Skip to main content

Redactie Beroepseer

Marie Kamphuislezing 2019 door Margo Trappenburg

Margo Trappenburg over nieuwe clientèle sociaal werk en nieuwe principes voor casework nieuwe stijl

Margo Trappenburg was uitgenodigd voor het geven van de jaarlijkse Marie Kamphuislezing 2019. Trappenburg is bijzonder hoogleraar Grondslagen van Maatschappelijk Werk aan de Universiteit voor Humanistiek en hoofddocent Bestuurs- en Organisatiewetenschappen aan de Universiteit van Utrecht.
Al sinds 1999 organiseert de Marie Kamphuis Stichting de Marie Kamphuislezing over een onderwerp op het snijvlak van maatschappelijk werk en maatschappelijke ontwikkelingen. De eerste lezing werd gegeven in het jaar waarin de oudste school voor maatschappelijk werk 100 jaar bestond.
Marie Kamphuis, naar wie de stichting is vernoemd, was een markante persoonlijkheid die haar stempel heeft gezet op het Nederlandse maatschappelijk werk van na de Tweede Wereldoorlog. Zij overleed in 2004 op 96-jarige leeftijd.

Voor de MKS Lezing worden sprekers uitgenodigd die vanuit een specifieke invalshoek het professioneel maatschappelijk werk in een breder kader plaatsen. In 2019 gaven twee personen de MKS Lezing. Naast Margo Trappenburg ook de Vlaamse professor dr. Rudi Roose van de Universiteit van Gent.

Casework nieuwe stijl

In haar lezing, getiteld Casework nieuwe stijl, betoogt Trappenburg dat de klassieke principes van het sociaal casework niet geschikt zijn voor de hedendaagse clientèle van het sociaal werk: “We hebben andere principes nodig en die principes zullen niet meteen populair zijn bij de wereld van bestuur en beleid”.
Noodzakelijk is een Casework nieuwe stijl. Immers, de cliënten van het sociaal werk lijken niet meer op die uit de tijd van Marie Kamphuis. Zelfinzicht, empowerment, transparantie en kortdurende hulp zijn, aldus Trappenburg, bijvoorbeeld lang niet altijd meer de goede principes om hulp te verlenen.
Maar hoe zouden de nieuwe principes eruit kunnen zien? Volgens Trappenburg geeft lector en hogeschooldocent Klaas Mulder een mooie aanzet voor deze nieuwe principes in zijn essay Voorbij de grenzen van zelfredzaamheid. Hulpverlening aan mensen die het niet snappen. Het boekje is geïnspireerd door Mulders’ ervaringen met zijn eigen ouders die allebei op latere leeftijd dementeerden en onvoldoende ziekte-inzicht hadden om adequate hulp te accepteren.
Wat gold voor zijn ouders, gold ook voor heel veel andere ouderen met dementie en voor cliënten met andere ziekten en symptomen die niet gebaat zijn met transparante, kortdurende hulp, empowerment en zoveel mogelijk zelf doen.

Vier nieuwe principes

Andere principes zijn dus nodig. Het eerste principe zou volgens Mulder kunnen zijn: daadwerkelijk, metterdaad, echt helpen. Niks op je handen zitten terwijl de cliënt het zelf probeert; gewoon als hulpverlener de handen uit de mouwen steken. De chaotische administratie sorteren, acute rekeningen betalen, een ijskast vol beschimmelde levensmiddelen leegmaken en ondertussen een beetje praten met de cliënt om te kijken wat hij of zij nog wel of niet begrijpt.

Het tweede principe is een aanpak die sociaal werkers wel kennen uit het opbouwwerk. Trappenburg verwijst naar Margreeth Broens, langjarig opbouwwerkster, adviseur en onderzoekster in Brabant. Bij haar pensionering schreef Broens een essay getiteld Het nieuwe welzijn woont in het buurthuis, en daarin legt zij heel helder uit dat je sommige gewenste effecten het beste,
of zelfs alleen maar, langs een omweg kunt bereiken. Als je een locatie wilt hebben waar mensen met een psychiatrische aandoening terecht kunnen moet je die locatie vooral niet aanduiden als ‘inloophuis voor mensen met een psychiatrische beperking’. Dat werkt vreselijk stigmatiserend en dan gaat je buurvrouw met een beginnende depressie sowieso niet naar toe. Wat je moet hebben is een algemeen toegankelijk multifunctioneel buurthuis voor verschillende groepen.

Het derde principe luidt: heb oog voor de naasten en de omwonenden van de cliënt. Ook dat is een principe dat niet onbekend is in het sociaal werk. Sociaal werkers zijn geen advocaten, voor wie alleen het belang van hun cliënt telt. Sociaal werkers hebben altijd oog gehad voor het functioneren van hun cliënten in hun sociale omgeving: hun gezin, hun familie, hun buren, hun werkplek. Sociaal werkers zijn zich ook altijd bewust geweest van de effecten van hun werk op andere terreinen: een cliënt in de hulpverlening is hopelijk een cliënt die niet op straat gaat stelen of bedelen.

Trappenburg: “Waar het gaat om het casework nieuwe stijl zou dit principe nog iets verder mogen worden doorgetrokken. De vermaatschappelijking van mensen met psychiatrische problematiek trekt een zeer zware wissel op hun familie, die voortdurend bang is dat hun dierbare zichzelf verwaarloost, zijn medicijnen vergeet, een nieuwe aanval krijgt of zelfs zichzelf van het leven berooft. Het is – zou ik willen stellen – heel belangrijk om deze naasten te zien en te horen, niet alleen als vertegenwoordiger van de cliënt, maar vooral als mensen met hun eigen belangen, hun eigen verdriet en hun eigen leven.
Hulpverleningsplannen in het casework nieuwe stijl moeten daar rekening mee houden. Wat geldt voor de naasten van mensen met psychiatrische problematiek, geldt ook voor familie van mensen met een verstandelijke beperking. Ook zij zijn meer dan de woordvoerder of belangenbehartiger van hun verstandelijk beperkte familielid. Ze hebben recht op een eigen leven, met hun andere, niet beperkte kinderen, zonder zorgen over hun verstandelijk beperkte broer of zus.
Mensen met een psychiatrische aandoening of een verstandelijke beperking die zelfstandig wonen zijn niet altijd de makkelijkste buren. Aedes, de koepelorganisatie van woningcorporaties, luidde onlangs de noodklok: deze mensen veroorzaken soms veel overlast in de buurt”.

En vierde en laatste principe is: duurzame hulp. Psychiatrische aandoeningen gaan soms over, maar vaak ook niet. Verslaafden slagen er soms in af te kicken van de alcohol of drugs, maar lang niet altijd.
Verstandelijke beperkingen zijn blijvend. Dementie wordt in de meeste gevallen geleidelijk steeds erger. Duurzame hulp betekent blijvende hulp maar bij voorkeur ook: continuïteit van hulp, niet hulp van telkens wisselende personen, met telkens wisselende gezichten, in dienst bij telkens andere organisaties.

Hoe vertel ik het de politiek?

Trappenburg stelt in haar lezing de vraag: Hoe vertel ik het de politiek? Ze doet een aantal aanbevelingen: “Wie de principes van het sociaal werk aan politici en beleidsmakers wil uitleggen, moet snappen hoe hun wereld werkt en een klein beetje meedenken in hun termen. Daarom bij deze drie tips…”
Lees de hele MKS Lezing van Margo Trappenburg: Casework nieuwe stijl, Utrecht, 14 november 2019: https://margotrappenburg.nl

Marie Kamphuis Stichting: www.mariekamphuisstichting.nl

Afbeelding bovenaan is van Orlando, PIRO4D

Winnaars Overheidsawards 2019 bekendgemaakt in Ridderzaal

Sylvo Thijsen is uitgeroepen tot de Overheidsmanager van het Jaar 2019 en de gemeente Tilburg tot de Beste Overheidsorganisatie van het Jaar 2019.  Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Raymond Knops reikte de prijzen uit op 19 november 2019. Traditiegebouw gebeurde dat tijdens een feestelijke bijeenkomst in de Ridderzaal in Den Haag.  In zijn toespraak had Snel het over het belang van de Overheidsawards. Minister van Staat Herman Tjeenk Willink gaf de jaarlijkse Overheidslezing.

Voor de Verkiezing Overheidsmanager van het Jaar 2019 waren Rosemarie Bastianen, directeur Eenvoudig Beter van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Anne Coenen, directeur Maatschappelijke Ondersteuning in de Wijk, gemeente Rotterdam, de andere finalisten. ProRail en het Centraal Justitieel Incassobureau waren naast Sylvo Thijsen de kanshebbers voor de titel Beste Overheidsorganisatie van het Jaar 2019.

De finalisten hebben het beide jury’s wederom niet makkelijk gemaakt. Ze lieten alle zes op hun eigen manier zien hoe zij in de afgelopen tijd indrukwekkende prestaties in het publieke domein hebben verricht.

De jury over Sylvo Thijsen, directeur Staatsbosbeheer

Sylvo Thijsen ontvangt de prijs Beste Overheidsmanager van het jaar 2019
Uitreiking van de prijs aan Sylvo Thijsen

Toen Sylvo Thijsen bij Staatsbosbeheer begon, stapte hij midden in het zware weer. Staatsbosbeheer stond aan de vooravond van een krimp-opdracht en het bestaansrecht als publieke organisatie stond op losse schroeven. Sylvo wist in deze onzekere tijd een stip op de horizon te zetten voor zowel de medewerkers als de organisatie. Door het gesprek aan te gaan met betrokkenen, wist Sylvo een breder draagvlak te creëren voor de nieuwe koers van de organisatie. De jury is onder de indruk van hoe hij als bevlogen overheidsmanager de gehele organisatie weet mee te nemen: van boswachter tot vrijwilliger en werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt. Toen Sylvo begon was de organisatie op zoek naar een identiteit en die heeft hij – samen met zijn medewerkers – gevonden en verder ontwikkeld.

De jury over de gemeente Tilburg

Gemeente Tilburg wint Overheidsorganisatie van het Jaar 2019
Uitreiking van de prijs aan de gemeente Tilburg

De gemeente Tilburg heeft een indrukwekkende transformatie doorgemaakt. Van een klassiek dienstenmodel naar netwerkmodel, van spelbepaler op diverse terreinen naar een van de spelers in het veld. Een mooi voorbeeld hiervan is de ontwikkeling van het Spoorpark, gerealiseerd op basis van een burgerinitiatief. Bij de gemeente is sprake van een brede en systematische beweging om te werken vanuit concrete problematiek. In de afgelopen jaren is de gemeente Tilburg in de misdaadmeter van het Algemeen Dagblad gedaald van plek 3 naar plek 24. De lokale dienstverlening wordt gewaardeerd met gemiddeld een 8,4. Enkele jaren geleden was dit nog een 6,8. De organisatie is er goed in geslaagd om de jury te overtuigen van de positieve ontwikkelingen binnen het complexe speelveld die de gemeente in de afgelopen jaren heeft doorgemaakt.

Jonge ambtenaar van het jaar 2010

In de Ridderzaal werden tevens de finalisten bekend gemaakt voor de verkiezing van de Jonge Ambtenaar van het Jaar 2020. De kanshebbers zijn: Nissrin Dhkissi van het Ministerie van Defensie; Rachelle Dohmen van de gemeente Sittard-Geleen en Yasmin Brewster van Stroomopwaarts.
Op 23 januari 2020 vindt de finale plaats en wordt bekend gemaakt wie zich de Jonge Ambtenaar van het Jaar 2020 mag noemen.

De Verkiezing Beste Overheidsorganisatie van het Jaar en de Verkiezing Overheidsmanager van het Jaar worden georganiseerd door de Vereniging voor OverheidsManagement (VOM); de verkiezing Jonge Ambtenaar van het Jaar  door FUTUR, landelijk netwerk van en voor jonge ambtenaren.

Winnaars Overheidsawards 2019 bekend! Overheidsawards, 20 november 2019: www.overheidsawards.nl

FUTUR: Jonge Ambtenaar van het Jaar: www.futur.nl

Jos de Blok wint de Ideas into Practice award 2019

Jos de Blok heeft in Londen op 18 november 2019 de prestigieuze prijs Ideas into practice award in ontvangst genomen. De Blok kreeg de prijs vanwege zijn baanbrekende werk met Buurtzorg. Hij is de persoon “­die in Nederland met het Buurtzorg-model het management uit de verpleging heeft gehaald”.
De Britten noemen Buurtzorg: “A pioneering healthcare organization in the Netherlands that has expanded into over 20 countries. The Buurtzorg model is based on revolutionary nurse-empowered holistic care that has the highest client satisfaction in its segment, and employee engagement that far outstrips any Dutch organization of its size. Cost savings to the Dutch health care system have been estimated at 40 percent. Buurtzorg scaled quickly, from one to 850 teams in just 10 years, and collaboration has been key to its global success. The self-managed model has applications beyond healthcare”.

Thinkers50

De prijs wordt uitgereikt door Thinkers50, een in 2001 opgerichte organisatie die elke twee jaar een internationale ranglijst samenstelt met namen van managers en leiders met ideeën. In de loop der jaren zijn de criteria van Thinkers50 verruimd. Het gaat tegenwoordig ook om innovatie en toegankelijkheid van krachtige ideeën die de wereld beter maken.

Uitgangspunten zijn:

  • Ideeën hebben kracht en kunnen de wereld veranderen
  • Management is essentieel met betrekking tot menselijke aangelegenheden
  • Nieuw denken kan leiden tot een betere toekomst

Sinds 2011 vindt het Thinkers50 Gala in Londen plaats dat een hele dag duurt met ’s avonds de prijsuitreiking. De Financial Times heeft de prijzen de Oscars of management thinking  genoemd. Het gala is een ware gebeurtenis en biedt deelnemers en winnaars de kans belangrijke ideeën voor onze tijd met elkaar uit te wisselen en voor het voetlicht te brengen.

Verschillende prijzen

De prijzen zijn verdeeld in diverse categorieën: Breakthrough idea award, Digital thinking award, Ideas into practice award, Innovation award, Leadership award, Marshall Goldsmith award for coaching & mentoring , Radar award, Strategy award, Talent award.

Er is ook een Lifetime achievement award. De winnaar voor 2019 is de Amerikaanse Rosabeth Moss Kanter, hoogleraar van Harvard Business School in de V.S. Kanter is mede-oprichter van de Harvard University-wide Advanced Leadership Initiative. Haar ideeën over management en de manier van leiding geven aan een organisatie zijn van wezenlijke invloed op de lange termijn. Deze prijs is eerder gewonnen door Peter Drucker (1909-2005), Amerikaans pionier op het gebied van organisatieleer en management. De populaire Canadese wetenschapper Henry Mintzberg die nog steeds een actieve rol in discussies speelt, won de prijs in 2014. Zijn eerste boek dateert uit 1973 en heet: The Nature of Managerial Work.

Nieuwe prijs

Een nieuwe prijs in 2019 is de Founders’ award. De eerste persoon die hem in ontvangst neemt is Santiago Iñiguez de Onzoño, decaan van de IE Business School in Madrid. Hij krijgt de prijs voor zijn leidende rol op het gebied van onderwijs voor het bedrijfsleven. Door de Financial Times wordt hij een van de belangrijkste personen ‘in promoting European business schools internationally’ genoemd.

The Thinkers50 Gala: https://thinkers50.com/2019-awards-gala-agenda

Hall of Fame: https://thinkers50.com/hall-of-fame

In de Hall of Fame staat ook de Nederlander Fons Trompenaars, organisatietheoreticus en managementconsultant en bedenker van het Trompenaar-cultuurmodel dat in totaal zeven cultuurdimensies onderscheidt. Trompenaar is de auteur
(met Charles Hampden-Turner) van de bestseller Riding the waves of culture – Understanding cultural diversity in business.
Een andere naam in de Hall of Fame is de bij Stichting Beroepseer welbekende Amerikaanse hoogleraar Howard Gardner.


“Je kunt heel moedig en gedurfd zijn als theoreticus. Goede theorieën zijn als goede kunst. In de praktijk zijn compromissen nodig”.
Warren Bennis, Amerikaans geleerde en organisatieadviseur

Bennis schreef ook dat er in het leven van leiders een punt komt waarop zij “geslaagd zijn”. Dat is het moment waarop zij van management naar leiderschap springen, van teamlid naar leider.

Omslag The chief strategy officer playbook. In 2018 verscheen het boek The chief strategy officer playbook. How to transform strategies into great results. Project Management Institute, 2018.

Als e-boek te downloaden op:
https://thinkers50.com/wp-content/uploads/T50_BL_CSOPlaybook_ONLINE.pdf
 

Jos de Blok is voortrekker van Stichting Beroepseer.

Wethouder Groeneveld woonde met 150 collega’s begrotingsdebat jeugdzorg bij in Tweede Kamer

Circa 150 wethouders uit heel Nederland hebben in de Tweede Kamer in Den Haag op maandag 18 november 2019 het debat gevolgd in de commissievergadering Jeugd en aanverwante zaken van de begrotingen VWS en J&V 2020. Daarbij aanwezig waren minister Hugo de Jonge van Volksgezondheid (VWS) en Sander Dekker voor Rechtsbescherming (J&V).
“Een unicum”, aldus een van de wethouders. De jeugdzorgwethouders wilden met hun aanwezigheid benadrukken dat ze echt meer geld nodig hebben om de zorg voor jongeren naar behoren te leveren.

Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Een deel van deze taken hebben de gemeenten overgenomen van de Rijksoverheid.
Gebleken is nu dat er gemeenten zijn die niet in staat zijn kinderen met ernstige problemen tijdig te helpen, aldus een op 8 november 2019 gepubliceerd rapport van de inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd en voor Justitie en Veiligheid
Veel gemeenten kampen met begrotingstekorten door de hoge kosten voor de jeugdzorg. Jeugdzorginstellingen kunnen met de huidige tarieven nauwelijks het hoofd boven water houden. Kinderen moeten wachten op hulp en zorgverleners komen om in administratieve rompslomp.

Naar aanleiding van het rapport kondigde minister De Jonge kort na publicatie aan dat hij wilde bijsturen. Het Kabinet gaat bepalen welke taak een zorg van de gemeente blijft en welke van de regio.
Jeugdzorgwethouders zijn huiverig voor weer nieuwe wijzigingen in het stelsel. Dat de jeugdzorg niet goed functioneert ligt niet aan de gemeenten, vinden zij. De transitie van jeugdzorg naar gemeenten is in de praktijk een fikse bezuiniging gebleken.

Een van de aanwezige wethouders in Den Haag die tegen nieuwe plannen is, is Jakobien Groeneveld uit Zoetermeer. Zij reageert op de plannen van minister De Jonge in een interview met TV West: “Jaar in jaar uit hebben we aandacht gevraagd als gemeente hiervoor. Elke keer zeiden we tegen het kabinet: nieuwe taken betekent ook genoeg geld om die uit te kunnen voeren”.

Zorgwethouder Jakobien is tegen de plannen voor de jeugdzorg, TV West, 18 november 2019: www.omroepwest.nl/

 

Uitvoerders zijn te vaak en te lang bereid falende beleidsideeën te compenseren

Wilmar Bolhuis schrijft in zijn blog op de site van RTL Z over de ijzeren wet van beleidsbehoud. We kennen allemaal de wet van lijfsbehoud, maar er is nog die andere wet en die blijkt een ramp voor de uitvoerders. Bolhuis is econoom en bestuurskundige en werkt bij de Universiteit van Leiden.

Bolhuis: Waar de mens tot het uiterste gaat voor lijfsbehoud, kunnen beleidsbedenkers ver gaan voor beleidsbehoud. Namelijk het koste wat het kost blijven doorlopen op een beleidsweg waarvan eigenlijk al bekend is dat hij doodloopt.

Vooropgesteld, goede ideeën brengen ons verder. Daarom is dit geen column tegen de bedenkers van beleid. Ik pleit hier voor extra waardering voor beleidsuitvoerders van Nederland. Voor de medewerker van de sociale dienst, de thuiszorgmedewerker, de schooldocent, de politieagent, ga zo maar door.

In de vuurlinie

Want het zijn de uitvoerders die in de vuurlinie staan als ze deze briljant bedachte en leuk geschreven beleidsnotities – die onrealistisch of onuitvoerbaar blijken te zijn – moeten uitvoeren. Zij staan oog in oog met boze burgers, zieke patiënten, passieve studenten, kritische ouders en agressieve criminelen.

Het zijn die uitvoerders van beleid die keihard afgerekend worden. Elke dag. In de praktijk. Direct door hun medemens. Via harde kritiek die wordt gezegd, geschreeuwd of geschreven. Of door hoge werkdruk – ten koste van familie, vrienden en gezondheid. Soms verliezen ze gewoon hun werk (de beleidsbedenkers voorzagen efficiencywinst). De voelbare frustratie van falend beleid; alleen ontvangende burgers en de uitvoerders ervaren die.

Klappen opvangen

Desalniettemin hebben de uitvoerders van beleid in de regel mindere arbeidsvoorwaarden dan de bedenkers. Lagere salarissen. Meer onzekere dienstverbanden. Onvoorspelbare werkuren. En minder maatschappelijke waardering en een lagere status.
Juist de (hoogopgeleide) bedenkers van beleid hebben een beschermde werkomgeving. Ze hebben vaker vaste contracten, betere beloningen, en vaste werkdagen van 9 tot 17 uur. Hun waardering en status is prima.
Bovendien, het zijn hun politieke bazen en bazinnen die de klappen opvangen als het fout gaat. Zelf komen ze heel weinig direct in contact met de woeste medemens.

Denk aan het falende automatiseringsbeleid bij het CBR, wat de mensen in het call center nu mogen oplossen. Denk ook aan het beleidsidee van Nationale Politie, waar de agenten nu nog steeds de scherven van aan het opruimen zijn. Of aan de bezuinigingen op onderwijs, waardoor overwerk in avonden en weekenden gaat toenemen. Denk aan hoe de jeugdzorg er nu aan toe is, nadat duizenden werknemers door nieuw beleid het veld ruimden.

Gaten dichtlopen

Wat hebben de bedenkers van deze beleidsfiasco’s hier daadwerkelijk van gemerkt in hun privé- en werksituaties? Waarschijnlijk hebben die hun schaaltje al binnen en werken inmiddels allang bij een ander departement of gemeentelijke beleidsafdeling.
Zeker in de publieke sector zijn uitvoerders te vaak én te lang bereid geweest om falende beleidsideeën te compenseren.

Lees het hele artikel van Wilmar Bolhuis, De ijzeren wet van beleidsbehoud: een ramp voor alle uitvoerders, RTL Z, 15 november 2019: www.rtlz.nl

Met digitaal project Nightingale begeeft Google zich in lucratieve gezondheidszorgsector

Google is bezig gegevens te verzamelen van vijftig miljoen patiënten zonder hun medeweten. Het initiatief heet Project Nightingale en ging in 2018 van start met Ascension, de grootste non-profit zorgverzekeraar in de V.S., werkzaam in 23 Amerikaanse staten en het district Columbia. Door kritische berichten van patiënten en juristen is de Amerikaanse federale overheid wakker geschud en een onderzoek begonnen naar het project.
Rob Copeland legde in dagblad Wall Street Journal uit welke gegevens precies worden verzameld: uitslagen van laboratoriumonderzoeken, diagnoses van artsen en ziekenhuisdossiers. Verder bevatten de gegevens naam en geboortedatum van patiënten alsmede hun complete medische geschiedenis. Daar komt nog bij dat 150 Google-medewerkers toegang hebben tot de gegevens.
Dagblad The New York Times bevestigde het nieuws van Wall Street Journal en voegde eraan toe dat men bang is dat sommige Google-medewerkers al gegevens gedownload hebben.

Uploaden naar Google’s Cloudservers

In een gesprek met The Verge, een Amerikaans technologienieuws- en medianetwerk,  vertelde Google dat ondanks de ophef over project Nightingale, het gebruikelijk is dat een zorgverzekeraar zeer gevoelige medische dossiers deelt met technici. Met de technici is een overeenkomst getekend. Op die manier wordt Google in staat gesteld tools te ontwikkelen voor de zorgverzekeraar,  door gebruik te maken van de medische privé-gegevens van de patiënten. Het is niet nodig dat de patiënten hierover worden ingelicht, aldus Google.
Een woordvoerder betwist het idee dat Google in het geheim medische gegevens heeft verzameld van miljoenen Amerikanen. Hij zegt dat het enige doel van de overeenkomst is diensten te verlenen aan de zorgverzekeraar.
Dat berichten hierover niet eerder in het openbaar zijn verspreid komt omdat het werk nog in een beginstadium verkeert.

Google heeft bevestigd dat het een samenwerking is aangegaan met het katholieke Ascension. Ascension noemt zichzelf ‘een op geloof gebaseerde zorgorganisatie die toegewijd is aan transformatie door middel van innovatie in alle zorgsectoren’. Volgens Wall Street Journal gebruikt Google de gegevens om op maat gesneden software te ontwerpen voor de individuele patiënt. Daarbij wordt gebruikt gemaakt van ‘geavanceerde kunstmatige intelligentie en machinaal leren’.

Zakentijdschrift Forbes bericht dat als onderdeel van project Nightingale, Ascension patiëntgegevens heeft geüpload naar Google’s Cloudservers. Het idee was dat door gebruikmaking van het systeem, Ascension kon beschikken over een tool, ‘Patient search’ geheten, om pagina’s met persoonlijke gegevens van patiënten op te halen. Forbes zegt een presentatie daarvan te hebben gezien: “De pagina bevat alle informatie over de patiënt alsmede aantekeningen van medische kwesties, uitkomsten van onderzoeken en geneesmiddelen. Daarbij bevond zich ook informatie ontleend aan gescande documenten”.

Google concentreert zich al een tijd op de gezondheidszorg. Het bedrijf concurreert met Amazon en Apple die ook proberen een voet aan de grond te krijgen in de lucratieve gezondheidszorgsector. In 2018 nam het bedrijf een zorgmanager in dienst die toezicht moet houden op alle initiatieven op het gebied van gezondheidszorg. In diezelfde periode verscheen het nieuws dat Google van plan was de afdeling gezondheidszorg van het kunstmatige intelligentie-laboratorium (AI lab) DeepMind over te nemen met het oog op het ontwikkelen van een ‘AI-assistent voor verpleegkundigen en artsen’.

Nauwkeurig een medische gebeurtenis voorspellen

Google wordt er ook van beschuldigd zich oneigenlijk toegang te verschaffen tot honderdduizenden gezondheidsdossiers via het University of Chicago Medical Center waarmee Google sinds 2017 samenwerkt. Dit om tools voor machinaal leren te ontwikkelen die in staat zijn “nauwkeurig medische gebeurtenissen te voorspellen, zoals bijvoorbeeld ziekenhuisopname van de patiënt, de duur daarvan en of de gezondheid achteruit gaat ondanks de behandeling voor urineweginfecties, longontsteking of hartfalen”, aldus een Google-blog*). In de blog staat ook dat een van hun ambities wat betreft machinaal leren is “te anticiperen op de behoeften van de patiënten voordat deze zich manifesteren”.

In een persbericht, verzonden na publicatie van het artikel in Wall Street Journal, kondigde Ascension de samenwerking met Google aan. Doel van die samenwerking is “optimalisering van de gezondheid en het welzijn van personen en gemeenschappen en levering van een uitgebreid pakket digitale vaardigheden”. Er is ook meegedeeld dat “al het werk dat verband houdt met de samenwerking tussen Google en Ascension valt onder de Health Insurance Portability and Accountability Act”. HIPAA staat voor informatiebeveiliging en waakt over gevoelige patiëntgegevens. Bedrijven die omgaan met patiëntgegevens en medische informatie dienen adequate maatregelen te treffen om deze te beschermen. Ascension zou strikt voldoen aan de veiligheidseisen van dataverwerking.

Tariq Shaukat, directeur van Google Cloud bevestigde in een blog dat Nightingale de naam is van het gezondheidszorgproject: “Ter verduidelijking: volgens contractering kunnen de gegevens van Ascension niet gebruikt worden voor een ander doel dan voor het leveren van diensten die in de overeenkomst staan vermeld. Patiëntgegevens kunnen en zullen niet worden gecombineerd met consumentgegevens van Google”.

Noot
*) Partnering on machine learning in healthcare, door Katherine Chou, 17 mei2017: https://blog.google/technology/ai/partnering-machine-learning-healthcare/

Google reveals ‘Project Nightingale’ after being accused of secretly gathering personal health records, door Mary Beth Griggs, The Verge, 11 november 2019: www.theverge.com

Google’s ‘Project Nightingale’ Gathers Personal Health Data on Millions of Americans, door Rob Copeland, Wall Street Journal, 11 november 2019: www.wsj.com

Google’s ‘Project Nightingale’ Triggers Federal Inquiry, Deal with Ascension health system aimed at improving patient care provides Google with health-data gold mine, door Rob Copeland en Sarah E. Needleman, Wall Street Journal, 12 november 2019: www.wsj.com

Google Secretly Tests Medical Records Search Tool On Nation’s Largest Nonprofit Health System, Documents Show, door Jillian D’Onfro enLeah Rosenbaum, Forbes, 11 november 2019: www.forbes.com

Afbeelding bovenaan: ‘Kunstmatige intelligentie’, door Gert Altmann

Beeld van de zorg: Unieke kijk in wereld van zorgverleners

De verhalenreeks Beeld van de zorg biedt op internet een unieke kijk in de wereld van zorgverleners. Aan de hand van verhalen in de vorm van foto’s, bijschriften en citaten komen we meer  te weten over het werk van zorgverleners, hun drijfveren, hun  dilemma’s en problemen waarmee ze in de praktijk te maken krijgen. Beeld van de zorg is gemaakt door fotograaf Wouter Zaalberg in samenwerking met de beroepsvereniging van zorgverleners VvAA.
VvAA hoopt dat Beeld van de Zorg bijdraagt aan het zichtbaar worden van patiënten, zorgverleners en andere betrokkenen. De bedoeling is dat zij worden gezien.

Tegelijkertijd is Beeld van de zorg een prachtig instrument om met elkaar de dialoog aan te gaan over hoe zorgverleners, nu en in de toekomst, kunnen blijven werken met hun hart.

Het eerste verhaal gaat over de 47-jarige Pauline, wijkverpleegkundige in Ooij, een dorp gelegen in het hart van de Gelderse Poort, in de Ooijpolder bij Nijmegen. We zien haar aan het werk van tien voor acht in de ochtend tot kwart voor zes.

Pauline:

“Ik stond aan het ziekenhuisbed en voelde mij zo machteloos. Uit die machteloosheid groeide de wens verpleegkundige te worden”.

“Ik kom bij veel mensen over de vloer. Ik ben dan niet alleen een been aan het zwachtelen, maar krijg ook een inkijkje in hun leven. Inmiddels weet ik: achter iedere voordeur zit een eigen verhaal. Dat vind ik het mooiste van het werk”.

“Zorgverzekeraars, de inspectie, wij: we streven allemaal naar betaalbare en kwalitatief goede zorg. We zitten in elkaar vaarwater. Na een incident wordt alles dichtgetimmerd met nieuwe regels om dit in de toekomst te voorkomen. Het systeem lijkt gebaseerd op wantrouwen. Dat vind ik bizar”.

“Het zijn de kleine successen en de menselijke maat waardoor ik fluitend op de fiets naar huis zit”.

Beeld van de zorg: https://beeldvandezorg.nl (Website is opgeheven). Zie archief: https://web.archive.org/web/20200318194841/https:/beeldvandezorg.nl/

Beleef de dag van Pauline: https://beeldvandezorg.nl/verhaal/pauline (Website is opgeheven)

Explosie aan bureaucratie verwacht bij invoering Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg

De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) heeft haar zorgen geuit aan de Kamercommissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) met het oog op de inwerkingtreding van de ‘Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg’ (Wvggz) per januari 2020. De introductie van de Wvggz gaat ten koste van de kwaliteit van behandelingen en daarom vindt de NVvP dat de wet in deze vorm niet ingevoerd mag worden.

De afgelopen maanden heeft de NVvP overleg gevoerd met de staatssecretaris van VWS over de verwachte problemen bij invoering van de Wvggz.*)

De NVvP schrijft:

“Omdat wij grote zorgen hebben over de uitvoerbaarheid van deze wet, hebben wij gevraagd om aanpassingen met als doel vereenvoudiging van de wet. Ondanks het feit dat deze gesprekken in een constructieve sfeer zijn verlopen, heeft dit niet geleid tot een oplossing die onze zorgen wegneemt. Daarom heeft de NVvP, middels deze brief, aan de commissie VWS gevraagd om een vinger aan de pols te houden op de gedane toezeggingen en hierover een brief te vragen bij de Staatssecretaris.

Veelkoppig bureaucratisch monster

De Wvggz moet ruimte bieden voor minder dwang en meer zorg op maat, inclusief verbetering van de verplichte zorg voor de patiënt. Helaas is deze wet verworden tot een veelkoppig bureaucratisch monster dat zijn oorspronkelijke doelen voorbijschiet. Terwijl van alle kanten wordt aangedrongen op het terugbrengen van regeldruk en administratieve lasten, leidt deze wet ertoe dat meer psychiaters (ten minste 130 FTE) moeten worden aangenomen.

De Wvggz omvat ten opzichte van de Wet BOPZ meer juridische procedures en uitgebreide administratieve eisen. Om daaraan te kunnen voldoen, heeft de psychiater straks minder tijd over voor de behandeling. Dit betekent voor de patiënt langere wachttijden, minder contact met de psychiater en minder tijd voor goede diagnostiek. De patiënt krijgt zelf ook met veel en moeilijk te begrijpen bureaucratie te maken”.

*) De positie van de NVvP in dit overleg wordt uiteengezet in brieven aan het Ministerie van VWS ew GGZ Nederland:
Notitie NVvP ten behoeve van overleg met ministerie VWS en GGZ NL, 11 november 2019: www.nvvp.net
Notitie NVvP ten behoeve van overleg met ministerie VWS en GGZ NL, 3 oktober 2019: www.nvvp.net/

Grote zorgen om invoering Wvggz: kwaliteit van zorg in gevaar, NVvP, 12 november 2019:
www.nvvp.net/website/nieuws/2019/grote-zorgen-om-invoering-wvggz

Psychiaters bezorgd: nieuwe wet voor gedwongen behandeling is ‘bureaucratisch monster’, door Maud Effting, De Volkskrant, 12 november 2019: www.volkskrant.nl


Een greep uit de reacties op de wet
van psychiaters en instellingen op internet

– Met deze nieuwe wet Wvggz mogen artsen bij de patiënt thuis, zelfs als deze in zijn bed ligt, met geweld medicatie toedienen.

– Ik denk dat psychiaters serieus moeten overwegen te weigeren aan de uitvoering van deze wet mee te werken.

– Het op deze wijze bejegenen van patiënten in de thuissituatie, is een ernstige aantasting van hun gevoel van veiligheid.

– Het werd steeds meer een wet om de maatschappij te beschermen in plaats van een wet om mensen beter te behandelen.

– Trek in, die wet!

– Dwangbehandeling aan huis, hoe dan?

– Dit is weer een flinke stap terug. Psychiaters moeten halve juristen worden om dit goed te doen. Verschrikkelijk.

 

U P D A T E

Petitie Herzie de wet verplichte GGZ: www.petities.com

Dolgedraaid door 25 jaar decentralisatiebeleid gaat de veerboot ten onder

Dolgedraaid door 25 jaar decentralisatiebeleid gaat de veerboot ten onder

Wie 25 jaar decentralisatiebeleid in Nederland wil typeren, komt uit bij het prachtige liedje van drs. P “Heen en Weer” over een veerboot met als openingszin: “We zijn hier aan de oever van een machtige rivier. De andere oever is daarginds, en deze hier is hier.

Raymond Gradus begint zijn artikel Heen en weer: 25 jaar decentralisatiebeleid op Sociaalweb met een citaat uit het liedje van Drs P. Het gaat over het zwalkende beleid van de overheid met betrekking tot decentralisatie. Gradus is hoogleraar bestuur en economie van de publieke en non-profit sector aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Gradus eindigt zijn blog met het slotrefrein van het liedje van Drs P: “De boot is vol. Ik zeg: De boot is vol!”

We weten wat een boot doet die te vol is… die gaat zinken.

Heen en weer: 25 jaar decentralisatiebeleid! Sociaalweb, 12 november 2019: https://sociaalweb.nl

Lees ook: Jeugdzorg opnieuw op de schop, kabinet draait decentralisatie deels terug, De Volkskrant, 8 november 2019: www.volkskrant.nl

 

U P D A T E

Maatwerk is nodig om gewoon te kunnen doen, door Janny Bakker, Sociale Vraagstukken, 11 november 2022: www.socialevraagstukken.nl/maatwerk-is-nodig-om-gewoon-te-kunnen-doen/