Skip to main content

Redactie Beroepseer

Ontsteltenis om geschorste huisarts Tromp vanwege buitensporigheid inspectie, OM, politie en begeleiders AMC

Op vrijdag 11 oktober 2013 nam de bevolking van het Noordhollandse Tuitjenhorn bij Schagen in grote getale afscheid van hun geliefde dokter Tromp. De 58-jarige huisarts had begin die week een einde aan zijn leven gemaakt. Eerder die week, op 2 oktober, was hij op non-actief gezet door de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) vanwege twijfels over een geval van mogelijke euthanasie medio augustus. Met veel machtsvertoon werd Tromp ‘s avonds laat door vijf politieagenten opgepakt en urenlang verhoord op het politiebureau. Dat gebeurde na een klacht over het medisch handelen van een bij Tromp stage lopende co-assistente aan haar begeleider in het AMC die de inspectie inschakelde.

Tromp diende in augustus een kankerpatiënt op zijn sterfbed een dosis morfine toe. Korte tijd later overleed de man. Het ging om palliatieve zorg voor een patiënt in de terminale fase. De man was eerder geopereerd aan slokdarmkanker en was door het ziekenhuis naar huis gestuurd omdat hij thuis wilde overlijden. Op de avond dat huisarts Tromp bij zijn patiënt werd geroepen, had de man het erg benauwd. Volgens zijn weduwe dreigde de man te stikken en wilde hij niet verder meer. Aan RTV Noord-Holland vertelde zij: “Hij wilde niet meer. In zijn laatste nacht kwam de dokter rond kwart over twee binnen. Hij zei: ‘man wat ben jij er slecht aan toe’. Z’n longen waren volgelopen en hij zou gestikt zijn als de dokter niet had ingegrepen. We waren blij dat het zo gegaan is. Hij was helemaal op, zijn lichaam was écht helemaal op. Ik vind dat dokter Tromp het goed gedaan heeft, wij waren er echt heel blij mee.”

Eerder deze week heeft de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) samen met de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV), het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG) en de Vereniging Huisartsenposten Nederland (VHN) een gesprek gehad met de IGZ en het openbaar Ministerie (OM) over het op non-actief stellen van dokter Tromp.
De KNMG hoopte in dit gesprek meer duidelijkheid te krijgen over deze zaak en de rol van de IGZ en het OM. Tijdens dit gesprek heeft IGZ in algemene termen informatie gedeeld. Een aantal belangrijke vragen van de artsenorganisaties konden om privacyredenen niet worden beantwoord. De IGZ heeft wel duidelijk gemaakt dat sprake was van “medisch ontoelaatbaar handelen” van de arts in kwestie.

Vrees onder huisartsen

De IGZ heeft aangekondigd dat de casus over het optreden van Tromp en de rol van de IGZ geëvalueerd wordt. De KNMG pleit voor een onafhankelijk onderzoek en wacht met grote belangstelling de uitkomst daarvan af.
De LHV vindt dat het daarbij ook dient te gaan om een onafhankelijk extern onderzoek naar het functioneren van de IGZ zelf, waarbij de focus ligt op de inhoudelijke gronden en de proportionaliteit van het handelen van de IGZ. En niet alleen of de IGZ de juiste processtappen heeft doorlopen.
Steven van Eijck, voorzitter van LHV: “Voor onze beroepsgroep is het van groot belang dat openbaar wordt welke feiten en omstandigheden hebben geleid tot de problematiek. De vrees onder huisartsen leeft dat ook hen kan overkomen wat met de collega in Tuitjenhorn is gebeurd. Dat kan huisartsen terughoudend maken bij de zorg voor terminale patiënten. Een situatie die we absoluut moeten voorkomen”.

“Het IGZ krijgt extra mogelijkheden om… een absoluut beroepsverbod op te leggen…”

De Vaste Commissie Volksgezondheid van de Tweede Kamer heeft de minister om een reactie verzocht op het optreden van de IGZ in deze zaak. Dit verzoek is gehonoreerd, aldus de Besluitenlijst van 16 oktober 2013.
Een vraag die we nu al kunnen stellen is of de inspectie op eigen houtje zo disproportioneel te werk is gegaan? Een antwoord kunnen we vinden in een nieuwsbericht van het ministerie van VWS. Op 15 februari 2013 werd bekendgemaakt dat minister Schippers van Volksgezondheid in een brief – mede namens staatssecretaris Van Rijn van VWS – aan de Tweede Kamer had gesteld dat het Kabinet scherper toezicht en handhaving door de IGZ wilde: “….”De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) gaat scherper toezien en sneller handhavend optreden tegen malafide, ondeskundige en disfunctionerende zorgaanbieders…
De IGZ krijgt ook extra mogelijkheden voorafgaand aan het tuchtrecht om scherper te handhaven. Zo kan een disfunctionerende beroepsbeoefenaar meteen een beroepsverbod worden opgelegd, nog voordat er een tucht- of strafzaak is gestart. Ook wordt bezien of er mogelijkheden zijn om een absoluut beroepsverbod op te leggen, zodat een betrokkene geen enkel beroep in de individuele gezondheidszorg meer mag uitoefenen…”

In het nieuwsbericht staat ook nog dat voor minister Schippers het belang van de patiënt en de cliënt voorop staat. Om die reden richt zij een ‘zorgloket’ op, dat burgers op een respectvolle en empathische manier helpt de juiste weg te vinden voor een klacht. Wanneer dat nodig is, wordt de burger ook in de verdere klachten- of geschillenprocedure door het zorgloket geholpen.

Commentaar van huisartsen op de gang van zaken

Wat vinden artsen zelf van deze affaire? Bedrijfsarts Algra schrijft op de site van Medisch Contact in een reactie: “Laat Onderzoekraad voor de Veiligheid (‘ van Pieter van Vollenhoven’) onafhankelijk onderzoek doen. Ook ik volg – van enige afstand – dit dramatische verhaal. Toch is het ook allemaal erg dichtbij, want ook ik heb een familielid die nu ernstig ziek is en op korte termijn zal overlijden. Een situatie met sterk vergelijkbare vraagstukken. Vandaar ook de impact, en vandaar ook mijn reactie en suggestie.
De ‘schreeuw’ om helderheid van vele huisartsen (zie de commentaren) is oorverdovend, maar de IGZ ‘lijkt’ doof daarvoor te zijn. Lijkt, want naar alle waarschijnlijkheid is men op de IGZ koortsachtig bezig deze (media) crises te bezweren. Maar dat zal niet lukken.
Het probleem is dat de IGZ niet meer boven de partijen staat, maar zelf middelpunt is geworden. Dit feit schijnt bij de IGZ echter nog niet afdoend te zijn ‘ingedaald’. Zelfevaluatie is in dergelijke situaties niet meer aan de orde. Alleen extern onafhankelijk onderzoek kan helderheid verschaffen. En dat lijkt mij in dit geval – voor alle partijen- erg gewenst”.

Huisarts Blok: “Ik maak mij grote zorgen over de procedure, want ik begrijp uit het persbericht dat de IGZ naar de politie is gestapt zonder collega Tromp zelf te spreken. Is het zo gegaan? De IGZ kan deze vraag beantwoorden zonder de privacy van collega Tromp verder te schenden”.

Huisarts Helder: “IGZ verschuilt zich achter privacy. Maar aan een antwoord dat je terug kunt brengen tot: ‘u moet mij op mijn betrouwbare ogen geloven dat wij correct hebben gehandeld: het was ontoelaatbaar’ heb je eigenlijk niets. Het is een oordeel zonder gedefinieerd probleem. Als huisarts word je hier niet wijzer van en de collega Tromp blijft crimineel zonder veroordeling. Onwenselijke (ik zou haast zeggen ontoelaatbare) gang van zaken “.

Huisarts Roessingh: “Vandaag in de krant ‘AMC staat achter co-assistente’. Wat een gratuite onzinnige mededeling! Natuurlijk treft de co-assistente geen blaam. Veel belangrijker is of ze staan achter de ‘ervaren huisartsbegeleider’ en de prof medische ethiek. Deze 2 mensen hebben samen met de IGZ een belangrijk aandeel gehad in de zelfmoord van ervaren huisartsopleider Nico Tromp. Nu hoeven deze mensen van mij echt niet ‘s avonds door een arrestatieteam van hun bed gelicht te worden om te worden verhoord alsof ze kinderverkrachters zijn zoals bij Tromp gebeurde. Maar een grondig onderzoek met duidelijke consequenties moet nu toch wel heel snel starten. Ik vermoed dat een acute stervensbegeleiding is verward met palliatieve sedatie. Dit moet tot de bodem uitgezocht worden. Doen ze dit niet, dan rest ons niets anders om voorlopig geen co-assistenten uit het AMC in de praktijk toe te laten vanwege de onkundige begeleiding vanuit het AMC.
Inspectie en AMC: waarom, waarom, waarom? Laat de dood van huisarts Tromp nog enige betekenis hebben door dit in alle openheid uit te zoeken”.

Huisarts Bruijn: “‘Een ‘zeer ervaren’ hoogleraar ethiek heeft geoordeeld over een huisarts, die midden in de nacht, thuis een stervende man naar eer en geweten heeft geprobeerd te helpen.
Waarin is die hoogleraar dan ervaren? In het proberen te helpen in het holst van de nacht, thuis, van in nood zijnde stervende mensen? In het überhaupt ontmoeten van mensen met problemen? In het beoordelen van individuele gevallen?
Wat een testimonium paupertatis om in dit soort gevallen notabene een ethicus te raadplegen.
Waarom niet een kaderhuisarts palliatieve zorg? Zou toch echt meer voor de hand liggen. Of een SCEN-huisarts, al zou dat iets minder voor de hand liggen, zoals ik er nu over denk, met de huidige kennis van zaken. Die hebben natuurlijk wel als nadeel dat er geen hoogleraarstitel bijstaat. Alleen maar vakkennis.
Hier is dus, om moverende redenen, door die ‘zeer ervaren’ huisarts gekozen voor een titel in plaats van vakkennis. Waarom?
Ik kan er alleen naar raden, omdat iedereen in alle talen zwijgt, terwijl de onrust toeneemt! En omdat dit via de VU speelt, vraag ik mij nog veel sterker af wat die ethicus erbij deed. Wat moest hier worden afgedekt?”

Huisarts in ruste Ten Wolde: “In onze artseneed/belofte zeggen we dat wij ons ‘open en toetsbaar’ opstellen. Coll. Tromp heeft dat optimaal gedaan. In die setting richt je je als collega of aspirant-collega tot je collega als je het met zijn beleid niet helemaal eens bent. Dat is collegiaal handelen. Dat is het eerste wat je doet. Dit geldt uiteraard ook voor de huisarts van het AMC.
Is dit niet gebeurd en ga je rechtstreeks naar de inspectie dat ben je niet alleen zeer oncollegiaal bezig, maar je schendt m.i. ook het medisch beroepsgeheim. Als je de video ziet van het interview met de weduwe, dan ben je ontdaan vanwege de immense triestheid en angst die deze vrouw uitstraalt: zij heeft niet alleen haar man verloren, naar ook het vertrouwen in de medische stand.
En wat de inspectie betreft: deze moet bij zichzelf te rade gaan en proberen op metaniveau uit te diepen waarom zij ook nu weer zo volledig over de top reageert. Ik heb wel mijn vermoedens overigens”.

Niet praktiserend huisarts Hoekstra: “In de laatste zin van het artikel staat dat het gaat om twee zeer ervaren mensen, die wèl weten wat er gebeurd is. Zonder hoor en wederhoor door hen is dat uiterst onwaarschijnlijk: in het beste geval weten zij wat de coassistent hen verteld heeft.”

Huisarts Nobel: “Het zwijgen van IGZ over haar eigen optreden in ‘voorval Tuitjenhorn’, is onverteerbaar en onverantwoord”.

Jonkhoff, rustend huisarts: “ik hoop dat mijn huisarts, wanneer ik in extremis benauwd ben onbevreesd voor dienders en schoolmeesters royaal zal zijn met morfine, ‘gods own medicine’.”

“… De casus huisarts Dr. Tromp van augustus j.l. gaat dan ook helemaal niet om feiten die men achteraf mogelijkerwijs vastgesteld heeft. Deze huisarts had in bewuste nacht van doen met een zéér ernstig zieke én letale patient met exacerberende systemische kanker. Mijn inschatting als ex- AML- patiënt is dat deze huisarts wel degelijk juist en enig gehandeld heeft. Het gaat helemaal niet om de vraag of er sprake was van alleen morfine, welke dosis of welk ander middel ook, of welk protocol dan ook. Het ging in bewuste nacht enkel en alleen om de betrokken patiënt in ernstige nood. Daar stond deze huisarts in die bewuste uren feitelijk alleen voor.
In díe zin had patiënt en zijn directe familie dan ook uitsluitend en alleen díe enige én eensluidende patiënt- arts- relatie. Dit is conform Europese regelgeving aangaande de verantwoordelijkheid van de enkele arts en zeker in geval van ernstig acuut noodgeval. Dit geldt zelfs in geval van landsgrensoverschrijding. Een en ander gaat namelijk helemaal niet om protocollen. Die zijn wederom wenselijk, maar niet normerend in Europese regelgeving. Overigens ben ik zelf helemaal niet voor euthanasie in welke vorm dan ook, maar dat is hier nevenzaak.”
Drs Sjaak Fiole in een reactie op artikel van prof.dr. B. Smalhout: Sterven volgens protocol in De Telegraaf van 19 oktober 2013.

Overzichtelijke blogs over “de zaak Tuitjenhorn” zijn geschreven door de gepensioneerde advocaat Toon Kasdorp op zijn blog Akasdorp (vanaf   oktober 2013):  http://akasdorp.wordpress.com

Weduwe Tuitjenhorn: “Ik ben boos, echt heel boos”, RTV Noord-Holland, 9 oktober 2013.

Inspectie: handelen arts Tuitjenhorn bij palliatieve zorg ontoelaatbaar in de Volkskrant, 18 oktober 2013: www.volkskrant.nl

KNMG pleit voor onafhankelijk onderzoek zaak huisarts Tuitjenhorn, 18 oktober 2013 op website van KNMG:  https://www.knmg.nl/actualiteit-opinie/nieuws/nieuwsbericht/knmg-pleit-voor-onafhankelijk-onderzoek-zaak-huisarts-tuitjenhorn.htm (Niet meer beschikbaar)

IGZ schept onvoldoende duidelijkheid voor huisarts en patiënt, 18 oktober 2013 op website van LHV, Dossier Tuitjenhorn: https://www.lhv.nl/artikelen/dossier-tuitjenhorn (Niet meer beschikbaar)

IGZ over Tuitjenhorn: ‘ontoelaatbaar handelen’, door Evert Pronk op site Medisch Contact, 18 oktober 2013, met reacties:  www.medischcontact.nl

AMC: IGZ moet openheid geven over ‘Tuitjenhorn’, door Simone Pauw op site Medisch Contact, 15 oktober 2013, met reacties: www.medischcontact.nl

Bevel voor Huisartsenpraktijk Tuitjenhorn, 4 oktober 2013 op site Nationale Zorggids: www.nationalezorggids.nl

Kabinet wil scherper toezicht en handhaving door IGZ, Nieuwsbericht 15 februari 2013 op site Rijksoverheid: http://rijksoverheid.archiefweb.eu/#archive (Niet meer beschikbaar. Ga naar sitearchief: https://rijksoverheid.sitearchief.nl/#archive en vul in zoekveld in linker grijze kolom de volledige titel in: Kabinet wil scherper toezicht en handhaving door IGZ

Advies van de Raad voor het openbaar bestuur (Rob) en Gezondheidsraad aan minister Schippers over openbaarmaking van klachten, meldingen en signalen door de Inspectie voor de Gezondheidszorg,  oktober 2013. Klik hier.

Op de Besluitenlijst van de procedurevergadering van 16 oktober 2013 van de Vaste Commissie voor Volksgezondheid staat vermeld het verzoek aan minister Schippers om reactie op de gang van zaken in het inspectieonderzoek rond het handelen van huisarts Tromp uit Tuitjenhorn. Dit verzoek wordt gehonoreerd. Zie Agendapunt no 39. Klik hier.

U P D A T E

IGJ dreigde met kort geding over Tuitjenhorn-documentaire, Medisch Contact, 2 mei 2019: www.medischcontact.nl

2Doc: De zaak Tuitjenhorn. Uitzending op 6 mei 2019 op NPO2 om 20.25 uur: www.2doc.nl/documentaires/series/2doc/2019/mei/de-zaak-tuitjenhorn.html

Docu over aanpak instanties in zaak-Tuitjenhorn, Een documentaire over het optreden van de instanties die een rol hebben gespeeld in de zaak Tuitjenhorn, zoals de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en het Openbaar Ministerie. De zaak Tuitjenhorn, 6 mei 2019, 20.25 uur op NPO2, Medisch Contact, 4 april 2019: www.medischcontact.nl

Weduwe huisarts Tuitjenhorn: ‘Ze hebben zich vergist in mijn strijdbaarheid, Weduwe Tuitjenhorn blikt terug, vijf jaar na de dood van haar man, NOS Nieuws, 20 december 2018: https://nos.nl

Schadevergoeding voor familie huisarts Tuitjenhorn, De Telegraaf, 14 september 2018: www.telegraaf.nl

Kamer vraagt reactie Schippers in zaak-Tromp, Medisch Contact, 2 juni 2016: www.medischcontact.nl

Weduwe huisarts Tuitjenhorn krijgt gelijk, schorsing was onterecht, NOS Nieuws, 1 juni 2016: http://nos.nl

‘Patiënt stierf niet door huisarts Tromp’, door Eva Nyst, Medisch Contact, 8 april 2016: www.medischcontact.nl

Weduwe Spaansen: Tromp heeft mijn man niet vermoord, door Paul Gellings, Algemeen Dagblad, 17 oktober 2015: www.ad.nl

Uitspraak rechtbank Noord-Holland: Inspectie mocht huisarts Tromp op non-actief zetten, Blogs Beroepseer, 2 juli 2015: https://beroepseer.nl

Column Prof. B. Smalhout: Dokter vermoord, De Telegraaf, 10 april 2015

Volgens Ignace Schretlen wordt Nico Tromp fors onrecht aangedaan, Blogs Beroepseer, 1 april 2015: https://beroepseer.nl

Presentatie Rapport evaluatiecommissie Tuitjenhorn over de zaak van huisarts Tromp, Blogs Beroepseer, 31 maart 2015: https://beroepseer.nl

‘IGZ-rapport Tuitjenhorn moet snel openbaar’, door Simone Paauw, Medisch contact, Medisch contact/Artsennet, 28 januari 2015: http://medischcontact.artsennet.nl

Op 10 november 2014 is er een brief van minister Schippers van Volksgezondheid (VWS) en minister Opstelten van Veiligheid en Justitie (V&J) aan de Tweede Kamer verstuurd over de verstrekking en openbaarmaking van het rapport Tuitjenhorn. De brief is een reactie op een verzoek om het interne rapport Tuitjenhorn van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) openbaar te maken en ter beschikking te stellen aan de vaste kamercommissie van het ministerie van VWS.
Het antwoord luidt: “Wij verwachten dat de evaluatiecommissie Tuitjenhorn begin volgend jaar haar werkzaamheden heeft afgerond. Zoals wij ook verwoord hebben in de brief van 8 september jongstleden hebben wij de intentie om het calamiteitenrapport van de IGZ daarna samen met het rapport van de evaluatiecommissie aan uw kamer te zenden. Mogelijkerwijs zullen daarbij gedeelten van het IGZ calamiteitenrapport die gegevens van derden bevatten – met het oog op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer – niet door ons verstrekt kunnen worden.
Zie: Kamerbrief over verstrekking dan wel openbaarmaking van het rapport Tuitjenhorn, Rijksoverheid, 10 november 2014.

Tuitjenhorn: alleen maar verliezers, door Menno van Duin, Joost Bierens, 21 oktober 2014: https://beroepseer.nl

Rapport Tuitjenhorn niet openbaar, NOS, 8 september 2014: http://nos.nl

Kamerbrief over het calamiteitenonderzoek in de zaak Tuitjenhorn door de IGZ, 27 juni 2014, Rijksoverheid: https://beroepseer.nl/

VWS: evaluatie Tuitjenhorn begin 2015 klaar, door Lieke de Kwant, Medisch contact/Artsennet, 27 juni 2014: www.medischcontact.nl

VUmc aan AMC: pas op voor herhaling Tromp, Artsennet, 4 juni 2014: www.medischcontact.nl

Familie Tromp bedankt voor medeleven, door Lieke de Kwant, Medisch contact/Artsennet, 10 januari 2014: www.medischcontact.nl

Excuses AMC voor weduwe Tromp, 13 december 2013 op website NOS: Het AMC heeft in een e-mail excuses aangeboden aan de vrouw van huisarts Tromp uit Tuitjenhorn. Verder zegt het ziekenhuis graag met de weduwe te willen spreken, wanneer zij daaraan toe is. Tot nu weigert de weduwe met het AMC in gesprek te gaan. Zie: http://nos.nl.

AMC: Huisarts Tuitjenhorn ten onrechte niet geïnformeerd, gepubliceerd 13 december 2013 door AMC:
Het AMC is na interne evaluatie tot de volgende conclusies gekomen:
– het AMC had contact moeten opnemen met huisarts Tromp
– de melding bij de IGZ was terecht
– AMC-procedure voor contact met de IGZ is niet gevolgd
– bij melding aan de IGZ moet de melder zich realiseren dat het OM kan worden ingeschakeld.
Zie: www.medicalfacts.nl/2013/12/13/amc-huisarts-tuitjenhorn-ten-onrechte-niet-geinformeerd/

Weduwe huisarts: tijd voor zijn verhaal, televisieuitzending van Nieuwsuur, Nederland 2, zaterdag 9 november 2013: https://tvblik.nl/nieuwsuur/9-november-2013

Huisartsen willen onafhankelijk onderzoek naar optreden AMC, IGZ en OM in de zaak Tuitjenhorn, 2 november 2013, website VP Huisartsen: www.vphuisartsen.nl

Huisarts Tromp uit Tuitjenhorn is onterecht gecriminaliseerd, door Malou van Hintum, 30 oktober 2013 in de Volkskant: www.volkskrant.nl

Blog van dr Erwin J.O. Kompanje: 100 x de maximale dosis morfine, 28 oktober 2013: http://erwinkompanje.wordpress.com

Alles weten is alles begrijpen? blog van longarts Wanda de Kanter, 27 oktober 2013, op site van Medisch Contact.

Zaak-Tuitjenhorn leidt tot veel onzekerheid onder artsen, radiogesprek met Sander de Hosson, longarts in het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen en hoofdredacteur van het Leerboek palliatieve zorg, 24 oktober 2013, Radio 1 NOS. Duur 5.40 min. https://www.nporadio1.nl/nos-radio-1-journaal/onderwerpen/163046-zaak-tuitjenhorn-leidt-tot-veel-onzekerheid-onder-artsen  (Niet meer beschikbaar. Zie: Onrust over palliatieve sedatie, NOS Nieuws, 10 november 2013: https://nos.nl/artikel/573419-onrust-over-palliatieve-sedatie)

Bevel huisartsenpraktijk Tuitjenhorn openbaar, 25 oktober 2013 op website Inspectie voor de Gezondheidszorg: zie Overzicht informatie huisarts in Tuitjenhorn: https://www.igj.nl/publicaties/publicaties/2018/12/18/overzicht-informatie-huisarts-in-tuitjenhorn (Niet meer beschikbaar). Zie daarvoor in de plaats archief van IGJ: https://igj.sitearchief.nl/#archive
en type in zoekbox van de grijze balk aan de linkerkant van het scherm de volgende titel, gedateerd 19 september 2018 in: Overzicht informatie Tuitjenhorn, 5 jaar later)

Brief advocaat van huisarts Tromp aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg over zienswijze Tromp op bevel van inspectie, 30 september 2013. Klik hier.

Co-assistent: ‘Hij trok ook wel eens een zak over iemands hoofd’, door Maud Effting, Anneke Stoffelen, 25 oktober 2013, de Volkskrant: www.volkskrant.nl

AMC: huisarts Tuitjenhorn was ‘bewust normoverschrijdend’ bezig, artikel door Maud Effting op site van de Volkskrant, 22 oktober 2013: www.volkskrant.nl

Nabestaanden huisarts Tromp boos over openbaarmaking inspectie, 25 oktober 2013 op website RTV Noord-Holland: http://www.rtvnh.nl/nieuws/123025/Nabestaanden+huisarts+Tromp+boos+over+openbaarmaking+inspectie (Niet meer beschikbaar. Zie Nabestaanden woedend op IGZ, Noordkop Centraal, 26 oktober 2013: https://noordkopcentraal.nl/nabestaanden-woedend-op-igz/

Huisarts Tuitjenhorn gaf terminale patiënt 1 gram morfine, door Mauf Effting, Anneke Stoffelen, 25 oktober 2013, de Volkskant: www.volkskrant.nl/

Huisarts gaf een exorbitante dosis morfine aan patiënt, door Maud Effting, 24 oktober 2013, de Volkskrant: www.volkskrant.nl

IGZ informeert nabestaanden Tromp over openbaarmaking bevel, 24 oktober 2013, website Inspectie voor de Gezondheidszorg: https://www.igj.nl/publicaties/publicaties/2018/12/18/overzicht-informatie-huisarts-in-tuitjenhorn (Niet meer beschikbaar). Zie Persbericht van 24 okt 2013 van advocaten van de nabestaanden: https://beroepseer.nl/
Wob-verzoek Doc 163 casus Tuitjenhorn: https://beroepseer.nl/wp-content/uploads/2013/10/wob_verzoek_casus_Tuitjenhorn.pdf

Kamerstuk 32647, nr. 17, Brief van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, 17 november 2013: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-32647-17.html

“Meten is weten” is ook leerlinggericht

jan willem van den bosJan Willem van den Bos, verkozen tot Leraar van het Jaar 2013, is geschiedenisleraar op het Jan van Egmond lyceum in Purmerend. We ontmoetten hem op het Lerarencongres dat plaatsvond op 8 oktober 2013 in Ede. Het juryrapport vermeldde dat “deze kandidaat iedere leerling op zijn eigen talenten wil aanspreken. Iedere leerling kan excelleren, ja zelfs drop-outs kunnen tot verdieping komen. Maatwerk is daarbij van belang. Deze collega gaat altijd op zoek naar wat de leerling nodig heeft.”

Op het Lerarencongres vertelde Van den Bos onder meer dat hij gemerkt had dat er soms vooronderstellingen leven bij collega’s: “De discussie over onze toelatingseisen was weer begonnen in ons team. Leerlingen waarbij de resultaten onder de maat bleven, zorgden voor een discussie over de normen die wij hanteren bij toelating. We gebruiken hiervoor naast allerlei gegevens van de basisschool, de NIO intelligentietest*).
Op het gymnasium is een NIO van 114 de ondergrens, tenzij allerlei andere gegevens aantonen dat deze leerling toch geplaatst moet worden.

‘De norm moeten we fors naar boven bijsturen’, ‘Dat doen ze op andere scholen ook’.
Deze discussie hebben we al vaker gevoerd. In dit geval is het belangrijk om de gegevens naast elkaar te leggen. Is het werkelijk zo dat de leerlingen die binnengekomen zijn met een NIO van 114 of lager het ook daadwerkelijk minder doen dan leerlingen die een veel hogere NIO-score hebben?
Ik pakte de lijst met leerlingen uit onze gymnasium-1 klas erbij. Hierop stonden de diverse leerlingen met hun NIO-scores. Ik maakte diverse kolommen met leerlingen met ongeveer dezelfde NIO-score. Daarna gaf ik met de kleuren groen en rood aan of een leerling op overgaan stond of niet.

Niet in een hokje te plaatsen

Wat bleek? De uitvallers zijn niet in één hokje te plaatsen, maar lopen door alle kolommen heen. Ook leerlingen met een score van 130 en hoger vielen uit. Dit hielp ons als team om een andere discussie te voeren. Het gaat niet alleen om de cognitieve capaciteiten van een kind, maar er kunnen ook andere factoren zijn waarom een kind het niet redt. Vaardigheden kunnen ontbreken, de motivatie eveneens. We zijn sindsdien op een andere manier gaan kijken naar onze leerlingen. We schoven op van ‘hij hoort hier niet’ naar ‘hoe kunnen we hem ondersteunen om het wel te redden, wat moeten we inzetten?’. ”

Hieronder het overzicht van de NIO-test van leerlingen van de gymnasum-1 klas. Namen van de leerlingen zijn gefingeerd.

overzicht gymnasium jan willem van den bos

*) NIO – Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau. De NIO kan worden afgenomen bij leerlingen van groep 8 in het basisonderwijs, de oudste groep in het speciaal onderwijs en de eerste drie klassen in het voortgezet onderwijs. De NIO meet algemene intelligentie en geeft een indicatie van het aanlegniveau van kinderen.

Transcripties van proces tegen Bradley Manning te lezen op internet

De in 2012 opgerichte Amerikaanse stichting Freedom of the Press Foundation plaatste in mei 2013 op haar website een oproep aan het publiek om geld te doneren. Het ingezamelde bedrag wilde de stichting besteden aan het betalen van honoraria aan onafhankelijke rechtbankverslaggevers en stenografen die de rechtszaak tegen Bradley Manning – thans Chelsea Manning geheten – wilden bijwonen en een transcriptie maken. Een transcriptie is het op schrift vastleggen van gesproken tekst. De stichting had deze oproep gedaan, omdat de Amerikaanse regering had geweigerd de transcripties openbaar te maken.

De stichting zet zich in voor de verdediging en ondersteuning van “aggressieve journalistiek in het belang van het publiek” en richt de aandacht in het bijzonder op onthulling van corruptie, schending van wetten en wanbeleid bij de overheid.
De stichting telt beroemde namen onder de bestuursleden. Daniel Ellsberg bijvoorbeeld – misschien wel ‘s werelds beroemdste klokkenluider – die in 1971 met de Pentagon Papers waarin gedetailleerd de geschiedenis van het Amerikaanse beleid in Vietnam stond beschreven, naar de pers stapte. De documenten toonden aan dat de regering van president Lyndon Johnson systematisch had gelogen tegen zowel het publiek als het Congres. Andere beroemde namen zijn acteur John Cusack en journalist en advocaat Glenn Greenwald die in mei 2013 geheime documenten van klokkenluider Edward Snowden openbaar maakte over de afluisterpraktijken van de National Security Agency.

Opname-apparatuur mocht niet worden gebruikt

Militair Bradley Manning werd in 2010 in Irak gearresteerd op beschuldiging van het doorspelen van video-opnamen en documenten van de Amerikaanse overheid aan klokkenluiderssite WikiLeaks. Het proces tegen hem begon op 3 juni 2013. Op 21 augustus volgde de veroordeling: 35 jaar gevangenisstraf.
De oproep van Freedom of the Press bleek effect te hebben. Tot ieders verrassing waren meer dan zestienhonderd particulieren bereid tien, vijftien of vijftig dollar te doneren, voor een totaalbedrag van ruim honderdduizend dollar. Het was duidelijk dat de donateurs graag wilden dat de hele wereld getuige zou zijn van wat er zich tijdens het Manning-proces afspeelde.
Nadat het bedrag bijeen was, ging de stichting op zoek naar competente verslaggevers. Dat bleek aanvankelijk niet te lukken. Evenmin was het makkelijk toestemming te verkrijgen de rechtszaak bij te wonen. De regering had de toegang tot de militaire rechtbank geweigerd aan 270 van de 350 aanvragen van media-organisaties –  waaronder de stichting – die verzocht hadden om een perskaart.

Uiteindelijk was een team van zes verslaggevers van de firma Gore Brothers bereid het werk te doen en waren de blogger Nathan Fuller, de Duitse radiozender ARD, het Amerikaanse medianetwerk The Verge en het zakentijdschrift Forbes bereid een perskaart af te staan.
Rechtbankverslaggevers werken over het algemeen met stenotypemachines om snel transcripties te maken. Ze zitten dichtbij de rechter zodat ze alles kunnen verstaan en hebben de mogelijkheid te interrumperen en te verzoeken om nadere opheldering als iets niet duidelijk te horen is. Ze leggen alles vast en vergelijken hun transcripties met elkaar.
De rechtbankverslaggevers van de stichting mochten dat allemaal niet. Ze zaten in het mediacentrum met de andere journalisten waar ze op een monitor de rechtsgang konden volgen. Wat er gezegd werd in de rechtszaal was soms moeilijk te verstaan en er was geen mogelijkheid tot interrumperen.
Het ergste was nog dat er geen opname-apparatuur gebruikt mocht worden. De rechtbankverslaggevers moesten zo snel als ze konden transcriberen, vaak zonder pauzen gedurende langere tijd.

Het resultaat van al deze inspanningen is te lezen en te downloaden op de website van Freedom of the Press Foundation: Transcripts from Chelsea Manning’s Trial *).

Platform voor klokkenluiders

Op 15 oktober 2013 heeft Freedom of the Press Foundation het DeadDrop project gelanceerd, een open-source systeem waarmee klokkenluiders op een veilige manier documenten digitaal kunnen versturen. Het systeem is gecodeerd door de onlangs overleden Amerikaanse sofwareontwikkelaar en internetactivist Aaron Swartz. De komende maanden zal de stichting ook installatiemogelijkheden en technische ondersteuning aanbieden aan nieuwsorganisaties die het systeem, dat SecureDrop gaat heten, willen gebruiken.
Met SecureDrop kunnen nieuwsorganisaties wereldwijd documenten op een veilige manier aannemen van klokkenluiders en de anonimiteit van bronnen veilig stellen. Hoewel geen enkel systeem honderd procent veilig is, denkt de Freedom of the Press foundation dat dit systeem het beste is dat totnutoe voorhanden was.

Freedom of the Press Foundation: https://freedom.press
SecureDrop: https://freedom.press

How we crowd-sourced transcripts of the entire Manning court martial, Freedom of the Press Foundation, 13 oktober 2013: https://freedom.press/news-advocacy/how-we-crowd-sourced-transcripts-of-the-entire-manning-court-martial/

*) Niet meer beschikbaar op site van Freedom of the Press Foundation. Wel op website van Shadowproof. Transcripts From The Chelsea Manning Trial, Shadowproof: https://shadowproof.com/manning-trial-documents-transcripts/

Still Mine: Gezond verstand boven bureaucratie

still mineMomenteel draait de film Still MineNog altijd de mijne – in de Nederlandse bioscopen, een romantisch drama waarin tachtiger Craig Morrison eigenhandig een beter aangepast huis wil bouwen voor zijn vrouw Irene wier geheugen steeds verder achteruit gaat. Het echtpaar woont in het Canadese St. Martins, gelegen aan de Bay of Fundy aan de Atlantische kust en is al ruim zestig jaar bij elkaar. Craig staat iedere ochtend vroeg op om de kippen te voeren of verse melk te gaan halen bij de verderop gelegen hoeve van dochter Ruth.

Het moment waarop Craig begint aan de bouw van zijn nieuwe huis op eigen grond, op een heuvel met uitzicht op de baai, beginnen de problemen. Hij heeft het timmervak geleerd van zijn vader die scheepsbouwer was en gebruikt hout van zijn eigen bomen. Voordat hij nog maar echt begonnen is, stapelen de eisen waaraan hij volgens de bouwinspectie moet voldoen zich op.
Hij moet een vergunning aanvragen en tekeningen laten zien, want zonder mag er niet gebouwd worden, maar Craig vindt dat niet nodig. Het hout moet voorzien zijn van een keurmerk, en zo zijn er meer regels die de lokale autoriteiten hem opleggen.
Het verhaald is gebaseerd is op een ware gebeurtenis en begint en eindigt in de rechtszaal.
“Ik heb mezelf nooit boven de wet willen stellen, en ik heb dat ook nooit gedaan. Tot vandaag”, aldus Craig.

Karin Wolfs schreef in haar bespreking van de film op de site van cinema.nl dat het belangrijkste thema van deze film niet ouderdom is, maar vrijheid en vertrouwen in eigen kunnen versus doorgeschoten 21ste eeuwse bureaucratie – iets waar we allemaal over mee kunnen praten. “Leeftijd is een abstractie. Geen dwangbuis,” zegt Craig. En zo zit het ook met de wet.

Still Mine is geschreven en geregisseerd door de Canadees Michael McGowan.
In de hoofdrollen: James Cromwell en Geneviève Bujold. De film oogstte zeven nominaties bij de Canadese Screen Awards 2013. Cromwell won de prijs voor beste acteur in een hoofdrol.
Duur film: 102 Minuten.
Still Mine is op 26 september 2013 in première gegaan in de Nederlandse bioscopen.

Weet wat je waard bent voordat een ander je als waardeloos beschouwt

Margreeth Kloppenburg doet onderzoek naar hoe professionals beroepsinteger leren handelen. Hieronder een advies van haar over hoe je kunt vermijden met je vakkennis opzij gezet te worden:

“Vier jaar terug was ik op een feestje waar een deel van de heren werkte binnen het bankwezen. De een nog belangrijker dan de ander. Het ging vooral over auto’s en wie waar op welke plek zat.

Het werd niet laat voor mij.

Fascinerender vond ik dat ik twee jaar later op het feestje van dezelfde mensen, opnieuw deze heren sprak. Het gesprek ging nu over hun afkoopsommen, vacatures en huwelijksleed.

Ik moet hieraan denken omdat het lijkt dat voor een aantal accountants eenzelfde teloorgang aan de orde is of kan gaan zijn. Teloorgang in termen van salarisval (vraag ook de notarissen maar eens naar hun ervaringen), ontslagen, verregaande verarming van het takenpakket door doorgeslagen kostenreducties en nog zo wat van die crisisgevolgen.

Wat mij verder opviel aan de heren was dat ze zo weinig bezorgd waren over hun toekomst. De meegekregen zak met geld zat hun eerder in de weg dan dat het hen verder hielp. Ze wisten eigenlijk niet goed wat ze met zichzelf aan moesten. Weg was de status, weg hun identiteit en bovenal de liefde bekoeld (dit zou natuurlijk als eerste genoemd horen te worden maar dat gebeurde niet).

Het effect leek nog het meest op een konijn gevangen in het licht. Ze waren, zo oogde het, verbijsterd over het aangedane onrecht dat zo ongenadig hard bij hen was neergekomen. Ze straalden vooral een grote passiviteit uit.

De term die zich hier opdringt, is die van Agyris waarbij hij spreekt over ‘overskilled incompetence’. Hiermee bedoelt hij, vrij vertaald, heel goed zijn in iets wat niet meer relevant is. Dus je beheerst je vak tot in je vingertoppen (nou ja, dat denk je), maar de wereld is verder gegaan en heeft geen behoefte meer aan jouw kennis. En daar sta je dan met je goede gedrag en je vakkennis langs de kant van de weg.

Hoe word je geen konijn?

Vrij naar managementgoeroe Stephen Covey kom ik tot een aantal vragen waarmee je kunt nagaan of je al over de datum heen bent:

Durf je eerlijk te zijn over je professionele ontwikkeling of vertel je jezelf sprookjes?
Heb je echt het beste met de ander (klant, teamlid, maatschappij) voor?
Heb je de capaciteiten van nu, ben je werkelijk relevant?
Boek je resultaten die er toe doen?

Of zoals Seth Godin in zijn zeer aan te raden boek Linchpin zegt: ‘Will they miss you?’ Dat zinnetje mag iedere professional met enig regelmaat boven zijn (scheer)spiegeltje hangen, wat mij betreft.

Los van de baan waar je nu in zit, of het bestaan dat je nu voor jezelf hebt ingericht, zou je jezelf kunnen aanwennen om met regelmaat dit soort lastige vragen aan jezelf te stellen, misschien met hulp uit je omgeving.

En voor degenen die nu al roepen: ‘Dat vind ik helemaal geen lastige vragen.’ Tja, voor hen is sowieso al enig werk aan de winkel.

Ga met enig regelmaat na of je bestaansrecht als professional nog voldoende is gewaarborgd. Verbreed juist nu je horizon. Zodat wanneer er een (verdere) shake-out plaatsvindt binnen de accountancygelederen jij niet de kop van Jut bent, de commotie laat voor wat het is en verder werkt aan je eigen verdiende plek binnen het professionele universum.

Weet wat je waard bent voordat een ander je als waardeloos beschouwt”.

Margreeth Kloppenburg: Word geen konijn, artikel op website van Accountant, 11 oktober 2013: https://www.accountant.nl

Margreeth Kloppenburg doet onderzoek als buitenpromovendus aan de Universiteit Eindhoven naar hoe professionals beroepsinteger leren handelen. Ze werkt bijna twintig jaar als adviseur met professionals en management aan professionalisering en schreef diverse boeken, waaronder Eerlijk scoren, de professionele balans tussen target en integriteit (2010).

Vragen bij het lerarenregister

Op 15 februari 2012 is de website van het Lerarenregister gelanceerd door Minister Van Bijsterveldt van Onderwijs.
Het is een register van, voor en door leraren in het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Doel van het register is de beroepsgroep versterken en de kwaliteit van het onderwijs waarborgen. Het register is openbaar, net als dat van artsen, verpleegkunidgen, fysiotherapeuten en advocaten. Iedereen kan zien wie staat geregistreerd.

In zijn blog stelt leraar Ton van Haperen vragen bij het lerarenregister: Is dat register wel zo’n goed idee?
“Vanaf 2017 is er een lerarenregister. Dat lijkt na de presentatie van de lerarenagenda wel zeker. Maar hoe gaat dat dan werken? En is dat een goed idee?

Al een jaar of vijf lees ik over het register voor leraren. Elk toonaangevend beleidsplan noemt het. Het convenant leerkracht. Het onderwijsakkoord. De lerarenagenda. Kortom, de trein dendert door. Zonder tussenhaltes. Tot het eindstation. En de politiek verwacht er veel van. Een kwaliteitsimpuls. Zoals bij artsen en notarissen. Die hebben ook een register. En een hoger maatschappelijk aanzien. Goed plan dus. Maar hoe werkt dat dan, bij leraren?

In 2017 zijn wij geregistreerd. En dat register registreert eerst even. Om er in te komen. En dan gaat het los. Niet geregistreerd is einde bevoegdheid. Einde bevoegdheid is einde baan. En met die strengheid heb ik geen moeite. Prutsers die het niet opgebracht krijgen een diploma te halen, het houdt een keer op. Maar moet dat op deze manier? Is de kwaliteit van personeel niet de verantwoordelijkheid van de werkgever? Gecontroleerd door de inspectie? En daar komt dan dat beroepsregister dan bovenop? Dat lijkt me niet handig.

Een voorbeeld. Stel, ik krijg last van mijn leeftijd, ontwikkel een sterk anarchistisch verlangen, koop een motor en on the road besluit ik; voor mij geen register. Waarom zou ik ook? Op school werk ik met plezier. De resultaten en leerlingevaluaties zijn goed. Tijdens functioneringsgesprekken keuvel ik keurig het standaardformulier vol. Ik volhard in mijn recalcitrantie jegens dat register en kijk, daar is de consequentie. Mijn bevoegdheid gaat in rook op. En dan? Einde baan? Dat is toch gek? Ik heb diploma’s gehaald, ben goed in mijn werk en kan dat bewijzen. Zowel mijn schoolleider als mijn werkgever houden van me. Maar ze moeten me ontslaan. Welk onderwijsbestuur laat zich zo wegzetten?

En dan nog iets. Aan mijn weigering ligt ook een inhoudelijk motief ten grondslag. Want wat moet ik doen, voor de status registerdocent? Word ik daar een betere leraar van? Wie regelt dat? De onderwijscoöperatie. Voor en door leraren, lees ik op de website. Maar leraren, daar zijn er 200.000 van. Allemaal verschillend. Werkzaam in een sector die elke cohesie ontbeert. Dus welke leraren sturen die onderwijscoöperatie? Het antwoord; vijf belangengroepen. Vijf overlegtijgers dus. Dat belooft niet veel goeds. Het zou zo maar kunnen dat ik naast mijn wettelijk verplicht bekwaamheidsdossier, in te leveren bij de werkgever, ook nog eens een portfolio moet bijhouden, om daarin mijn ontwikkeling te expliciteren, voor de registerpunten. Dat is dan mooi twee keer diefstal van tijd. En van mij wordt niet meer gejat.

Vandaar mijn prangende vragen. Wat is precies de juridische status van het register? Wat moeten leraren doen om geregistreerd te blijven? Een snel antwoord zou fijn zijn. Want, mooi hoor, die vergelijking met artsen en notarissen. Maar hoeren krijgen ook een register. In die sector is namelijk het zicht op wat hoort, en wat niet, eeuwig lastig. De overheid, en dus niet de beroepsgroep, wil daar grip op krijgen. En als dat het grondmotief onder het lerarenregister is, doe ik niet mee en geef toe aan mijn anarchistisch verlangen”.

Vragen bij het lerarenregister, blog van Ton van Haperen, 5 oktober 2013: https://tonvanhaperen.com

Lerarenregister: www.registerleraar.nl (site bestaat niet meer. Zie Lerarenportfolio: https://www.lerarenportfolio.nl/)


U P D A T E

Minister ziet af van invoering verplicht lerarenregister, Algemeen Dagblad, 11 juni 2019: https://www.ad.nl

Status en aanzien van leerkrachten wereldwijd onderzocht

Wat voor status heeft de leraar wereldwijd? De nieuwe Global Teacher Status Index 2013 heeft onderzoek gedaan naar status en aanzien van de leraar in 21 landen en deze met elkaar vergeleken. Het is de eerste keer dat een dergelijk internationaal vergelijkend onderzoek naar de status van leraren heeft plaatsgevonden. De Index is gefinancierd door de Varkey GEMS Foundation die zich inzet voor het verbeteren van het onderwijsniveau voor kansarme kinderen.

Verantwoordelijk voor de Index zijn Peter Dolton, hoogleraar Economie aan de Universiteit van Sussex en Oscar Marcenaro-Gutierrez, buitengewoon hoogleraar aan de faculteit voor statistiek en econometrie van de Universiteit van Malaga. Via onderzoeksbureau Populus hebben zij burgers in verschillende landen ondervraagd om erachter te komen wat ze vonden van leraren en vervolgens het beroep van leraar vergeleken met andere beroepen. Vragen betroffen ook schooldirecteuren, inkomen en arbeidsvoorwaarden van leraren, het onderwijsstelsel in zijn geheel, de macht van onderwijsvakbonden. De resultaten werpen niet alleen een helder licht op de publieke opinie over het beroep van leraar, maar ook op de diversiteit van onderwijsculturen in de wereld.

De Nationale Onderwijsgids – online kennisplatform voor onderwijs(gerelateerde) onderwerpen – heeft een overzicht gemaakt van de resultaten van het onderzoek. Er blijken wereldwijd aanzienlijke verschillen in de status van leraren te zijn. In China genieten leraren het meeste respect, in Israël het minste. Wat Nederland betreft wordt het beroep van leraar, op Griekenland na, hoger gewaardeerd dan in enig ander Europees land waarin het onderzoek werd uitgevoerd. De status van de leraar is volgens de Europese landen het meest te vergelijken met die van maatschappelijk werker.

In Nederland weinig respect voor schoolhoofden

De Nationale Onderwijsgids meldt verder dat de enquête liet zien dat de respondenten in Nederland weinig respect hebben voor schoolhoofden vergeleken met andere landen – we stonden hiermee helemaal onderaan de index, net boven Brazilië.

Internationaal gezien blijkt het vertrouwen in de leraar voldoende tot goed. Het gemiddelde punt voor het vertrouwen dat men in leraren heeft, was een 6.3 en in geen enkel land gaf men minder dan een 5 (op een schaal van 10 mogelijke punten). In Finland en Brazilië heeft men het meeste vertrouwen in zijn leraren en het minste vertrouwen in leraren heeft men in Israël, Zuid-Korea, Egypte en Japan. Er blijkt geen statistisch verband te bestaan tussen hoe goed een onderwijssysteem scoort volgens de PISA-studie en hoeveel vertrouwen de bevolking in zijn leraren heeft.

Global Teacher Status Index 2013: https://beroepseer.nl

Volgens nieuwe index is de status van leraren in Nederland een van de hoogste in Europa, op website Nationale Onderwijsgids, 3 oktober 2013: www.nationale onderwijsgids.nl

Status leerkrachten is vergelijkbaar met sociale werkers en meer over aanzien leerkrachten wereldwijd op blog X, Y of Einstein? 4 oktober 2013: http://xyofeinstein.wordpress.com

U P D A T E

The Global Report on the Status of Teachers 2021. Report of a survey conducted by Education International in 2020, Education International, 12 oktober 2021: www.ei-ie.org/en/item/25403:the-global-report-on-the-status-of-teachers-2021

Indiceren van zorg weer terug naar het CIZ

Staatssecretaris Martin van Rijn van Volksgezondheid heeft de Tweede Kamer te kennen gegeven dat hij het zogenaamde upcoden gaat aanpakken. Upcoden is het moedwillig te zwaar en dus te duur inschatten van zorg door instellingen. Door een cliënt een zwaarder zorgzwaartepakket te geven, ontvangt de instelling een hogere vergoeding.
Van Rijn wil het indiceren van zorgzwaartepakketten*) per 1 januari 2015, in het kader van de wet die de AWBZ gaat vervangen, volledig onderbrengen bij het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Dit betekent dat de gemandateerde indicatiestelling waarbij zorgaanbieders – professionele zorgverleners, zoals instellingen of bijvoorbeeld de huisarts zelf – indicaties mogen stellen, verdwijnt. Momenteel wordt van het totaal aan indicaties circa 50% in mandaat uitgevoerd.

Onderzoek naar aanleiding van televisieprogramma Brandpunt

Van Rijn had het CIZ gevraagd om een onderzoek naar aanleiding van een uitzending van het actualiteitenprogramma Brandpunt van 12 mei 2013 waarin een aantal AWBZ**) cliënten aan het woord kwam voor wie herindicatiebesluiten waren aangevraagd door hun zorgaanbieders die tot hogere of zwaardere zorg leidden. Dit zonder dat daarvoor – naar eigen zeggen – een directe noodzaak aanwezig was.
Het onderzoek van het CIZ betreft een representatieve steekproef uit de in mandaat afgegeven extramurale en intramurale indicatiebesluiten in de periode tussen 22 mei en 22 augustus 2013.

De uitkomsten van het onderzoek zijn als volgt: In 69% van de onderzochte indicatiebesluiten van de onderzochte gevallen is komen vast te staan dat door de zorgaanbieder een correct besluit is genomen. In 4% van de gevallen is vastgesteld dat de zorgaanbieder een lagere zorgzwaarte heeft geconstateerd dan door het CIZ werd vastgesteld. In 45 van de 202 onderzochte indicatiebesluiten (23%) is naar het oordeel van het CIZ sprake van upcoding. Tot slot was bij de overige 4% de mate van afwijking verwaarloosbaar.

Niet is onderzocht – en daarom niet vast komen te staan – of cliënten opzettelijk hoger zijn geïndiceerd met het oog op financieel voordeel. Daarom kan de in dit onderzoek geconstateerde upcoding niet gelijkgesteld worden aan fraude. De mogelijkheid van fraude kan ook niet uitgesloten worden.

Van Rijn kondigde nog vier andere maatregelen aan in zijn Kamerbrief naar aanleiding van het rapport:
1. Verhoging aantal controles
2. Meer diepgaande controles
3. Sancties bij upcoding
4. Onderzoek naar kostengevolgen van upcoding voor AWBZ

Redacteur Simon Broersma van Skipr schrijft in zijn artikel Kabinet haalt indicering bij zorgaanbieders weg:
“Het schrappen van gemandateerde indicatiestelling is opvallend. De werkwijze werd amper twee jaar geleden ingevoerd om een einde te maken aan onnodige bureaucratie rond de indicatiestelling. Bovendien zouden aanbieders dichter bij de cliënt staan dan het indicatieorgaan en daarmee beter in staat zijn de wensen en noden van de cliënt bij de indicatiestelling te betrekken.

Brancheorganisatie ActiZ voelt zich overvallen door het kabinetsvoornemen en is tegen het beëindigen van de gemandateerde indicatiestelling. “We zijn hier twee jaar geleden mee begonnen en vinden het geen goed plan om dit nu terug te draaien. Wij vinden dat het systeem waarbij instellingen indiceren en het CIZ dit controleert goed werkt. Ook voor de cliënt, omdat zij sneller door de molen gaan en de indicatie eerder gesteld kan worden”, zo stelt ActiZ”.


 *) Een zorgzwaartepakket (ZZP) is een volledig pakket van zorg dat aansluit op de kenmerken van de cliënt en het soort zorg dat de cliënt nodig heeft.

**) Langdurige zorg voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten wordt betaald uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Op die manier hoeft u geen hoge kosten te maken als u dure verpleging, verzorging of behandeling nodig heeft. Het kabinet is van plan om de AWBZ ingrijpend te hervormen.

Rapportage Onderzoek omvang upcoding gemandateerde indicatiestelling en aanbevelingen, CIZ, september 2013: https://beroepseer.nl

Kabinet haalt indicering bij zorgaanbieders weg, door Simon Broersma in Skipr, het crossmediaal communicatieplatform voor beslissers in de zorg, 2 oktober 2013: www.skipr.nl
Lees ook de reacties onder het artikel. Bijvoorbeeld van Peter Koopman:

“Indiceren volgt op diagnosticeren. Het diagnosticeren op het terrein van de individuele gezondheidszorg is qua deskundigheid toetsbaar. Immers voor verpleegkundigen,verpleegkundig specialisten, artsen en gezondheidzorgpsychologen bestaat tuchtrecht. Het is voor het indiceren door deze erkende deskundigen niet nodig om een extra bureaucratische procedure uit wantrouwen van stal te halen. Laat de inspectie (IGZ) met de gegevens over upgraden van het CIZ (in deze niet onpartijdig) door BIG-gekwalificeerden naar de tuchtrechter gaan. Anderen mogen naar mijn mening geen indicaties AWBZ afgeven; deze personen zijn ondeskundig! Dat geldt ook voor medewerkers van het CIZ!”

Tjark Reininga :
“Ik vrees dat het disfunctioneren van de controle door het CIZ op gestelde indicatie nu met het slechtst mogelijke middel wordt bestreden: de hele indicatiestelling overhevelen naar dat CIZ. Dat zal niet alleen de bureaucratie weer doen toenemen, maar vermoedelijk tevens uitlopen op veel meer conflicten en dus noodzakelijke heronderzoeken en contra-expertise. En het geld dat daarvoor nodig is, zal aan de directe zorg worden onttrokken. Maar het departement heeft weer een slag van de professionals gewonnen”.

Heemstra:
“Helaas een stap in de verkeerde richting: een controleslag buiten de sector erbij uit wantrouwen dat vakmensen hun werk niet goed doen. Een voorbeeld van waar de Nationale Ombudsman net voor waarschuwt: de overheid gaat toenemend op wantrouwen sturen. Dit verergert het proces van onderling wantrouwen en daarmee van pogingen de regels te ontduiken”.

Anoniem:
“Dus we gaan opnieuw al die discussie voeren met het CIZ? Niets zo moeilijk om een inschatting te maken van wat de dagelijkse zorg/hulpvraag betekent in uren en minuten. De ene dementerende is de andere niet. Dat lukt niet in een momentopname. Dus moet de zorgmedewerker uitgebreid gaan beschrijven wat de situatie is en daar gaan we weer! De zorgprofessional doet het werk en wordt tegelijk gefrustreerd door het resultaat. Aan alle kanten wordt er in het budget geknepen, maar de registratiedruk, de druk om aan allerlei bureaucratische kwaliteitscriteria en administratieve lasten alleen maar toenemen. Het een bijt het ander”.

Smeets:
‘Wij zijn met het mandaat instellen van ZZP’s zeer blij en heeft de beloofde verlaging van bureaucratie gegeven; maar ook cliënten sneller geholpen. Wij zijn nog nooit gecorrigeerd of gesanctioneerd en hebben iedere controle dus goed doorstaan. Ook wil ik melden dat wij, bij het constateren van een te hoog ZZP, dit laten aapassen via het zorgkantoor, niet via CIZ; eerlijk is eerlijk.
Waar zijn we gebleven met: “high trust , high penalty ” zoals dit werd onderstreept bij het invoeren van mandaat indicatiestellingen???”