De manier waarop huisartsen worden betaald heeft beperkt effect op de betaalbaarheid en kwaliteit van de zorg. Ethiek en richtlijnen lijken grote verschillen daarin tegen te gaan, blijkt uit proefschrift van Cristel van Dijk: Changing the GP payment system: do financial incentives matter? – Veranderen van het bekostigingssysteem van huisartsenzorg. Doen financiële prikkels ertoe?

Christel van Dijk promoveerde in juni 2012 aan de Universiteit van Tilburg en onderzocht het effect van veranderingen in het honoreringssysteem voor huisartsen. Met de zorgstelselwijziging in 2006 is het onderscheid tussen particulier en ziekenfondsverzekerden afgeschaft en werd een nieuw honoreringssysteem ingevoerd voor huisartsenzorg. Het inschrijftarief voor ziekenfondspatiënten en de betaling per contact voor particulier verzekerden werden vervangen door een gecombineerd system met een inschrijftarief en betalingen per contact voor iedereen.
Van Dijk: “Bij voormalig ziekenfondsverzekerden en particulier verzekerden zien we dezelfde trends in geleverde zorg. De verandering in honorering leidt niet tot grote verschillen in het aantal contacten, de toegankelijkheid, de lengte van de contacten en het volgen van de richtlijnen.”

In de wetenschappelijke literatuur en theorie wordt ervan uitgegaan dat de reactie van huisartsen op veranderingen in honorering wordt beïnvloed door hun inkomen, vrije tijd en de voldoening die zij halen uit hun vak, kortom ‘het goede doen voor de patiënt’ of de professionele moraal.

Van Dijk: “Het beperkte effect van het honoreringssysteem wijst erop dat de professionele moraal, ‘het goede doen’, de overhand heeft in de keuzes die huisartsen maken in Nederland. Er zijn echter ook aanwijzingen in de internationale wetenschappelijke literatuur dat sterke financiële prikkels, zoals betalingen per contact of voor kwaliteit, de motivatie van huisartsen om ‘het goede te doen’ voor de patiënt kunnen gaan tegenwerken. Het is belangrijk dit soort onbedoelde gevolgen van prikkels mee te wegen bij het ontwerpen van nieuwe honoreringssystemen voor huisartsen.”

Voor haar het onderzoek heeft Van Dijk gebruik gemaakt van gegevens van 2002 tot en met 2008 uit elektronische patiëntendossiers van huisartsenpraktijken die deelnamen aan het Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg (LINH). De LINH-database beschikt over gegevens over diagnoses, voorgeschreven geneesmiddelen, verwijzingen en declaraties van ongeveer 90 huisartsenpraktijken en 350.000 patiënten.

Proefschrift Changing the GP payment system. Do financial incentives matter? door Christel E. van Dijk: www.nivel.nl

Zie ook Arts geeft weinig om geldprikkels, Science Guide, 18 juni 2012: www.scienceguide.nl