In samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, de gemeente Almere en met het ministerie van Binnenlands Zaken & Koninkrijksrelaties, ontwikkelt Stichting Beroepseer een Leergang Modern Gezag voor raadsleden. In de leergang gaan deelnemers actief aan de slag met het versterken van het eigen gezag en het gezag van hun raad. Dit vanuit de overtuiging dat meer kennis en inzicht in bronnen van gezag bijdraagt aan een raad in positie, aan een gemeenteraad die ertoe doet.

Achtergrond

 De afgelopen jaren is het takenpakket van gemeenten steeds breder en complexer geworden, terwijl de financiële ruimte voor gemeenten niet evenredig is toegenomen. Gemeenteraden gaan over steeds grotere publieke vraagstukken en daarmee over steeds meer publieke middelen. Van hen wordt steeds meer verwacht, maar ze bestaan veelal uit welwillende leken die aan het raadslidmaatschap invulling moeten geven naast een reguliere baan. Dat dit tot extra druk op gemeenteraden heeft gelegd, laat zich raden. Deze situatie vraagt om een krachtig zelfbewustzijn en een sterke positionering van de raad. De versterking van het gezag van de gemeenteraadsleden en de gemeenteraad is tegen deze achtergrond urgent.

Cachet en Verkaik (2015)* constateren dat het aanzien van het raadslidmaatschap door de jaren heen is afgenomen en dat het, als gevolg van verschillende factoren, steeds meer onder druk komt te staan. Een van de oorzaken hiervan is volgens de auteurs dat de raad niet meer vanzelfsprekend gezaghebbend is. Verkennend onderzoek van Stichting Beroepseer (2021) laat zien dat in een vijftal thema’s kan worden geïnvesteerd om het gezag van gemeenteraden te versterken: 1) de zichtbaarheid van de raad, 2) informele burgerparticipatie, 3) constructief dualisme, 4) het tijdig betrekken van de raad in het beleidsproces en 5) kwalitatief raadswerk.

Opzet

In de leergang Modern Gezag gaan raadsleden actief aan de slag met het versterken van het gezag van de raad. Het hoofddoel van de leergang is bijdragen aan het vergroten van de raad in het licht van de maatschappelijke ontwikkelingen die meer gezag noodzakelijk maken. De leergang bestaat uit 4 trainingsdagen. Op de laatste dag houden de deelnemers een eindpresentatie waar zij laten zien (1) hoe zij als raadslid hun gezag verder invulling geven met hetgeen is aangereikt tijdens de leergang. (2) hoe zij de raad willen verrijken in de positionering als gezagsvol instituut en welke (verander)inzet dat vraagt.

De leergang wordt uitgevoerd in twee varianten: een voor raadsleden van grote gemeenten met meer dan 100.000 inwoners en een voor ‘kleinere’ gemeenten tot 100.000 inwoners.

Hieronder staat de opbouw van de training beschreven:

Dag 1: Macht en gezag

Deelnemers worden aan de hand van verschillende verhalen en oefeningen meegenomen in het belang van gezag en waarin het verschilt van macht. Vertrekpunt is de bredere context van een trend van afnemend vertrouwen van de Nederlandse bevolking in de overheid en de politiek, de democratische rechtsstaat die onder druk staat en wat dit betekent voor de rol en positie van raadsleden.

Dag 2: Gezagsbronnen en arena’s van het raadslid

Verkenning van het instrumentarium (gezagsbronnen) dat raadsleden tot hun beschikking hebben om gezag op te bouwen. Centraal staat hoe raadsleden een gezag kunnen opbouwen en behouden in de raad zelf, bij het college en in de lokale samenleving. Wanneer doe je het goed als raad en wat mogen inwoners van de raad verwachten?

Dag 3: Werken aan je eigen gezagsprofiel

Deelnemers onderzoeken hoe ze zelf een gezagspositie kunnen opbouwen. Hierbij draait het onder andere om de vraag wie je bent als mens, wat jouw waarden en kwaliteiten zijn en hoe je die effectief kunt inzetten bij het uitoefenen van je functie. Zelfkennis, zelfvertrouwen, eigenwaarde vormen een belangrijke basis voor professioneel en gezagsvol handelen.

Dag 4: Modern gezag

De afsluitende dag gaat om het integreren, bundelen van inzichten en stilstaan bij vervolgstappen als individu en als groep. Elke deelnemer houdt een presentatie waarin de deelnemer laat zien wat hij of zij heeft geleerd en welke stappen diegene gaat zetten om zijn eigen gezag en dat van zijn of haar raad te versterken en te borgen.

Meer weten?

Voor meer informatie over de leergang en mogelijkheden om deel te nemen, kan je contact opnemen met Maurits Hoenders (m.hoenders@beroepseer.nl).

*Cachet, L., & Verkaik, N. (2015). Aanzien of afzien. Een essay over het aanzien van het raadslidmaatschap. Den Haag: Nederlandse Vereniging voor Raadsleden.