Geef actiegroep Wet BIG II een plek aan tafel

Op 10 september 2019 komt de regiegroep Wet BIG II samen op het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Men gaat zich daar beraden over de situatie die ontstaan is nu er massaal verzet is gerezen tegen de in het wetsvoorstel opgenomen invoering van de regieverpleegkundige*). Beroepsorganisatie Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) heeft zich genoodzaakt gezien een ‘pas op de plaats’ af te kondigen en terug te gaan naar de achterban en naar de regiegroep.

Polderpaternalisme

De actiegroep van verpleegkundigen die zich verzet tegen de invoering van de regieverpleegkundige, heeft geen uitnodiging ontvangen voor de bijeenkomst van de regiegroep. Dat is onverstandig van het ministerie. Er valt in dezen veel te leren van andere sectoren, bijvoorbeeld van het onderwijs. Daar heeft nieuwkomer PO in Actie via sociale media een stevige plaats veroverd aan de onderwijs-poldertafel en daarmee een einde gemaakt aan het vanzelfsprekende polderpaternalisme (zoals Steven de Waal dat noemt) dat werkt met van bovenaf gemanipuleerd draagvlak.

Hoe is dat polderpaternalisme ontstaan? Beroepsorganisaties, vakbonden zijn zich de afgelopen decennia steeds meer gaan opstellen als verstandige, redelijke gesprekspartners van de overheid. En zo zijn ze ongemerkt steeds minder vertegenwoordiger van hun achterban geworden. Dankzij technologische ontwikkelingen kunnen de ballonnen van dat polderpaternalisme tegenwoordig echter snel en effectief doorgeprikt worden. Door het snelle en grote bereik op de sociale media kan de uit het oog verloren achterban beroepsorganisaties en vakbonden nu effectief klem zetten en dwingen om hen werkelijk te vertegenwoordigen. Dat is een positieve ontwikkeling.

Aansluiten bij wat er leeft op de werkvloer

Natuurlijk  vinden vakbonden en beroepsorganisaties de volstrekt onverwachte inbreuk van buitenaf door de niet geziene achterban eerst verschrikkelijk moeilijk verteerbaar: immers, het resultaat van jarenlang werk komt opeens ter discussie te staan en de comfortabele onderhandelingspositie in de polder wankelt. Niemand vindt het prettig als een ander een grote blinde vlek bij hem/haar aanwijst. Je hebt het gevoel in je hemd te staan. Deze zomer waren bij V&VN dan ook alle symptomen van boosheid en verdringing zichtbaar: volstrekte radiostilte, de schuld geven aan de achterban en het actiecomité, woordvoerders en ambassadeurs die zich van twitter terugtrekken, geen duidelijke verdediging, tegenstrijdige berichten en vaagtaal. En dat is begrijpelijk: gedwongen worden in hoog tempo over te schakelen van comfortabel paternalisme naar professioneel activisme, dat is niet simpel. Het is zelfs onwaarschijnlijk dat V&VN deze omslag snel zal kunnen maken, omdat  de gehele organisatie is gaan staan naar dat polderpaternalisme. De grote blinde vlek voor de gevoeligheden in de achterban rondom de regieverpleegkundige lijkt  slechts de druppel geweest te zijn: veel verpleegkundigen hebben blijkbaar al jaren het gevoel dat ze niet meer goed vertegenwoordigd zijn door V&VN. De confrontaties van deze zomer kunnen echter positief  uitpakken als V&VN weer hard gaat werken aan het beter aansluiten bij wat er leeft op de werkvloer.

Advies: Actiegroep Wet BIG II uitnodigen

De overheid zal ook onaangenaam verrast zijn over de commotie deze zomer. Er is een gerede kans dat V&VN  daarop stevig is aangesproken door of namens de minister.  Toch moet ook de overheid deze crisis aangrijpen als een kans.  Het wakker schudden van V&VN biedt op termijn de mogelijkheid dat de overheid in de onderhandelingen veel betere informatie krijgt over wat de gevolgen van beleidsvoornemens zijn op de werkvloer en waar de weerstand zit. Het polderpaternalisme is voor de overheid natuurlijk heel comfortabel, maar op de lange termijn is het bedreigend. ‘Populisme’ is voor een belangrijk deel het resultaat van jarenlang inadequaat omgaan met nieuwe vertegenwoordigers die dankzij de sociale media effectief en terecht de blinde vlekken van het polderpaternalisme aan de kaak stellen. Het is uitgesproken kortzichtig om serieuze nieuwe vertegenwoordigers als het verpleegkundig actiecomité buiten de deur te houden. De polder heeft dringend zuurstof nodig. Mijn advies is dus dat het ministerie de vertegenwoordiger van het verpleegkundig verzet #wetbig2 uitnodigt voor het gesprek van de ‘regiegroep’ op 10 september. Net als PO in Actie heeft deze de plek aan tafel voluit verdiend door de blinde vlek van V&VN  bloot te leggen.

^Noot
*) Besluit minister Bruins tot overgangsregeling voor verpleegkundigen. Introductie van de regieverpleegkundige, Blogs Beroepseer, 7 juni 2019: https://beroepseer.nl

Storm van reacties en kritiek op besluit overgangsregeling verpleegkundigen. BIG-II is niet nodig, door Nienke Ipenburg, Blogs Beroepseer, 19 juni 2019: https://beroepseer.nl

Verpleegkundige laat zich niet degraderen! Nieuws van Actiecomité ‘BIG II in de overgang’, Blogs Beroepseer, 16 juli 2019: https://beroepseer.nl

Overpeinzingen van een inservice B-pleeg bij het fenomeen regieverpleegkundige, door Marc van der Gracht, Blogs Beroepseer, 6 augustus 2019: https://beroepseer.nl

Actiecomité Wet Big II: https://wetbig2.nl/