Redactie Beroepseer

Directeur van Buurtzorg Nederland Jos de Blok schreef een gastblog op de site van het tijdschrift voor verpleegkundigen Nursing.
Hij maakt zich zorgen over de manier waarop het Ministerie van Volksgezondheid en de gemeenten de thuiszorg willen organiseren. Tijdens de campagnes voor de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014 lieten de landelijke politici volgens hem in de debatten regelmatig zien dat ze niet echt begrijpen hoe het er in het dagelijks werk aan toe gaat: “De slogans ‘zorg dichtbij’ en ‘in de buurt’ duiden op gebrek aan kennis. De decentralisaties, de extramuralisering, het versterken van zelfredzaamheid, het vraagt juist veel méér kennis om goede oplossingen voor mensen te bedenken. Bovendien moet het vooral ook met cliënten samen.

Het optuigen van een enorme toegangspoort, de keukentafelgesprekken en de sociale wijkteams zijn enorme missers. Inmiddels zou toch duidelijk moeten zijn dat zware structuren juist tot slechtere zorg leiden en nieuwe bureaucratie. Onder het motto van ‘eigen kracht’ en ‘participatie’ wordt een werkwijze geïntroduceerd waarbij mensen zich bijna schuldig moeten voelen dat ze zorg en ondersteuning vragen en nodig hebben. Vervolgens gaan groepjes professionals (de zogenaamde T professionals) in sociale wijkteams over deze mensen praten. Volgens sommige wethouders hoef je daarvoor geen deskundige te zijn maar is een ‘frisse blik’ voldoende. Mijn voorspelling is dat dit hele circus ontzettend veel gaat kosten, de toegankelijkheid van de zorg belemmert en voor veel extra bureaucratie gaat zorgen. Ik ben benieuwd hoe we hier over 5 jaar op terugkijken!

Hoe moet het dan wel? Ik pleit ervoor de nadruk te leggen op vakmanschap, meer verantwoordelijk voor de individuele zorgverlener, meer creativiteit in de oplossingen. Natuurlijk moet het meer gaan over zelfredzaamheid. Dat hebben we er door het productiedenken de afgelopen 20 jaar uitgemanaged. De komende jaren zou het opleidingsniveau van professionals in de wijk omhoog moeten. Professionals die in de wijk samenwerken met cliënten, informele zorgverleners, collega’s, gericht op versterking van eigen mogelijkheden en met respect voor de werkelijke problemen van mensen. Dat biedt ook een mooi perspectief voor jongeren die in de zorg willen gaan werken. Ook pleit ik voor een terugkeer van de gezinsverzorging. Dat dit een eenvoudige organisatie vraagt hebben we afgelopen jaren met Buurtzorg duidelijk gemaakt en veel organisaties hebben hun werkwijzen inmiddels ook aangepast of zijn daar druk mee bezig. Vertrouwen in professionals begint met naar ze te luisteren. Nu is het teveel een feestje van bestuurders, managers en adviseurs. Als dat niet wezenlijk verandert wordt de transitie een drama.

Zie Gastblog: Sociaal wijkteam is een enorme misser, door Jos de Blok, Nursing, 22 maart 2014: www.nursing.nl

Werken met minder regels leidt tot zorg die beter bij de cliënt past en daardoor ook tot minder zorg. Dat blijkt uit de evaluatie van de eerste ervaringen van de experimenten regelarme instellingen die de organisatie van zorgondernemers ActiZ liet uitvoeren. Uit deze evaluatie bleek ook dat deelnemende zorgorganisaties een cultuuromslag doormaken die onomkeerbaar is. Om de verbeteringen te borgen en het regelarm werken uit te breiden zijn nu goede vervolgafspraken nodig met het ministerie van VWS, de NZa en andere stakeholders.

Om de bureaucratie in de langdurige zorg aan te pakken heeft voormalig staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten in 2011 het initiatief genomen voor de Experimenten Regelarme Instellingen (ERAI). Bij de leden van ActiZ zijn de experimenten nu in volle gang. De zorgorganisaties hebben experimenten op meerdere terreinen, zoals: toegang tot zorg, kwaliteit, bekostiging, berichtenverkeer. Met de komende stelselwijzigingen in het vooruitzicht, liet ActiZ de eerste ervaringen onderzoeken.

Cultuuromslag
De evaluatie laat bij alle organisaties een cultuuromslag omslag zien, in zowel het denken als het handelen van zorgprofessionals. Werken zonder (overbodige) regels betekent werken vanuit de vraag van de cliënt. Niet het recht op zorg of wat vastgelegd is in het indicatiebesluit staat centraal, maar datgene waar cliënten behoefte aan hebben, wat aansluit bij wat zij kunnen en willen. Het blijkt dat vanuit deze filosofie veel doeltreffender gewerkt kan worden en vaak wordt minder zorg ingezet. Zowel cliënten als medewerkers zijn tevreden over de regelarme werkwijze.

Volgende stap
Dit is een mooi resultaat, dat het verdient voortgezet te worden. Uit de evaluatie blijkt ook dat de zorgorganisaties een aantal knelpunten tegen komen. De administratieve lasten worden in eerste instantie nog niet minder, omdat er uitzonderingssituaties zijn waarin organisaties bij sommige cliënten op de oude wijze moet blijven werken. Dat vereist een dubbele administratie. Daarnaast zijn er knelpunten bij de samenwerking met ketenpartners, omdat ook de ketenpartners last hebben van beperkingen. De zorgorganisaties die deelnemen aan de experimenten kunnen en willen niet meer terug naar de oude situatie. Het is daarom belangrijk dat ActiZ en de zorgorganisaties samen met VWS in gesprek gaan over hoe nu verder.

Bekostiging
Spannend wordt het voor die organisaties die nu de Verpleging en Verzorging aanbieden die vanaf 2015 naar de Zorgverzekeringswet gaat. Momenteel ontwikkelt de Nederlandse Zorgautoriteit in opdracht van VWS een transitiemodel voor de bekostiging van deze zorg. Voor de deelnemers aan het regelarm experiment is het van groot belang dat er nu een goede overbruggingsregeling komt, zodat zij in de overgang naar het nieuwe model niet tussen wal en schip vallen.

Wettelijke ruimte
Om het succes van regelarm werken voort te zetten en uit te breiden is ruimte voor en vertrouwen in de zorgprofessionals nodig van de overheid. ActiZ maakt zich daarom zorgen over de nieuwe Wet langdurige zorg. In de Wlz worden de druk en controle op de zorgaanbieders, via de zorgkantoren, opgevoerd. Ook legt de Wlz veel zaken in de wet vast, zoals de aanspraken, de indicatiestelling en PGB restricties die niet wettelijk vastgelegd hoeven te worden. Lagere regelgeving is daarvoor meer geschikt, dit laat meer ruimte voor flexibiliteit en maatwerk voor cliënten.

De komende stelselherziening is alleen geslaagd wanneer deze daadwerkelijk een andere manier van werken faciliteert door regelarme zorg wettelijk mogelijk te maken.
Om in de praktijk ‘van systemen naar mensen’ te kunnen komen, is een andere rolopvatting en – invulling nodig van álle betrokken partijen. De deelnemers aan de ERAI laten zien dat het kan.

Download de folder van ActiZ: Van systemen naar mensen – ERAI deelnemers bewijzen dat het kan (maar de systemen bewegen niet mee): Klik hier.

Download het rapport Evaluatie experimenten regelarme instellingen – Van systemen naar mensen van ActiZ, 20 maart 2014: https://beroepseer.nl

Staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten start experiment regelarme instellingen, nieuwsbericht, 31 januari 2012, Rijksoverheid: www.rijksoverheid.nl (bericht niet meer beschikbaar op site Rijksoverheid). Zie sitearchief van Rijksoverheid. Type in zoekveld van grijze linkerkolom de titel van bericht: https://rijksoverheid.sitearchief.nl/#archive

Brief regering; Experiment regelarme zorginstellingen en motie-Leijten (nr. 39) over afschaffing minutenregistratie – Kwaliteit van zorg, Parlementaire Monitor, 19 juli 2011: www.parlementairemonitor.nl

Het Electronisch Patiëntendossier (EPD), het digitale systeem waarmee zorgverleners medische gegevens met elkaar uitwisselen, bestaat nog steeds. Veel mensen denken dat het afgeschaft is omdat het verboden zou zijn door de Eerste Kamer, maar dat is een misverstand. De Eerste Kamer heeft in 2011 de aanvullende wetgeving rond het gebruik van het EPD unaniem afgewezen en de minister van Volksgezondheid de opdracht gegeven zich uit het project terug te trekken.
Om indertijd het EPD mogelijk te maken, was het Landelijk Schakelpunt (LSP) ingericht dat tot taak heeft het koppelen van patiënten aan dossiers bij zorgaanbieders. Hierbij gelden de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst en de Wet Bescherming Persoonsgegevens, die de relatie tussen zorgverlener en patiënt vastleggen en de privacy van burgers in het algemeen waarborgen.
Officieel heet het LSP tegenwoordig zorginfrastructuur^*), waarvoor sinds 2012 de Vereniging van Zorgaanbieders voor Zorgcommunicatie (VZVZ) verantwoordelijk is.

Geen beroepsgeheim meer

Na terugtrekking van het ministerie, hebben private partijen, de zorgverzekeraars, het stokje overgenomen. Zij willen koste wat kost doorgaan met het EPD en zij hebben daar veel voor over. Huisartsen en apothekers kunnen een beloning van zorgverzekeraars krijgen voor elke patiënt die zijn medische gegevens gaat delen via het EPD. Zij kunnen jaarlijks een vergoeding krijgen van zeven- tot negenhonderd euro voor gebruik van het EPD, als minimaal dertig procent van de patiënten van een praktijk meedoet. Zo’n beloning schijnt nodig te zijn, omdat de aanmelding van mensen voor aansluiting op het LSP waarmee zij instemmen met de uitwisseling van hun medische gegevens via dit systeem, ver achterblijft bij de planning. Eind november 2013 was nog maar vijf procent van alle huisarts-patiëntendossiers aangesloten, bij apotheken nog minder, 2,7 procent.

De Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen – VPHuisartsen – is tegen een doorstart van het EPD/LSP en begint daarover een gerechtelijke procedure in het voorjaar van 2014, samen met jurist Ab van Eldijk, voorzitter van de Koepel van DBC-vrije Praktijken (KDVP). De Koepel komt op voor vertrouwelijkheid, privacy en beroepsgeheim in de GGZ.

De fundamenteelste bezwaren tegen de doorstart van het EPD/LSP betreffen het feit dat de uitwisseling van behandelinformatie overeenkomstig het medisch beroepsgeheim niet meer mogelijk is, omdat zorgverleners en patiënt niet langer kunnen bepalen welke informatie voor welk doel wordt verstrekt aan een derde partij. Feitelijk is het EPD/LSP een primitief en lomp Big data systeem, gericht op grootschalige ontsluiting van medische persoonsgegevens waarbinnen het eigenlijk niet mogelijk is om overeenkomstig het medisch beroepsgeheim behandelinformatie selectief en gericht uit te wisselen op basis van toestemming van de patiënt.

Om binnen het EPD/LSP selectief en gericht informatie te kunnen uitwisselen zou alles wat open staat voor uitwisseling met een ieder die over een UZI-pas^**) beschikt, geblokkeerd moeten kunnen worden, met uitzondering van de partij aan wie je die bewuste informatie wilt toesturen.

Een veiliger, efficiënter en eenvoudiger informatiesysteem zonder inbreuk op privacyrechten en beroepsgeheim

Kortom: juridisch gezien is het grootschalige EPD/LSP een onhoudbaar wangedrocht. De uitwisseling van medische persoonsgegevens via dit systeem wordt enerzijds onttrokken aan de controle van zorgverleners, gehouden aan het beroepsgeheim, en gaat anderzijds niet meer uit van expliciete geïnformeerde toestemming van de patiënt.
Het is een onnodig complex en onveilig systeem met blijvend hoge exploitatiekosten die door zorgverzekeraars ten laste worden gebracht van voor de zorg beschikbare premiegelden. En dat terwijl met een juist gebruik van beschikbare informatietechnologie een veel efficiënter, eenvoudiger en veiliger informatiesysteem kan worden opgezet dat privacy proof is omdat het geen inbreuk maakt op privacyrechten van burgers en op het beroepsgeheim van zorgverleners.

Het concept voor zo’n alternatief elektronisch informatiesysteem à la carte is opgezet door VP Huisartsen en Ab van Eldijk. VPHuisartsen wil externe partijen uitdagen om met initiatieven te komen om de uitwisseling van gegevens volgens de uitgangspunten van het concept mogelijk te maken. Het is een systeem dat het vertrouwen kan krijgen van patiënten èn zorgaanbieders. Klik hier voor downloaden van Elektronische zorgcommunicatie à la carte.

Wat gaat u doen?

Als uw huisarts u bij een volgende bezoek vraagt of u met uw dossier opgenomen wil worden in het LSP, wat gaat u dan doen? De huisarts is verplicht uw toestemming te vragen. Besef goed dat, als u instemt, alle hulpverleners inzage in uw dossier hebben. Dat kan heel handig zijn, maar de beveiliging is slecht.
Nadat u eenmalig toestemming hebt afgegeven maakt dit systeem het mogelijk dat een zorgverlener met UZI -pas^**) te allen tijde toegang kan krijgen tot uw medische dossier: de persoonlijke patiëntengegevens zijn dan opvraagbaar. Uw eigen huisarts is in dit LSP-systeem niet langer betrokken bij de selectie van gegevens die vanuit de eigen patiëntadministratie worden uitgewisseld. Voor u als patiënt is het daarom niet meer mogelijk om uw (huis)arts of andere zorgverleners uitdrukkelijk en gericht toestemming te verlenen voor uitwisseling van specifieke medische gegevens met andere – bij de behandeling betrokken – zorgverleners.

VPHuisartsen voorziet dat de kwaliteit van de informatie-uitwisseling achteruit zal gaan als huisartsen hun zeggenschap over selectie en uitwisseling van medische gegevens verliezen. Overigens blijven huisartsen zonder deze zeggenschap wel verantwoordelijk en juridisch aansprakelijk voor de uitwisseling en het gebruik van gegevens uit hun patiëntenadministratie.

Het gaat er bij dit alternatief ook nadrukkelijk om dat zorgverleners in samenspraak met patiënten hun professionele verantwoordelijkheid behouden voor uitwisseling en gebruik van behandelinformatie.

Noten
^*) Wat is het verschil tussen het EPD en het LSP (de zorginfrastructuur)?
Het EPD staat voor elektronisch patiëntendossier. Zorgverleners (bijvoorbeeld ziekenhuizen) gebruiken nu zelf al een eigen EPD. Met de zorginfrastructuur (LSP) kunnen verschillende zorgverleners de eigen elektronische patiëntendossiers uitwisselen. Zie het als een soort snelweg waarover gegevens worden getransporteerd. U moet hiervoor zelf toestemming geven. Daarnaast zitten er in het LSP regionale schotten. Op dit moment kunnen alleen zorgverleners uit uw regio uw gegevens inzien.
^**) Met de UZI-pas kunnen zorgaanbieders zoals zorgverleners en zorginstellingen en indicatieorganen zoals CIZ en Bureaus Jeugdzorg, via de elektronische weg toegang krijgen tot vertrouwelijke patiëntinformatie. Er zijn verschillende typen UZI-passen.

Klik hier voor downloaden en lezen van Elektronische zorgcommunicatie à la carte.

Een alternatief voor het LSP, VP Huisartsen, 14 maart 2014: www.vphuisartsen.nl

Juridische procedure VPHuisartsen versus VZVZ om schending privacy patiënten en beroepsgeheim: www.vphuisartsen.nl

Zie voor meer info en details site van Stichting KVDP: www.kdvp.nl

“Gemeenten kopen thuiszorg op online veiling”, luidde de kop in de Volkskrant van 13 maart 2014 die veel verontwaardiging veroorzaakte. Zeker 35 Nederlandse gemeenten, met samen 1,4 miljoen inwoners veilen de thuiszorg per afslag op een markplaatsachtige website.
Naar aanleiding van dit nieuws verzocht Kamerlid Henk van Gerven staatssecretaris Martin van Rijn van het Ministerie van Volksgezondheid om een reactie die hij een week later heeft gegeven in de Commissiebrief van 19 maart 2014.
Vanwege de korte termijn was er voor Van Rijn onvoldoende gelegenheid contact op te nemen met alle betrokken gemeenten. Niettemin heeft hij een beperkt aantal gemeenten benaderd om toch de door de kamerfracties gestelde vragen te kunnen beantwoorden.

Uit de antwoorden blijkt dat de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014 belangrijke verkiezingen waren. De gemeenteraad bepaalt uiteindelijk hoe de zorg in een gemeente wordt geregeld en wat voor tarieven er gehanteerd worden. In januari 2014 heeft Van Rijn de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) naar de Tweede Kamer gestuurd. Met deze nieuwe wet krijgen gemeenten meer verantwoordelijkheden voor het organiseren van passende ondersteuning aan huis voor mensen die “niet op eigen kracht kunnen deelnemen aan de samenleving”. Doel van de wet is mensen langer thuis te laten wonen. De nieuwe Wmo zal per 1 januari 2015 in werking moeten treden.

Zorgveiling Stipter

Navraag bij Stipter – de eigenaar van de “zorgveilingsite” – leert, aldus Van Rijn, “dat zij een webapplicatie aanbiedt die de uitvoering van een door de gemeente gekozen inkoopstrategie faciliteert. De applicatie biedt een platform waar aanbieders aan gemeenten offertes kunnen uitbrengen voor ondersteuning aan individuele burgers. Het veilingelement bestaat eruit dat iedere aanbieder zijn geoffreerde prijs binnen een vastgestelde tijdsperiode kan aanpassen in reactie op nieuwe (betere) offertes van andere aanbieders…
[…]
Navraag bij Stipter en enkele gemeenten die gebruik maken van de webapplicatie leert dat bij het beoordelen van de offertes criteria worden gehanteerd die een combinatie zijn van kwaliteit en prijs waardoor er reeds in aanleg geen sprake kan zijn van de door de fractieleden bedoelde ‘race to the bottom’. Met de leden van de PvdA-fractie ben ik van mening dat gemeenten eisen moeten stellen aan de kwaliteit van de voorzieningen en – in dat verband – de eisen aan de deskundigheid van de in te zetten medewerkers en daarbij rekening moeten houden met de voor die medewerkers geldende arbeidsvoorwaarden. Het wetsvoorstel Wmo 2015 zal ook geen ‘race to the bottom’ toelaten, omdat in artikel 2.6.6 is geregeld dat gemeenten bij verordening regels stellen ter waarborging van een goede verhouding tussen de prijs voor de levering van een voorziening en de eisen die worden gesteld aan de kwaliteit van de voorziening. Daarbij wordt rekening gehouden met de deskundigheid van de beroepskrachten en de arbeidsvoorwaarden. Dit draagt bij aan het behoud van kwaliteit van de thuiszorg.
[…]
Zo geldt bijvoorbeeld dat de gemeenteraad op basis van artikel 21a van de Wmo een reëel basistarief dient vast te stellen voor de huishoudelijke verzorging. Dit basistarief wordt gebaseerd op de reële kostprijzen van de te onderscheiden vormen van huishoudelijke verzorging en de inzet van personeel door de aanbieder tegen arbeidsvoorwaarden die passen bij de vereiste vaardigheden. Dit basistarief vormt daarmee ook het minimumtarief wat een aanbieder kan offreren”.

Inkoopstrategie moet in overeenstemming zijn met wet- en regelgeving

Een van de vragen gold of cliëntenraden en/of Wmo raden betrokken geweest zijn bij de keuze voor deze online veilingaanpak en of gemeenteraden daarmee hebben ingestemd?

Antwoord: “De inkoopstrategie die de webapplicatie faciliteert dient in overeenstemming te zijn met de kaders van wet- en regelgeving van de Wmo. Daarbij geldt dat de gemeentelijke beleidskeuzes binnen de kaders van de wet dienen plaats te vinden. Navraag bij enkele gemeenten geeft geen aanleiding om te veronderstellen dat deze gemeenten hun verantwoordelijkheid onvoldoende hebben ingevuld. Navraag bij die gemeenten leert ook dat bij het bepalen van het inkoopbeleid de cliëntenraden en/of Wmo-raden zijn betrokken en dat de gemeenteraad ermee heeft ingestemd. Deze methodiek wordt voornamelijk gehanteerd voor het organiseren van hulp bij het huishouden. Een enkele gemeente gebruikt deze methode ook voor hulpmiddelen”.

Passende ondersteuning en voldoen aan door de wet gestelde eisen

Een andere vraag aan de staatssecretaris was: Wat is de mening van de staatssecretaris over de wijze waarin op dit soort veilingsites een race to the bottom wordt gestimuleerd door de veiling langer open te houden als een lager bod wordt gedaan of andere aanbieders te vragen hun bod te verlagen? Welke stappen bent u van plan te nemen om een race to the bottom op tarieven en arbeidsvoorwaarden van werknemers in de zorg te voorkomen?

Antwoord: “Voorafgaand aan de toewijzing van aanbieders aan cliënten heeft de gemeente raamovereenkomsten afgesloten met de betreffende aanbieders. Navraag bij enkele gemeenten leert dat zij voor verschillende inkoopprocedures hebben gekozen om te komen tot een selectie van de aanbieders die mogen deelnemen aan de toewijzingsprocedure. Tijdens de toewijzing zien de aanbieders niet welke prijzen anderen bieden, maar wel wat de tot dan toe laagste prijs is.
De huidige Wmo en ook het wetsvoorstel Wmo 2015 bieden de waarborgen die ertoe leiden dat gemeenten gehouden zijn om passende ondersteuning aan mensen te bieden en dat die zorg voldoet aan de daaraan door de wet/verordening gestelde eisen. Vanuit een oogpunt van houdbaarheid van voorzieningen is het daarbij begrijpelijk dat gemeenten een kwalitatief goede ondersteuning willen bieden voor een goede prijs. Ten aanzien van deze prijs geldt wel dat de gemeenteraad vooraf een reëel basistarief dient vast te tellen voor de huishoudelijke verzorging. Ten aanzien van het vaststellen van het basistarief geldt weer dat deze gebaseerd moet zijn op reële kostprijzen en op basis van inzet van personeel door de aanbieder tegen arbeidsvoorwaarden die passen bij de vereiste vaardigheden benodigd voor het leveren van huishoudelijke verzorging. Dit basistarief vormt daarmee ook het minimumtarief wat een aanbieder kan offreren”.

Gemeenteraad bepaalt kwaliteitseisen

De staatssecretaris stelde kortom dat “gemeente gehouden zijn de cliënt passende ondersteuning te bieden die voldoet aan de daaraan gestelde eisen. De gemeenteraad is belast met de vaststelling van de kwaliteitseisen en ziet ook toe op de handhaving daarvan. De gemeenteraad kan hierbij steunen op de uitkomsten van het ook in het wetsvoorstel Wmo 2015 voorgeschreven, jaarlijkse cliëntervaringsonderzoek”.

Commissiebrief over het bericht ‘gemeenten kopen thuiszorg op online veiling’ : www.rijksoverheid.nl (niet meer beschikbaar op site van Rijksoverheid).

Gemeenten kopen thuiszorg op online veiling, door Sander Heijne, 13 maart 2014, de Volkskrant: www.volkskrant.nl

Stipter: www.stipter.nl

Het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de gezondheidszorg, NIVEL, heeft ruim duizend zorgverleners uit het Panel Verpleging & Verzorging van het NIVEL ondervraagd. Het panel bestaat uit ongeveer 1800 verpleegkundigen, verzorgenden, begeleiders, helpenden en praktijkondersteuners. De zorgverleners werken in ziekenhuizen, de GGZ, de gehandicaptenzorg en de thuiszorg, verpleeg- en verzorgingshuizen en huisartsenpraktijken. Het panel wordt gesubsidieerd door het Ministerie van VWS. Sinds 2001 monitort het NIVEL om de twee jaar de werkbeleving van deelnemers aan het panel.
In Nederland zijn ongeveer 300.000 verpleegkundigen en verzorgenden werkzaam. Samen vormen ze de grootste groep zorgverleners binnen de gezondheidszorg.

Uit Nivels onderzoek blijkt dat de zorgverleners uitermate tevreden zijn over hun contacten met patiënten en leidinggevenden en zich door hen gewaardeerd voelen.

De meeste ondervraagde verpleegkundigen, verzorgenden en andere professionals zijn trots op hun werk in de zorg (87%). Dit is een toename ten opzichte van een peiling vier jaar geleden. Vrijwel iedereen (92%) vindt het werk inhoudelijk leuk en slechts 11 procent denkt er wel eens over om op korte termijn een beroep buiten te zorg te zoeken. De meesten zijn ook tevreden over hun contacten met patiënten en collega’s. Zij zijn daarover meer te spreken, dan over bijvoorbeeld promotiemogelijkheden.

Waardering
Vrijwel iedereen (97%) voelt zich door patiënten gewaardeerd. Ook vindt 82% van de ondervraagde zorgverleners dat hun leidinggevende hen waardeert. Minder vaak ervaren zij waardering vanuit de directie (50%) en ruim de helft (53%) geeft aan dat de directie niet of nauwelijks weet heeft van de feitelijke problemen in de verpleging en verzorging. Dit is laag, maar het is de laatste jaren duidelijk verbeterd.

Thuiszorg
Vooral de verpleegkundigen in de thuiszorg (97%) zijn trots op hun werk. Met 97% zijn zij nog ‘trotser’ dan hun collega-verpleegkundigen in andere sectoren in de zorg. Meer dan anderen ervaren zij in sterke mate de waardering van hun patiënten. Maar ook op andere aspecten beleven zij hun werk anders dan andere groepen zorgverleners. Méér dan de anderen kunnen zij hun werk zelf bepalen, bijvoorbeeld de tijdsbesteding en werkinhoud. Ondanks dat zij vaker overwerken zijn zij relatief tevreden over hun werkdruk. In vergelijking met andere groepen zorgverleners zijn zij het meest tevreden over de groeimogelijkheden en de kwaliteit van zorg. In grote lijnen geldt dit ook voor verzorgenden in de thuiszorg, van wie 91% trots is op het werk.

Beroepstrots
NIVEL-onderzoeker Anke de Veer: “Trotse zorgverleners zijn ook gemotiveerd om goede zorg te geven. Andersom is het ook zo dat je beroepstrots juist kunt ontlenen aan het feit dat je goede zorg kunt geven. Beroepstrots kan versterkt worden door te vertrouwen op de professionaliteit van de zorgverlener en deze meer verantwoordelijkheid en regelmogelijkheden te geven.”

Zie: Verpleegkundigen in thuiszorg meest trots op hun werk, NIVEL, 19 maart 2014: www.nivel.nl

De ervaren verzorgende Gertie Beckers vertelt in De Telegraaf over haar werk in de thuiszorg, dat ze “niks anders doet dan de patiënten moed inspreken, maar van binnen huil ik van woede”. Ze vervolgt:

“Het echtpaar X: meneer dement en mevrouw in mindere mate. Meneer kan bijna niet meer staan maar denkt vaak dat hij nog in de tuin kan gaan werken… en valt dan. Maar ze kunnen niet terecht in een verzorgings- of verpleeghuis, want ja, mevrouw kan nog op de knop van het alarm drukken.

Wij verzorgenden worden dus elke dag meermaals opgeroepen om meneer op te rapen. Hij ligt dan op de koude vloer te wachten. Meneer is bovendien terminaal en heeft dus ook recht op nachtverpleging, die hem vaak onder het bed vindt. Tot nu toe heeft hij er alleen wat blauwe plekken aan overgehouden, maar het is gewoon wachten op de fatale valpartij.

Moeder
Mijn moeder van 94 woont in een verzorgingshuis, maar dat wordt op korte termijn gesloten. Ons werd gevraagd of we haar niet in huis konden nemen, want ze heeft te weinig zorg nodig (alleen hulp bij douchen).

Natuurlijk zou dat kunnen, maar omdat mijn moeder, ondanks dat ze slecht ziet en slecht loopt, nog best actief is, zou ze al haar sociale contacten kwijt zijn.

Misschien word ook ik binnenkort wel ontslagen, dus dan heb ik de tijd om haar overal naartoe te brengen. De enige reactie van mijn moeder is: als het zo moet, hoop ik dat Onze-Lieve-Heer mij zo snel mogelijk komt halen.

Overbelasting
Met steeds minder personeel steeds meer mensen verzorgen. Het is een zwaar beroep, maar ik dacht: als je je hart erin legt, valt het reuze mee. Het wordt steeds zwaarder. Nog nooit waren er zoveel ziekmeldingen onder de verzorgenden en verpleegkundigen. Niet alleen door ziekte, maar vooral door stress en overbelasting. Overuren worden er genoeg gemaakt, maar niet uitbetaald.

Ik vraag me ook af waarom wij zo lang hebben moeten studeren als ook iedere willekeurige mantelzorger dit werk zonder opleiding kan doen. Rutte, bedankt voor je geweldige afbraakkabinet!”

Huilen van woede in de thuiszorg, 18 maart 2014, De Telegraaf: www.telegraaf.nl

 U P D A T E

De Nederlandse huisartsen maken zich grote zorgen over ouderen die thuis moeten blijven wonen, maar dat eigenlijk niet kunnen. In een onderzoek van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) zegt driekwart nu al te merken dat dit moeilijkheden oplevert. De artsen zien dit probleem groter worden door het kabinetsbeleid om de toegang tot verzorgingshuizen te beperken.

“Dit is reden om alarm te slaan”, zegt LHV-voorzitter Steven van Eijck. “De kwaliteit van de zorg is op deze manier niet meer gegarandeerd.” Volgens Van Eijck ontstaat er een kloof omdat er al verzorgingshuizen worden gesloten, terwijl er nog niet genoeg buurtzorg is geregeld. “Kabinet, zorg versneld dat er wijkverpleging komt!”

“Het gaat vaak om mensen van 90 jaar en ouder die zelf vaak aangeven dat ze graag verzorgd zouden worden”, zegt een huisarts tegen de NOS. “Verontrustend”, vindt een ander. “Ik voorzie grote problemen voor de ouderenen overbelasting van de huisarts.”

Zie: Alarm huisartsen over ouderenzorg, door Ardi Vleugels en Bas de Vries NOS, 21 maart 2014: http://nos.nl