Skip to main content

Redactie Beroepseer

Drie pijlers voor professionele ruimte in onderwijs

Hartger Wassink, organisatiepsycholoog in de onderwijssector, is bezig met een nieuwe aanpak om begrippen als eigenaarschap, verantwoordelijkheid, professionele ruimte en gedeeld leiderschap vorm te geven in het onderwijs. Op zijn blog De professionele dialoog – gewijd aan betekenis en verbinding in onderwijsorganisaties – zal hij de komende tijd zijn aanpak uiteenzetten in de serie Drie pijlers voor professionele ruimte.

Op Wassinks blog is alvast een introductie te lezen met de volgende onderwerpen:

  • Inleiding: drie pijlers voor professionele ruimte
  • Pijler 1: Doelen in termen van resultaten. De leerling centraal
  • Pijler 2: Middelen afbakenen. Vertrouwen en ruimte geven
  • Pijler 3: Verantwoording. Dialoog als sluitstuk en begin
  • Verantwoording, dialoog en de vraag waarom?

Korte videofragmenten illustreren de pijlers. Kijk bijvoorbeeld naar de video van de Inleiding die een druk kruispunt laat zien in Saigon waarop fietsers, bromfietsers, motor- en scooterrijders, auto’s en bussen zonder verkeersborden of verkeersregelaars zelf regelen wie wanneer kan oversteken. Het is een fascinerend gezicht, ruim drie minuten durend, dat sterk doet denken aan de Shared Space filosofie van Hans Monderman die ruimte wilde maken voor sociaal verkeer door minder regels en borden. In 2003 deed Monderman een experiment op het Laweiplein in Drachten dat hij, nadat hij alle verkeersborden, -lichten en wegmarkeringen had laten weghalen, met zijn rug naar het verkeer toe overstak.

Wassink baseert zich vooral op policy governance: “Dit is een systeem voor effectief besturen, waarvan ik de principes vertaal naar het niveau van leidinggeven en samenwerken. Dit koppel ik aan concepten als gespreid leiderschap, Policy Governance en dialogische communicatie. Een verantwoording van bronnen volgt nog. Het voordeel van policy governance is, dat het uitgangspunten kent, die van toepassing zijn op alle niveaus in de organisatie, van de interactie van leerling en leraar, tot aan de samenwerking tussen toezichthouder en bestuurder. Zo ontstaat er een congruent, waardengebaseerd werkproces waarin iedereen naar vermogen zijn rol en verantwoordelijkheid kan nemen”.

Wassink hoopt op reacties uit de praktijk op zijn plannen.

Eigenaarschap en verantwoordelijkheid van leraren, De professionele dialoog, 25 april 2012: www.hartgerwassink.nl/2012/04/eigenaarschap-en-verantwoordelijkheid-van-leraren/ (Niet meer beschikbaar. Zie: https://professioneledialoog.nl/)

Professionele ruimte en gespreid leiderschap, door Frank Hulsbos, Inge Anderson, Joseph Kessels, Hartger Wassink, Wetenschappelijk Centrum Leraren Onderzoek LOOK Open Universiteit, 2012: https://ris.utwente.nl/ws/portalfiles/portal/238811985/Hulsbos2012professionele.pdf

 

Notarissen op de bres voor eigen beroep

De Ledenraad, het hoogste orgaan binnen het Nederlandse Notariaat heeft op 11 april 2012 een nieuw bestuur benoemd voor de KNB, de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie.
We rapporteerden eerder op deze site van Beroepseer*) over de groep Notaris voor rechtszekerheid die zich keerde tegen de eigen beroepsvereniging KNB en op 16 februari 2012 een Manifest publiceerde: Rechtszekerheid Nederlandse samenleving op het spel!.

Sinds de publicatie van het Manifest is het roer drastisch omgegaan bij de KNB en zijn er nieuwe bestuursleden benoemd. Tegelijk met de benoeming van het nieuwe bestuur is het visiestuk Een nieuwe koers gepresenteerd. Daarin staan de bezwaren vermeld die de notarissen hebben tegen de nieuwe plannen van het Ministerie van Veiligheid en Justitie en wordt er een alternatieve visie met een eigen plan van aanpak ontvouwd.

Het begin van het visiestuk luidt als volgt:

“Dit stuk bevat een visie op het notariaat en een voorstel voor de nieuwe koers die het notariaat de komende jaren behoort in te zetten. Vijf concrete speerpunten worden geformuleerd waarop het nieuwe bestuur uitvoeringsmaatregelen kan baseren. Het geloofwaardig verwerpen van de notitie ‘In transitie’ dient gepaard te gaan met het formuleren van een alternatieve visie. Deze alternatieve visie wordt in dit stuk weergegeven.

Binnen de beroepsgroep is ernstige twijfel gerezen over de houding van de regering en de wetgever met betrekking tot de taak en functie van de notaris in de samenleving. Het lijkt erop dat de overheid de meerwaarde van de notaris casu quo de notariële akte niet meer ziet zitten en de zo zorgvuldig in de notariële praktijk uitgedokterde processen op subtiele doch besliste wijze ondermijnt.
Het plan van de minister van Veiligheid en Justitie om de oprichting van besloten vennootschappen zonder tussenkomst van de notaris mogelijk te maken, het jammerlijk afgebroken wetgevingsproces inzake de personenvennootschap, het onderuit halen van de echtscheidingsnotaris door de Eerste Kamer, het door voorstel van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ontwikkelde beleid om in ‘eenvoudige’ gevallen geen verklaring van erfrecht meer te verlangen maar genoegen te nemen met een ingevuld formulier en het zonder inhoudelijke beargumentering door voornoemde minister voorbijgaan aan de bevindingen van de evaluatie van de Wet koop onroerende zaken; het zijn enkele voorbeelden waaruit duidelijk wordt dat niet rechtszekerheid en een ordentelijk functionerend rechtsverkeer voorop staan, maar vermindering van regeldruk en het heilige geloof in marktwerking als panacee voor goedkopere en betere dienstverlening.

Uit de hiervoor genoemde voorbeelden blijkt dat de overheid het takenpakket van de notaris lijkt te willen uitkleden en deels elders te willen neerleggen. Deze houding wordt ingegeven door economisch rechtsdenken: de notaris is kennelijk een belemmering in het vrije economische verkeer. Men meet hem slechts in termen van efficiency en past een kosten/baten analyse op zijn werk toe. Daarin wordt echter het veel verdergaande belang van de rechtszekerheid niet meegenomen. Ook zijn bijdrage in de sfeer van de preventieve rechtshulp wordt niet in aanmerking genomen. Dergelijke belangen zijn moeilijk meetbaar en daarom ook niet verdisconteerd in het economische model. Inefficiëntie moet echter tot
op zekere hoogte voor lief worden genomen, indien er andere belangen die geborgd moeten worden een rol spelen.

Onduidelijk is overigens waar deze trend door is ingegeven. Bij de evaluatie van de Wet op het notarisambt (verder: Wna) door de commissie Hammerstein is juist uitdrukkelijk en op goede gronden aangegeven dat de domeinmonopolies dienen te worden behouden (p. 9)”.

In het visiestuk staan ook voorstellen over de wijzen waarop het belang van een goed functionerend notariaat voor de rechtszekerheid onder de aandacht gebracht moet worden van het publiek. Dat klinkt heel mooi, goede voorlichting geven aan het publiek. Daar heeft het heel lang aan ontbroken.
Jammer alleen is dat er in dit visiestuk gebruikt gemaakt wordt van de term “de consument”, als er eigenlijk bedoeld wordt “de burger”. Het woord burger past beter bij het onderwerp recht, rechtszekerheid en rechtsstaat.
De burger die gebruikt maakt van de dienstverlening van de notaris en hem daarvoor wil honoreren of betalen, klinkt toch iets anders dan de consument die gaat shoppen bij het notariaat.

Visiestuk Notaris voor Rechtszekerheid: Een nieuwe koers: De notaris staat voor rechtszekerheid, kwaliteit en vertrouwen: http://www.notarisvoorrechtszekerheid.nl/wp-content/uploads/Visiestuk_Notaris_voor_Rechtszekerheid_310312.pdf (Visiestuk is niet meer beschikbaar. Site Notaris voor rechtszekerheid is opgeheven)

 *) Lees wat voorafging: Notaris voor rechtszekerheid verzet zich tegen eigen beroepsvereniging, Blogs Beroepseer, 28 februari 2012: https://beroepseer.nl

Beroepsvereniging chirurgen doet goed werk met gegevens patiënten

Het aantal complicaties na een operatie kan omlaag als chirurgen gegevens over patiënten en de behandeling registreren. Door hun eigen cijfers te vergelijken met het landelijk gemiddelde kunnen artsen achterhalen hoe zij de zorg kunnen verbeteren. De drie jaar geleden opgezette registratie voor darmkanker is zo succesvol dat die wordt uitgebreid met andere aandoeningen.

Vandaag maakt de stichting Dutch Institute for Clinical Auditing (DICA) op een congres de resultaten over 2011 bekend. Chirurgen verzamelden gedetailleerde informatie over bijna negenduizend darmkankeroperaties. Vergeleken met de voorgaande jaren nam het aantal complicaties af. Zo daalde het aantal patiënten bij wie vanwege problemen een nieuwe ingreep nodig was in een jaar tijd met een kwart, naar zevenhonderd. Zorgverzekeraars en het ministerie zijn enthousiast omdat daarmee veel geld kan worden bespaard.
Complicaties leiden immers tot een langer verblijf in het ziekenhuis.

Landelijke databank
Eric Hans Eddes, directeur van de DICA, legt uit dat voor iedere behandelde patiënt tientallen gegevens worden vastgelegd, zoals leeftijd, bijkomende ziekten, stadium van de tumor, uitzaaiingen en type operatie. De chirurgen worden door de beroepsvereniging verplicht mee te doen, zegt Marie-Jeanne Baas-Vrancken Peeters van de Vereniging voor Heelkunde.

De resultaten worden, na een correctie voor onder meer de zorgzwaarte, wekelijks teruggekoppeld naar een landelijke databank die door chirurgen kan worden ingezien.

“Het is heel lastig voor een lokale arts om de grote lijn te zien, zegt Eddes”, chirurg in Deventer. “Daarvoor doe je te weinig behandelingen. Als je het ene jaar geen sterfgevallen meemaakt en het jaar erop wel, denk je al snel dat het toeval is. Pas als je je eigen cijfers naast de landelijke gegevens legt, zie je waar zich eventuele problemen voordoen. Sindsdien kijk ik heel anders naar patiënten. Je wordt steeds kritischer omdat je jezelf met collega’s vergelijkt.”

Succes bij behandeling darmkanker, Ellen de Visser, de Volkskrant, 23 april 2011: www.volkskrant.nl

Website van de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde,  de wetenschappelijke beroepsvereniging voor chirurgen en artsen in opleiding tot chirurg: www.heelkunde.nl

Transparantie geen onschuldig fenomeen

Het proefschrift van Erna Scholtes: Transparantie, icoon van een dolende overheid, gaat over het in de politiek en bij bestuurders zeer populair geworden begrip transparantie. Maar de betekenis van het begrip is niet eenduidig.

Erna Scholtes onderzocht meer dan vijfduizend stukken uit de Tweede Kamer tussen 1995-2010 en toont aan dat transparantie evenmin een onschuldig fenomeen is. Politici gebruiken het vaak juist om te verhullen en een daadkrachtige en verstandige indruk te maken.

De studie ontmaskert de veronderstelde heilzame werking van transparantie. Transparantie is een fenomeen dat verheldert, uitlegt, toegankelijk maakt en richting geeft. Het zet aan tot anticiperen en tot reageren. Maar de (grotere hoeveelheid) informatie die transparant is gemaakt, selecteert en verhult net zo goed.
Die ambiguïteit maakt transparantie tot een populair concept in verwarrende tijden, met name voor politici die het gebruiken voor inhoudelijke en politieke doeleinden. Het is te beschouwen als icoon van een dolende overheid.

In haar studie analyseert Scholtes transparantie aan de hand van Kamerstukken die gaan over actuele zaken zoals de benoemingsprocedures voor de vice-voorzitter van de Raad van State, woekerpolissen, klokkenluiders, kwaliteitsindicatoren en kredietbeoordelaars.
Scholtes: “Lenige begrippen als transparantie zijn onmisbaar voor overheid en politici. Het gebruik ervan is dan ook niet af te keuren, maar we doen er goed aan kritisch te blijven op de achterliggende bedoelingen”.
Scholtes breekt een lans voor soortgelijk onderzoek naar andere, eveneens populaire begrippen die te pas en te onpas door politici worden gebruikt, zoals vertrouwen,  verantwoordelijkheid en crisis.

Erna Scholtes (Wateringen, 1958) is sinds 1987 werkzaam als organisatieadviseur voor de publieke sector, eerst bij Bakkenist Management Consultants en nu bij Twynstra Gudde. Ze studeerde Onderwijskunde en Arbeids- en organisatietheorie aan de Rijksuniversiteit Leiden. Na haar studie werkte zij van 1982 tot 1987 als (senior) beleidsmedewerker op het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. In 1999/2000 keerde zij tijdelijk terug als adviseur van de inspecteur-generaal van de onderwijsinspectie.

Transparantie, icoon van een dolende overheid, door Erna Scholtes, Universiteit van Tilburg: https://pure.uvt.nl

Verslag bijeenkomst Professie en verbinding

Verslag bijeenkomst Professie en verbinding in de Goed Werk Hub in Utrecht op 12 maart 2012.  Voor deze gelegenheid was te gast als spreker: Peter van Vendeloo, Strategy director bij reclamebureau Roorda, voorheen werkzaam bij de Rijksvoorlichtingsdienst. Hij stond onder andere aan de wieg van de succesvolle BOB-campagne: https://beroepseer.nl

 

 

 

Ontketen de ondernemer in alle werknemers

omslag the great game of businessWaarom weten werknemers zo weinig van hoe de organisatie ervoor staat? Is dat desinteresse, of heeft niemand het ze ooit verteld? the great game of business probeert aan dat laatste wat te doen, met opmerkelijke resultaten.

In 1979 werd Jack Stack aangesteld als fabrieksdirecteur bij International Harvester. Vier jaar later bleek het zo slecht te gaan met de fabriek, dat het moederbedrijf de fabriek wilde sluiten. Tot zijn grote verbazing was niemand binnen het bedrijf op de hoogte van de slechte situatie. Stack nam het bedrijf samen met het personeel over en begon ze te voeden met financiële informatie. Dit vormde het begin van the great game of business

In een filmpje wordt kort uitgelegd hoe the great game of business werkt en waarom het organisaties vleugels geeft. De kern is dat medewerkers zich weer verantwoordelijk gaan voelen voor hun werk en voor de organisatie en weten wat er van ze wordt verwacht. Ze krijgen de resultaten van hun inspanningen direct te zien en proberen die in de vorm van een spel systematisch te verbeteren. Daarmee heeft The Game verwantschap met ‘Lean’, met als belangrijke toevoeging het spelelement, dat een gevoel van competitie in mensen naar boven haalt.

The great game of business heeft sinds kort ook een Nederlandse tak, waardoor Nederlandse organisaties hun medewerkers kunnen betrekken bij de doelstellingen.
Onderdeel van de filosofie is dat de managers in de organisatie het spel zelf in gang zetten en hun medewerkers betrekken bij de organisatiedoelen. De organisatie van the great game of business ondersteunt ze daarbij met informatie, een netwerk en technieken.

In 1994 verscheen het boek The Great Game of Business: Unlocking the Power and Profitability of Open-Book Management geschreven door Jack Stack: www.amazon.com/

The Great Game of Business: www.greatgame.com

Let the games begin, Nieuw organiseren nu, 17 april 2012: www.nieuworganiseren.nu

Hieronder de video The Great Game of Business Manifesto

Verplichte marktwerking in de thuiszorg van de baan

eeste kamer wet agnes kant en renske leijtenGemeenten zijn niet langer verplicht om via openbare aanbesteding de thuiszorg te organiseren. Met de op 17 april 2012 in de Eerste Kamer aangenomen wet van Agnes Kant en Renske Leijten komt een einde aan de gedwongen marktwerking in de thuiszorg.

Leijten: “Dit is een grote overwinning voor alle thuiszorgwerkers die dankzij de ingevoerde commercie onderbetaald worden en voor de cliënten die schoonmaakbedrijven of vele verschillende thuiszorgmedewerkers over de vloer krijgen. Gemeenten kunnen nu kiezen voor kwaliteit en stabiliteit; een enorme verbetering.”

Het kabinet heeft tot het einde toe volgehouden dat huishoudelijke verzorging moet worden gezien als een commerciële dienst die via marktwerking moet worden aanbesteed. De Eerste Kamer zet na de Tweede Kamer een streep door deze redenering. Huishoudelijke verzorging kan uitdrukkelijk als maatschappelijke taak gezien worden en dan eist EU geen marktwerking.

In oktober 2011 steunde de Tweede Kamer drie initiatiefwetten om een einde te maken aan de verplichte marktwerking in de thuiszorg en om een basistarief vast te stellen voor het organiseren van de huishoudelijke zorg.

Lees verder Verplichte marktwerking in de thuiszorg van de baan, SP, 17 april 2012: www.sp.nl

agnes kant stop uitverkoop thuiszorg 3 10 2007 stop uitverkoop thuiszorg den7haag 3 oktober 2007
De manifestatie Stop Uitverkoop Thuiszorg van 3 oktober 2007 op het Plein in Den Haag was georganiseerd door de actiegroep Zorg geen markt, een initiatief van Agnes Kant van de SP (op linkerfoto tweede van rechts). De manifestatie werd ondersteund door de vakbonden Abvakabo/FNV, CNV Publieke Zaak, beroepsvereniging van verpleging en verzporging NU’91, de Unie Zorg en Welzijn en Ouderenbond ANBO. De Stichting Beroepseer was ook van de partij op de manifestatie.
Lees ook (nog) eens het verslag van die dag. Een stukje historie maakt veel duidelijk, plaatst zaken in hun context en laat zien dat een visie hebben, een ideaal nastreven en geduld uitoefenen wel degelijk loont… “Stop uitverkoop thuiszorg”. Verslag van een manifestatie: https://beroepseer.nl

Open Brief aan vakbond FNV van Marcia Luyten

Marcia Luyten, journalist, schreef een Open brief in de Volkskrant van 18 april 2012 aan FNV-bestuurders Agnes Jongerius en Henk van der Kolk en vroeg waarom de vakbeweging het laat afweten op het moment dat ze het meest nodig is:

“Het is op dit roerige moment in onze economische geschiedenis dat ik u een doodeenvoudige vraag wil stellen. Voor het gemak ga ik nu even voorbij aan uw gebrek aan belangstelling voor de grote en groeiende groep op de arbeidsmarkt waartoe ikzelf behoor: de kleine zelfstandigen. Zij vangen de eerste en ergste schokken op de arbeidsmarkt op. Dit doen zzp-ers zonder uitzicht op werkloosheidsuitkering, pensioen, vakantiegeld, tegemoetkomingen in kinderopvang en meestal zonder arbeidsongeschiktheidsverzekering. De verwachting is dat in 2012 meer dan 50 procent van de hoogopgeleide zzp-ers meer dan een maand zonder opdracht zal zitten. Laat ze, om het nu niet nodeloos ingewikkeld te maken, nog even zitten”.

Lees verder op de site van de Volkskrant: “Geachte leiders, waarom heeft u de vakbeweging vernietigd? door Marcia Luyten, 28 april 2012: www.volkskrant.nl

Gerrit van de Kamp: KNVB en hooligans regeren dit land

Op de site van Binnenlands Bestuur – platform voor ambtenaren en bestuurders – is Gerrit van de Kamp van politievakbond ACP aan het woord. Onder de kop: KNVB en hooligans regeren dit land, trekt hij van leer tegen het functioneren van het openbaar bestuur: “Als je maar genoeg rotzooi trapt op internet mag iedereen zijn eigen feestje vieren, de politie vangt zoals altijd de klappen op. Het cynisme onder de gewone diender stijgt met de dag”.

Van de Kamp was nooit cynisch, maar na maandenlang vergeefs actie te hebben gevoerd voor een betere cao, druipt het sarcasme inmiddels van zijn stem: “Wat hebben wij als politie nu nog te zeggen in dit land? Onze grondrechten worden geschonden, maar wij zullen er niets meer van zeggen, we komen gewoon opdagen als de bestuurders of de KNVB dat willen”.

Maar als de politie al zo cynisch is, hoe moet dat dan met het vertrouwen onder de gewone burgers? Van hen verwacht Van de Kamp al geen rugdekking meer. De zwijgende massa laat letterlijk niets van zich horen: “De mensen die wij spreken zeggen altijd achter onze acties te staan. Totdat ze er zelf last van krijgen. Maar collectief actievoeren betekent toch altijd dat er iemand last van zal hebben?”

Lees ook de reacties op Van de Kamps verhaal. De een vindt dat hij een jankverhaal houdt, een ander is het met hem eens en schrijft dat de relatie met de bestuurders sinds de jaren zestig al verstoord is. Sindsdien wordt het gezag van de politieman ondermijnd. De politie is geworden tot een “tandeloos roofdier”. De diender in het blauw heeft geen rugdekking meer.
Een ambtenaar heeft te doen met de politie en ziet met angst en beven de toekomst tegemoet. Hij vraagt zich af  hoe lang het zal duren voordat er weer een vertrouwensband zal ontstaan tussen de overheid en haar werknemers: “Aan de andere kant: ambtenaren laten het ook gewoon gebeuren”.

Politievakbond: KNVB en hooligans regeren dit land, door Gert van Wijland, Binnenlands Bestuur, 17 april 2012: https://www.binnenlandsbestuur.nl