Om erachter te komen in welke mate de levens- en arbeidsomstandigheden van de Europeanen zijn veranderd in de periode 2015-2018 deed Eurofound onderzoek. De resultaten staan in de publicatie Living and working in Europe 2015-2018. Daarin worden kernvragen beantwoord over diverse aspecten van leven en arbeid die van belang zijn voor zowel burgers als beleidsmakers. De aspecten die extra aandacht van beleidsmakers verdienen zijn nog eens extra aangestipt. Eurofound is de Europese Stichting tot verbetering van de levens- en arbeidsomstandigheden, een agentschap van de Europese Unie, opgericht in 1975 in Dublin.

2015 – 2018

De onderzochte periode is er een van economische groei en toenemende werkgelegenheid geweest. Maar, gemiddelden verbergen belangrijke verschillen tussen landen en bevolkingsgroepen. Daarvan zijn diverse factoren de oorzaak, zoals crisissituaties, identiteit en veiligheid. Bovendien krijgen populistische politieke bewegingen meer steun van de kiezers. Burgers laten hun ongenoegen blijken jegens de traditionele politieke partijen en instituties en zetten vraagtekens bij een aantal beginselen van de Europese Unie (EU). De vluchtelingen- en emigratiecrisis van 2015 legde de zwakke bereidheid tot gezamenlijke actie van de EU bloot. Er werden beslissingen genomen zonder voldoende afstemming op nationaal niveau. In 2016 stemde Groot-Brittannië tegen het lidmaatschap van de EU en sindsdien zit het land gevangen in een pijnlijk proces van uittreden.

De Europese pijler van sociale rechten

Temidden van de roep om hervorming en vernieuwing, heeft de Europese Commissie gezocht naar manieren om het belang van de EU opnieuw te definiëren. De legitimiteit van de EU is gebaseerd op het kunnen leveren: betere levensstandaard, meer werkgelegenheid, goede kwaliteit van arbeid, solide sociale bescherming. Daarbij was de aandacht vooral gericht op economische groei en dat heeft goed uitgepakt.
Het eerste hoofdstuk van deze publicatie belicht de relatie tussen economische welvaart, welzijn en sociale cohesie. Maar, de opwaartse sprong van de economie na de recessie heeft voor velen nog niet de gewenste sociale gevolgen gehad. De Europese Pijler van sociale rechten^*), gepresenteerd in november 2017, zet passende beleidsmaatregelen voor herstel van een centrale rol voor sociale thema’s op de agenda. Van lidstaten wordt verwacht dat ze gezamenlijk voor een betere kwaliteit van leven en arbeid zorgen voor alle burgers. Daarbij wordt verder gekeken dan vandaag. Dat is nodig om een volgende recessie, die onvermijdelijk zal komen, te kunnen opvangen.

Ingedeeld naar thema

Living and working in Europa 2015 – 2018 is ingedeeld naar thema en voorzien van informatie en resultaten van onderzoek van een agentschap van de Europese Unie. Een agentschap is een bureau verbonden aan de Europese Unie dat zich met een bepaald onderwerp bezighoudt. Agentschappen verzamelen bijvoorbeeld kennis, nemen besluiten over technische onderwerpen of zorgen dat besluiten worden uitgevoerd. Er bestaan meer dan veertig agentschappen, al heten ze soms anders (centrum, stichting, bureau, waarnemingscentrum). Agentschappen zijn verdeeld over de hele Europese Unie. Als zelfstandige instellingen vormen de agentschappen een heel diverse groep. Zij kunnen in acht thematische subgroepen worden opgesplitst: cultuur en onderwijs, economie, energie en internet markt, infrastructuur, gezondheid en sociale zaken, landbouw en milieu, buitenland en defensie, recht en veiligheid.^**)

Living and working in Europe 2015 – 2018 bevat tien hoofdstukken, opgedeeld in tweeën Het eerste deel gaat over de leefomstandigheden. Eurofound laat zien wat Europeanen vinden van hun leven en van de maatschappij en of hun omstandigheden menswaardig zijn en verbeteren. In welke mate is dat het werk van de overheid? Biedt de overheid voldoende diensten aan? In dit deel komen ook maatschappelijke thema’s ter sprake waarmee de EU is geconfronteerd in deze periode: vooruitgang t.a.v. gendergelijkheid op het werk en de manier waarop de EU heeft gereageerd op de plotselinge stroom asielzoekers.
Het tweede deel gaat over werkgelegenheid en arbeidsomstandigheden. Eurofound biedt cruciaal feitenmateriaal t.a.v. de verschuiving van werkgelegenheid en geeft aan waar nieuwe banen worden gecreëerd en waar ze verdwijnen en om wat voor soort werk het gaat. Belicht wordt hoe en waar werk wordt gecreëerd ten gevolge van demografische, economische en technologische veranderingen. De omstandigheden van Europese werknemers zijn onderzocht. De resultaten tonen aan in welke mate zij klaar zijn voor de uitdagingen van de toekomst.

Het onderzoek van Eurofound wordt voortgezet. Men blijft volgen waar de discussie en het overleg over arbeidsplaatsen en sociale veranderingen zich afspelen.

Op de site van Eurofound staan de thema’s gerangschikt, met uitgebreid feitenmateriaal en informatie:

• Welzijn en levensstandaard
• Balans werk en privé
• Kwaliteit openbare dienstverlening
• Lonen, inkomen en ongelijkheid
• Van migratie een bron maken voor de arbeidsmarkt
• Trends in werkgelegenheid
• Flexwerk: probleem of oplossing?
• Stimuleren van sociaal overleg bij maatschappelijke hervormingen
• Bouwen aan de beroepsbevolking van de 21ste eeuw

Noten
*) De 20 beginselen van de Europese pijler van sociale rechten, Europese Commissie: https://ec.europa.eu
^**) Agentschap Europese Unie: https://www.europa-nu.nl

Living and working in Europe – 2015 – 2018: https://www.eurofound.europa.eu/yearbook/

Downloaden in PDF: Eurofound (2019), Living and working in Europe 2015–2018, Publications Office of the European Union, Luxembourg: www.eurofound.europa.eu

Webwinkel van boeken van de Europese Unie: https://publications.europa.eu