Redactie Beroepseer

De conclusie van Het beroep in de cao. Een verkenning naar de mogelijkheden van een beroepencao luidt dat als het beroep in de sector- of bedrijfscao een centraler plaats krijgt dat bijdraagt aan een gelijk speelveld tussen vaste en flexibele arbeidscontracten.
De verkenning is afkomstig van het kennis- en dienstencentrum voor arbeidszaken in de publieke sector CAOP en het sociale fonds voor de architectenbranche SFA.
Overgaan op uitsluitend een beroepencao lijkt nog een brug te ver.
Er zijn twee belangrijke aanleidingen voor de verkenning. De eerste is dat diverse beroepen bezig zijn zichzelf te herontdekken. De tweede is dat de concurrentie op arbeidskosten tussen werknemers en zzp’ers hevig is.
De gesprekken voor de verkenning zijn gevoerd met vertegenwoordigers van vakbonden en werkgevers op sectoraal en landelijk niveau, met beroepsverenigingen en beroepsbeoefenaren, en met wetenschappers.

Het beroep centraler stellen versterkt naar verwachting de beroepstrots en geeft een nieuwe dimensie aan de cao

Huub de Graaff, directeur van SFA:“Onze gesprekspartners vinden het in positie brengen van een beroep veelal een verfrissend idee. Het staat haaks op bestaande structuren maar biedt wel oplossingen voor actuele arbeidsvraagstukken als de verschillende posities van ‘vast’ en ‘flex’. Je kunt een gelijk speelveld creëren voor onderwerpen als arbeidsomstandigheden en professionalisering. Het is een omslag van denken in contracten naar denken in wat werkenden bijdragen en nodig hebben”.

Patrick Banis, directeur Arbeidszaken van CAOP: “Professionals willen vooral hun kennis en kunde up-to-date houden en blijven aansluiten op de vragen van de arbeidsmarkt. Van een procentje meer of minder krijgen zij geen slapeloze nachten als de arbeidsvoorwaarden in principe goed zijn. Het beroep centraler stellen versterkt naar verwachting de beroepstrots en geeft een nieuwe dimensie aan de cao. Een leven lang leren komt beter van de grond. Het biedt ook kansen voor de vakbeweging; jongeren kunnen zich bijvoorbeeld sterker gaan organiseren”.

Zoektocht in de polder

We sluiten al vele jaren collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) af voor werknemers in bedrijven en sectoren. De sectorale cao heeft echter steeds meer moeite om alle werkenden te bereiken. Door vooral de sterke groei van het aantal zzp’ers vallen steeds minder werkenden onder een cao. Op de bouwplaats en in wijkzorgteams zijn diverse cao’s van toepassing, terwijl de werkenden wel samen met hetzelfde project of doel bezig zijn. Werk als zodanig verandert: vandaag werknemer, morgen zelfstandige en overmorgen werknemer in een ander bedrijf in dezelfde of een andere sector. In de verkenning is de vraag gesteld of cao’s mee kunnen en moeten veranderen, en hoe dat kan.

Thema’s

Elementen die zijn geopperd om in een beroepencao te regelen zijn: beroepsvorming (specifiek kwaliteit, professionalisering en autonomie) en een gelijk speelveld voor arbeidsomstandigheden.
Over het gelijktrekken van lonen van werknemers en flexwerkers zijn de meningen verdeeld.

Hobbels

Het beroep meer positie geven in de beroepencao of in de sector/bedrijfscao vereist een zorgvuldig proces. Hoe voorkom je dat een bepaalde beroepsgroep een groter deel van de koek krijgt? Welke juridische aanpassingen zijn nodig? De beroepsgroep moet zich ook willen organiseren. Dit zijn punten voor het verder voeren van het debat over vernieuwingen in de cao voor een veranderende arbeidsmarkt.

Klik hier voor downloaden in PDF: Het beroep in de cao. Een verkenning naar de mogelijkheden van een beroepencao.

Betere positie van beroepsgroepen in de cao voor gelijk speelveld vast/flex, CAOP, 4 oktober 2017: https://www.caop.nl/actueel/nieuwsberichten/artikel/artikel/betere-positie-van-beroepsgroepen-in-de-cao-voor-gelijk-speelveld-vastflex/ (Niet meer beschikbaar op site CAOP)

In het rapport The future of skills: Employment in 2030 beschrijven vier auteurs hoe ons werk er naar alle waarschijnlijkheid zal uitzien in de nabije toekomst. Ze beschrijven ook wat voor vaardigheden er nodig zijn voor nieuwe banen.
The future of skills is geschreven door Hasan Bakhshi, Jonathan M. Downing, Michael A. Osborne en Philippe Schneider van de Engelse, op innovatie gerichte stichting Nesta: “Wij steunen nieuwe ideeën om de grote problemen van onze tijd aan te pakken”.
Dit rapport gaat in tegen de rinkelende alarmbellen die bijdragen aan een risicomijdende cultuur en het afremmen van de toepassing van technologie, innovatie en groei. Dit geldt vooral voor landen als de Verenigde Staten en Groot-Brittannië en Noord-Ierland, die reeds te kampen hebben met structurele productieproblemen.
Oogmerk van het rapport is informatie verschaffen aan de onderwijssector, het zakenleven en de overheid ten behoeve van strategische plannen en beleidsdoelen voor een betere voorbereiding op de toekomst.

Voorbeeld van nieuwe banen

In discussies over de toekomst van werk is de laatste tijd sprake van verdwijnen van banen als gevolg van automatisering. Over het algemeen was er in rapporten sprake van een te geringe inschatting van de eventuele gevolgen van automatisering op het scheppen van nieuwe banen. De neiging was belangrijke trends te negeren, waaronder de vergrijzende bevolking, globalisering, urbanisering en de opkomst van groene economie.

“In ons rapport”, schrijven de auteurs, “hebben we een innovatieve en uitgebreide methode toegepast om in kaart te brengen hoe de werkgelegenheid er naar alle waarschijnlijkheid in de toekomst zal uitzien en naar welke vaardigheden er in de toekomst waarschijnlijk grote vraag is.
Deze methode maakt het mogelijk met enige zekerheid te voorspellen wat voor soort nieuwe banen er komen en hoe bestaande taken veranderen in de VS zowel als in de UK in het jaar 2030”.
De prognoses worden geïllustreerd door zes voorbeelden van mensen die nieuw werk hebben gecreëerd. Een van hen is restaurant-eigenaar Mel. Zij zag in de loop van jaren smaak en behoefte van consumenten veranderen en haakte daarop in. In plaats van het café of het restaurant wordt de eigen woning steeds meer de plek voor beleving en ontspanning. Alleen wonen komt steeds vaker voor en mensen neigen naar steeds meer dienstverlening aan huis.
Een ander voorbeeld is immersive experience designer Wilson, ‘ontwerper van verdiepende ervaringen’. Deze ‘ervaringsontwerper’ ontwikkelde oorspronkelijk games. Met een bevriende zakenman gebruikte hij nieuwe technologie met als doel het intensiveren van de winkelervaring en het vergemakkelen van keuzes maken bij het kopen van nieuwe spullen. Hij heeft zich ook met een onderwijsorganisatie toegelegd op het visueel aanschouwelijk maken van leermethoden voor mensen die normaal gesproken moeite hebben met de traditionele leermethoden.

Welke banen groeien en welke krimpen? Klik op schema

De belangrijkste uitkomsten van het onderzoek:

• Ongeveer eentiende van de beroepsbevolking heeft een beroep dat waarschijnlijk gaat groeien en ongeveer eenvijfde heeft een beroep dat gaat krimpen.
• Onderwijs en gezondheidszorg gaan waarschijnlijk groeien, banen voor lageropgeleiden in de bouw en de landbouw niet.
• Waarschijjnlijk is er in de toekomst meer vraag naar interpersoonlijke vaardigheden. Dat zijn vaardigheden die we elke dag gebruiken bij communicatie en interactie met andere mensen, zowel individueel als in groepsverband. Ook komt er meer vraag naar hogere-orde denkvaardigheden, gericht op analyseren, evalueren en creëren, en systeemvaardigheden die gebruikt worden om sociaal-technische systemen te begrijpen, te monitoren en te verbeteren.
• De samenstelling van vaardigheden van verschillende beroepen kan worden veranderd ter verbetering van de kansen op een grotere vraag in de toekomst
• De beroepsbevolking van de toekomst zal een brede basiskennis nodig hebben als aanvulling op de meer gespecialiseerde vaardigheden, nodig voor speciale beroepen

Download hier het rapport The future of skills: Employment in 2030, London: Pearson, september 2017: https://futureskills.pearson.com/research/assets/pdfs/technical-report.pdf

The future of skills: Employment in 2030, Nesta, 27 september 2017 www.nesta.org.uk