De toeslagenaffaire krijgt een ongewenst vervolg. De Belastingdienst heeft disciplinaire maatregelen genomen tegen een ambtenaar die door de dienst begin 2019 op non-actief is gezet. Deze ambtenaar – de klokkenluider – wordt beschuldigd van schending van zijn ambtseed en het verspreiden van interne informatie.

Het gaat om 157 ouders die in 2014 het slachtoffer zijn geworden van de jacht op fraude door de Belastingdienst waardoor zij hun kinderopvangtoeslag kwijt raakten. Daarop begonnen zij een rechtszaak. Pogingen om de beslissing aan te vechten liepen door tegenwerking van de Belastingdienst, die nepbewijzen gebruikte, steevast op niets uit^.*)

Staatssecretaris Snel van Financiën erkende dat de Belastingdienst bij deze aanpak van fraude is doorgeschoten en bij stopzetting de fout is ingegaan. De balans was zoek.
De Tweede Kamer vindt het optreden van de Belastingdienst op machtsmisbruik lijken. De burger wordt gemangeld door een anonieme bureaucratie. De bescherming van kwetsbare groepen die juist afhankelijk zijn van toeslagen, is uit het oog verloren.

De kernvraag

De vraag die nu moet worden gesteld is of een klokkenluider een rechtsstatelijke misstand heeft blootgelegd waarvan burgers de dupe zijn. Als dat het geval is, moet de klokkenluider juist onderscheiden worden, en de ambtenaren die de scheve schaats hebben gereden, gesanctioneerd.
Wat nu gebeurt is verwerpelijk. Zo creëert de politiek gedresseerde ambtenaren.

Ambtenaren mogen zich nooit onvoorwaardelijk ondergeschikt maken aan de zittende politieke macht. Wij, burgers, moeten ervan op aan kunnen dat ze pal staan voor behoorlijk bestuur. Juist als het moeilijk wordt.

Voordragen voor een lintje

Pieter Klein van RTL Nieuws verplaatst zich in de rol van staatssecretaris en schrijft: “Als ik staatssecretaris Menno Snel (Financiën) zou zijn, zou ik een anonieme klokkenluider bij de Belastingdienst bij Zijne Majesteit de Koning voordragen voor een lintje. Gewoon, als helder signaal, naar alle ambtenaren. Als eerbetoon aan iemand die integer bleef. Iemand die onrecht niet verdroeg. En ik zou een heel groot standbeeld oprichten voor deze klokkenluider, pal voor het ministerie van Financiën.

Iedereen die het pijnlijke dossier over de toeslagenaffaire volgt weet dat er een klokkenluider is. (Sterker, er zijn er meer, maar ik kan daar niet over uitweiden). De klokkenluiders hebben ervoor gezorgd dat het onrechtmatig handelen van de Belastingdienst boven tafel kwam. Achtergehouden, interne stukken waaruit bleek hoe ontzettend fout de dienst handelde bij de massale, onrechtmatige stopzetting van kinderopvangtoeslag in 2014, kwamen druppelsgewijs naar buiten.

Laat ik het zo zeggen: er is reden om aan te nemen dat advocate Eva González Pérez, die gedupeerde ouders bijstaat, hulp kreeg van binnenuit om het wangedrag van de Belastingdienst tot aan de Raad van State aan de kaak te stellen. Het blijkt ook uit officiële processen-verbaal. (Ik stel me trouwens voor dat de betrokken ambtenaren zich helemaal niet beschouwen als klokkenluider. Dat ze te goeder trouw meenden dat ontbrekende gegevens in de dossiers thuishoren, zoals de wet voorschrijft.)

Uit officiële Kamerstukken blijkt dat staatssecretaris Snel niet van plan is zijn ambtenaar een lintje te geven. Of een standbeeld op te richten. Integendeel: kennelijk denkt men een van de klokkenluiders op het spoor te zijn, en wordt die nu aangepakt. Want er is iemand op ‘non-actief’ gesteld. Ik durf er vergif op in te nemen dat dit de zaak is die de Belastingdienst voorlegde aan het OM. Of de klokkenluider vervolgd moest worden”.

Lees de hele column van Pieter Klein: Een standbeeld voor een anonieme klokkenluider, RTL Nieuws, 25 juni 2019: www.rtlnieuws.nl/

Tweede Kamer woensdag 26 juni 2019

Op 26 juni 2019 moet Snel aan de Tweede Kamer een reeks van negentig indringende en heel lastige vragen beantwoorden over zijn eigen afhandeling van deze affaire. Pieter Klein: “Ik krijg signalen dat er overuren worden gedraaid en dat er paniek is. Dat het team-Snel z’n tanden stuk bijt op ingewikkelde, ontwijkende, vage en nietszeggende antwoorden. Omdat de feiten onaangenaam zijn. Zó onaangenaam en pijnlijk dat je ze misschien alleen boven tafel krijgt als je de Rijksrecherche erop af stuurt”. (Zie Tweede Kamer, lijst van vragen: www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail?id=2019Z11806&did=2019D25296

^Noot
*) Belastingdienst frustreerde onderzoek naar eigen falen in toeslag-affaire, RTL Nieuws, 14 juni 2019: www.rtlnieuws.nl/

Foto bovenaan is gemaakt door William Cho: Vrouwe Justitia