.

Commentaar Werkzaam in de zorg en dus verdacht, door Ab van Eldijk, KDVP: www.kdvp.nl

Beleidsnota Toezichtvisie Inspectie voor de Gezondheidszorg van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, 31 januari 2012: www.eerstekamer.nl

Hoorzitting over toekomst technisch VMBO op 22 maart 2012

Geschreven op . Gepost in Blogs, Onderwijs.

Er komen steeds minder leerlingen in het technisch VMBO en dat is een zorgelijke situatie. Sinds 2004 is het aantal leerlingen in de techniek gemiddeld met dertig procent per regio gedaald. Voor het totale VMBO is tussen 2004 en 2010 het aantal leerlingen in de bovenbouw gedaald van 226.478 naar 203.650.

In dagblad Tubantia stond op 22 februari 2012 het artikel Megaklus om het lek te dichten waarin de vraag wordt opgeworpen hoe lang we nog voldoende vakmensen hebben? Het wordt een megaklus om de toekomstige uitstroom van kennis op te vangen.
De overheid is zich overigens terdege bewust van het dreigende tekort aan vakmensen.

Op donderdag 22 maart 2012 is er van 11.15 tot 12.45 uur een hoorzitting/rondetafelgesprek over Techniek in het VMBO van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van de Tweede Kamer met als onderwerp de terugloop van leerlingen in het technisch VMBO.

Aanleiding voor deze hoorzitting is het op 22 november 2011 aan de vaste commissie aangeboden Manifest Toekomst voor Techniek, waarin aanbevelingen worden gedaan om daling in het technisch VMBO tegen te gaan. De enige vakdocent die uitgenodigd is voor deze hoorzitting is Wim van de Merwe, docent metaaltechniek van de Christelijke Scholengemeenschap Reggesteyn in Rijssen en Voortrekker van Stichting Beroepseer.
De hoorzitting vindt plaats in de Tweede Kamer, ingang Plein 1, Den Haag, en  is een openbare vergadering, dus voor publiek toegankelijk. Het gesprek is live te volgen via de website van de Tweede Kamer.

Het Manifest Toekomst voor Techniek is opgesteld door de Stichting Platform VMBO, de werkgeversorganisatie VNO CNW en de branche-organisatie voor het midden- en kleinbedrijf, MKB. In het Manifest wordt aan het slot Van de Merwe’s school Reggesteyn met name genoemd als model voor succesvol techniekonderwijs.

Manifest Toekomst voor Techniek: www.vmbo-bwi.nl

Een schoolleider met visie wenst de minister van OCW hetzelfde toe

Geschreven op . Gepost in Blogs, Onderwijs.

de lage waard scholengemeenschap papendrecht 2Directeur L.H. Kroos van de christelijke scholengemeenschap De Lage Waard in Papendrecht heeft eind januari 2012 een Open Brief geschreven aan Minister van Onderwijs, mevrouw Marja Van Bijsterveldt. Daarin schrijft hij dat hij het waardeert dat de minister een bezoek aan zijn school zal brengen en dat hij er trots op is dat zijn school door weekblad  Elsevier tot vier keer toe tot “beste” school is uitgeroepen. Maar….

“Wij maken van de gelegenheid gebruik u een brief te overhandigen waarin wij kritische kanttekeningen plaatsen bij het beleid ten aanzien van het voortgezet onderwijs.
Daar is al een tijd veel over te doen. De mensen in de scholen, ook de onze, hebben daar last van en kijken de bewindspersoon van OCW daar op aan.
Deze brief gaat niet over achterblijvende financiën, al kwam ook onze school in de rode cijfers en maken wij ons grote zorgen. Noch over de berekening van onderwijstijd, al zorgt dat onderwerp ook bij ons voor beroering. Het rekenwerk is door collega’s elders overtuigend belicht, vond ook de commissie Cornielje, maar door de politiek terzijde geschoven. Op de verkorting van de zomervakantie ga ik evenmin in. Dat alles raakt ons, en behoorlijk ook. Maar voor de brief is een dieper liggende reden.

In het onderwijs werken, net als in andere sectoren van de samenleving, veel betrokken beroepsbeoefenaars. Zij krijgen van hun minister te horen dat de kwaliteit van hun werk onvoldoende is en dat de lat omhoog moet. Inspecteur-generaal mevrouw Roeters brandt de docenten in het jaarverslag over 2010 rechtstreeks af, onder uw verantwoordelijkheid, dus met uw instemming. De docent die leerlingen zo benadert, bezorgt zichzelf een nagenoeg onoplosbaar motivatieprobleem. Docenten doen dat dan ook niet. Het effect van de OCW-benadering op motivatie voor ‘beter presteren’ laat zich raden.
‘De lat moet omhoog’ zegt u bij herhaling. Hoe hoog? Vanaf welk vertrekpunt? Wat is eigenlijk de kwaliteit van het onderwijs, en hoe kun je die meten? Is dat voor iedereen duidelijk?
Als het om onderwijs gaat, mag iedereen wat roepen. Hoe kunnen scholen dan borgen zonder helder kader? Zonder ‘standaardmeters’ kan geen huis worden gebouwd en geen industrie bestaan. Zou onderwijs dat dan wel kunnen?”

Downloaden Open brief aan de minister van OCW van directeur-bestuurder L.H. Kroos: https://beroepseer.nl

Goed werk vraagt om goed besturen

Geschreven op . Gepost in Publicaties.

Goed werk vraagt om goed besturen. Over professionalisering als hart van besturing van organisaties in de 21e eeuw. Rede uitgesproken door Prof.dr. Gerhard Smid bij de openbare aanvaarding van het ambt van hoogleraar Management aan de Open Universiteit op 1 februari 2012: https://beroepseer.nl