Maurits Hoenders

In 2023 heeft ruim 90% van alle medewerkers van de gemeente Midden-Groningen deelgenomen aan een van de 51 dagtrainingen Eigenaarschap en Bondgenootschap onder begeleiding van Stichting Beroepseer. Dit programma richt zich op het versterken van ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap over het eigen werk en het bevorderen van samenwerking met inwoners, de gemeenteraad, het college en collega’s.

Met de training Eigenaarschap en Bondgenootschap koos de gemeente Midden-Groningen voor een uniek en baanbrekend project in Nederland. Er is geen gemeente die bijna alle medewerkers heeft getraind in deze onderwerpen. Van ambtenaren actief in de groenvoorziening tot aan de directieleden, iedereen deed mee. Door met de gehele organisatie op deze thema’s te reflecteren en inzichten te vertalen naar de dagelijkse werkpraktijk, toonde de gemeente lef en de bereidheid actief te werken aan verbetering. Daarnaast is met deze training een gezamenlijk begrippenkader gecreëerd om het professionele gesprek met elkaar te kunnen voeren, en dat vooral te blijven doen.

Aanbevelingen om ambtelijk vakmanschap structureel aandacht te blijven geven

Naast de individuele opbrengsten voor deelnemers, is er door Stichting Beroepseer een eindrapport opgesteld met de belangrijkste inzichten uit het programma. De gemeente Midden-Groningen heeft een compacte publieksversie van het rapport gemaakt^*).

De aanbevelingen uit het rapport geven de gemeente houvast om ambtelijk vakmanschap samen met de begrippen eigenaarschap en bondgenootschap een vaste en centrale plaats te geven binnen de gemeentelijke organisatie en de ontwikkeling van ambtelijk personeel. Hieronder volgt een overzicht van de aanbevelingen, geprioriteerd door een deel van de medewerkers van de gemeente zelf:

1. Constructief dualisme

• Actief inzetten op de versterking van constructief dualisme tussen college, gemeenteraad en de ambtelijke organisatie.
• Heldere afspraken maken over het samenspel en een spelregeldocument opstellen om rolduidelijkheid te vorderen.

2. Zet in op betrouwbaarheid en realisme

• Inzetten op betrouwbaarheid en realisme om het vertrouwen van inwoners te behouden. Zo voorkom je dat een onrealistisch verwachtingspatroon richting de lokale samenleving wordt gewekt.
• Intern en extern realistisch zijn over doelstellingen en open communicatie stimuleren. Zo ontstaat begrip voor elkaars positie.

3. Waarborg de aandacht voor de thematiek

• Blijvende aandacht voor ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap en bondgenootschap top-down en bottom-up stimuleren.
• Interne structuren creëren voor continue aandacht, bijvoorbeeld het inwerkprogramma van nieuwe medewerkers, periodiek overleg, inspiratiesessies en beoordelingsgesprekken.

4. Blijf de ontmoeting en kruisbestuiving tussen medewerkers faciliteren en stimuleren

• Deelnemers noemden de ontmoeting met collega’s die ze nog niet kenden als een van de grootste pluspunten van de training.
• Veel en nieuwe collega’s ontmoeten, waar je in je werk niet direct mee in aanraking komt, versterkt het gevoel van bondgenootschap, het gevoel als organisatie het verschil te maken voor de inwoner.

5. Klankbordgroep in positie

• De klankbordgroep een centrale rol geven in de follow up en het waarborgen van het project.
• Faciliteer de klankbordgroep met tijd, ruimte en geld om hun rol effectief te vervullen.

6. Neem afscheid van het woord ‘klant’

• Het woord klant miskent de relatie tussen overheid en burger. Daarom adviseren wij te onderzoeken waar het woord ‘klant’ nog wordt gebruikt en meer aandacht te geven aan ambtelijk vakmanschap en beginselen van behoorlijk bestuur.

7. Experimenteren met bondgenootschap

• Actief experimenteren met bondgenootschap richting inwoners. Projecten in de buitenruimte lijken zich hier goed voor te lenen.
• Experimenten met bondgenootschap tussen college, gemeenteraad en ambtelijke organisaties aanmoedigen.
  

8. Laat het management een voortrekkersrol aannemen

• Management spelt een voortrekkersrol in het blijvend aandacht geven aan de opbrengsten van de trainingen.
• Zichtbaarheid op de werkvloer vergroten, kwetsbaarheid durven tonen en een cultuur van psychologische veiligheid waarborgen.

9. Versterken lerend vermogen

• Verbindingen leggen tussen vervolgacties en evaluaties van teamplannen en projecten.
• Invoeren van een uitvoerbaarheidstoets en signalen van de werkvloer serieus nemen in beleidsvorming. Dit helpt ook om intern tot realistische doelstellingen te komen

10. Scharreltijd voor medewerkers

• Reserveren van 5% scharreltijd voor medewerkers die ze kunnen besteden aan reflectie, opleidingen, creatieve projecten en het leren kennen van collega’s.

 Wat gebeurt er nu al en welke vervolgstappen worden er genomen?

De gemeente Midden-Groningen blijft ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap en bondgenootschap structureel aandacht geven. De inzichten uit en opbrengsten van het project moeten immers een structurele plek in de organisatie krijgen om blijvend effect te sorteren. Om de resultaten van het programma te verankeren zijn de volgende stappen gezet:

• Een klankbordgroep denkt mee over het waarborgen van de opbrengsten en het implementeren van de aanbevelingen in de organisatie.
• Het belang van bondgenootschap en eigenaarschap heeft een centrale plek gekregen in het inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers.
• Er is een profiel van de professional opgesteld waarin ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap en bondgenootschap zijn verankerd. Dit profiel gaat de basis vormen voor een ontwikkel- en gesprekscyclus binnen de gemeente.
• In het opleidingsaanbod voor medewerkers wordt aandacht besteed aan leren geven en ontvangen van feedback
• Teams worden actief ondersteund om ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap en bondgenootschap specifiek te maken voor de eigen werkpraktijk.
• De gemeente heeft een bondige publieksversie gemaakt van de eindrapportage van Stichting Beroepseer zodat medewerkers de resultaten eenvoudig tot zich kunnen nemen.^*)

Stichting Beroepseer blijft voorlopig betrokken bij het waarborgen van de resultaten. Begin 2024 is bijvoorbeeld door de Stichting een bijeenkomst begeleid waarin directie en teamleiders stilstonden bij de vraag hoe zij als leidinggevenden ambtelijk vakmanschap kunnen stimuleren. Tijdens de bijeenkomst was er aandacht voor voorbeeldgedrag, het stimuleren van een lerende organisatie en het als bondgenoten samen optrekken met als doel het goede te doen voor de inwoners van Midden-Groningen.

In het najaar van 2024 wordt er een bijeenkomst georganiseerd waarin het college van B&W en de gemeenteraad reflecteren op wat eigenaarschap en bondgenootschap voor hun rol, positie en verantwoordelijkheden betekenen. Het college en de raad gaan dan in gesprek met ambtenaren over de opbrengsten van het programma Eigenaarschap en Bondgenootschap. Zo bouwen we gezamenlijk aan een gemeenschap waarin ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap en bondgenootschap centraal staan, en streven we naar een zo goed mogelijke gemeente voor de inwoners van Midden-Groningen.

Meer weten over de training Eigenaarschap & Bondgenootschap? Zou de training ook van meerwaarde kunnen zijn voor jouw gemeente? Neem dan contact op met Maurits Hoenders. Via m.hoenders@beroepseer.nl 

De training Eigenaarschap & Bondgenootschap is onderdeel van het leeraanbod van de Academie voor Ambtelijk Vakmanschap van Stichting Beroepseer. Klik hier voor meer informatie.

^*) Downloaden Samenvatting Rapport Eigenaarschap en Bondgenootschap, gemeente Midden-Groningen, juli 2024 : https://beroepseer.nl

In samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, de gemeente Almere en met het ministerie van Binnenlands Zaken & Koninkrijksrelaties, ontwikkelt Stichting Beroepseer een Leergang Modern Gezag voor raadsleden. In de leergang gaan deelnemers actief aan de slag met het versterken van het eigen gezag en het gezag van hun raad. Dit vanuit de overtuiging dat meer kennis en inzicht in bronnen van gezag bijdraagt aan een raad in positie, aan een gemeenteraad die ertoe doet.

Achtergrond

 De afgelopen jaren is het takenpakket van gemeenten steeds breder en complexer geworden, terwijl de financiële ruimte voor gemeenten niet evenredig is toegenomen. Gemeenteraden gaan over steeds grotere publieke vraagstukken en daarmee over steeds meer publieke middelen. Van hen wordt steeds meer verwacht, maar ze bestaan veelal uit welwillende leken die aan het raadslidmaatschap invulling moeten geven naast een reguliere baan. Dat dit tot extra druk op gemeenteraden heeft gelegd, laat zich raden. Deze situatie vraagt om een krachtig zelfbewustzijn en een sterke positionering van de raad. De versterking van het gezag van de gemeenteraadsleden en de gemeenteraad is tegen deze achtergrond urgent.

Cachet en Verkaik (2015)* constateren dat het aanzien van het raadslidmaatschap door de jaren heen is afgenomen en dat het, als gevolg van verschillende factoren, steeds meer onder druk komt te staan. Een van de oorzaken hiervan is volgens de auteurs dat de raad niet meer vanzelfsprekend gezaghebbend is. Verkennend onderzoek van Stichting Beroepseer (2021) laat zien dat in een vijftal thema’s kan worden geïnvesteerd om het gezag van gemeenteraden te versterken: 1) de zichtbaarheid van de raad, 2) informele burgerparticipatie, 3) constructief dualisme, 4) het tijdig betrekken van de raad in het beleidsproces en 5) kwalitatief raadswerk.

Opzet

In de leergang Modern Gezag gaan raadsleden actief aan de slag met het versterken van het gezag van de raad. Het hoofddoel van de leergang is bijdragen aan het vergroten van de raad in het licht van de maatschappelijke ontwikkelingen die meer gezag noodzakelijk maken. De leergang bestaat uit 4 trainingsdagen. Op de laatste dag houden de deelnemers een eindpresentatie waar zij laten zien (1) hoe zij als raadslid hun gezag verder invulling geven met hetgeen is aangereikt tijdens de leergang. (2) hoe zij de raad willen verrijken in de positionering als gezagsvol instituut en welke (verander)inzet dat vraagt.

De leergang wordt uitgevoerd in twee varianten: een voor raadsleden van grote gemeenten met meer dan 100.000 inwoners en een voor ‘kleinere’ gemeenten tot 100.000 inwoners.

Hieronder staat de opbouw van de training beschreven:

Dag 1: Macht en gezag

Deelnemers worden aan de hand van verschillende verhalen en oefeningen meegenomen in het belang van gezag en waarin het verschilt van macht. Vertrekpunt is de bredere context van een trend van afnemend vertrouwen van de Nederlandse bevolking in de overheid en de politiek, de democratische rechtsstaat die onder druk staat en wat dit betekent voor de rol en positie van raadsleden.

Dag 2: Gezagsbronnen en arena’s van het raadslid

Verkenning van het instrumentarium (gezagsbronnen) dat raadsleden tot hun beschikking hebben om gezag op te bouwen. Centraal staat hoe raadsleden een gezag kunnen opbouwen en behouden in de raad zelf, bij het college en in de lokale samenleving. Wanneer doe je het goed als raad en wat mogen inwoners van de raad verwachten?

Dag 3: Werken aan je eigen gezagsprofiel

Deelnemers onderzoeken hoe ze zelf een gezagspositie kunnen opbouwen. Hierbij draait het onder andere om de vraag wie je bent als mens, wat jouw waarden en kwaliteiten zijn en hoe je die effectief kunt inzetten bij het uitoefenen van je functie. Zelfkennis, zelfvertrouwen, eigenwaarde vormen een belangrijke basis voor professioneel en gezagsvol handelen.

Dag 4: Modern gezag

De afsluitende dag gaat om het integreren, bundelen van inzichten en stilstaan bij vervolgstappen als individu en als groep. Elke deelnemer houdt een presentatie waarin de deelnemer laat zien wat hij of zij heeft geleerd en welke stappen diegene gaat zetten om zijn eigen gezag en dat van zijn of haar raad te versterken en te borgen.

Meer weten?

Voor meer informatie over de leergang en mogelijkheden om deel te nemen, kan je contact opnemen met Maurits Hoenders (m.hoenders@beroepseer.nl).

*Cachet, L., & Verkaik, N. (2015). Aanzien of afzien. Een essay over het aanzien van het raadslidmaatschap. Den Haag: Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.

De Noordelijke Academie voor Openbaar Bestuur (NAOB) en Stichting Beroepseer gaan samenwerken met als doel bijdragen aan de kwaliteit van het openbaar bestuur in Noord-Nederland.  De NAOB is een organisatie waar de Thorbecke Academie (onderdeel van NHL Stenden Hogeschool) en de vakgroep Staatsrecht, Bestuursrecht en Bestuurskunde van de Rijksuniversiteit Groningen hun krachten bundelen. Samen bieden zij cursussen, leergangen en trainingen voor noordelijke overheden.

De NAOB denkt met de expertise van Stichting Beroepseer overheidsorganisaties nog beter te kunnen bedienen. Het eerste project waar Beroepseer en de NAOB samen optrekken is de Leergang Ambtelijk Vakmanschap. Deze leergang kunnen Stichting Beroepseer en NAOB gezamenlijk verzorgen voor noordelijke overheidsorganisaties.

Over de leergang ambtelijk vakmanschap.

Er komt veel op overheden af: nieuwe en complexe taken, financiële tekorten, digitale uitdagingen en dat tegen de achtergrond van afnemend vertrouwen van inwoners in de overheid. Hoe kun je als overheid in deze tijd vertrouwenwekkend en gezaghebbend handelen? De Leergang Ambtelijk Vakmanschap is een traject van 5-7 dagen waarin je met een groep collega’s aan de slag gaat met kennis, houding en vaardigheden om creatief en oplossingsgericht aan die missie (= vertrouwenwekkende en gezaghebbende overheid) te kunnen werken.

De Leergang wordt incompany aangeboden en sluit goed aan bij organisaties die de ambitie hebben meer van buiten naar binnen, opgavengericht en integraal te werken en het vakmanschap van hun medewerkers een impuls willen geven.  In de Leergang Ambtelijk Vakmanschap staan we stil bij de rol en positie van ambtenaren en werken we aan een scherp afgesteld rechtsstatelijk en democratisch kompas. De Leergang is bedoeld om het ambtelijk vakmanschap in jouw organisatie duurzaam te ontwikkelen, te onderhouden en in te zetten. In deze Leergang leren ambtenaren met collega’s hoe ze effectief van binnen naar buiten en van buiten naar binnen kunt werken, je doordenkt de dilemma’s die je tegenkomt in je ambtelijk vakmanschap, je versterkt je rechtsstatelijk en democratisch kompas, leert omgaan met onzekerheid en werkt aan je persoonlijk gezag.

Hoe doen we dat? Op een inspirerende locatie krijg je op iedere trainingsdag een afwisselend programma met sprekers van de Rijksuniversiteit Groningen, de NHL Stenden Thorbecke Academie, Stichting Beroepseer en een aantal praktijkdeskundigen. Naast reflectie en dialoog, gaan deelnemers aan de slag met theateroefeningen en embodied learning om de kennis je ook helemaal eigen te maken en te internaliseren. Zo krijg je niet alleen kennis, maar werk je ook aan houding en vaardigheden. Bij dit alles word je begeleid door twee kerndocenten: Maurits Hoenders en Taco van Dijk van Stichting Beroepseer. Voorafgaand aan elke bijeenkomst krijg je een beknopte voorbereidingsopdracht en na afloop ontvang je het materiaal van de bijeenkomst.

Hieronder een overzicht van de thema’s per dag:

• Rechtsstatelijk vakmanschap
• Democratisch vakmanschap
• Omgaan met conflict en dilemma
• Oplossingsgericht werken
• Politiek Bestuurlijke sensitiviteit
• Creativiteit
• Afsluiting

Kerninformatie leergang

• Doelgroep: Publieke professionals die in hun dagelijkse werk direct of indirect te maken hebben met maatschappelijke opgaven; die leergierig, ambitieus zijn en bereid zijn om een stapje extra te zetten; die na de leergang een ambassadeursrol in de eigen organisatie willen vervullen.
• Fysieke bijeenkomsten op locatie.
• 12 –15 deelnemers per groep.
• Duur: 5-7 dagen
• Opzet: Vijf- tot zevendaagse leergang waarbij iedere dag een onderdeel van creatief en oplossingsgericht werken centraal staat. In de leergang wordt gebruikgemaakt van theateroefeningen.

Deelnemers komen uit de breedte van de organisatie, van beleid tot bedrijfsvoering en zijn in hun dagelijks werk bezig met maatschappelijke opgaven.

Interesse?

Neem vrijblijvend contact op met Maurits Hoenders <m.hoenders@beroepseer.nl> of Rieks Osinga <rieks.osinga@nhlstenden.com> om te bekijken wat we voor jouw organisatie kunnen betekenen.

Over de NAOB

Als Noordelijke instituten voor overheid en bestuur bundelen de Thorbecke Academie – onderdeel van NHL Stenden Hogeschool – en de vakgroep Staatsrecht, Bestuursrecht en Bestuurskunde – onderdeel van de faculteit Rechtsgeleerdheid van de RUG – hun krachten in een actueel aanbod aan cursussen, leergangen en trainingen voor noordelijke overheden: de Noordelijke Academie voor Openbaar Bestuur. Met deze gecombineerde kracht staan ze garant voor hoogwaardige kennis én toepassing in de praktijk van het openbaar bestuur. https://naob.nl

Dit voorjaar is Stichting Beroepseer gestart met de uitvoering van de training Eigenaarschap en Bondgenootschap voor alle medewerkers (700-800) van de gemeente Midden-Groningen. Deze eendaagse training helpt de medewerkers te groeien in hun rol van bondgenoot van het college, de gemeenteraad, van inwoners en bedrijven en van hun collega’s. En eigenaarschap speelt hierbij een grote rol. Het doel is om de interne samenwerking tussen college, raad en ambtelijke organisatie verder te verbeteren en het als gemeente (nog) beter te doen voor de inwoners. De training ((40-50 edities, 10-15 deelnemers per training) is onderdeel van het programma Organisatieontwikkeling van de gemeente. Met dit programma geeft de gemeente uitvoering aan adviezen die gegeven zijn na de evaluatie van de eerste 4 jaren van de gemeente Midden-Groningen (60.953 inwoners).

Het versterken van eigenaarschap en bondgenootschap is in lijn met het boek Het recht op ambtelijk vakmanschap* dat Stichting Beroepseer vorig jaar heeft gepubliceerd. Hierin wordt gepleit voor een viervoudig recht op ambtelijk vakmanschap: ambtenaren werkzaam in beleid, uitvoering en toezicht moeten het recht en de plicht krijgen om niet alleen politieke bestuurders te dienen, maar ook burgers en volksvertegenwoordigers. En ambtenaren zelf hebben ook recht op ambtelijk vakmanschap. Anders gezegd, betekent dit dat ambtenaren de taak hebben zich als bondgenoot op te stellen ten opzichte van deze vier groepen.

Bondgenootschap is echter geen eenrichtingsverkeer. De basis voor bondgenootschap is wederkerigheid: het besef dat je elkaar nodig hebt en dat je op elkaar moet kunnen vertrouwen om gezamenlijk het goede te doen. Dat geldt voor collega’s met elkaar, in het samenspel met het college van B&W en de gemeenteraad, maar ook voor de relatie met inwoners en bedrijven. Die wederkerigheid kan alleen ontstaan als iedere medewerker eigenaarschap laat zien door goed, betrokken en verantwoordelijk te werken.

Voorafgaand aan deze organisatiebrede training volgden een aantal collega’s van gemeente Midden-Groningen van november 2021 tot maart 2022 een pilot van de Leergang Ambtelijk Vakmanschap**. Stichting Beroepseer en Tilburg University ontwikkelden de leergang Ambtelijk Vakmanschap om het vermogen van de deelnemers om gezaghebbend te kunnen beoordelen en handelen te versterken. Dit gebeurt uiteraard vaak in samenspraak en afstemming met collega’s en partners. Eigenaarschap en omgevingsbewustzijn waren daarin belangrijke thema’s. De deelnemers aan deze pilot waren enthousiast en verzorgden zelf een bijeenkomst waarin ze hun bevindingen en ervaringen deelden met de directie en collega’s in de gemeente. Een van hun aanbevelingen was om het bewustzijn van alle medewerkers te vergroten over hun bijzondere rol, positie en vakmanschap als ambtenaar van de gemeente Midden-Groningen. De training Eigenaarschap & Bondgenootschap geeft hier invulling aan.

* Kijk hier voor meer informatie over Het recht op ambtelijk vakmanschap

** Kijk hier voor meer informatie over de Leergang Ambtelijk Vakmanschap

U i t n o d i g i n g

A+O Fonds Rijk, de Centrale voor Middelbare en Hogere Functionarissen (CMHF) en Stichting Beroepseer nodigen u uit voor een interactief webinar over

_{Nut en noodzaak van een ambtelijke beroepscode}

Datum Dinsdag 13 december 2022
Tijd 12.30 – 14.00 uur. Digitale inloop vanaf 12.15 uur
Medium Webex

De Rijksoverheid heeft te maken met complexe maatschappelijke opgaven die zich niet aan de klassieke grenzen van de ministeries en andere overheidsorganisaties houden. De hoeveelheid werk, de complexiteit en ook de spanning in de contacten met de samenleving en politiek: het vraagt veel van ons. Veerkracht van onze mensen om tijdens meerdere crisis vitaal en innovatief te werken aan de grote vraagstukken. Steeds werken in verbinding met alle betrokken overheden en maatschappelijke partijen, integraal vanuit de opgaven, consequent vanuit de werkelijkheid voor burgers en bedrijven in Nederland. Tijd om werk te maken van ons ambtelijk vakmanschap.

Het programma Grenzeloos Samenwerken van het ministerie van BZK werkt aan het versterken van het ambtelijk vakmanschap. Dit doet ze door samen met ambtenaren te werken aan een gids ambtelijk vakmanschap welke 7 principes en 14 waarden bevat die als richtsnoer dienen voor goed ambtelijk vakmanschap. Stichting Beroepseer publiceerde recent het boek het recht op ambtelijk vakmanschap. Zij adviseert bijvoorbeeld een ambtelijke code in te voeren om de rechtspositie van de rijksambtenaar te versterken. In de beroepscode worden de positieve kernwaarden van het ambtenaarschap uiteengezet, waarna bij elke waarde concrete gedragsregels worden geformuleerd.

Wij nodigen je uit om tijdens dit interactieve webinar in gesprek te gaan met Thijs Jansen (directeur van Stichting Beroepseer) en Ellen Viergever (programmamanager Grenzeloos Samenwerken) over de waarden en principes uit de gids en het komen tot een ambtelijke beroepscode. Biedt de gids momenteel voldoende richting en houvast voor goed ambtelijk vakmanschap? Kunnen ambtenaren hieraan het recht ontlenen om integer werk te verrichten, ook als dat ambtelijke meerderen of politieke bestuurders niet goed uitkomt? Waar kunnen de gids en een ambtelijke beroepscode elkaar versterken? En belangrijker: wat betekent ambtelijk vakmanschap voor jou en wat is nodig om hier mee aan de slag te gaan?

Doe je mee?

Voor wie
Deze bijeenkomst is bedoeld voor ambtenaren (werkzaam in beleid, uitvoering of toezicht), bestuurders, volksvertegenwoordigers en andere geïnteresseerden.

Aanmelden
Deelname aan deze bijeenkomst is kosteloos.
Je kan je hier aanmelden.

Het recht op ambtelijk vakmanschap verschenen: https://beroepseer.nl/actueel-in-beroepseer/het-recht-op-ambtelijk-vakmanschap-verschenen/

Programma Grenzeloos Samenwerken: https://grenzeloossamenwerken.pleio.nl/

U i t n o d i g i n g

A+O Fonds Rijk, de Centrale voor Middelbare en Hogere Functionarissen (CMHF) en Stichting Beroepseer nodigen u uit voor een interactief webinar over

_{Het recht op ambtelijk vakmanschap in de uitvoering}

Datum Donderdag 24 november 2022
Tijd 15.30 – 17.00 uur. Digitale inloop vanaf 15.15 uur
Medium Webex

Op 6 oktober jl. heeft Stichting Beroepseer het boek Het recht op ambtelijk vakmanschap gepubliceerd, gemaakt in opdracht van het Arbeidsmarkt- en Opleidingsfonds Rijk (A+O fonds Rijk) en in samenwerking met de Centrale van Middelbare en Hogere Functionarissen (CMHF). De redactie pleit in dit boek voor de emancipatie van de uitvoering.

Werk aan uitvoering
De rijksoverheid ziet de noodzaak om de uitvoering te versterken en heeft daarvoor onder andere het programma Werk aan Uitvoering (WAU) opgezet. Dit programma heeft als doel de publieke dienstverlening te verbeteren en beter aan te sluiten op de verwachtingen en behoeften van burgers en ondernemers. Ze werken binnen zes thema’s: dienstverlening, digitalisering, wetgeving, samenwerken in de driehoek, statuur en vakmanschap, en de rol van de politiek.

Hans IJsselstein (plv. programmadirecteur) en Gamze Aslancik (veranderkundige) zijn te gast. In dit interactieve webinar vertellen zij meer over de opzet en inhoud van de WAU, waar ze momenteel mee bezig zijn en welke aanknopingspunten ze zien in het boek Het recht op ambtelijk vakmanschap.
Thijs Jansen, directeur van Stichting Beroepseer en voorzitter van de redactie van het boek gaat met hen en met u in gesprek over wat er nodig is om echt werk te maken van het recht op ambtelijk vakmanschap in de uitvoering.

Voor wie
Deze bijeenkomst is bedoeld voor ambtenaren (werkzaam in beleid, uitvoering of toezicht), bestuurders, volksvertegenwoordigers en andere geïnteresseerden.

Aanmelden
Deelname aan deze bijeenkomst is kosteloos.
U kunt zich per e-mail aanmelden bij Astrid Franken: secretariaat@cmhf-overheid.nl. Vermeld naam, e-mailadres en organisatie waar je werkt.

Het recht op ambtelijk vakmanschap verschenen: https://beroepseer.nl/actueel-in-beroepseer/het-recht-op-ambtelijk-vakmanschap-verschenen/

Werk aan uitvoering: https://www.werkaanuitvoering.nl/

Stichting Beroepseer verzorgt Goed Werk Plaatsen Ambtelijk Vakmanschap voor diverse teams binnen RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland). Het doel van de digitale bijeenkomsten is om het ambtelijk vakmanschap van RVO medewerkers te versterken. Het afgelopen jaar heeft Beroepseer voor 15 teams deze digitale bijeenkomsten georganiseerd. En wegens succes volgen er de komende maanden nog 8 sessies.

De Goed Werk Plaatsen zijn gericht op het versterken van vakmanschap en gezagsvol professioneel handelen. Middels een bottom-up aanpak worden professionals uitgedaagd eigenaar te worden van de kwaliteit van het eigen werk en daar zelf verantwoordelijkheid voor te nemen. De Goed Werk Plaatsen passen binnen het doel van de directie en concernstaf van RVO om het ambtelijk vakmanschap in de organisatie te versterken. In de bijeenkomsten gingen we dieper in op wat ambtelijk vakmanschap voor de medewerkers van RVO betekent. Hoe kan je als ambtenaar beter positie pakken en wat betekent het om het publieke belang te dienen?

Opbrengst Goed Werk Plaatsen Ambtelijk Vakmanschap

De Goed Werk Plaatsen Ambtelijk Vakmanschap bij RVO hadden een rijke opbrengst. Een van de gedeelde inzichten was het belang van verantwoord vertrouwen voor medewerkers van RVO: vertrouwen in ondernemers en burgers als basishouding in combinatie met zorgvuldig monitoren en durven handhaven als de situatie daar wél om vraagt. Andere elementen die belangrijk zijn voor ambtelijk vakmanschap bij RVO waren onder andere oog hebben voor de menselijke kant, heldere communicatie (zowel intern als extern) en nee durven zeggen tegen onuitvoerbare of ineffectieve regelingen richting kerndepartementen en de politiek.

De deelnemers waren enthousiast:

“Ik heb er veel van geleerd en vond het de beste online cursus waar ik tot nu toe aan deelgenomen heb. Veel inhoudelijke kennis opgedaan, interactief en verbeterpunten meegenomen door het bespreken van een casus uit de praktijk, top!”

“Ik vond de theorie erg interessant, dit werd ook tastbaar gemaakt met de voorbeelden. Ook waren er voor mij nieuwe invalshoeken en uitgangspunten (andere manieren om ergens naar te kijken).”

“Een verrijkende sessie. Je gaat dieper nadenken over waar je mee bezig bent en wat dat doet voor de ontvanger.”

“Ik vond het heel interessant en leerzaam, met goede voorbeelden.”

“Zinvol en relevant voor elke ambtenaar.”

Over de Goed Werk Plaatsen Ambtelijk Vakmanschap

De Goed Werk Plaatsen hebben als doel:

• Inzicht geven in ambtelijk vakmanschap, modern overheidsgezag en Goed Werk, en wat deze begrippen betekenen voor het eigen werk.
• Te reflecteren op ambtelijk vakmanschap in relatie tot het vergroten van overheidsgezag. Wat betekent geloofwaardig handelen van de overheid? Op basis van welke principes worden er keuzes gemaakt?
• Te reflecteren op – met concrete, actuele thema’s verbonden – dilemma’s die ambtenaren van RVO tegenkomen in het dagelijks werk.
• Concrete handelingsperspectieven ontdekken, gericht op het creëren en waarborgen van overheidsgezag.

Opzet Goed Werk Plaatsen

• 10-12 deelnemers werkzaam op dezelfde afdeling of team
• 2,5 uur
• Aftrap met een inleiding over de rol van de overheid, de rol van de ambtenaar, ambtelijk vakmanschap*, Goed Werk, rechtsstatelijk besef en modern gezag, inclusief praktijkinzichten. Hierna is er ruimte voor het gesprek hierover met de deelnemers.
• Welke 3 waarden vinden de deelnemers het belangrijkste voor de uitoefening van hun vak.
• In dialoog aan de hand van casus die de deelnemers zelf hebben voorbereid en die kenmerkend is voor hun werkpraktijk. Welke dilemma’s spelen er en hoe ga je daarmee om? Wat is ervoor nodig om goed en geloofwaardig te handelen?

Meer weten?

Wil je meer weten over de online Goed Werk Plaatsen Ambtelijk Vakmanschap en wat we voor jouw organisatie kunnen betekenen? Neem dan contact op met Maurits Hoenders: m.hoenders@beroepseer.nl.

*inclusief de inzichten uit het boek ‘Het recht op ambtelijk vakmanschap’ dat Stichting Beroepseer op 6 oktober 2022 heeft gepresenteerd.

Begin september 2020 is de leergang Van buiten naar binnen van start gegaan in de gemeente Zutphen. Deze  heeft als doel ambtenaren te leren van buiten naar binnen te kijken en daar vervolgens naar te handelen. Van buiten naar binnen wordt ontwikkeld door Stichting Beroepseer en Tilburg University, en ondersteund door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK).

Gemeente Zutphen

Een groep van vijftien ambtenaren van de gemeente Zutphen volgt deze leergang. De deelnemers vormen een dwarsdoorsnede van de gemeente en zijn werkzaam bij onder meer ruimtelijke ordening, het sociaal domein en communicatie.

Opzet

De leergang in de gemeente Zutphen is de eerste pilot die wordt uitgevoerd en bestaat uit zeven volle dagen. Vijf daarvan zijn er nu verstreken. In de ochtend staat een thema centraal; in de middag is er ruimte voor intervisie, opdrachten, waarmee de inhoud wordt vertaald naar het eigen werk. Thema’s die tot nu toe de revue zijn gepasseerd: rechtsstatelijkheid en democratisch vakmanschap, hoe omgaan met conflicten en dilemma’s, reflectie op rollen en samenwerking, oplossingsgericht werken en de betekenis van het centraal stellen van maatschappelijke opgaven.

Op de eerste bijeenkomst van twee dagen van de Leergang kon men nog fysiek bij elkaar komen. Het programma van de tweede bijeenkomst van drie dagen is, vanwege de tweede coronagolf, online uitgevoerd. Het was even wennen, maar de deelnemers waren positief verrast door het interactieve online programma.

Samenwerking met Maas theater en dans

Een van de succesfactoren van het verloop van de leergang is de samenwerking met Maas theater en dans. Maas is een podium en een gezelschap van professionals die theater en dans maken voor kinderen, jongeren, jong volwassenen, hun familie en vrienden. Maas heeft opdrachten ontworpen die deelnemers prikkelen en uitdagen om de kennis in de leergang op een andere manier tot zich te nemen. De opdrachten worden heel enthousiast ontvangen door de deelnemers. De samenwerking met Maas past bij de opvatting dat ambtenaarschap een kunst is. De complexe uitdagingen waar ambtenaren tegenwoordig voor staan vragen om creativiteit, contact maken en samenwerking.

Reacties deelnemers

De deelnemers zijn enthousiast. Ze herkennen veel van de thema’s die voorbijkomen in hun eigen werk en ze geven aan het geleerde te kunnen toepassen in het dagelijkse werk. Ook hebben ze de ambitie om zich in te zetten de opbrengst van de Leergang te vertalen naar en te borgen in de rest van de organisatie.

Enkele reacties

• “Wat me aanspreekt is dat de leergang gaat over hoe we ons werk doen”.
• “Ik leer veel en ben aan het experimenteren”.
• “Ik ben door de leergang gaan nadenken over publieke waarden. Wat zijn de publieke waarden waar wij voor staan?”
• “Ik was me er tot nu toe niet van bewust dat ik eigenlijk veel meer bezig ben met publieke zaken dan ik dacht. Vooral op de dag toen we het hadden over democratie, viel het me op dat je ook anders kunt kijken dan we vaak doen. Nu kan ik gerichter reageren op zaken.”
• “Ik heb veel aan de leergang, juist in mijn eigen werk, in contact met inwoners. Ik ben meer bezig met reflectie op hoe ik dingen doe en hoe doen we het als gemeente?”

We zoeken nog pilotorganisaties

In samenwerking met het ministerie van BZK zoeken Stichting Beroepseer en Tilburg University nog twee pilotorganisaties: een gemeente en een rijksuitvoeringsorganisatie (bijv. Belastingdienst, CAK, DUO, SVB en UWV).

Spreekt de inhoud van de leergang je aan en wil je jouw organisatie aanmelden als potentiële organisatie? Neem dan contact op met Maurits Hoenders: m.hoenders@beroepseer.nl

Partners

Stichting Beroepseer en Tilburg University zijn de kernpartners die dit project opzetten en uitvoeren. Daarnaast zijn de koepel van beroepsverenigingen CMHF, de Nationale Ombudsman, de Ombudsman Metropool Amsterdam, Maas Theater en Dans en het Ministerie van BZK partners die vorm en inhoud geven aan de leergang. Samen maken we ons sterk voor een geloofwaardige, kwalitatief hoogwaardige overheidsorganisaties, met ambtenaren die naar eer en geweten hun werk kunnen doen, met voldoende ruimte voor vakmanschap.

Foto helemaal bovenaan: Oefening tijdens dag twee van de Leergang met als thema ‘democratisch vakmanschap’