Redactie Beroepseer

Bedrijven in de geestelijke gezondheidszorg – GGZ – hebben het moeilijk. De kosten stijgen sneller dan de inkomsten. Als gevolg lijdt een kwart van de GGZ-instellingen verlies. Dat blijkt uit de Jaarverslagenanalyse GGZ 2018 door inkooporganisatie Intrakoop en Verstegen Accountants en Adviseurs.

Ondanks een flinke omzetstijging (+4,1%) en meer cliënten (+11,0%) zijn de financiële resultaten van de GGZ-sector in 2018 flink verslechterd. Het gezamenlijk behaalde nettoresultaat daalde ten opzichte van 2017 met maar liefst 65 procent tot 38 miljoen euro.

Het mindere resultaat is deels te wijten aan het feit dat GGZ-organisaties meer zorg leveren dan vergoed wordt door zorgverzekeraars en gemeenten. Mede hierdoor zijn de kosten sterker gestegen dan de bedrijfsopbrengsten. De totale bedrijfslasten bedroegen vorig jaar 6,6 miljard euro (+5,9%). Ook de krappe arbeidsmarkt blijft de sector parten spelen. Vooral de toename in vacatures (19,7%) en de stijging in kosten voor het inhuren van extern personeel (17,7%) laten dit zien. Dit blijkt uit een analyse van 238 jaarverslagen van GGZ-instellingen over 2018 door Intrakoop en Verstegen accountants en adviseurs.

De GGZ-sector heeft de positieve lijn van 2017 niet kunnen doorzetten in 2018. Dit blijkt ook uit het groeiend aantal GGZ-organisaties dat rode cijfers schrijft. Vorig jaar sloten maar liefst 60 instellingen het jaar af met verlies, een kwart van de sector. In 2017 waren dit er 46. Als wordt gekeken naar omvang van de organisaties, dan blijkt dat de resultaten in alle categorieën in 2018 minder zijn. De grootste daling zien we bij de relatief grote GGZ- instellingen.

Bijna miljoen mensen ontvangen geestelijke gezondheidszorg

In 2018 hebben in totaal 916.000 cliënten geestelijke gezondheidszorg ontvangen, waaronder 426.000 nieuw ingeschreven cliënten en 372.000 cliënten die in 2018 zijn uitgeschreven. Ten opzichte van 2017 is dit een toename van 11,0%. Ondanks de forse groei van het aantal cliënten, zijn de patiënt- en bewonersgebonden kosten met 3,9% verhoudingsgewijs maar licht gestegen. In totaal bedragen deze kosten in 2018 180 miljoen euro.
Verder zijn de investeringen in de sector in 2018 verder gedaald. In vergelijking met 2017 is de investeringsgraad gedaald met 5,1%. Vooral in bedrijfsgebouwen en terreinen (-26,2%) en in machines en installaties (-18,7%) wordt minder geïnvesteerd. De exploitatiekosten van de sector zijn wel gestegen, waardoor de totale inkoopuitgaven met 7,4% toenemen tot een totaal van 2,2 miljard euro.

Personeel niet in loondienst is hardst stijgende kostenpost

Net als in alle andere zorgsectoren zorgt de krappe arbeidsmarkt ook voor de GGZ voor de nodige uitdagingen. De totale personeelskosten stegen in 2018 met 7,1% naar 5,1 miljard euro. Alle 238 onderzochte organisaties in de sector hebben in 2018 samen zo’n 72.000 fte. Ondanks dat de sector erin geslaagd is per saldo 3.000 extra arbeidsplaatsen (fte) in te vullen, blijft het aantrekken van voldoende en gekwalificeerd personeel erg lastig. Eind 2018 telde de sector ongeveer 5.000 vacatures. In vergelijking met 2017 is dat een stijging van bijna 20%. Vooral vacatures die langer dan 3 maanden openstaan zijn sterk toegenomen. Ten opzichte van 2017 is er sprake van een toename van 34%. Ook het ziekteverzuimpercentage is tekenend voor de uitdagingen rondom personeel in de sector. Van 5,5% in 2016 en 5,9% in 2017 is het inmiddels gestegen naar 6,0% in 2018. Directeur/bestuurder van Intrakoop, Frank Kaptein: “Om te zorgen voor voldoende arbeidskrachten wordt een toenemend beroep gedaan op personeel niet in loondienst. De kosten hiervoor stegen in 2018 tot 392 miljoen euro (+ 17,7%), nadat deze kosten in 2017 al met 21% waren gestegen.”

Voorwoord van prof. Richard Janssen

Prof. dr. Richard Janssen, bijzonder hoogleraar Bestuur en Management van instellingen in de Gezondheidszorg aan de Erasmus Universiteit, schreef in het Voorwoord van de analyse:

“Het beeld dat deze jaarverslaganalyse voor de GGZ als sector oproept is niet bepaald florissant. Vorig jaar schreven we dat geen enkele andere sector zo getroffen wordt door zoveel beleidsdrukte. De verwerking van al dat nieuwe beleid roept het beeld op van een krakende en piepende machine, die weliswaar van goede wil is maar moeite heeft om al deze beleidsinitiatieven te verwerken, terwijl de condities voor gezonde bedrijfsvoering onder druk staan.

Wat was de richting ook al weer? Minder klinisch behandelen (afname van aantal bedden met 30%), meer ambulante zorg in de omgeving van de patiënt (wijkgericht werken), de jeugd GGZ ging naar de gemeenten (decentralisatie en samenwerken in lokale netwerken). De AWBZ is ontmanteld zonder dat een deel van de chronische groep adequaat in de Wlz is ondergebracht etc. Bij de overgang van de AWBZ naar de zorgverzekeringswet zijn verzekeraars in instellingsbudgetten blijven denken, waarbij een belangrijk deel van de risico’s wordt doorgezet naar de instellingen. Budgetplafonds en niet betalen wanneer er niet geleverd wordt, hebben de risico’s verplaatst naar de instellingen, die nauwelijks marge hebben om deze volume risico’s op te vangen.

Zo blijkt uit de jaarverslagenanalyse dat de bedrijfsopbrengsten weliswaar gemiddeld met 4,1% stijgen, maar de lasten met 5,9% toenemen. De productie in termen van aantallen patiënten in behandeling stijgt met 11,0%, terwijl de beschikbare beddencapaciteit met 6,8% afneemt. Mooie prestatie zou je kunnen zeggen, maar de prijs die ervoor betaald wordt is hoog. Toename van de personeelskosten met 7,1%, een ziekteverzuim van 6% en een toename van de kosten van personeel niet in loondienst van bijna18%. Met de afspraken van de nieuw afgesloten GGZ CAO in het verschiet en de situatie op de arbeidsmarkt zal de komende jaren deze opwaartse druk op de kosten blijven bestaan.

De bedrijfsmatige gevolgen zijn dat instellingen nauwelijks rendement maken om al deze fricties en risico’s op te vangen. De analyse laat zien dat het gemiddelde rendement is afgenomen naar 0,6%, en de solvabiliteit onder druk staat. Door balansverkorting blijft de solvabiliteit op een redelijk peil. Investeringen liggen met
€ 178 mln. op een totale omzet van € 6,9 mld. lager dan vorig jaar. Wat een indicatie is dat de opgaande conjunctuur, die ik vorig jaar signaleerde, niet doorzet.

Onze analyse geeft ook een beeld van specifieke kenmerken van de GGZ-markt. Kleine partijen, die over het algemeen alleen ambulante zorg leveren, hebben een beter gemiddeld rendement dan de grote instellingen die in alle functies voorzien. Daarnaast is de sector behoorlijk geconcentreerd doordat de tien grootse partijen voorzien in zo’n 40% omzet van de gehele markt. Een groot deel van de capaciteit van de sector wordt geëxploiteerd onder condities van te klein of negatief rendement, waarbij de NZA recentelijk nog besloten heeft om de maximum tarieven neerwaarts bij te stellen!

Tot slot zijn er veel opdrachtgevende en beleidsmakende partijen (rijk, verzekeraars, gemeenten) en grote wederzijdse afhankelijkheden. Dat alles is geen duurzame situatie en zet de maatschappelijke opgave om toegankelijke, samenhangende en effectieve zorg te leveren op het spel. Kortom, er is sprake van een situatie dat partijen, over ieders afzonderlijke belangen heen, zouden moeten stilstaan bij hoe deze maatschappelijk opgave voor GGZ-zorg onder gezonde condities kan worden gerealiseerd. Een herziening van het bestuurlijk akkoord dus. Daarbij rekeninghoudend dat de situatie op de arbeidsmarkt, de fragmentatie van het aanbod en vergoedingsregimes die niet fair zijn, allemaal zandkorrels in deze krakende en piepende machine zijn.

Download Jaarverslagenanalyse GGZ 2018 van Intrakoop, Verstegen, accountants en adviseurs en Marlyse-Research, augustus 2019: https://www.intrakoop.nl/docs/default-source/Intrakoop-Jaarverslagenanalyse/intrakoop-jaarverslagenanalyse-ggz-2018

GGZ-sector doet forse stap terug in resultaat, Intrakoop 30 augustus 2019: www.intrakoop.nl

Geestelijke gezondheidszorg heeft het zwaar: grote verliezen, RTL Nieuws, 30 augustus 2019: www.rtlnieuws.nl

Maandag 2 september 2019 gaan duizenden jeugdzorgwerkers staken tegen het huidige jeugdzorgbeleid en voor goede arbeidsvoorwaarden. Het is voor het eerst in de geschiedenis van Nederland dat werknemers in de jeugdzorg staken. De jeugdzorg bestaat sinds 1901. In dat jaar worden de Kinderwetten aangenomen. Er komen maatregelen om kinderen te beschermen en er komen nieuwe regels in het jeugdstrafrecht.

Jeugdzorgwerkers voeren al bijna drie jaar actie tegen het huidige jeugdzorgbeleid. Vakbonden FNV en CNV eisen 950 miljoen euro van minister Hugo de Jonge van VWS om de kinderen en de werknemers in de jeugdzorg te redden.

Door jarenlang bezuinigen van de rijksoverheid, inkoopwaanzin door gemeenten en torenhoge administratiedruk kunnen jeugdzorgwerkers niet meer voldoende toekomen aan het werk waarvoor ze hebben gekozen, namelijk; kinderen en gezinnen helpen. Gezinnen staan vaak maandenlang op de wachtlijst voor hulp. En jeugdzorgwerkers kampen op hun beurt met een torenhoge werkdruk, vallen om of verlaten de sector.

Onwrikbare minister

Maaike van der Aar, bestuurder FNV Zorg & Welzijn: “Een jaar geleden stonden hier 3.500 actievoerende jeugdzorgwerkers tijdens de FNV Jeugdzorgmanifestatie. Het is treurig te moeten te constateren dat precies een jaar later een staking nodig is om minister Hugo de Jonge te overtuigen dat het zo écht niet meer langer kan. We hebben niet eerder zo’n onwrikbare minister meegemaakt. Wat nog goed gaat in de jeugdzorg, komt omdat de sector drijft op de loyaliteit van de werknemers. Maar het elastiekje wordt steeds verder opgerekt en dreigt te knappen als de minister niet over de brug komt”.

‘Ouderwets de straat op’

Volgens de FNV is het uniek dat jeugdzorgwerkers naar het ultieme actiemiddel, staken, grijpen. Tot voor kort liepen jeugdzorgwerkers zichzelf liever voorbij om toch nog koste wat kost de kinderen te helpen. FNV-lid Renna Himonetos is ruim 20 jaar werkzaam in de sector: “Wij zeggen het al heel lang, het kan niet zo verder, er gaan anders ongelukken gebeuren. En dus moeten we gewoon ouderwets de straat op”.

Muriel Fukkink, FNV-lid en al bijna 20 jaar werkzaam in de jeugdzorg: “Ik heb niet eerder meegemaakt dat een bezuiniging zo ingrijpend is en dat kinderen niet meer de hulp krijgen die nodig is. Overal in het land vallen jeugdzorgcollega’s om. Dat kan niet meer zo; het moet niet meer slecht zijn voor je gezondheid om dit mooie werk te doen”.’

950 miljoen voor jeugdzorg

Vakbonden FNV en CNV eisen geoormerkt geld voor jeugdzorg. Zo moet dit jaar 750 miljoen euro bij om tekorten in de sector te vullen. Daarnaast moet er 200 miljoen euro komen voor arbeidsvoorwaarden voor jeugdzorgwerkers. Jeugdzorgorganisaties hebben door het huidige beleid geen geld voor loonsverhoging, werkdrukmaatregelen en om de leegloop van personeel tegen te gaan.

Eerder dit jaar maakte minister Hugo de Jonge bekend in 2019 eenmalig 420 miljoen euro extra uit te trekken voor de jeugdzorg. Dat is volgens de FNV bij lange na niet genoeg. De toename van de jeugdzorgvraag is alleen al 490 miljoen. Daarbij komt dat eerder 450 miljoen per jaar is bezuinigd. Daardoor is dit ‘extraatje’ nog niet de helft van wat nodig is om tekorten te vullen. Ook is het geld niet structureel en niet geoormerkt. De kans is aanwezig dat geld voor jeugdzorg wegvloeit naar andere gemeentelijke tekorten. Die eenmalige 420 miljoen helpt de gezinnen en de jeugdzorgwerkers nauwelijks.

Stakingsdag maandag 2 september 2019

Op de stakingsdag van 2 september verzorgen FNV, CNV en Jeugdzorg Nederland een inhoudelijk podiumprogramma van 11.30 – 14.00 uur.
Plaats: Koekamp, Den Haag (naast het Malieveld en het Centraal Station)

Op de site van CNV Zorg & Welzijn zijn verhalen te lezen van jeugdzorgwerkers. Ze vertellen over hun werk en de reden waarom ze gaan staken. Carina Klinkvis, ambulant hulpverlener bij Jeugdhulp Friesland bijvoorbeeld:

“Behalve dat ik heel vaak roep dat het niet meer kan, wil ik op 2 september in Den Haag ook gaan laten zien dat het niet meer kan. We worden overvraagd met z’n allen en als we goede zorg willen blijven leveren zonder dat het te veel van onszelf kost, dan moet er wat veranderen. Steeds meer collega’s van mij kunnen niet meer en komen in een burn-out terecht. Dat wil ik voor mezelf voorkomen.
Ik merk nu al dat ik het werk niet meer kan doen wat ik eigenlijk hoor te doen. In mijn taakomschrijving staat bijvoorbeeld dat ik twee keer in de week een gezin moet bezoeken. Mijn werkgebied is heel Friesland. Een huisbezoek duurt al snel anderhalf uur en de reistijd is ook vaak anderhalf uur per bezoek. In totaal krijg ik vier uur per week voor twee bezoeken. Hoe ik dat in die tijd moet doen, inclusief rapporteren en vergaderen, dat is me niet duidelijk. Dus kies ik er nu voor om per week nog maar één bezoek af te leggen.
‘Dat is lastig, want ik weet dat een gezin ook niet zomaar belt naar ons. Die zitten er dan ook even doorheen en hebben onze hulp nodig. Ook als er ergens een echte crisis ontstaat, dan haal ik dat niet en moet ik daar langsgaan in mijn eigen tijd. Of een ander gezin lijdt eronder.’
[…]
‘Daarnaast vind ik nog het vermoeiendste van de hele situatie het wantrouwen vanuit de overheid. Voor mijn gevoel wordt ervan uitgegaan dat ik mijn werk niet goed doe, tenzij ik kan aantonen dat ik het wel goed gedaan heb. Iedereen in jeugdzorg doet z’n stinkende best en doet het werk met ziel en zaligheid. Ga daar nu eens van uit”.

Programma jeugdzorgstaking in Den Haag, FNV: www.fnv.nl (Niet meer beschikbaar)

Acties en landelijke staking jeugdzorg, Agenda Beroepseer: https://beroepseer.nl

Eerste staking in de Nederlandse geschiedenis van de jeugdzorg, door Annika Heerekop, FNV, 27 augustus 2019: www.fnv.nl

Kom op 2 september naar jeugdzorgstaking, CNV Zorg & Welzijn: https://zorgenwelzijn.cnvconnectief.nl/actie-jeugdzorg/ (Niet meer beschikbaar).
Op de website van CNV staat een fraaie video met een tijdlijn van acties, besprekingen en onderhandelingen die CNV sinds september 2018 heeft gevoerd over de jeugdzorg: klik hier. (Pagina is niet meer beschikbaar)

Actiecomité BIG II in Overgang heeft het Verpleegkundig Manifest gepubliceerd op de site, waar iedereen die erachter staat het kan ondertekenen. Het manifest begint met het noemen van de namen van degenen die met minister Bruno Bruins voor Medische Zorg en Sport op 5 juni 2019 het besluit hebben bekend gemaakt over de overgangsregeling verpleegkundigen in het kader van het wetsvoorstel BIG II.

• Ministerie VWS, Mr.Drs. B.J.Bruins, Minister van Medische Zorgen Sport
• Vereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN)
• Brancheorganisatie Zorg (BoZ)
• Christelijk Nationaal Vakverbond (CNV)
• Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV)
• Nieuwe Unie ‘91 (NU ’91)

Op dezelfde dag van publicatie van het Verpleegkundig Manifest is op 27 augustus 2019 het bestuur van V&VN onder druk afgetreden. De positie van de bestuursleden was onhoudbaar geworden na alle ophef over het overheidsplan inzake de Wet BIG II.

Verpleegkundig Manifest

Onze verpleegkundige beroepsgroep staat bekend om haar uitstekende opleiding en inzet voor patiënten/cliënten/mantelzorgers in alle velden van het verpleegkundige domein. Als verpleegkundige bied ik hoogwaardige zorg, volgens de laatste ontwikkelingen en beroepsstandaarden. Met als doel optimale zorg te bieden, in samenspraak mét de patiënt/cliënt/mantelzorger, waarbij deze als persoon méér is dan zijn ziekte.

Vanuit deze visie neem ik als professional mijn maatschappelijke én verpleegkundige verantwoordelijkheid. Ik werk mee aan belangrijke verbeteringen in de zorg; draag zorg voor zowel mijn persoonlijke – als ook de beroepsontwikkeling middels scholing, onderzoek en kwaliteitsprojecten. Nu zie ik dat al die positieve ontwikkelingen tenietgedaan worden. Vanuit het onderwijs – door invoering van beroepsdifferentiatie, met als doel onderscheid te creëren tussen MBO, Inservice en HBO – wordt het verpleegkundig beroep voor de toekomst vormgegeven zonder dat dit vanuit de beroepsgroep (lees:werkvloer) als noodzaak wordt gezien. Waar opleidingen ondersteunend zouden moeten zijn op basis van de wensen vanuit de beroepsgroep zie ik nu, dat het onderwijs, ontwikkelingen doorzet die juist een – ernstige – verstoring zouden kunnen zijn voor de uitvoering van mijn beroep. Ik merk als verpleegkundige dat ik de regie over mijn eigen beroep verlies en met de huidige ontwikkelingen niet mijn beroep kan uitoefenen op het niveau zoals ik dat nu – naar tevredenheid – doe.

Ik wil op korte termijn met de politiek, werkgevers, vakbonden en beroepsvereniging uit deze impasse komen. Alleen dán kunnen we samen plannen maken om de verpleegkunde voor de toekomst te verbeteren. Plannen die recht doen aan mijn beroep, mijn ervaring, mijn kennis en mijn verantwoordelijkheden en los van mijn initiële beroepsopleiding. Een verpleegkundige is méér dan alleen een MBO-, Inservice of HBO-opgeleide: maar juist iemand die zich gedurende haar carrière ontwikkelt. Ik daag de politiek, beroepsvereniging, werkgevers en bonden uit om lef te tonen en de realiteit onder ogen te zien. Erken dat de overgangsregeling absurd is. Erken dat de invoering van een nieuw beroep binnen de verpleegkunde geen meerwaarde heeft en juist grote problemen geeft binnen het beroep en samenwerking en constructief overleg blokkeert. Erken dat functiedifferentiatie buiten de wetgeving het enig juiste recept is voor de continuïteit en kwaliteit van zorg.

Ik geef zelf sturing aan functiedifferentiatie doordat ik intrinsiek gemotiveerd ben om kundigen bekwaam te blijven binnen de kaders van de wetgeving. De verpleegkundige attitude en competenties zijn mij in de basis- en vervolgopleidingen aangereikt zodat ik mij verder in de praktijk kan ontwikkelen.

Als verpleegkundige stel ik daarom de politiek, bonden, werkgevers en beroepsvereniging de volgende vier eisen:

Respecteer iedere verpleegkundige – ongeacht initiële beroepsopleiding – voor de ervaring, kennis en kunde (EVC) die hij/zij in haar/zijn loopbaan opdoet en waardeer dit met een goede CAO.
Stimuleer samenwerkingen onderhandel alleen op gelijkwaardige basis, landelijk én regionaal. Een meer transparante beroepsvereniging met draagkracht en steun van een achterban die meer is dan 50% van de totale verpleegkundige beroepsgroep.
Toon vertrouwen in de deskundigheid van de beroepsgroep. Kijk naar goede beroepsontwikkeling op MBO-, Inservice en HBO-niveau met gebruik van de huidige beroepsgroep en niet ten koste van.
Verpleegkundigen worden gefaciliteerd en krijgen financiële middelen aangereikt door hun werkgever om zich te ontwikkelen en te excelleren binnen hun beroep.

Wij zijn één beroepsgroep en hebben één beroepsprofiel!!!

Als politiek, beroepsvereniging, werkgevers en bonden niet bereid zijn op mijn eisen in te gaan heeft dit verstrekkende gevolgen voor de beroepspraktijk van verpleegkundigen in Nederland. Ik ben immers niet meer in staat om optimale verpleegkundige zorg te leveren. Geef verpleegkundigen met een BN2020 de mogelijkheid te groeien in het vak verpleegkunde, ondersteunt door hun ervaren collegae.

En daarom onderteken ik dit manifest, omdat ik trots ben op mijn beroep!

Ga voor ondertekening van het manifest naar site actiecomité BIG II in Overgang: https://wetbig2.nl/verpleegkundig-manifest/ (Website is niet meer actief)

Journalist Syp Wynia legt in zijn digitale nieuwsbrief Wynia’s Week uit dat de opstand van verpleegkundigen de crisis blootlegt van het Nederlandse polderoverleg. De polderaars in Nederland blijken het contact met de werkelijkheid te hebben verloren.

Wynia begint zijn artikel met commentaar op de foto die gemaakt werd tijdens de presentatie van de overgangsregeling in het kader van het BIG II-register in juni 2019. Op de foto staat Minister Bruno Bruins van Medische Zorg en Sport temidden van bestuurders van vakbonden, zorgwerkgevers en de beroepsvereniging V&VN.^*)

Diverse ministers sloten de afgelopen jaren ‘zorgakkoorden’, aldus Wynia, met:

allerlei instanties uit de gezondheidszorg. Meestal staan de foto’s dan vol met politici, oud-politici en andere lobbycraten. Er staat zelden iemand tussen die een hand aan het bed is. De zorg is van de vergaderaars.
Zo kon het gebeuren dat de zorgvergaderaars samen een wet maakten waarin een nieuw beroep werd geschapen (‘regieverpleegkundige’) dat voorbehouden is aan jongelui die na 2012 een HBO-opleiding verpleging hebben gedaan. Alle anderen moeten of opnieuw examen doen, of zelfs opnieuw of alsnog die HBO-opleiding doen, zij het in verkorte versie (maar nog altijd een paar jaar).

Voor een buitenstaander is het al een gekke wet, al was het maar omdat de personeelstekorten in de zorg (en vooral van verpleegkundigen) gigantisch zijn – en groeiend bovendien. En dan zou je een substantieel deel van de meest ervaren verpleegkundigen uit het werk halen en opnieuw naar school sturen?

Nu dreigen bovendien duizenden van die ervaren verpleegkundigen de zorg op te geven, omdat ze door de wet van Bruno Bruins worden gediskwalificeerd. Als ze niet opnieuw examen doen of weer naar school gaan, raken ze verpleegkundige bevoegdheden kwijt die voorbehouden worden aan de nieuwe, vaak onervaren ‘regieverpleegkundige’.

Geen wonder dat de werkvloer in opstand kwam. Bruins heeft zijn wet, BIG-2 geheten, inmiddels voorlopig in de koelkast gezet en in de persoon van D66’er en voormalige werkgeversvoorzitter Alexander Rinnooy Kan een ‘verkenner’ op pad gestuurd. En de vakbonden verbijten zich, want die hebben de wet zelf op het bordje van Bruins gelegd en hebben nu een boze achterban. Er is een serie sus-vergaderingen belegd.

Hoe kon het zo ver komen?

Het heeft er alle schijn van, dat de HBO-instellingen die opleiden tot HBO-verpleegkundigen een belangrijke drijvende kracht zijn achter het uitvinden van de ‘regieverpleegkundige’, samen met sommige verpleegkundigen die deze opleiding hebben gedaan.

Lees het artikel verder in Wynia’s Week: Zorgopstand legt poldercrisis bloot, 24 augustus 2019: www.sypwynia.nl/zorgopstand-legt-poldercrisis-bloot/

Noot
^*) Zie voor foto: Besluit minister Bruins tot overgangsregeling voor verpleegkundigen. Introductie van de regieverpleegkundige, Blogs Beroepseer, 7 juni 2019: https://beroepseer.nl

De Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) is momenteel bezig aan een nieuwe werkagenda. De RVS geeft onafhankelijk advies aan regering en parlement over thema’s op het snijvlak van zorg, volksgezondheid en samenleving.

De komende maanden voert RVS vele gesprekken binnen en buiten de zorg en het sociaal domein. Met bestuurders, vertegenwoordigers en beleidsmakers, maar vooral ook met de mensen om wie het uiteindelijk draait: de zorg- en hulpverleners op de werkvloer en de mensen die zorg of hulp nodig hebben. Maar ook de mensen die zich zorgen maken of er wel voldoende oog is voor hun behoeften, en of de zorg of ondersteuning die zij misschien ooit nodig zullen hebben nog wel toegankelijk en betaalbaar is.
RVS laat zich ook graag inspireren door ideeën van buiten het eigen domein, zoals de arbeidsmarkt, de ruimtelijke ordening en het onderwijs.

De eerste werkagenda (2015-2019) loopt dit jaar af. Vier thema’s hebben de eerste raadsperiode centraal gestaan in de adviezen van RVS: nadenken over de rol van de overheid in een veranderende verzorgingsstaat, op zoek naar nieuwe vormen van verantwoord sturen, het kritisch volgen van de belofte van wetenschap en technologie, en het inspelen op de levensloop van mensen, levenslang en levensbreed.

Vragenlijst

In de vragenlijst voor de nieuwe agenda staan vijf onderwerpen centraal: kwesties die belangrijke uitdagingen met zich kunnen meebrengen voor de komende jaren. Bijvoorbeeld omdat ze in eerdere adviezen opkwamen, of omdat raadsleden en adviseurs zich met deze kwesties in hun eigen praktijk of onderzoek bezighouden. Daarnaast keren deze onderwerpen regelmatig terug in gesprekken. RVS is benieuwd in hoeverre deelnemers ze ook herkennen. En of er misschien andere onderwerpen belangrijk zijn. Men kan dat bij het invullen van de vragenlijst aangeven.

RVS hoopt met de enquête antwoorden te krijgen van een zo divers mogelijke groep deelnemers.

Op de jaarlijkse conferentie van 10 oktober 2019 presenteert RVS de eerste contouren van de nieuwe werkagenda. In het begin van het nieuwe jaar wordt de definitieve werkagenda voor 2020 vastgesteld.

Denk mee over de nieuwe werkagenda en vul de enquête in. Ga naar Ranking de topics: https://rankingthetopics.nl/ (Website is opgeheven). Zie: Ranking The Topics van de RVS is gesloten! https://nl.surveymonkey.com/survey-closed

Nieuwe werkagenda RVS, Raad voor Volksgezondheid en Samenleving: www.raadrvs.nl/actueel/adviezen-in-ontwikkeling/nieuwe-werkagenda-rvs (Niet meer beschikbaar).

Dagelijkse ervaringen van zorgverleners en zorgvragers waardevolle kennisbron voor nieuw beleid gezondheidszorg, Blogs Beroepseer, 10 februari 2018: https://beroepseer.nl

RVS onderzocht wat het publiek vindt van de (gezondheids)zorg in Nederland, Blogs Beroepseer, 10 september 2016: https://beroepseer.nl

U P D A T E

Nieuwsbericht: Werkagenda 2020 – 2024, Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving, 3 februari 2020: https://www.raadrvs.nl/actueel/nieuws/2020/02/03/werkagenda-202—2024

Werkagenda 2020 – 2024, Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving: https://www.raadrvs.nl/binaries/raadrvs/documenten/publicaties/2020/02/03/werkagenda-2020—2024/Werkagenda+2020+-2024.pdf

w

Veel Nederlanders komen door hoge zorgkosten in ernstige financiële problemen, en dat kan verregaande gevolgen hebben, blijkt uit groot onderzoek van RTL Nieuws. Mensen moeten hun huis verkopen, een scheiding aanvragen om de kosten te verdelen of kunnen niet meer op vakantie. Alleen al bij de onderzoeksredactie van RTL meldden zich 1250 huishoudens die hiermee worstelen. Hoge eigen bijdragen en kosten die niet worden vergoed, brengen veel Nederlanders in de problemen.

RTL Nieuws sprak met tientallen mensen die het water aan de lippen staat, doordat ze ziek zijn. Experts bevestigen dat dit een groot, landelijk probleem is.

RTL over de resultaten van het onderzoek

38 procent van de mensen die meedeed aan het onderzoek, geeft aan niet meer rond te kunnen komen door de zorgkosten die zij hebben. 21 procent weigert zorg om kosten te besparen en 15 procent heeft een lening afgesloten of schulden gemaakt.

• Die kosten zitten bij onze respondenten vooral in eigen bijdragen voor medicijnen (80 procent), kosten voor een specialist (67 procent) of kosten voor fysiotherapie (34 procent).
• Bijna tweederde laat weten meer kosten te hebben dan voorgaande jaren. Ziektes of aandoeningen die vaak terugkomen in ons onderzoek zijn kanker, diabetes, spierziektes of blessures na een ongeluk. Ook mensen die afhankelijk zijn van een speciale bril, schoenen of hoortoestellen kwamen we vaak tegen.

Tamara Madern, lector Schuldpreventie en Vroegsignalering aan de Hogeschool Utrecht, bevestigt dat mensen in het nauw komen door dure zorg. “De zorgkosten zijn de afgelopen jaren steeds wat verder gestegen. Onder andere doordat het eigen risico toeneemt, doordat er bijvoorbeeld zaken uit het basispakket gaan, bij de aanvullende verzekeringen. En dat je steeds vaker ook moet bijbetalen voor medicijnen”.

Zorg weigeren

Voor mensen met een laag inkomen kunnen deze zorgkosten al een probleem vormen. Vaak kan iemand die langdurig ziek is, uiteindelijk minder werken. Omdat het inkomen dan daalt, drukken de kosten voor de zorg nog meer op het huishoudboekje. “Die combinatie is heel lastig”, zegt Madern.

Huisarts Toosje Valkenburg en lid van het Actiecomité Het Roer Moet Om (HRMO) komt het vaak tegen in haar praktijk. Zij ziet patiënten vastlopen door stapelende zorgkosten. “Die stapeling zorgt ervoor dat ze soms noodzakelijke zorg laten. Of keuzes maken om iets niet te doen, omdat het op dat moment in hun budget niet goed uitkomt.”
Volgens Valkenburg gaat het ook lang niet altijd om mensen met een laag inkomen. “We zien ook de problemen toenemen bij mensen die niet helemaal aan de onderkant zitten. Want het leven is al duur, de huren zijn duur, of andere kosten zijn hoog en daar komen de zorgkosten nog eens bovenop”.

Dossier ‘Arm in een rijk land’

De site van RTL Nieuws bevat een uitgebreid dossier over armoede in Nederland en bevat verhalen over over mensen die buiten de boot vallen. Titel: Arm in een rijk land. Onderzoeksjournalist Caroline van Soelen verdiept zich in de achtergrond van deze mensen.  Wie hier zelf mee te maken heeft, kan reageren via mail naar onderzoek@rtl.nl

In augustus 2019 is een onderzoek gestart naar jongeren in financiële problemen. Wie jonger is dan dan 30 jaar en worstelt met financiën kan reageren via mail naar onderzoek@rtl.nl of een app naar 06-83150859.
Zie dossier Arm in een rijk land: www.rtlnieuws.nl

Torenhoge zorgkosten brengen Nederlanders in ernstige geldproblemen, door Caroline van Soelen, RTL Nieuws, 20 augustus 2019: www.rtlnieuws.nl

Lees ook: Plan voor Nationaal Zorgfonds: Schaf de zorgverzekeraars af en zet een nationaal zorgfonds op. Zonder eigen risico, Blogs Beroepseer, 25 mei 2016: https://beroepseer.nl