Redactie Beroepseer

Comitè Zorgen om de GGZ is een nieuwe actiegroep die zich wil inzetten voor de belangen van cliënten en zorgprofessionals in de  de GGZ.
Al sinds 2009 liggen er ideeën en voorstellen  klaar om tot een goede en volwaardige GGZ te komen waar vertrouwen, hoop, compassie, betrokkenheid en maatwerk weer de hoofdzaken worden. Allerlei voorstellen daartoe van de GGZ-sector –  die sinds 2004  te horen zijn – lijken evenwel te worden genegeerd, zoals het comité stelt:

• Al sinds 2004 is bekend dat de marktideologie niet werkt; dat markt en ziel niet samen gaan.
• Al sinds 2006 is bekend dat de dbc’s (diagnosebehandelcombinaties) onbruikbaar zijn in de psychiatrie.
• Al sinds 2008 is bekend dat verzekeraars zich als oligarchen gedragen en zich inhoudelijk met de zorg bemoeien.
• En het is al lang bekend dat sinds de invoering van de dbc-systematiek de privacy van cliënten niet langer is gewaarborgd. Dat door de marktwerking GGZ instellingen en professionals elkaar beconcurreren in plaats van samen pal te staan voor de cliënt!

Het comité Zorgen om de GGZ gaat zich  – in de breedste zin – inzetten voor de belangen van:

• 11.000 cliënten die door de huidige acties van de zorgverzekeraars in de GGZ per direct worden bedreigd in de continuïteit van de voor hun noodzakelijke tweedelijns GGZ behandeling.
• 1200 zorgprofessionals die door de huidige acties van de zorgverzekeraars per direct worden bedreigd in de uitoefening van hun werk als professional in de GGZ en in hun bestaanszekerheid.
• Een onbekend aantal cliënten  dat door het beleid van zorgverzekeraars en door politieke keuze in de nabije toekomst worden bedreigd in de continuïteit van de voor hun noodzakelijke 2elijns GGZ behandeling. Ongeacht bij welke instelling in de GGZ zij worden behandeld.
• Een onbekend aantal zorgprofessionals dat door beleid van zorgverzekeraars en door politieke keuze in de nabije toekomst worden bedreigd in de uitoefening van hun werk als professional in de GGZ. Ongeacht bij welke instelling in de GGZ zij werkzaam zijn.

Ook wil het comité zich inzetten voor het op gang brengen van een brede maatschappelijke discussie over de actuele situatie in, en de toekomst van de Geestelijke Gezondheidszorg in Nederland.

Daarbij richt Zorgen om de GGZ zich vooral op de volgende punten:

• Behoud en verbetering van bescherming van het medisch geheim; zorgverzekeraars mogen zich niet ongevraagd toegang tot de medische dossiers van cliënten verschaffen.
• Beschikbaarheid van goede GGZ zorg voor iedere inwoner van Nederland.
• Keuze vrijheid voor cliënten. Het recht om zelf een behandelaar te kunnen kiezen die bij de problematiek, de situatie en de persoonlijkheid van de cliënt past.
• Het ‘ontzuilen’ van de GGZ. Nu nog heeft iedere beroepsgroep eigen belangenorganisaties, die vaak met elkaar met elkaar in strijd zijn, Het nastreven van het motto ‘met elkaar, naast elkaar, maar niet tegen elkaar’.
• Het herstellen van het door de media beschadigde imago van zorgprofessionals in de GGZ.
• Het terugdringen van bureaucratische invloeden in de GGZ, inclusief de invoering van de ROM (Routine Outcome Measurement) – een zogenaamd objectief instrument voor het meten van kwaliteit – als maatstaf voor ‘kwaliteit van zorg’.
• Het tegengaan van de invloed van de zorgverzekeraars. Geen directe bemoeienis met de inhoud van het zorgtraject.
• Het fungeren als spreekbuis voor cliënten en zorgprofessionals, naar de Nederlandse samenleving, naar de zorgverzekeraars en naar de politiek.
• Het komen tot een systeem van intensieve en duidelijke omschreven kwaliteitscontrole voor de geleverde GGZ zorg waarbij verbetering van kwaliteit  en de bescherming van het medische geheim van de cliënt voorop staat.
• Het meer betrekken van de cliënten bij de beoordeling van de aan hen geleverde zorg.

Initiatiefnemers tot oprichting van het comité Zorgen om de GGZ zijn Hanneke Nijkamp-den Hertog, psycholoog, en Hans Landman, sociaal pyschiatrisch verpleegkundige.

Ga naar de website van Zorgen om de GGZ en steun dit initiatief door bijvoorbeeld het ondertekenen van een petitie:  http://zorgenomdeggz.nl (Website is opgeheven)

De GGZ laat zich horen!, het digitale netwerk en platform voor de GGZ, zendt een brief rond met verzoek een oproep te sturen aan “Zorgverzekeraars Nederland” om in overleg te treden met de ROM-critici:

………..In rap tempo ontwikkelt ROM – Routine Outcome Monitoring – zich tot de nieuwe Betuwelijn in de GGZ.
Ondanks grote twijfels over de validiteit van het systeem zal binnen afzienbare tijd de financiering eraan gekoppeld  worden. Door nu bij te sturen kan heel veel toekomstige ellende worden voorkomen.

Wat is ROM precies?

ROM is van oorsprong een systeem waarbij meetinstrumenten worden gebruikt om de effecten van een individueel behandeltraject te evalueren. Inmiddels is de toepassing echter veel breder geworden. Door de metingen per instelling te vergelijken  – dit heet benchmarken –  moet duidelijk worden welke instellingen goede resultaten boeken. Op grond daarvan beslissen zorgverzekeraars bij wie ze de zorg inkopen. Om dit mogelijk te maken is vorig jaar de Stichting Benchmark GGZ opgericht. GGZ-instellingen worden door de verzekeraars verplicht hun ROM-gegevens aan deze stichting aan te leveren.

ROM oogst felle kritiek

In het maartnummer 2012 van het Tijdschrift voor Psychiatrie uiten elf vooraanstaande deskundigen, onder wie alle acht kernhoogleraren psychiatrie, ongekend felle kritiek in een essay op het benchmarken op basis van ROM-gegevens. Ze spreken van “het gijzelen van hulpverleners met het zoveelste voorbeeld van kostbare en onwetenschappelijke bureaucratie” en roepen op tot verzet tegen het verplicht aanleveren van data. Het zou in het beste geval nog jaren duren voordat geschikte instrumenten zijn ontwikkeld die het mogelijk maken om wetenschappelijk en ethisch verantwoord te benchmarken met ROM-gegevens.

Zorgverzekeraars doen het af als onzin

De zorgverzekeraars hebben inmiddels gereageerd. De kritiek wordt afgedaan als onzin en er wordt gedreigd met miljoenenkortingen. Wij vinden deze reactie schokkend. Als elf vooraanstaande deskundigen aan de noodrem trekken dan kun je dat niet afdoen als onzin. Wij vinden de bezwaren van de auteurs van het artikel terecht en juichen het toe dat zij op deze wijze voor de sector opkomen. Goede en betaalbare zorg komt niet dichterbij als zorgverzekeraars keuzes gaan maken op basis van troebele, onwetenschappelijke en onethische vergelijkingen. Ben je het hiermee eens? Wil je je steun uitspreken voor de deskundigen die hun nek hebben uitgestoken? Vind je ook dat de zorgverzekeraars met hen in overleg moeten treden in plaats van de kritiek af te doen als onzin? Onderneem dan nu actie!

Wat kun je concreet DOEN?

1. Verstuur deze oproep aan Zorgverzekeraars Nederland om in overleg te treden met de ROM-critici.
2. Stuur deze mail door naar zoveel mogelijk collega’s.
3. Download het essay^*) en bespreek het in je team(s). Zorg dat iedereen er kennis van neemt en dat erover gediscussieerd wordt. Stimuleer je collega’s om in actie te komen door de oproep naar Zorgverzekeraars Nederland te verzenden.

Met vriendelijke groet,
mede namens Menno Oosterhoff, psychiater en initiator van deze actie,

Fred Leffers, Thijs Emons, Co Klaver en Alan Ralston
www.deggzlaatzichhoren.nl (Website is inmiddels niet meer actief; archief nog beschikbaar)

^*) ROM: gedragsnorm of dwangmaatregel? Overwegingen bij het themanummer over routine outcome monitoring, door  J. van Os/R. Kahn/D. Denys e.a., Tijdschrift voor psychiaterie 54, maart 2012: www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl