Skip to main content

Redactie Beroepseer

Wel of geen ZZP’er? Belastingdienst handhaaft op schijnzelfstandigheid vanaf 2025

Geschreven op . Gepost in Bedrijfsleven, Blogs, Financiële sector, Overheid. Geen reacties op Wel of geen ZZP’er? Belastingdienst handhaaft op schijnzelfstandigheid vanaf 2025

Het zorgt nu al voor veel onrust, terwijl de maatregel pas ingaat per 1 januari 2025: de waarschuwing dat er streng gecontroleerd gaat worden op ‘schijnzelfstandigheid’. Een maatregel die met name voor de 1,8 miljoen zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel) grote consequenties kan hebben.
Max Meldpunt bericht dat ook de ruim 200.000 zzp’ers in de zorg hiermee te maken krijgen: “De maatregel is bedoeld om het aantal zzp’ers, die minder belasting en premies betalen, omlaag te krijgen. Vakbonden en zorgorganisaties staan te juichen, zij willen graag alle zorgmedewerkers in loondienst. De zzp’ers zelf dreigen de zorg uit te gaan als de maatregel doorgaat, waardoor het tekort aan zorgmedewerkers nog groter wordt. Want de cijfers liegen er niet om: in 2031 zal het tekort aan zorgpersoneel naar verwachting oplopen naar 135.000 werknemers. Dit blijkt uit onderzoek van ABF Research in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)”.

BV of maatschap

Zorgvisie – online platform voor beleid en management in de zorg – meldt dat zzp’ers die willen voorkomen dat ze gezien worden als schijnzelfstandige, bezig zijn met het oprichten van een besloten vennootschap (bv) of een maatschap. Ze worden daarbij geholpen door consultants en adviesbureaus. En dat is niet altijd gunstig voor de zzp’er. De kop boven het artikel in Zorgvisie luidt: Consultants pushen kansloze bv-constructies bij paniekerige zzp’ers.

Al in 2016 was er sprake van de misvatting dat een bv-constructie hét middel was tegen voorkoming van ‘schijnzelfstandigheid’.
ZZP Nederland heeft in die tijd onderzoek gedaan naar de gevolgen van de wet DBA –  deregulering beoordeling arbeidsrelaties – voor zzp’ers. Toen bleek al dat meer dan een derde van de responderende zzp’ers op de enquête was benaderd door bemiddelaars. De wet bepaalt dat werkgever en werknemer gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor afspraken over en de juiste kwalificatie van de arbeidsrelatie. Deze wet – ingegaan per mei 2016 – bracht evenwel niet de de beloofde rust en duidelijkheid en zou worden aangepast. Vanwege de onzekerheid werd bekend gemaakt dat de Belastingdienst niet zou gaan controleren op een juiste bepaling van de arbeidsrelatie. Meerdere zzp-organisaties, waaronder de Vereniging Zelfstandigen Nederland – VZN, hadden al gewaarschuwd dat veel zzp’ers niet meer in de zorg wilden werken als zij gedwongen in vaste dienst moesten.

In oktober 2024 is er in de Tweede Kamer besloten dat de Belastingdienst vanaf 1 januari 2025 de controle op de juistheid van de ’bepaling van de arbeidsrelatie intensiever gaat uitvoeren. De Belastingdienst op haar website: “Vanaf 1 januari 2025 hanteren we weer de normale regels. We geven geen aanwijzingen meer. We kunnen dus direct correctieverplichtingen, naheffingsaanslagen en boetes opleggen”.

Veelgehoorde misvattingen

Het online service platform ZZP-er in de zorg meldt dat er veel zorgorganisaties in angst en onzekerheid verkeren en worstelen met de zzp-inzet vanaf 2025: “Om zorgmedewerkers te overtuigen te kiezen voor een dienstverband, worden soms uitspraken gedaan die niet kloppen. Dit maakt zzp’ers soms onnodig ongerust”. Op de site van het platform staat een lijst van veelgehoorde misvattingen over de handhaving op schijnzelfstandigheid, gevolgd door een beschrijving van de veranderingen en de gevolgen daarvan voor zowel organisatie als medewerkers. Deze zijn:

  • ‘Vanaf 1 januari is zzp in de zorg niet meer mogelijk’
  • ‘De Belastingdienst ziet zorg zzp’ers 100% als schijnzelfstandig’
  • ‘Als zzp’er in de zorg kun je niet werken zonder gezag’
  • ‘Je doet ingebed werk, dús je werkt in dienstverband’
  • ‘Zorgorganisaties moeten stoppen met zzp’ers’
  • ‘De risico’s voor schijnzelfstandigheid liggen bij de zzp’er’

Opvallende ‘argumenten’

Het blijkt dat zzp’ers benaderd worden door een zorgorganisatie om (weer) in loondienst te komen. Aangevoerd worden argumenten, beweringen en beloften om dat te doen. Maar ze blijken te worden benaderd met halve waarheden, pertinente onjuistheden en morele chantage, aldus SoloPartners, brancheorganisatie voor zzp’ers in de zorg. Een aantal zorgorganisaties maakt het daarbij wel erg bont. SoloPartners zet de opvallendste ‘argumenten’ op een rij:

  • ‘Wij mogen van de Belastingdienst niet meer met zzp’ers werken’
  • ‘Als zzp’er loop je het risico op naheffingen en boetes’
  • ‘De zzp’er verliest de status als zelfstandige’
  • ‘Als zzp’er loop je reputatieschade’
  • ‘Als zzp’er moet je meer kosten maken’
  • ‘In loondienst krijg je een goede balans tussen werk en privé’
  • ‘Je krijgt ruimte om jezelf te ontwikkelen’
  • ‘Je krijgt een goede werksfeer’
  • ‘Jij dupeert de cliënt als je niet in loondienst komt”’

FNV blij met handhaving Belastingdienst

Volgens vakbond FNV, aldus Max Meldpunt,  is het goed dat de Belastingdienst strenger gaat controleren op ‘schijnzelfstandigheid’. De bond meent dat het aantal zzp’ers tot een ongekend aantal is gegroeid, wat tot een verschraling van de zorg heeft geleid. “We horen heel vaak dat bijvoorbeeld bewoners in de verpleeghuizen zich beklagen over dat er iedere keer andere medewerkers komen. Ze kennen deze nieuwe medewerkers niet en vaak zien ze die na 1 of 2 keer ook nooit meer terug. Deze bewoners zien veel liever de ‘vaste’ gezichten waarmee ze vertrouwd zijn”, aldus FNV Zorg en Welzijn bestuurder Bert de Haas.

Ook vindt de vakbond dat de beloning van de grote groep zzp’ers veel teveel geld kost. “We kunnen dat geld dan beter besteden aan meer loon voor iedereen in plaats van alleen voor een selecte groep.” De vakbond strijdt daarom voor een beter salaris voor de gehele gezondheidszorg, evenals meer zeggenschap van de medewerkers in loondienst over het werkrooster.

Niet meer in loondienst

René Dongelmans, voorzitter van de Vereniging van Zelfstandige Ondernemers in de Zorg (VZOZ),  ziet een grote groep zzp’ers de zorg verlaten als zij straks verplicht worden om (weer) in loondienst te gaan. Dongelmans tegen Max Meldpunt: “De meeste mensen in de zorg hebben bewust gekozen om – vaak vanuit loondienst – zzp’er te worden. Zij kennen de risico’s van niet verzekerd zijn tijdens ziekte en het ontbreken van vakantietoeslagen. Ook hebben zij een bewuste keuze gemaakt met het gegeven dat ze als zzp’er geen automatisch pensioen opbouwen. Dit moeten zij allemaal zelf regelen of aparte verzekeringen voor afsluiten. Maar dit is een bewuste keuze. Een keuze ingegeven voor meer salaris en meer vrijheid. En de schatting is dat driekwart van deze bewuste zzp’ers een terugkeer in de zorg in loondienst niet zien zitten”.

Referenties

Voorkom Schijnzelfstandigheid ZZP in 2025. Overheid ZZP: https://overheidzzp.nl/voorkom-schijnzelfstandigheid-zzp-in-2025/

Grote onrust in de zorg om handhaving Belastingdienst op schijnzelfstandigheid zzp’ers, Max Meldpunt, 20 september 2024: www.maxmeldpunt.nl

Consultants pushen kansloze bv-constructies bij paniekerige zzp’ers, door Suzanne Bremmers, Zorgvisie, 12 november 2024: www.zorgvisie.nl

Hé zorg-zzp’er, laat jij je in loondienst ‘lokken’, SoloPartners, 8 november 2024: www.solopartners.nl

Zzp’ers in de zorg: wat verandert er in 2025? V&VN, 13 november 2024: www.venvn.nl

Belastingdienst voert Kamermotie niet uit: onduidelijkheid over schijnzelfstandigheid blijft, platform ZZP-er in de zorg, 4 november 2024: www.zzp-erindezorg.nl

6 misvattingen over schijnzelfstandigheid: wat verandert er echt in 2025? platform ZZP-er in de zorg, 28 oktober 2024: www.zzp-erindezorg.nl

Wet DBA, FNV Zelfstandigen: https://fnvzzp.nl/themas/wet-dba

De meeste branche- en beroepsorganisaties bieden op de website informatie over de Wet DBA en het voorkomen van schijnzelfstandigheid. Zoals bijvoorbeeld ook platform Accountant:
Het einde van zzp’ers in de accountancy? door Marjan Heemskerk, Accountant, 8 oktober 2024: www.accountant.nl

Podcast Einde van de ZZP? Gevolgen van de wet DBA. Busy Season Talks, 30 september 2024. Duur 38 min. https://open.spotify.com/episode/1MiTffLesoxLCVEAk0PQnn

Belastingdienst: www.belastingdienst.nl
Belastingzaken als zzp’er: www.rijksoverheid.nl

Onrust onder zzp’ers over aanpak schijnzelfstandigheid, Universiteit Leiden, 10 september 2024: www.universiteitleiden.nl

“Geen boete, maar wel torenhoge kosten bij schijnzelfstandigheid”, door Henk Geurtsen, Flex Nieuws, 8 september 2024: www.flexnieuws.nl

Oud-directeur NBA pleit voor meer durf en minder verkramping en angst om krassen op te lopen

Geschreven op . Gepost in Blogs, Financiële sector. Geen reacties op Oud-directeur NBA pleit voor meer durf en minder verkramping en angst om krassen op te lopen

Het zijn pittige reacties op een bijdrage van Berry Wammes op Account, NBA-platform voor accountants en financials. Wammes is programmadirecteur Cultuur en Beroepsontwikkeling bij de Kon. Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA). In Meer krassen, meer moed pleit Wammes “voor meer durf en minder angst om krassen op te lopen en meer begrip voor degenen die dat overkomt. Daar gaan we niet alle problemen mee oplossen, maar het maakt ons minder verkrampt en levert een beter gesprek op dan met het wetboek in de hand. De maatschappelijke polarisatie zal het werk van de onafhankelijk accountant er de komende jaren niet gemakkelijker op maken, een reden te meer om te werken aan onze mentale weerbaarheid”

Wammes citeert aan het begin van zijn artikel Marcel Pheijffer – hoogleraar Forensische Accountancy aan de universiteiten Nyenrode en Leiden – die eerder schreef over ‘de zelfgenoegzame accountant’: “En daar was hij weer, de zelfgenoegzame accountant. In zijn recente column verklaarde Marcel Pheijffer de term van toepassing op de bestuurlijke elite, zeker ‘nu de tegendruk van kritische commissies en kwartiermakers is weggevallen’. Zelfgenoegzaamheid is een kwalificatie die in het verleden vaker werd gebezigd ten aanzien van accountants. Het roept het beeld op van een minzaam glimlachende bestuurder, tevreden achter leunend, sneakers op tafel. Pheijffer heeft gelijk, daaraan wil je je lot niet verbinden. Een groot contrast ook met de ‘vele hardwerkende enthousiastelingen’ die in zijn column een hart onder de riem krijgen gestoken. De mensen op de werkvloer, de young profs, de positief ingestelde oude rotten”.

Zelfgenoegzame leidinggevenden

“Maar is dit beeld realistisch? Behoorden die zelfgenoegzame leidinggevenden niet eerder tot diezelfde groep van hardwerkende enthousiastelingen, voordat ze werden ‘gepromoveerd’ tot bestuurder van kantoor of beroepsorganisatie? Met andere woorden, is het gemeenschappelijk dna van accountants niet identieker dan we veronderstellen? Zouden bestuurlijke inertie en jong enthousiasme niet uit dezelfde bron kunnen voortkomen?
[…]
Marcel Pheijffer heeft volstrekt gelijk in al zijn observaties over de traagheid van besluitvorming en het gebrek aan daadkracht waaronder de sector gebukt gaat. Maar met zijn conclusie dat de oorzaak ligt in bestuurlijke inertie gaat hij niet alleen voorbij aan de weerbarstige realiteit, maar miskent hij ook de goede wil en tomeloze inzet van veel bestuurders. Dat het desondanks toch mis gaat, is vooral een kwestie van opvoeding en karaktervorming, waarin risicomijding en een focus op inhoud prevaleren boven de bereidheid om een kras op te lopen, verantwoordelijkheid te nemen en open te spreken over zaken die mis gingen”.

Lees de hele column van Berry Wammes, Meer krassen, meer moed, Accountant, 12 november 2024: www.accountant.nl/discussie/columns/2024/11/meer-krassen-meer-moed/
Lees ook de reacties. Klik onderaan het artikel op de tekst Reageer voor lezen reacties die rechts in beeld verschijnen.

NBA-programma beroepscultuur: www.nba.nl/tools-en-ondersteuning/achtergrond/cultuur/over-programma-beroepscultuur/

Foto bovenaan is van Nick Youngson

WOinActie

Speech van Ingrid Robeyns, namens WOinActie

Geschreven op . Gepost in Blogs, Onderwijs. Geen reacties op Speech van Ingrid Robeyns, namens WOinActie

Speech van Ingrid Robeyns, namens WOinActie

donderdag, 14 november, 2024

Beste aanwezigen,

Beste studenten en collega’s die over heel het land meekijken via de livestream,

Wij hadden met vele duizenden op het Domplein in Utrecht willen staan.*)  Het is zeer zorgwekkend dat dat niet door mocht gaan, en het laatste woord is daar nog niet over gezegd. Gelukkig is deze bijeenkomst, in het hart van de democratie, een krachtig alternatief, en wij zijn de politici dankbaar die dit op heel korte tijd mogelijk hebben gemaakt.

Het is belangrijk dat ons protest in een andere vorm alsnog door kan gaan, want er staat iets op het spel!

Aanvallen op het recht van onze studenten om te studeren zonder stress om geldzorgen, en met de nodige tijd om zich als jonge mensen te kunnen ontplooien.

Aanvallen op wetenschappers, die steeds meer in het nauw komen, en hun taken niet meer naar behoren kunnen uitvoeren.

Aanvallen op Nederland, die deze kennis verdomd hard nodig heeft, zodat we een welvarend land kunnen blijven met een sterke democratie en een robuuste rechtsstaat.

Want laat ons helder zijn: er is geen enkele rationale onderbouwing voor deze bezuinigingen van meer dan 1 miljard. We hebben het de voorbije weken al herhaaldelijk beargumenteerd in de media: de bezuinigingen zijn onnodig, onverstandig, onwenselijk, en niet legitiem. Maar Eppo Bruins lijkt helemaal niet te geven om feiten en argumenten. Hij heeft nog geen enkele van onze inhoudelijke argumenten weerlegd. Hij komt niet verder dan het riedeltje dat het kabinet ervoor kiest om meer te investeren in defensie en bestaanszekerheid.

Maar laten we kijken naar de feiten, en niet naar wat Eppo Bruins beweert. Deze regering doet erg weinig aan bestaanszekerheid, en geeft aandeelhouders en mensen met grote vermogens meer dan 1 miljard belastingvermindering. En dat levert het land helemaal niets op. Kennis daarentegen levert de economie en de samenleving heel veel op! Daarom is dit niet gewoon een bezuiniging, maar het is het een aanval van de regering Schoof op jongeren die willen studeren, op docenten, op wetenschappers. Het is een doelbewuste aanval op hogescholen en universiteiten.

En nu worden we ook geconfronteerd met een aanval op ons demonstratierecht. Op basis van informatie die niemand van ons heeft kunnen checken, heeft de veiligheidsdriehoek in Utrecht de facto de demonstratie verboden. Daarom verkondig ik hier onze eis:

Wij roepen deze regering op om deze bezuiniging terug te draaien. Wij roepen de eerste en tweede kamerleden van alle partijen op om tegen deze bezuinigingen te stemmen. Een krachtig land heeft krachtige, onafhankelijke hogescholen en universiteiten nodig – stop deze aanvallen op Nederland! Een sterke democratie en een robuuste rechtsstaat hebben instituties nodig die kritisch naar de samenleving kijken – stop deze aanvallen op de democratie en de rechtstaat!

Wij roepen onze universitaire bestuurders op om deze bezuinigingen niet uit te voeren. In plaats van het beleid al te gaan uitvoeren, verwachten wij van onze bestuurders moreel en politiek leiderschap. Wij willen bestuurders die zich verzetten tegen de aanvallen, in plaats van de aanvallen te gaan opvangen en uitvoeren. Wij vragen jullie om bestuurlijke ongehoorzaamheid!

Wij roepen alle alumni op om de universiteiten en hogescholen te verdedigen. Jullie hebben in het verleden de kans gekregen te studeren – en daar plukken jullie je hele leven voordeel van. Sta op voor de jongere generaties, die hier ook recht op hebben!

Wij roepen studenten, docenten en wetenschappers op om je medestudenten en collega’s die nog niet protesteren te informeren. Velen zijn zich niet helemaal bewust van hoe gevaarlijk deze situatie is. Als het kabinet Schoof nu 1 miljard kan bezuinigingen, ondanks alle redenen waarom dit onnodig, onverstandig, onwenselijk en niet legitiem is, dan kan ze op dezelfde autoritaire manier volgend jaar nog meer bezuinigen, of het collegegeld verdrievoudigen. De universiteiten en hogescholen zijn heel waardevolle instituties. Als ze aangevallen worden, moeten we ze verdedigen.

Beste studenten en collega’s,

Wij proberen vandaag met heel veel mensen alsnog een krachtig signaal afgegeven dat de aangekondigde bezuinigingen totaal onacceptabel zijn. We eisen dat die bezuinigingen van tafel gaan. Binnenkort zullen we dat alsnog en masse doen in het hart van Den Haag.

En als Eppo Bruins hiertoe niet bereid is, dan zullen we ons protest moeten escaleren. Dat kan alleen maar als we één front vormen. Alle studenten, docenten en wetenschappers moeten meedoen. Alle universiteiten moeten meedoen – ook de universiteiten die minder hard getroffen zijn door deze aanval, en die veel geld kunnen verwerven uit de industrie. Wij rekenen op ieders solidariteit!

Mijn laatste woord is aan Eppo Bruins en het kabinet Schoof. Nederland heeft fantastisch hoger onderwijs waarin heel veel jongeren degelijk worden opgeleid. Houd het hoger onderwijs toegankelijk, en geef docenten de middelen om het op hoog niveau te doceren! En Nederland heeft een fantastisch systeem van publieke wetenschap, waarin onderzoek wordt gedaan dat Nederland en de wereld beter maakt, en dat gebeurt dan ook nog eens superefficiënt.

Minister Bruins, wij laten het hoger onderwijs en de wetenschap niet kapot maken. Trek de bezuinigingen terug!

Noot
*) WOinActie: demonstratieverbod is onbegrijpelijk: Duizenden studenten en docenten stonden klaar om op donderdag 14 november 2024 te protesteren tegen de gigantische bezuinigingen op het hoger onderwijs. Alle voortekenen zeiden dat het de grootste demonstratie in het hoger onderwijs ooit zou worden. De demonstratie werd afgelast. Lees verder:  https://woinactie.blogspot.com/2024/11/woinactie-demonstratieverbod-is.html

 

WO in Actie: https://woinactie.blogspot.com/2024/11/speech-van-ingrid-robeyns-namens.html

Ingrid Robeyns: www.uu.nl/medewerkers/IAMRobeyns

Commentaren op bezuinigingen in het onderwijs. Protestmars in Utrecht, Blogs Beroepseer, 30 oktober 2024: https://beroepseer.nl/blogs

rood vierkant voor WOiActie

Symbool van WOinActie is het rode vierkantje. Het symboliseert dat de rek in het WO er helemaal uit is.

 

Afsluiting tweede pilot ‘Modern gezag voor raadsleden’

Geschreven op . Gepost in Actueel in Beroepseer, Uitgelicht. Geen reacties op Afsluiting tweede pilot ‘Modern gezag voor raadsleden’

Een groep van acht raadsleden kregen de gelegenheid een presentatie te geven aan een zaal met enthousiaste toehoorders over de opgedane kennis in de leergang Modern gezag voor raadsleden. Zaterdag 9 november 2024 vond in Theater Film Café De Lieve Vrouw in Amersfoort de slotbijeenkomst plaats.
De raadsleden uit gemeenten met meer dan honderdduizend inwoners zijn acht weken actief aan de slag gegaan met de leergang die Stichting Beroepseer speciaal heeft ontwikkeld voor raadsleden. Het traject werd ondersteund door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Gemeente Almere en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.

Lees verder op Nederlandse Vereniging voor Raadsleden: Leergang Modern Gezag afgesloten door raadsleden, 11 november 2024: www.raadsleden.nl/actueel/nieuws/leergang-modern-gezag-afgesloten-door-raadsleden/

Stichting Beroepseer lanceert Leergang Modern Gezag voor raadsleden, door Maurits Hoenders, Stichting Beroepseer, 7 maart 2024: https://beroepseer.nl

Raadsleden bouwen in leergang aan krachtig gezagsprofiel, door Corné van der Meulen, Stichting Beroepseer, 22 oktober 2024: https://beroepseer.nl/

Op de foto bovenaan, van links naar rechts:

Maurits Hoenders (St. Beroepseer), Roger Dragstra (Gemeente Leeuwarden), Spencer Alberg (Gemeente Almere), Jurgen Morgenstond (Gemeente Almere), Eline Gumbert (Gemeente Haarlemmermeer), Ivo van Spronsen
(Gemeente Leiden), Dirk Visser (Gemeente Leeuwarden), Juliette Meurs-Troch (Gemeente Zoetermeer), Marc Newsome (Gemeente Leiden) en Taco van Dijk (St. Beroepseer).

Bert Hubert in Villamedia: ‘Journalistiek is poortwachter. Daar komen we op een gevoelig punt. Het publiceren van nieuws heeft altijd effecten’

Geschreven op . Gepost in Blogs, Informatie en communicatie. Geen reacties op Bert Hubert in Villamedia: ‘Journalistiek is poortwachter. Daar komen we op een gevoelig punt. Het publiceren van nieuws heeft altijd effecten’

“In Jurassic Park weet men te ontsnappen aan dinosaurussen, omdat het gezichtsvermogen van deze dieren gebaseerd zou zijn op beweging. Nou weet ik niet of dat waar is, wat ik wel weet is dat het gezichtsvermogen van de politiek, en specifiek de Tweede Kamer, gebaseerd is op journalistieke aandacht. Bijna alle Kamervragen beginnen met een verwijzing naar een nieuwsbericht. Hoewel dit vleiend over kan komen geldt ook het omgekeerde: als er geen artikel is, dan doet de politiek dus ook niks”. Zo begint Bert Hubert*) zijn bijdrage op website Villamedia over journalistiek: Opinie: ‘Journalisten, (be)grijp uw macht’.

Hubert vervolgt dat het onderwerp dan net zo goed niet kan bestaan. En dat maakt de journalistiek tot een zeer belangrijke poortwachter. Zonder zich daar altijd expliciet bewust van te zijn.

Iedere redactie, iedere journalist, iedere publicist maakt steeds afwegingen of een onderwerp nou nieuws is. Direct betrokkenen vinden hun verhaal natuurlijk altijd belangrijk, maar is het ook nieuws? Hier kunnen op allemaal manieren keuzes gemaakt worden. Het is natuurlijk het veiligste om te schrijven over iets wat elders al in de media is geweest, of waar politici zich online al stevig over hebben uitgelaten. De relevantie staat dan vast.

Maar dit leidt tot een moeilijke kip-en-ei-situatie voor zaken die tot nu toe nog onder de radar gebleven zijn. Als eerste een stukje over iets schrijven vergt het nodige lef, want de journalist zal zelf moeten inschatten of dit een relevant onderwerp is, of dat het alleen nieuws is in de ogen van de aandrager. Zoiets uitzoeken vergt een hoop tijd en werk, en vervolgens kan je er ook nog naast zitten.

Geen nieuws is geen aandacht

Maar zoals gezegd, het probleem is nu dat zolang iets nergens nieuws lijkt te zijn, het onderwerp volslagen onzichtbaar is in de moderne politiek. Geen nieuws is geen aandacht, is geen transparantie, is geen licht wat schijnt op mogelijk gemakzuchtige of schadelijke beslissingen. Zo in het donker is een hoop gerommel mogelijk.
[…]
Hoe bepaalt de pers wanneer iets aandacht krijgt? Het lijken veelal ad-hoc beslissingen, gebaseerd op vermoedens over wat lezers/luisteraars/kijkers wel of niet zullen waarderen. Het besluit lijkt vaak genomen te worden door de individuele stukjesschrijver, die (begrijpelijk) concludeert dat hij/zij meer artikelen kan schrijven als je niet eerst zelf een boel tijd kwijt bent om te bepalen of het nieuwswaardig is. Ook kost het vaak een hoop moeite een redactie te overtuigen, want ook die lijken niet graag de eerste te willen zijn.

Lees het hele stuk van Bert Hubert, Opinie: ‘Journalisten, (be)grijp uw macht’, Villamedia 12 november 2024: www.villamedia.nl/artikel/opinie-journalisten-begrijp-uw-macht
Aan het eind van zijn artikel pleit Hubert ervoor dat (junior) journalisten actief steun moeten krijgen in het bepalen van of iets nieuws gaat worden of niet, en dat het heel belangrijk is hier niet alleen veilig te kiezen.

*) Noot
Bert Hubert is de oprichter van PowerDNS, ook werkte hij voor de AIVD. Tegenwoordig doet Hubert DNA onderzoek en was hij tot 2022 lid van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (TIB). Zie verder: Personalia Bert Hubert, Follow the money: https://www.ftm.nl/tag/bert-hubert

Website Bert Hubert: https://berthub.eu/

Foto bovenaan is van Andy Leung, Hongkong

Tip van Wim J. Jongejan: “Ik wil een medewerker spreken”

Geschreven op . Gepost in Blogs, Informatie en communicatie. Geen reacties op Tip van Wim J. Jongejan: “Ik wil een medewerker spreken”

Wim J. Jongejan –  ICT expert en beheerder van website Zorg ICT Zorgen: “Recent had ik tot twee maal toe een aanvaring met een telefonische chatbot*). Dat soort uitvindingen drijven mij nogal eens tot wanhoop als die mijn vraag niet kan plaatsen en onzin-suggesties gaat doen. Deze keer ging het om de chatbot van de klantenservice van KPN. Tot twee maal toe na het inspreken van mijn vraag bleef het telkens oorverdovend stil aan de lijn. Er gebeurde niets. Daarop besloot ik op expeditie te gaan vanuit Woerden richting KPN-servicepunt in Utrecht. Daar aangekomen bleek de zeer vriendelijke medewerkster mijn vraag ook niet te kunnen beantwoorden. Zij deed echter een luisterrijke suggestie. Ze stelde voor dat ik weer de klantenservice belde en dan de zin in moest spreken: ‘Ik wil een medewerker spreken’. Dat bleek als een tierelier te werken. Binnen enkele seconden had ik een medewerkster aan de lijn die mijn probleem oploste.

Een mens aan de lijn

Chatbots kunnen bij veel voorkomende vragen misschien het inschakelen van medewerkers van vlees en bloed besparen. Het stellen van blijkbaar niet vaak voorkomende vragen over ‘ouderwetse’ technologie bleek te ingewikkeld voor de KPN-chatbot. In plaats van zelf door te schakelen naar een medewerker is het systeem blijkbaar zo ingericht dat er niets meer als reactie komt”.

Lees het hele artikel Shortcut bij chatbot: “Ik wil een medewerker spreken”, door W.J. Jongejan, Zorg ICT Zorgen, 26 oktober 2024: https://zorgictzorgen.nl/shortcut-bij-chatbot-ik-wil-een-medewerker-spreken/

Noot
*) Een chatterbot, of kortweg bot, is een geautomatiseerde gesprekspartner.

 

Afbeelding bovenaan is van Alexandra Koch

‘Ik werd beticht van diefstal, bedreiging en intimidatie’. Nieuwsuur over kritiek op onderzoeken naar ongewenst gedrag op werkvloer

Geschreven op . Gepost in Algemeen, Blogs. Geen reacties op ‘Ik werd beticht van diefstal, bedreiging en intimidatie’. Nieuwsuur over kritiek op onderzoeken naar ongewenst gedrag op werkvloer

Mensen die worden beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag hebben hulp nodig zeggen experts. Het aantal meldingen is fors toegenomen. Bij bedrijven, bij de overheid, de media, het onderwijs, eigenlijk overal is dit thema volop aanwezig. De onderzoeksredactie van televisieprogramma Nieuwsuur dook in de cijfers, analyseerde rechtszaken en sprak met experts over dit moderne, maar ook vage fenomeen. Want wat betekent een anonieme melding bijvoorbeeld voor de beklaagde? Kan die zich fatsoenlijk verweren? Doordat en vaker en makkelijker wordt gemeld, zijn diverse experts bang dat we nu doorslaan.

Intimidatie op de werkvloer. Anonieme klachten over ongewenst gedrag. Neem de zaak van prinses Laurentien, van oud-Kamervoorzitter Chadisha Arib en presentator Tom Egberts. Maar niet alleen BN’ers krijgen met anonieme beschuldigingen en rechtszaken te maken. Bijvoorbeeld ook drie docenten van de Zeevaartschool op Terschelling en een leidinggevende bij Hogeschool InHolland. In deze twee zaken stelde de rechter vast dat de werknemers ten onrechte waren beschuldigd door hun werkgever.
De werkgever heeft een zorgplicht voor alle werknemers, aldus hoogleraar Arbeidsrecht Barend Barentsen. Dus zowel degene die al of niet iets heeft gedaan, als degene die het mogelijke slachtoffer is, moeten zorgvuldig worden bejegend om schade aan baan, reputatie, geestelijke gezondheid te voorkomen.

De zaak Van Engelenburg

Jaap van Engelenburg wordt in de reportage uitvoerig geïnterviewd door Nieuwsuur. Van Engelenburg is beheerder van de Domtoren in Utrecht. Hij werd ten onrechte beschuldigd van grensoverschrijdend gedrag: “Vanaf 2010 ben ik beheerder geworden van acht kerktorens waarvan de Domtoren als grootste slokop qua tijd en qua uren. En wat het belangrijkste is, je moet zorgen dat alles gewoon goed en veilig gebeurt”.
Van Engelenburg kreeg altijd goede beoordelingen en twee jaar geleden nog een promotie. Maar dat verandert na een meningsverschil over een technische veiligheidskwestie op de Dom. Er volgt een overleg: “Ze beginnen meteen over mijn gedrag. Dat er met mij niet viel samen te werken en dat ze er klaar mee waren, met mijn negatieve houding. Er werd ook gezegd dat binnen het team mensen problemen met mij hadden, terwijl ik nooit wat van dat team gehoord had. Hoe kan dit? Waarom heeft men nooit iets tegen mij gezegd en gebruiken ze dat nu als een soort middel om mij zwart te maken?”

Een paar weken later escaleert de situatie verder: “’’s Middags om half vier krijg ik een telefoontje van ‘per direct moet je van de Domtoren af. Je moet alle taken laten vallen op de Domtoren’.
De reden die werd gegeven was dat Van Engelenburg  de voortgang van het project zou dreigen te verstoren. De vraag is: Waarom vond er niet een normaal gesprek plaats, face to face?

Experts aan het woord

Nieuwsuur sprak met drie experts. Zij vinden dat er een paar dingen snel dienen te verbeteren. Zo behoren er strengere eisen te komen voor commerciële onderzoeksbureaus en de beschuldigde moet ook hulp en bijstand krijgen, bijvoorbeeld van een vertrouwenspersoon.

Caroline Raat, deskundige macht en organisatie, staat regelmatig melders en beschuldigden bij: “In je eigen beleving word je vals beschuldigd. Dat tast je hele identiteit aan, je integriteit”.
Beschuldigden krijgen te maken met uiteenlopende verwijten: “Intimideren, of te direct zijn of een stem verheffen. Of bijvoorbeeld niet coöperatief zijn. Allemaal van dat soort situaties. Dat krijgt dan de stempelgrens overschrijdend”.

Nieuwsbuur bekeek 138 recente conflicten over grensoverschrijdend gedrag die uitmondden in een rechtszaak. Wat opvalt in de meeste gevallen is dat de zaak leidde tot het einde van de arbeidsovereenkomst van de beschuldigde. Maar vaak moet de werkgever wel een vergoeding betalen aan de werknemer. Bijvoorbeeld omdat de beschuldigingen niet zijn bewezen, of onvoldoende aanleiding zijn voor ontslag. Terugkeer naar de werkvloer acht de rechter dan niet realistisch vanwege de inmiddels ernstig verstoorde verhoudingen. Maar de meeste conflicten eindigen niet bij de rechter.

Barend Barentsen: “Er is in theorie een toezichthouder, een keurig nette rechter. Maar daar kom je lang niet altijd en dan moet je maar hopen dat de werkgever zijn zaakjes op orde heeft”.
Loes Wevers, advocaat en vertrouwenspersoon, ziet het sentiment op de werkvloer veranderen: “Mensen durven nu op te staan en durven nu hun verhaal te vertellen, en tegelijkertijd, en daar moeten we denk ik ook eerlijk over zijn, worden meldingen ook wel eens tactisch ingezet. Op het moment dat er een personeelsissue is, wordt opeens gezegd: ik voel mij niet meer veilig. Of: ik ga een melding doen. Op dat moment ben je als leidinggevende, tegen wie zo’n melding vaak wordt gedaan, vleugellam”.

Wevers concludeert dat we aan het doorschieten zijn en dat er steeds meer oog is voor de veiligheid in de organisatie, maar dat er heel veel handelingsverlegenheid is over hoe we dat nu aanpakken.

Wat zijn anonieme meldingen waard?

De abrupte verwijdering hakt er bij Van Engelenburg flink in. Hij meldt zich ziek: “Ik heb nooit geweten hoe zwart iemands gedachten kunnen zijn. Ja, ik was diep gekwetst. Ik kon mijn bed niet meer uitkomen. Ik ben naar de huisarts gegaan. Ik heb medicatie van de huisarts gekregen”.
Enkele maanden later heeft Van Engelenburg een gesprek met de gemeente. Hij wordt geconfronteerd met beschuldigingen die hij niet kan thuisbrengen: “Zeven mensen had ik tegenover me. En nog het meest ongelooflijke was dat ik in dat gesprek ook nog werd beticht van vier overtredingen die ik begaan had. Ik had mensen beschadigd, ik had mensen beledigd, ik was niet transparant en ik had informatie achtergehouden. Dat was absoluut niet waar. Ik had inmiddels een advocaat ingehuurd. De advocaat heeft in totaal drie brieven gestuurd, van als jullie dat stellen, dan moeten jullie dat ook bewijzen. Geen antwoord”.

Die nieuwe beschuldigingen tegen Van Engelenburg waren dus niet concreet en bleven vaag. De vraag is: Wat is de waarde van anonieme klachten en meldingen?
Wevers: “Vaak komen die meldingen voor beklaagden uit de lucht vallen en hebben ze geen idee waar het over gaat. En op het moment dat zo’n anonieme melding niet concreet is, maar in een hele vage term is opgesteld – ‘persoon X zorgt voor een angstcultuur’ –  zie je dan maar eens te verdedigen”.
Voor een onderzoek heb je niets aan anonieme meldingen.
Raat: “Je kunt het hooguit opvatten als een signaal naar de organisatie”.
Barentsen: “De rechter, en ik sluit mij daarbij aan, is heel aarzelend met het toelaten van anonieme meldingen Dat kan hoogstens als ondersteunend bewijs. Een paar anonieme meldingen bij niet-anoniem of ander bewijs, maar je moet er heel terughoudend mee zijn omdat de waarheid ervan zo lastig is vast te stellen. Je kunt je er ook lastig als beklaagde tegen verweren”.
Wevers: “Je hebt recht op hoor en wederhoor. Dat is eigenlijk je belangrijkste recht in het hele verhaal. En een werkgever heeft ook voor jou te zorgen als beklaagde”.

Onderzoekbureaus

Wie een melding of een klacht moet onderzoeken is niet vastgelegd in de ARBO-wet. Soms doet het hoofd personeelszaken het erbij. Maar werkgevers schakelen tegenwoordig vaker een onderzoeksbureau in. Zo blijkt als Nieuwsuur contact opneemt met diverse bureaus. Dertien bureaus geven informatie en van de dertien krijgen er twaalf de laatste drie jaar meer opdrachten. Tien bureaus geven aan dat ze opdrachten krijgen waarbij het draait om anonieme meldingen.

Een onderzoeksbureau beginnen is vrij eenvoudig. De vergunningseisen zijn o.a. een Verklaring omtrent gedrag, een Praktijkdiploma particulier onderzoeker/detective op MBO-niveau en een Verklaring zorgvuldige omgang met persoonsgegevens. Kosten van de vergunning: 600 euro.

Raat: “Maar dat is een vergunning op vrij basaal niveau waar mensen alleen maar een beperkt aantal vaardigheden en wetten uit hun hoofd moeten leren. Het zou heel erg goed zijn als de wetgever daarnaar gaat kijken en voor dit soort onderzoeken extra eisen gaat stellen. Bijvoorbeeld HBO- of WO-niveau. En vooral kennis van psychologie en organisatiekunde, maar ook een vaardigheid als interviewtechniek en verslaglegging”.
Wevers: “Ik zie steeds meer onderzoeksbureaus die voorheen vooral onderzoek deden naar fraude en allerlei integriteitsschendingen, nu het onderwerp grensoverschrijdend gedrag er ook bij doen. Terwijl dat echt een andere tak van sport is”.
Raat: “En wat je ziet bij alle groeimarkten is dat er altijd ook cowboys zijn die zich op die markt begeven. En die zich ook aanbieden als onderzoeker, terwijl ze gewoon de kwaliteiten niet hebben. Met alle gevolgen van dien”.
Wevers: “Het is heel vaak niet zwart-wit. Het gaat over ervaren gedrag”.
Barentsen: “Dat onderzoek en waar een onderzoek aan moet voldoen, dat zal scherper moeten worden geregeld. Want nu hebben werkgevers, slachtoffers en beklaagden te weinig houvast en daar komen ongelukken van”.

Nieuwsuur legt deze kritiek voor aan het Ministerie van Justitie dat over de vergunningen gaat. Het ministerie antwoordt: Momenteel wordt de hele wet particuliere beveiligingsorganisatie en recherchebureau onder de loep genomen met als doel deze te moderniseren. Daarin wordt vanzelfsprekend ook gekeken naar de particuliere recherchebureaus.

Regeringscommissaris Mariëtte Hamer is eveneens om een reactie gevraagd. Zij ziet net als de experts ook de noodzaak in van nieuwe eisen en regulering. Binnenkort komt Hamer met een advies hierover.

Kafka

Raat: “Ik denk dat heel veel zaken die op dit moment spelen rond grensoverschrijdend gedrag nooit zover hadden hoeven komen als de werkgever veel sneller de-escalerend had opgetreden. Dus bijvoorbeeld met een goed gesprek of met bemiddeling had geprobeerd om zaken weer te sussen. Omdat je dan namelijk een oplossing biedt, een snelle oplossing, in plaats van een eindeloos traject met onderzoeken en rechtszaken”.

Jaap van Engelenburg wil graag in gesprek met zijn werkgever, maar de gemeente stuurt aan op een rechtszaak. De situatie escaleert namelijk nadat hij zijn persoonlijke eigendommen heeft opgehaald bij de Dom: “En toen kreeg ik een brief: U bent per direct geschorst, vanwege drie integriteitsschendingen: diefstal, bedreiging, intimidatie”.

Van Engelenburg begrijpt niets van deze meldingen tegen hem. Het conflict mondt uit in een ontslagprocedure: “Het doet me heel erg denken aan het boek van Kafka. Dat iemand schuldig wordt verklaard en niet zichzelf ertegen kan verweren. Dat hadden ze veel beter kunnen oplossen. Gewoon een gesprek van mens tot mens”.

Recent is uitspraak gedaan door de rechter. Op alle punten krijgt Jaap van Engelenburg gelijk. Er is niets gebleken van diefstal, intimidatie of ander verwijtbaar gedrag. Hij behoudt zijn baan. De afgelopen twee jaar heeft hij veel steun gehad van een jurist en van een vertrouwenspersoon.

Vertrouwenspersoon voor beklaagde

Raat: “Op dit moment heb ik het idee dat klagers of melders beter worden beschermd en bijvoorbeeld ook een vertrouwenspersoon krijgen, terwijl de beschuldigde het eigenlijk maar een beetje moet uitzoeken. Terwijl die ook recht heeft op een vertrouwenspersoon”.
Loes Wevers voegt daaraan toe: “De vertrouwenspersoon is er in veel organisaties vooral voor de melder en niet voor de beklaagde”.

Het advies aan werkgevers: Zorg dat er ook een vertrouwenspersoon is voor de beklaagde.

Nieuwsuur heeft ook contact opgenomen met de gemeente Utrecht en die realiseerde zich dat hun handelen grote impact had. De gemeente heeft haar excuses aangeboden aan Van Engelenburg en is in gesprek om ervoor te zorgen dat hij weer op een goede manier aan de slag kan.

Reportage van Nieuwsuur terugkijken op NPO, 1 november 2024: https://npo.nl/start/serie/nieuwsuur/seizoen-2024/nieuwsuur_4896/afspelen
Programma begint na 11 minuten.

Lees de Reacties bij verhaal over kritiek op onderzoeken naar ongewenst gedrag op de werkvloer op NOS:
https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2542868-reacties-bij-verhaal-over-kritiek-op-onderzoeken-naar-ongewenst-gedrag-op-de-werkvloer

Groeiende kritiek op onderzoeken naar gedrag werkvloer: ‘meer regels nodig, door Lizzy van Winsen en Judith Pennarts, NOS, 1 november 2024: https://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2542865-groeiende-kritiek-op-onderzoeken-naar-gedrag-werkvloer-meer-regels-nodig

 

Foto bovenaan is ontleend aan de Nieuwsuur-reportage

Nieuwe, persoonlijke werkwijze haalt mensen uit de bijstand. Besparing 2,5 miljoen euro

Geschreven op . Gepost in Blogs, Overheid, Welzijn. Geen reacties op Nieuwe, persoonlijke werkwijze haalt mensen uit de bijstand. Besparing 2,5 miljoen euro

RTV Noord meldt dat honderden werkloze mensen uit de Groningse gemeente Pekela de afgelopen jaren aan een baan zijn geholpen. Marco Grimmon schrijft dat de gemeente Pekela dat voor elkaar heeft gekregen door persoonlijke huisbezoeken en in enkele gevallen door het weggeven van een gratis fiets of scooter.
In 2021 was 4,0% van de beroepsbevolking van Pekela werkloos. Pekela telt in totaal ongeveer twaalfduizend inwoners. In 2015 lag het werkloosheidspercentage nog op 8,5%. Met een percentage van 4% zit Pekela in de middenmoot van de Groninger gemeenten.

Door de nieuwe, persoonlijke werkwijze heeft de gemeente een bedrag van 2,5 miljoen euro bespaard. Maar dat is niet alles. Ook de inwoners profiteren van deze werkwijze, aldus wethouder Ellen van Klaveren. Het is in de eerst plaats winst voor de inwoners. Zij bloeien op omdat ze er weer toe doen.

Maak het persoonlijk

Hans de Vroome werkt sinds 1990 voor de gemeente Pekela en is adviseur Sociaal Domein en leidinggevende voor het team Werk en Inkomen. “Wij zaten met Veendam in de gezamenlijke organisatie De Kompanjie. In mijn ogen ging er intern te veel aandacht naar die gemeente. En we zouden herindelen met Veendam en Stadskanaal, dus daar lag de focus op. De mensen in de bijstand waren een blinde vlek geworden. Wij hebben hen jarenlang niet gesproken. Acht van de tien hadden het gevoel: “Ik hoor er niet meer bij, laat mij maar. Werken is voor anderen, niet voor mij”.

Toen De Kompanjie en de herindeling klapten, kreeg De Vroome een missie.

“Wij hebben alle Pekelders met een bijstandsuitkering in kaart gebracht en opgezocht. Wij sturen geen brieven, niks daarvan. Je stapt op de fiets en je gaat naar je inwoners toe. Dat verwacht ik ook van mijn collega’s, ook al zit je hele dagen achter een computer. Maak het persoonlijk, dáár gaat het mij om. Het heeft tijd nodig, maar dit maakt het verschil”.

Lees het hele verhaal van Marco Grimmon: Honderden Pekelders uit de bijstand, gemeente bespaart miljoenen, RTV Noord, 28 oktober 2024: www.rtvnoord.nl/politiek/1229808/honderden-pekelders-uit-de-bijstand-gemeente-bespaart-miljoenen

 

Foto bovenaan is van Markus Winkler

Commentaren op bezuinigingen in het onderwijs. Protestmars in Utrecht

Geschreven op . Gepost in Blogs, Onderwijs. Geen reacties op Commentaren op bezuinigingen in het onderwijs. Protestmars in Utrecht

De bezuinigingen op het onderwijs worden door minister Bruins ‘problematisch’ genoemd. In onderwijsland is er sprake van een catastrofe.  Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft bekend gemaakt in een Kamerbrief van 24 oktober 2024 op welke subsidies de komende jaren bezuinigd gaat worden. Afgerond gaat het om 342 miljoen euro op subsidies voor onderwijs en wetenschap. In het Hoofdlijnenakkoord staat dat alle ministeries samen een miljard euro moeten bezuinigen op subsidies. Omdat het ministerie van OCW veel werkt met subsidies, komt een relatief groot deel van de bezuiniging voor rekening van dit departement.

Op Prinsjesdag was al bekendgemaakt dat op het ministerie van OCW in totaal ruim 360 miljoen euro zou worden bezuinigd op subsidies, maar waarop precies was nog niet bekend. Op cultuursubsidies wordt ruim 10 miljoen euro bezuinigd. Minister Bruins en staatssecretaris Paul noemen het ‘pijnlijk’ om deze keuzes te moeten maken: “Op onderdelen leiden de maatregelen tot minder ondersteuning voor leerlingen en studenten. Maar scherpe keuzes zijn onvermijdelijk”.

Het bezuinigingsvoorstel van het kabinet moet nog wel goedgekeurd worden door de Tweede Kamer en Eerste Kamer. Het is dus mogelijk dat de bezuinigingsplannen op onderdelen worden gewijzigd.
Op 30 oktober 2024 heeft de vaste commissie voor OCW in de Tweede Kamer een lijst met 145 vragen opgesteld over de onderwijsbezuinigingen van het kabinet.

Reacties in de media direct na bekendmaking bezuinigingen

“‘De bezuinigingen op het hbo stapelen zich op’. Ze dreigen in het hbo het hardst aan te komen. In het hbo worden studenten direct opgeleid voor de praktijk. Daar vindt praktijkgericht onderzoek plaats dat direct invloed heeft op de innovatiekracht van Nederland. De bezuinigingen komen op de bezuinigingen die al gaande zijn. Er is al krimp in het hbo; praktijkgericht onderzoek krijgt al relatief veel minder geld dan het wo omdat de langstudeerdersboete 1e generatiestudenten het meest gaat treffen en zij zitten vooral in het hbo. Het hbo speelt een belangrijke rol in regionale innovatie, en dat staat nu zwaar onder druk.”

“Het mes gaat o.m. in promotiebeurzen voor leraren, ondersteuning van thuiszitters, bewegingsonderwijs, ondersteuning van medezeggenschap, en begeleiding van leerlingen bij de doorstroom van vmbo naar havo en mbo. De bezuinigingen op onderwijssubsidies lopen op van 131 miljoen in 2026 naar 342 miljoen structureel vanaf 2029. Voor het funderend onderwijs (inclusief doorstroom naar vervolgonderwijs) gaat het om zo’n 234 miljoen euro, mbo 49 miljoen en hoger onderwijs en onderzoek 59 miljoen. Dat laatste komt bovenop de al bekende bezuinigingen van een miljard euro per jaar in die sector”.

“Banen verdwijnen, jonge collega’s hebben minder doorgroeimogelijkheden en de werkdruk wordt hoger”.

“Het begint langzaam duidelijk te worden dat de schade voor de Nederlandse wetenschap en het Nederlandse hoger onderwijs ongekend groot zal zijn. Met name studenten en jonge onderzoekers worden hard getroffen. Dergelijke bezuinigingen zullen de gehele samenleving raken. Nederland Kennisland wordt zo Nederland Kannieland”.

Uit de commentaren op de bezuinigingen klinkt wanhoop:
– Door destructieve bezuinigingen is ‘Bij ons leer je de wereld kennen’ een holle kreet.
– Met één pennenstreek worden unieke talenstudies bij het grofvuil gezet.
– Kabinet sloopt hoger onderwijs.
– Dit is een drama voor het land, rampzalig. Daarom zeggen al die bedrijven vanochtend: u maakt het land kapot.

Brandbrief

De Universiteit van Amsterdam vraagt zich af: Bezuinigingen op het hoger onderwijs. En nu? en wijst naar een Brandbrief met een waarschuwing van 24 grote bedrijven – waaronder VNO-NCW, Ziggo en Arcadis – en 15 nationale start-ups en scale-ups. Ze schrijven op 23 oktober 2024 dat Nederland op lange termijn kapot gaat vanwege de forse bezuinigingen: “Nederland is een kenniseconomie en het kabinet heeft de ambitie tot de top-5 van concurrerende landen te behoren. De laatste jaren zien we echter dat we op het gebied van innovatie steeds verder achterop raken ten opzichte van andere landen.
(..)
Onderwijs en onderzoek vormen de ruggengraat van een innovatieve en concurrerende economie, zoals tal van wetenschappelijke studies hebben aangetoond”.

Gebrek aan democratische structuren wordt steeds zichtbaarder

Het Leids universitair weekblad MARE kopte op 24 oktober 2024: “Eeuwenlang opgebouwde kennis kun je maar één keer in de vernieling helpen”, gevolgd door de onderkop: “Nederlandse universiteiten zien zich geconfronteerd met de ernstigste crisis sinds WOII”.
De auteur van het artikel, hoogleraar Remco Breuker schrijft: “De universiteit zou moeten zeggen: tot hier en niet verder. De enige kans die we als academische gemeenschap realistisch gezien hebben is solidariteit naar Den Haag toe.
Deze boodschap lijkt niet besteed aan al onze bestuurders. Sommige universiteiten hebben de vlucht naar voren genomen en zijn al begonnen zware bezuinigingen te implementeren (ja, er waren al tekorten maar er wordt nu te veel bezuinigd) voordat het nog maar duidelijk is wat de precieze financiële consequenties ervan zijn voor elke universiteit.
Tekenend voor de huidige situatie is dat op teveel Nederlandse universiteiten medewerkers geen idee hebben wat er achter de schermen bij hun bestuurders precies gaande is. Decanen bepalen wat er gebeurt in overleg met hun college van bestuur. De werkvloer staat erbij en kijkt ernaar… en vraagt zich af hoe lang hun banen nog bestaan. Het gebrek aan democratische structuren aan de universiteit wordt steeds zichtbaarder en dat brengt grote schade toe aan het vertrouwen van de academische gemeenschap in haar bestuurders”.

Geesteswetenschappen

Redacteur Sebastiaan van Loosbroek schrijft, ook op 24 oktober 2024, in MARE: “Verbijstering bij studenten, docenten en alumni over bezuinigingen: Wat wil de universiteit zijn? Studenten en docenten zijn ontgoocheld over het ingrijpende bezuinigingsplan van de faculteit Geesteswetenschappen om studies te schrappen of samen te voegen. Zijn we een commercieel bedrijf of een kenniscentrum? Uit plannen van het faculteitsbestuur blijkt namelijk dat de faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit van Leiden ‘flink op de schop’ gaat”.

Op 28 oktober 2024 bericht dagblad Trouw dat de Universiteit van Utrecht zes studierichtingen schrapt. Het gaat om de studies Duits, Frans, islam en Arabisch, Italiaans, Keltisch en Religiewetenschappen. Vanaf het studiejaar 2026-2027 worden geen nieuwe studenten aangenomen en in 2030 stoppen de opleidingen.
In hetzelfde stuk staat dat ook de Universiteit Leiden zich gedwongen voelt om flink te snijden in de gespecialiseerde opleidingen. Als de voorlopige plannen doorgaan, dan zullen in Leiden onder meer specialisaties als Turks, Hebreeuws en Arabisch verdwijnen. Datzelfde geldt voor bacheloropleidingen als African Studies en Latin-American Studies. Verder worden er specialisaties samengevoegd: zo vormen Chinastudies, Japanstudies en Koreastudies samen het nieuwe Aziëstudies.

Tobiah Palm roept in een ander artikel in Trouw uit: “Waar moeten de diplomaten van de toekomst hun kennis van de Arabische culturen vandaan gaan toveren? Straks hebben we een dode collectie”. De studie Arabisch in Leiden dateert van vierhonderd jaar geleden.

Sija van den Beukel, redacteur van Folia, online universiteitsblad van de Universiteit van Amsterdam, schrijft dat bij geesteswetenschappen de nieuwe internationaliseringswet erin zal hakken: “Met de aanscherping van de Wet internationalisering in balans (WIB), komen bijna alle Engelstalige bachelors in de Randstad in gevaar. De Faculteit der Geesteswetenschappen ziet een donkere toekomst voor zich. Het beperken van internationale studenten is desastreus”.

Protestmars in Utrecht op 14 november 2024

Op donderdag 14 november 2024 organiseren medewerkers en studenten van universiteiten en hogescholen alsmede de vakbonden een protestmars tegen de bezuinigingsplannen in het onderwijs van het kabinet. De actie vindt plaats in Utrecht, tussen 13.00 en 15.00 uur. Deelnemers verzamelen zich in het Moreelsepark en lopen naar het Domplein.

Langzaam wordt duidelijk dat de schade voor de Nederlandse wetenschap en het Nederlandse hoger onderwijs ongekend groot zal zijn. Met name studenten en jonge onderzoekers worden hard getroffen. Dergelijke bezuinigingen zullen de gehele samenleving raken. Nederland Kennisland wordt zo Nederland Kannieland.

Ga voor meer info over de protestmars naar:
WO in Actie: https://woinactie.blogspot.com
AOb: www.aob.nl
FNV: www.fnv.nl

Downloaden poster: https://beroepseer.nl/

Referenties

Kamerbrief over de bezuinigingen: Invulling van het OCW-aandeel in de rijksbrede subsidietaakstelling, Tweede Kamer, 24 oktober 2024: www.tweedekamer.nl
Downloaden brief: https://beroepseer.nl

Bezuinigingen op hbo stapelen zich op, Vereniging Hogescholen, 24 oktober 2024: www.vereniginghogescholen.nl

Bedrijven in Nederland uiten zorgen over bezuinigingen op onderwijs, onderzoek en innovatie, Universiteiten van Nederland 23 oktober 2024: www.universiteitenvannederland.nl
Downloaden open brief en ondertekenaars bedrijven aan kabinet: https://beroepseer.nl

Eeuwenlang opgebouwde kennis kun je maar één keer in de vernieling helpen, door Remco Breuker, Mare, 24 oktober 2024: www.mareonline.nl

36 hogescholen delen brief met 460.000 studenten: ‘Maak bezwaar!’, Vereniging Hogescholen, 16 oktober 2024: www.vereniginghogescholen.nl
Stand: Op 30 oktober 2024 hebben 24.532 mensen een bezwaarschrift ingediend

Verbijstering bij studenten, docenten en alumni over bezuinigingen: ‘Wat wil de universiteit zijn?’, door Sebastiaan van Loosbroek, Mare, 24 oktober 2024: www.mareonline.nl

Universiteit Utrecht schrapt zes studierichtingen, Trouw, 28 oktober 2024: www.trouw.nl

Bij geesteswetenschappen zal de nieuwe internationaliseringswet erin hakken, door Sija van den Beukel, Folia, 23 oktober 2024: www.folia.nl

Ministerie bezuinigt op subsidies voor cultuur, onderzoek en gymnastiekles, NOS, 24 oktober 2024: https://nos.nl

Bezuinigingen op het hoger onderwijs. En nu? Universiteit van Amsterdam: www.uva.nl

Tweede Kamer kritisch over bezuinigingen – PO/VO, VOS ABB, 30 oktober 2024: www.vosabb.nl

Onderteken de Petitie: https://campagnes.degoedezaak.org/campaigns/stop-de-bezuinigingen-op-hoger-onderwijs

 

U P D A T E  I I

Update: College van bestuur reageert op bezuinigingsplannen kabinet. Het kabinet-Schoof heeft de rijksbegroting gepresenteerd. Zoals verwacht krijgt het hoger onderwijs te maken met zeer forse bezuinigingen. Het college van bestuur gaat de komende tijd regelmatig in op de gevolgen van dit in hun ogen onverantwoorde beleid. www.medewerkers.universiteitleiden.nl/nieuws/2024/09/college-van-bestuur-reageert-op-bezuinigingsplannen-kabinet

Persbericht van AOb, 12 december 2024: Algemene Onderwijsbond bereidt zich voor op staking. Voorzitter Thijs Roovers:
“Deze bezuinigingen zijn voor ons onacceptabel. We gaan nu terug naar onze leden, als de Eerste Kamer dit plan niet wegstemt, dan zijn we bereid de stakingskas te openen”. www.aob.nl/assets/Persbericht-over-mogelijke-staking.pdf


U P D A T E  I

Demonstratie tegen bezuinigingen hoger onderwijs: ‘Dit kabinet keert zich af van de wereld’, Universiteit Leiden, 25 november 2024: www.universiteitleiden.nl/nieuws/2024/11/demonstratie-tegen-bezuinigingen-hoger-onderwijs