Skip to main content

Redactie Beroepseer

E-mail is onveilig, dus niet geschikt voor rechtspraak

Ellen Timmer, advocaat ondernemingsrecht bij advocatenkantoor Pellicaan, houdt in een weblog de stand van zaken bij over privacy, persoonsgegevens en digitale veiligheid.
In haar blog E-mail is onveilig, dus niet geschikt voor de rechtspraak schrijft ze over een advies met tips voor vertrouwelijke internetcommunicatie van Fox-IT aan de Orde van Nederlandse Advocaten. Fox-IT is een Nederlands bedrijf op het gebied van computer- en netwerkbeveiliging.
Hoewel we regelmatig gewaarschuwd worden voor onveilig internetverkeer blijkt nog steeds een groot deel van de Nederlanders daarover in zalige onwetendheid te leven of denkt dat “het ook maar een mening is”.

Volgens Timmer moet er niet alleen aan advocaten worden uitgelegd dat vertrouwelijke informatie niet per e-mail kan worden verstuurd. Dezelfde boodschap is ook voor rechters van belang. Lees het artikel van Corien Prins voor NJBlog, E-mailverkeer en de kernwaarden van de Rechtspraak, waarin zij het voor iedereen die het wil lezen het nog een keer uitlegt. Zij schrijft onder meer:

Bij de Rechtspraak gaat het om kwetsbare dossiers met gevoelige gegevens. Gegevens die de positie van individuen en bedrijven raken en potentieel enorm kunnen raken. Dergelijke gegevens mogen niet op straat komen te liggen. Wie over deze dossiers en gegevens correspondeert via e-mailfaciliteiten die gebruik maken van een publiek netwerk neemt dan ook het risico dat de gegevens in verkeerde handen vallen.

Kortom:

  • E-mail is als een briefkaart, die makkelijk onderweg onderschept en gelezen kan worden.
  • Een e-mail kan eenvoudig gemanipuleerd worden.
  • E-mail is kwetsbaar door phishing en andere malafide praktijken.

Het wordt tijd dat de Nederlandse overheid dit aan iedereen op een duidelijke manier bekend maakt, in plaats van zich er stil over te houden. En waar blijft het initiatief wat er wel in Duitsland is, voor beveiligde e-mail?
Meer over de Duitse activiteiten in mijn bericht van 10 september 2016: E-mail is altijd onveilig [3].

E-mail is onveilig | dus niet geschikt voor de rechtspraak, door Ellen Timmer, 14 januari 2017: https://ellentimmer.wordpress.com

Cybersecurity tips van de Orde van Advocaten, Ellen Timmer, 13 oktober 2016: https://ellentimmer.wordpress.com

E-mail is altijd onveilig [3], door Ellen Timmer, 10 september 2016:
https://ellentimmer.wordpress.com

E-mailverkeer en de kernwaarden van de Rechtspraak, door Corien Prins, NJB Blog (Nederlands Juristenblad), 2 januari 2017: http://njb.nl

tips vertrouwelijke internetcommunicatie foxit

Edelman Trust Barometer 2017: Wereldwijd implosie van geloofwaardigheid van instituties verwacht

edelman trust barometer 2017 klDe Edelman Trust Barometer 2017 laat een drastische neergang van vertrouwen zien. Het zeventiende jaarlijkse, wereldwijde onderzoek naar de geloofwaardigheid van overheidsinstellingen, bedrijven, media en non-gouvernementele organisaties laat de grootste daling ooit zien.
Het onderzoek vond plaats tussen 13 oktober en 16 november 2016 onder ruim 33.000 mensen in 28 landen. Edelman is een internationaal marketing- en communicatiebedrijf met ook een kantoor in Amsterdam.

Het vertrouwen in de media, dat in zeventien landen al laag was, is nog meer gedaald (43 procent). Het vertrouwen in de overheid (41 procent) is eveneens gedaald; men vertrouwt de overheid het minst in de helft van de 28 landen waar het onderzoek plaatsvond.
De geloofwaardigheid van leidinggevenden is ook bezig te dalen: het vertrouwen in de CEO daalde wereldwijd met 12 procent tot een laagste percentage ooit: 37 procent. Dat gebeurde in alle geënqueteerde landen. Leidinggevenden van de overheid scoorden overigens nog lager: 29 procent van hen krijgt nog vertrouwen.

Falend, onrechtvaardig systeem

Het onderzoek onthult dat 53 procent van de ondervraagden gelooft dat het huidige systeem faalt. Het is een onrechtvaardig systeem en biedt weinig hoop voor de toekomst. Slechts 15 procent gelooft dat het werkt, en ongeveer eenderde weet het niet.
Zelfs de elites verliezen hun vertrouwen in het systeem. 48 procent van degenen met het hoogste inkomen; 49 procent van de hoger opgeleiden en 51 procent van het ‘geïnformeerde publiek’ vindt dat het systeem faalt.

De kloof tussen vertrouwen van het geïnformeerde publiek en het brede pubiek is gestegen met 15 procent, met de grootste verschillen in de VS (21 procent), Groot-Brittannië en Noord-Ierland (19 procent) en Frankrijk (18 procent). Het brede publiek in twintig landen wantrouwt de eigen instellingen, het geïnformeerde publiek doet dat in slechts zes landen.

“De gevolgen van de wereldwijde crisis in vertrouwen zijn enorm en verreikend”, aldus Richard Edelman, voorzitter en CEO van Edelman: “Het begon met de grote recessie van 2008, maar net als bij de tweede en derde golf van een tsunami hebben globalisering en technologische verandering het vertrouwen van mensen in mondiale instellingen doen verminderen. Het gevolg is een heftig populisme en nationalisme, omdat het brede publiek de macht uit handen heeft genomen van de elite”.

Huidige populistische bewegingen worden gevoed door een gebrek aan vertrouwen in het systeem en door economische en maatschappelijke onrust, inclusief corruptie (40 procent), immigratie (28 procent), globalisering (27 procent), het afkalven van maatschappelijke waarden (25 procent) en het tempo van innovatie (22 procent). Landen met een een gebrek aan geloof in het systeem en met diepe angsten, zoals de VS., Groot-Brittannië en Italië zagen zich geconfronteerd met de verkiezing van Donald Trump, de Brexit en het mislukte Italiaanse referendum.

Het wantrouwen wordt vergroot door de opkomst van de zg. echokamer in de media die persoonlijke meningen versterkt en tegenstrijdige meningen buitensluit. De ondervraagde personen prefereren zoekmachines (59) boven redacteuren van vlees en bloed (41 procent) en zijn vier keer meer geneigd informatie te negeren die een ander gezichtspunt dan het hunne betreft.
Edelman: “Mensen beschouwen de media nu als onderdeel van de elite. Het gevolg is de neiging tot zelf-referentiële media en afhankelijkheid van medestanders. Het gebrek aan vertrouwen heeft ook geleid tot het verschijnsel nepnieuws en politici die zich direct tot de bevolking richten. Media behoren zich lokaler en maatschappelijker te gaan opstellen”.

Er zijn aanwijzingen voor zelfs nog meer versnippering van gezag. Iemand als u vindt zichzelf (60 procent) net zo’n geloofwaardige bron van kennis als een vakman (60 procent) of een academicus (60 procent) en veel geloofwaardiger dan een CEO (37 procent) of een ambtenaar (29 procent).

Laatste bastion van geloofwaardigheid: het bedrijfsleven

Wat de vier instituties betreft – overheidsinstellingen, bedrijven, media en non-gouvernementele organisaties – het schijnt dat alleen het bedrijfsleven nog krediet heeft. Drie van de vier ondervraagden vinden dat een bedrijf zich kan inspannen voor zowel verhoging van de winst als voor verbetering van de sociale en economische omstandigheden van de gemeenschap waar het bedrijf deel van uitmaakt. Bovendien stelt 58 procent van degenen die onzeker is over het systeem meer vertrouwen in het bedrijfsleven.

Daartegenover staat dat ook het bedrijfsleven bezig is aan de neergang. Het heeft het meest te duchten van een publiek dat vindt dat bedrijven de angst in hun aanwakkeren. Het merendeel van de mensen dat ondervraagd is maakt zich zorgen om verlies van hun baan vanwege globalisering (60 procent), gebrek aan opleiding of vaardigheden (60 procent), immigranten die voor minder loon werken (58 procent), banen die verplaatst worden naar goedkope landen (55 procent) en automatisering (54 procent).

Volgens Kathryn Beiser van Edelman is het bedrijfsleven het laatste bastion van geloofwaardigheid. Volgens haar behoren leidinggevenden zich in te zetten voor zaken die ertoe doen in de maatschappij. Bedrijven hebben de voordelen van innovatie laten zien, maar hebben zich niet beziggehouden met de gevolgen voor de banen van mensen. Het bedrijfsleven behoort zich ook bezig te houden met een fatsoenlijk loon voor werknemers, betere voorwaarden en opleidingen.

Conclusie: we hebben te weinig geïnvesteerd in vertrouwen. Edelman verwacht dan ook wereldwijd een ineenstorting van de geloofwaardigheid van instituties.

2017 Edelman Trust Barometer, Global report, 15 januari 2017: https://www.slideshare.net/EdelmanInsights/2017-edelman-trust-barometer-global-results-71035413
2017 Edelman Trust Barometer, 21 januari 2017: https://www.edelman.com/research/2017-edelman-trust-barometer

U P D A T E

Het vertrouwen is weg, Blog Betrokken wetenschap van Herman van den Bosch, 12 februari 2017: https://hmjvandenbosch.com

 

edelman trust barometer 2017

 

Digitalisering en automatisering veroorzaken juist stroperigheid

Maurits van den Toorn vraagt zich af op Platform O(verheid) wie bezwaren kan hebben tegen risicogericht en effectief werken? Hij laat douaneambtenaar Eelke Renkema aan het woord die weliswaar geen bezwaren heeft maar wel regelmatig ziet dat er in de praktijk van de mooie doelstellingen niet zoveel terecht komt. Digitalisering en automatisering, bedoeld om de efficiëntie te bevorderen, veroorzaken in de praktijk juist stroperigheid. Zijn oplossing is: geef meer ruimte voor individueel menselijk handelen.

Renkema is vele jaren wapendrager geweest bij de ‘groene dienst’, zoals de Douane wel wordt genoemd (als tegenhanger van de ‘blauwe dienst’, de Belastingdienst). Na een reorganisatie heeft hij tegenwoordig als taak het fysiek toezicht op de in-, uit- en doorvoer van goederenstromen in Noord- en Noordoost-Nederland. Bij de invoer gaat het vooral om controle op de vereiste heffingen, bij de uitvoer wordt met name gecheckt of er geen embargo’s worden overtreden.
Het toezicht vindt plaats op basis van ‘informatiegestuurde controles’. Dat wil zeggen dat er van alle containers die het land binnenkomen een geautomatiseerd risicoprofiel wordt gemaakt. Zo ligt het voor de hand dat een vracht bananen uit Colombia een hoger risicoprofiel heeft dan een container met sokken uit China. Bij bepaalde indicatoren wordt een container aangemerkt als ‘rood’. Er volgt dan, in de haven of bij het ontvangende bedrijf, een fysieke controle door Renkema en zijn collega’s: de container wordt opengemaakt en de goederen worden aan inspectie onderworpen. Zit er echt in wat erop staat?

Stroperig

Renkema: ‘Die controles zijn logisch en het is ook logisch dat er geautomatiseerd bepaald wordt wat we moeten controleren. Er komen jaarlijks miljoenen containers het land binnen, dat zijn er veel te veel om dat handmatig te bepalen. Maar het systeem is stroperig, het is erg moeilijk om een profiel van een bedrijf of van een bepaalde categorie goederen te veranderen.’ Het gevolg daarvan is dat Renkema en collega’s vaak dezelfde controles moeten uitvoeren op producten die zijn toegelaten. Een systeem dat is opgezet om efficiënter te werken leidt zo juist tot het tegenovergestelde. ‘Dat je een bedrijf controleert dat onderdelen voor Scud-raketten exporteert, vind ik logisch, maar bij een ander bedrijf steeds maar weer dezelfde smeermiddelen controleren is niet nuttig. Het heeft bovendien tot gevolg dat er soms geen tijd is voor controles die wél zinvol zijn. Dat werkt demotiverend.’

Renkema ziet twee mogelijkheden tot verbetering: de profielen moeten sneller aangepast kunnen worden, terwijl er daarnaast meer ruimte moeten komen voor individueel menselijk handelen. Het Fingerspitzengefühl van de controlerend ambtenaar dient in ere te worden hersteld.

Lees het hele verhaal van Renkema: Digitalisering en automatisering staan effectief werken in de weg, door Maurits van den Toorn, Platform Overheid, 13 januari 2017: https://platformoverheid.nl

Oproep van actiecomité Het Roer moet om aan de politieke partijen: Samen dapper voor de zorg

Het actiecomité Het Roer Moet Om daagt de politieke leiders uit zich uit te spreken over concrete keuzes in de zorg en vraagt aan betrokkenen hun steun te betuigen door ondertekening van de oproep Samen dapper voor de zorg van 11 januari 2017.

Oproep

Gratis zorg bestaat niet, keuzes zijn onontkoombaar. Het is aan u, politieke leiders van Nederland, om zonder dralen kenbaar te maken waar uw partij voor staat. Rupsje-nooit-genoeg in verkiezingstijd en schraalhans in regering en parlement is kinderachtig. Verantwoorde keuzes houden de zorg toegankelijk en beheersbaar. Voor iedereen alle zorg die beschikbaar is, pakt oneerlijk uit. Dat weet u. Wees helder en eerlijk over uw politieke keuzes. Waar gaat het geld naar toe: technologie, thuiszorg, nieuwe chemotherapie, meer handen aan het bed? Schep de voorwaarden om recht te doen aan het belang van alle burgers, reageer niet luidruchtig op elk incident, bevorder samenwerking in de regio en laat het gezonde verstand prevaleren.

  • Stop het georganiseerde wantrouwen en de doorgeschoten controle van de bureaucratie voor patiënten en zorgverleners
  • Geef concreet aan wat wel en wat niet uit de publieke middelen betaald kan worden
  • Investeer in professionaliteit en opleiding in plaats van meer controle en betutteling
  • Verlaat het dogma van ‘eigen-regie’ als excuus voor het onvoldoende leveren van zorg aan kwetsbaren
  • Laat de zorginhoud -binnen vastgestelde kaders- aan de professionals, bouwt u aan de structuur
  • Repareer de uitvoering van de zorgwetten ZVW, WMO en WLZ
  • Realiseer de regionale samenwerking en meerjarige contracten
  • Zorg voor een structureel debat over gezondheid en zorg met de hele samenleving
  • Gezondheidskennis en bewegen moet structureel ingebed worden op scholen, richt de publieke ruimte gezond in
  • Verhoog de prijzen van sigaretten, verminder het aantal verkooppunten drastisch en verdrijf roken uit het publieke domein

Kortom:

1. Kies voor 100% solidariteit in de zorg

2. Kies voor optimale zorg en vertrouwen

3. Toon lef en kom in actie

4. Herstel de weeffouten van het systeem

Tot slot

Het publieke en ideologische debat over gezondheid en zorg moet structureel gevoerd worden met de hele samenleving. Dat realiseren wij ons ten zeerste. Bij voorkeur op initiatief van de overheid, met een alliantie van journalistiek, beroepsgroepen, patiënten/ consumentenorganisaties, gezondheidsfondsen, de academie en de kunsten.

Lees de hele oproep Samen dapper voor de zorg, betuig uw steun en onderteken de oproep op Het Roer Moet Om: www.hetroermoetom.nu

Nationaal debat

Op zaterdag 21 januari 2017 wordt in Theater Carré in Amsterdam het nationale debat Politieke keuzes in de zorg georganiseerd. Voor meer info en programma: www.hetroermoetom.nu/debat.html

oproep samen dapper voor de zorg het roer moet om

Eenvoudige basisregels voor goed communiceren

communiceren werkvloerJos Rovers van Het Eerste Huis, adviesbureau voor transformatie voor mens en organisatie, heeft acht basisregels opgesteld voor het bevorderen van een goede communicatie op het werk:
“Frustraties kunnen hoog oplopen in de werksetting. In de organisaties die ik begeleid is er vaak ‘een probleem’ en hebben de mensen behoefte aan betere werkverhoudingen. Keer op keer blijkt dat er in de basis iets ontbreekt in de manier waarop mensen met elkaar omgaan. Communiceren: het lijkt zo simpel, maar in de praktijk blijkt juist daar veel te winnen”.

De twee beginregels

1. Spreek met ik-boodschappen
Communicatie kan niet specifiek genoeg zijn. Je communiceert een stuk krachtiger als je vanuit jezelf spreekt.
“Ik spreek toch altijd uit mezelf?” hoor ik je denken, Dat blijkt in de praktijk maar al te vaak anders te zijn. Meestal heb je het niet eens door.

Luister maar eens goed in je omgeving (of naar jezelf). Hoe vaak kom je de volgende taal tegen? Ter verduidelijking een voorbeeld:

Tijdens een teamgesprek zegt één van de deelnemers: “Ja, je moet heel duidelijk maken wat je van je collega’s verwacht. Als je niet voor hen openstaat, dan voel je dat ze je minder vaak serieus nemen. En dat wil je natuurlijk niet.” Hoewel de persoon het woord ‘je’ gebruikt, bedoelt hij eigenlijk zichzelf. ‘Ik’ dus. Waarom spreekt hij dan niet over ‘ik’? Omdat dat te spannend is. Het confronteert ons met onszelf en we draaien daar liever omheen. Door in de ‘je’ vorm te spreken, houd je het lekker algemeen en kan het je niet raken. Prima, maar daarmee raak je de ánder dus ook niet. Hoe anders voelt het als je zegt: ‘Ja, ik moet heel duidelijk maken wat ik van mijn collega’s verwacht. Als ik niet voor hen open sta, dan voel ik dat ze me minder serieus nemen. En dat wil ik natuurlijk niet’. In deze zin ervaart je gesprekspartner meer oprechtheid, persoonlijkheid en betrokkenheid. Het vergroot enorm je geloofwaardigheid en je effectiviteit.

De basisregel is simpel: Spreek met ik-boodschappen: ik voel, ik ervaar, ik moet, ik wil. Vermijd algemeenheden, maak het persoonlijk. Je komt sterker over op een ander, en vooral ook op jezelf.

2. Gebruik de kracht van de stilte
Basisregel: Stel een vraag en houd daarna je mond dicht. Laat de stilte toe, geef de ander tijd om te denken, neem zelf tijd om de relatie tussen jezelf en je gesprekspartner te ervaren. Ontdek wat er uit de stilte tevoorschijn komt en waarom we dat de ‘kracht van de stilte’ noemen.

Meer info bij Open communicatie,, Jos Rovers, Het Eerste Huis: www.heteerstehuis.nl/actueel/open-communicatie/

Rapport over manipulatief nepnieuws en ethiek in de journalistiek

omslag ethics in the newsLars Pasveer schrijft op de website over journalistiek Villamedia, over de publicatie van een rapport van het Ethical Journalism Network (EJN). Daarin zijn de opmerkelijkste voorbeelden van manipulatief nepnieuws van vorig jaar verzameld en worden de uitdagingen waarmee journalisten zich vandaag geconfronteerd zien, besproken, nu feiten minder zwaar wegen dan gevoelens en subjectieve meningen.

Het rapport Ethics in the news toont aan dat leugenachtig nieuws, bedoeld om politieke besluitvorming en publiek sentiment te sturen, geen exclusief westers fenomeen is. Ook in Afrika en Azië worden nepberichtgeving ingezet, dat eind vorig jaar nog resulteerde in een dreigement door de Pakistaanse minister van defensie Khawaja Mohammad Asi, gevoed door een nepbericht over plannen voor een pre-emptive strike tegen zijn land door Israël.

EJN blikt in het rapport ook vooruit om komend jaar, waarin het gereedschap wil ontwikkelen om het publiek meer bij journalistiek wil betrekken, financiering van journalistiek wil verbeteren en haat zaaien, racisme en intolerantie wil helpen bestrijden.
De EJN wijst in het rapport ook op een internationaal succesnummer van de journalistiek: bij het doorspitten van de Panama Papers hebben journalistieke organisaties in tachtig landen corruptie en witwaspraktijken blootgelegd. Zulke internationale samenwerking verdient herhaling, aldus EJN.

Inhoud van Ethics in the news

Introduction: Truth-telling and ethics remain the keys to open democracy.
Trumped: How US media played the wrong hand on right-wing success.
Media lies and Brexit: A double hammer-blow to Europe and ethical journalism.
Fake news: Facebook and matters of fact in the post-truth era.
Refugee images: Ethics in the picture.
Five point guide for migration reporting.
The perfect source: Edward Snowden, a role model for whistleblowers and journalists.
Ethical ground rules for handling sources.
Facts matter: The Panama Papers make the case for quality journalism.
Hate speech: A dilemma for journalists the world over.
When media become foot-soldiers on the highest front line.
Women in the crosshairs as hate Speech puts African media under pressure.
Locusts, hotdogs and leftards.
Turning the page of hate: A media campaign for tolerance in journalism.
Attention media: There is no ‘HONOUR’ in killing!
Turkey: After an attempted coup the journalists’ nightmare.
Contributors.
About the Ethical Journalism Network.

Download hier Ethics in the news, edited by Aidan White, Ethical Journalism Network Londen, 2017: https://beroepseer.nl

Rapport over ethiek in de journalistiek in het nepnieuwstijdperk, Lars Pasveer, Villamedia, 11 januari 2017: www.villamedia.nl

The Ethical Journalism Network: http://ethicaljournalismnetwork.org/

U P D A T E

“Overheid is grootste producent nepnieuws” – Interview met Cees Hamelink, emeritus hoogleraar internationale communicatie, Novini, 11 februari 2017: www.novini.nl (Website is opgeheven).
Zie: Overheden zijn de grootste producenten van nepnieuws; Coen de Jong met Cees Hamelink, 20 augustus 2017: https://www.youtube.com/watch?v=ypVZNd_mqNo

ethics in the news

Misschien heb ik gelijk, misschien heeft u gelijk. Alexander Roose over de debatcultuur en de Essais van Michel de Montaigne

omslag de vrolijke wijsheid alexander roose“De verharding van het publieke debat, de giftige subtekst van sommige opiniebijdragen en de provocerende toon van baldadige twitteraars vallen me steeds meer op”, aldus Alexander Roose in het Belgische dagblad De Morgen: “Grimmige beledigingen gaan heen en weer: de ene partij is de ‘populist’, de ‘politiek correcte idioot’, de ‘collaborateur’ van het andere kamp”.
Alexander Roose doceert Franse literatuur aan de Universiteit van Gent. In oktober 2016 publiceerde hij het boek De vrolijke wijsheid dat gaat over Michel de Montaigne en de debatcultuur. De Franse filosoof Montaigne leefde in een tijd van wetenschappelijke omwentelingen, godsdienstoorlogen en politieke instabiliteit. Beroemd werd zijn in 1580 gepubliceerde boek Essais, een verzameling van 107 essays. Essai is het Franse woord voor probeersel of poging.

Legitiem geweld?

Roose vervolgt: “De geschiedenis leert dat dit soort debatten niemand vooruit helpt: een debatcultuur waarin men een tegenstander niet naar waarde schat maar alleen maar met hyperbolen bekogelt en liefst het zwijgen oplegt, dient noch de waarheid noch het samenleven. De Franse filosoof Michel de Montaigne (1533-1592) bedacht enkele duidelijke regels voor het goede gesprek, omdat het debat in zijn tijd zwaar ontspoorde”.

Met de dood van Hendrik II begon in Frankrijk een verscheurende religieuze strijd tussen katholieken en protestanten, die om macht en invloed streden. Die strijd begon met woorden, maar eindigde in fysiek geweld. De koningin-moeder, Catherina de Medici, probeerde in eerste instantie de vrede te bewaren, ze omringde zich met raadgevers uit beide kampen.
Tevergeefs, want de katholieke scherpslijpers vonden dat de vorstin de protestanten teveel armslag gaf. In protestantse pamfletten werd ze verketterd als een gifmengster en een heks. Het bleef niet bij woorden. Wie zijn tegenstander als een monster afschildert en God en de Waarheid aan zijn kant weet, is niet geneigd te luisteren naar de argumenten van die tegenstander. Geweld wordt dan legitiem.
In die tijd waarschuwde de jurist en kanselier Michel De L’Hospital (1506-1573) voor de kracht van de retorica. Hij herinnerde graag aan die keer dat Cesar naar de rechtbank kwam, vastbesloten om de beschuldigde te veroordelen. Maar Cicero nam het woord en boog Cesars woede om in barmhartigheid.

Argumenten

Om het goede debat te bevorderen, organiseerde De L’Hopital dan ook grote samenkomsten waar religieuze en politieke tegenstanders elkaars argumenten en bezwaren rustig konden aanhoren, in de hoop toenadering en wederzijds begrip te bevorderen. Maar De L’Hopital wist ook dat retorica een gevaarlijk wapen was. Verkapte laster heeft een splijtend effect en de subtiele roddels van habiele sofisten ondermijnen de rechtsgang en het noodzakelijke politieke gesprek.

Van deze kanselier onthield Michel de Montaigne (1533-1592) – ‘Nostra vagatur/In tenebris, nec caeca potest mens cernere verum’- dat onze geest waart in het duister, blind en niet in staat de werkelijkheid te onderscheiden. Wie met zoveel argwaan zijn eigen vermogen om de werkelijkheid te begrijpen aanschouwt, gelooft niet dat hij de waarheid in pacht heeft. Die epistemologische reserve is het fundament voor openheid en pragmatisme, dat hier op neerkomt: misschien heb ik gelijk, misschien heeft u gelijk. Wellicht zullen we dat nooit achterhalen. Ondertussen moeten we wel met elkaar samenleven”.

Roose schrijft dat Montaigne een heel hoofdstuk heeft gewijd aan het goede, oprechte gesprek, dat volgens Montaigne best hard mag zijn, ‘viriel’ en destabiliserend: “Basisvoorwaarde is wel dat beide gesprekspartners te goeder trouw zijn: Met een sofist moet je niet discussiëren. Gewoon je schouders ophalen en glimlachen. Als persoonlijk prestige, het eigen grote gelijk de inzet wordt, kan je beter wegwandelen: ‘Als iedereen tegenspreekt en tegengesproken wordt is de uitkomst van het debat dat de waarheid vernietigd wordt’.”

Lees het hele artikel van Alexander Roose waarin hij aan het slot vier gouden regels geeft voor een nuttig debat: Misschien heb ik gelijk, misschien heeft u gelijk. Ondertussen moeten we wel met elkaar samenleven, De Morgen, 7 januari 2017: www.demorgen.be

Voor acteur Koen de Sutter schreef Roose de theatermonoloog Montaigne. Daarover meer info op online theaterplatform Theaterkrant: Koen De Sutter is een bescheiden, wijze Montaigne van nu, door Tuur Devens, 12 februari 2016: www.theaterkrant.nl/recensie/montaigne/koen-de-sutter/

Margo Trappenburg: Hulpverlening is een vak. Pleidooi voor behoud professionele hulp

Margo Trappenburg gaf in november 2016 een lezing op het congres Maatschappelijk. Werkt het nog een beetje? in het kader van het 70-jarig jubileum van de opleiding Maatschappelijk werk aan de Hogeschool Rotterdam. De opleiding gaat deel uitmaken van de bredere opleiding Social work.
Margo Trappenburg is bijzonder hoogleraar Grondslagen van het Maatschappelijk werk aan de Universiteit voor Humanistiek en universitair hoofddocent Bestuurs- en organisatiewetenschappen aan de Universiteit van Utrecht. Trappenburg gaf haar lezing de titel Lotte zoekt werk en betoogt dat je beter geholpen kunt worden door een betaalde hulpverlener dan door een buurvrouw of vrijwilligster die hulp biedt uit naastenliefde. De lezing gaat tegen de beweging van de participatiesamenleving in en pleit voor het behoud van het opleiden tot professioneel helper.

Maar hij is blijkbaar een uitzondering

Trappenburg begint met een satirische inleiding. Een schooldecaan is aan het overdenken wat voor advies hij zal geven aan een van zijn leerlingen, de zestienjarige empathische en sociaal ingestelde Lotte. Zij zou graag verpleegster willen worden, maar helaas, ze heeft geen aanleg voor bètavakken. Ze heeft wel aanleg voor mensen helpen. Maar daar is geen opleiding voor. En hoe de decaan ook peinst, hij kan maar geen geschikte opleiding vinden voor Lotte. Niet de psychiatrie, de ggz, de ouderenzorg, de verslavingszorg, zorg voor verstandelijk gehandicapten, mensen met een beperking.
Uiteindelijk oefent hij in gedachten een gesprek dat hij met Lotte zal hebben: “Lotte, de samenleving zit te springen om empathische meisjes als jij, maar de samenleving heeft daar geen geld voor over. Je krijgt er niet voor betaald. Dus je moet vooral wèl andere mensen blijven helpen, maar daarnaast moet je een manier vinden om in je onderhoud te voorzien. Of misschien kun je gewoon een partner zoeken die de kost kan verdienen voor jullie beiden”.
Ondertussen denkt de decaan dat hij zelf liever geholpen zou worden door een betaalde hulpverlener die dat doet omdat het zijn of haar vak is.
Maar hij is blijkbaar een uitzondering. De participatiesamenleving is bij politici en beleidsmakers mateloos populair.

Hulpverlening is een vak

Als de decaan zich tenslotte afvraagt of er voor hulpvaardige en empathische leerlingen als Lotte ooit nog een baan komt, krijgt hij een magistraal idee. Lotto zou rijke mensen kunnen gaan helpen. Rijke mensen hebben een werkster, of een kok, of een inwonende huishoudster. Velen van hen zouden niet meer zonder die hulp kunnen en dat is helemaal niet erg! Rijke mensen hebben een tuinman en die hoeft niet te proberen om hen te leren snoeien zodat ze daarna weer zelf hun tuin kunnen bijhouden. Als rijke mensen met zichzelf, met hun huwelijk of met hun kinderen in de knoop zitten, huren ze een therapeut, een psycholoog of een coach en die mogen ze, zo lang ze maar willen, om raad blijven vragen. Ze huren een personal shopper die hen helpt bij het kiezen van de juiste jurk.
Op hun werk hebben rijke mensen vaak een secretaresse en ook die is er gewoon om te helpen! Niemand vindt dat een directeur het na vijf of tien sessies ondersteuning weer zonder secretaresse moet kunnen. Niemand heeft het over aangeleerde hulpeloosheid als het gaat om rijke mensen. Opgelucht pakte de schooldecaan het dossier van Lotte erbij. En hij schreef: ‘Schoevers. Personal coach/shopper!!’ Met dikke uitroeptekens.

Hulpverlening is een vak waavoor mensen aanleg kunnen hebben en die ze verder kunnen ontwikkelen door het volgen van een opleiding. Voor mensen die goed zijn met mensen is het fijn dat er een opleiding voor hen is en dat de mogelijkheid bestaat van helpen je beroep te maken.

Klik hier voor lezing, gepubliceerd in het winternummer 2016 van het Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken: Lotte zoekt werk, door Margo Trappenburg.

Website Margo Trappenburg: http://margotrappenburg.nl