Het VMBO bestaat 25 jaar in 2024. Het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs is in 1999 ingevoerd als vervanger van het voorbereidend beroepsonderwijs (VBO) en het middelbaar algemeen voortgezet onderwijs (MAVO). De bedoeling was verbetering van de aansluiting op het middelbaar beroepsonderwijs (MBO) en het hoger algemeen voortgezet onderwijs (HAVO).
Al sinds het ontstaan wordt er geklaagd over het slechte imago van het VMBO. Een documentaire ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum wijst daar ook op:  “Maar het jubileum is niet per se reden tot grote vreugde; het schooltype kampt met een imagoprobleem. De opleiding geldt voor veel mensen als ‘minderwaardig’, ouders en kinderen mikken liever op ander zogenaamd ‘hoger’ onderwijs”. Het televisieprogramma Andere tijden zendt de documentaire met historisch archiefmateriaal over de veranderingen in het beroepsonderwijs en de mogelijkheden voor de toekomst uit op vrijdag 26 april 2024.

Blaffen tegen de verkeerde boom

Sinds de aanvang is de ene poging na de andere gedaan om het VMBO te verbeteren, aan te passen of het imago op te krikken.  Maar hoe doe je dat?
Arjan Elbers ergert zich in een artikel op Flexnieuws aan recente oproepen over herwaardering en imagoverbetering van het (V)MBO. Hij schrijft: “Reclamespotjes van de overheid gaan niet helpen bij de herwaardering van het (v)mbo). Laat zelf zien hoe gaaf het (v)mbo is. Stap uit de slachtofferrol en ben trots op het (v)mbo en de helden van onze toekomst!”
Op 21 maart 2024 bracht de NOS het bericht over de oproep van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS) en Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs (JOBmbo) aan de overheid om meer haast te maken met de herwaardering van het (V)MBO.
Elbers: “De oproep van het Laks en JOBmbo is fantastisch! Alleen, de geadresseerde is in mijn ogen helemaal verkeerd. De overheid gaat ons (v)mbo onderwijs helemaal niet helpen aan een beter imago. Het is dezelfde overheid die vijftien jaar lang geroepen heeft dat we een kenniseconomie moeten zijn. Ouders van Nederland: leidt je kind vooral zo hoog mogelijk op. En die overheid gaat je nu helpen? Not. Laks en JOBmbo blaffen tegen de verkeerde boom”.

Elbers suggereert: “Laat zien waar we trots op zijn! Bijvoorbeeld Skills The Finals, dat is waanzinnig. Wat die jongens en meiden daar doen en laten zien is abnormaal gaaf. Het Crafted Festival, waar jaarlijks creativiteit wordt getoond en gevierd door mbo’s. Mega indrukwekkend. Of NXtv.nl en de briljante online gastcolleges van Stichting Guruz. Ze brengen vakmanschap geweldig in beeld”. Elbers verwijst naar het verhaal van Lotje op video die haar studieadvies kreeg waarna de reactie van haar ouders. Die waren het niet eens met het advies. Zie: www.youtube.com/watch?v=nWWfOe9boHc

Voortreffelijk Mega Belangrijk Onderwijs

Een recent overheidsplan ter stimulering van het VMBO is de ‘nieuwe leerweg’ die per 1 augustus 2024 van start zou gaan. Deze is evenwel uitgesteld, maar scholen die dit willen, mogen vanaf het schooljaar 2024-2025 praktijkgerichte programma’s aanbieden als erkend examenvak. De nieuwe leerweg biedt elke school een of meerdere praktijkgerichte programma’s. De gemengde en de theoretische leerweg mogen dan niet meer worden aangeboden. Leerlingen kunnen alleen een diploma nieuwe leerweg halen als ze, naast de andere vakken, ook het praktijkgerichte programma afgesloten hebben.

Naar aanleiding van de lancering van de ‘nieuwe leerweg’, met als kern de verplichting van het praktijkvak, schreef journaliste Aleid Truijens in de Volkskrant in 2020: “Ik ben bang dat de nieuwe vmbo-leerweg de zoveelste goede bedoeling is die verkeerd uitpakt”. Intussen zijn we vier jaar verder. Arjen Daelmans schrijft in Trouw in maart 2024 het artikel Trots op het vmbo: Voortreffelijk Mega Belangrijk Onderwijs! “De komende weken ontvangen zo’n 180.000 leerlingen uit groep acht het definitieve advies voor de middelbare school. Ongeveer de helft krijgt een vmbo-advies. Voor sommige ouders en leerlingen voelt dat niet feestelijk. Immers, je móet naar het vmbo, je mág naar het havo of vwo. Hardnekkige beelden en onbekendheid met het vmbo maken dat jongeren (en ouders) niet trots kunnen zijn op hun school en opleiding, want ze doen ‘maar’ vmbo.
Dat is zonde en onnodig. Alleen al omdat er wat de leerprestaties betreft een duidelijke overlap tussen de niveaus bestaat: goed presterende vmbo’ers scoren even goed als havisten en vwo’ers op bijvoorbeeld taal en rekenen. Van alle leerlingen in de derde klas zitten vmbo-leerlingen het vaakst op een hoger niveau, vergeleken met hun schooladvies”.
Daelmans eindigt met “felicitaties voor alle leerlingen van groep acht met een vmbo-advies! Je gaat mooi onderwijs volgen waarmee je goed voorbereid wordt op een vervolgopleiding en mooie baankansen tegemoet gaat. Welkom op het vmbo: Voortreffelijk Mega Belangrijk Onderwijs”.

Sterk Techniekonderwijs

Sinds 2018 maakt het kabinet jaarlijks 100 miljoen euro vrij die via een subsidieregeling door scholen kan worden ingezet om een impuls te geven aan het techniekonderwijs in het beroepsgerichte VMBO. Omdat er in de gehele technieksector behoefte is aan goed geschoold personeel, wordt deze subsidieregeling vanaf 2025 verbreed van enkel de harde techniek naar alle techniekopleidingen binnen het VMBO: de subsidieregeling Sterk Techniekonderwijs (STO) 2025-2029.

Uitzending Andere tijden op 26 april 2024: ‘Miljonairs van de toekomst’

De documentaire van Andere tijden wordt uitgezonden op vrijdag 26 april 2024 op NPO 2, om 23.10 uur. De titel luidt Miljonairs van de toekomst? Dat is andere taal. Een ontwikkeling van underdog naar miljonair. Oorzaak is dat de  arbeidsmarkt staat te springen om vaklui. In de film komt aan het woord Tineke Netelenbos die eind jaren zestig zelf werkzaam was als lerares in het beroepsonderwijs en later als staatssecretaris verantwoordelijk was voor de invoering van het VMBO. Daarnaast vertellen oud-docent Albert Evenhuis, docent Hendrik Atze van Doezum en oud-VMBO-leerling Pascal Koning hun verhaal.

We zien ook een jonge aannemer, voorbeeld van de geslaagde vakman van de toekomst. Hij heeft een goed inkomen. Oud-directeur Wim Metsemakers van een ROC merkt tenslotte op: “Dit gaan we dus krijgen: de strijd om de vakman. Je kunt wel de mooiste dingen tekenen, maar als het niet te maken is, hou maar op. Vaklieden worden de miljonairs van de toekomst”.

Miljonairs van de toekomst. Duur 46 min. https://anderetijden.nl/programma/1/Andere-Tijden/aflevering/977/Miljonairs-van-de-toekomst

Feestkrant en Managementdag SPV – het VMBO in beweging

Na de zomer komt het Platform VMBO Dienstverlening en Producten met de Feestkrant vmbo 25 jaar: https://platformdenp.nl/

Stichting Platforms VMBO bestaat 20 jaar en viert dat met de SPV Managementdag – Het vmbo in beweging in Amersfoort op 3 juni 2024. www.platformsvmbo.nl/actueel/uitnodiging-spv-managementdag-3-juni-2024

Referenties

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden – Besluit van 19 mei 1999 over invoering van leerwegen in het middelbaar algemeen voortgezet onderwijs en het voorbereidend beroepsonderwijs: https://beroepseer.nl

Ik ben bang dat de nieuwe vmbo-leerweg de zoveelste goede bedoeling is die verkeerd uitpakt, door Aleid Truijens, de Volkskrant, 30 november 2020: www.volkskrant.nl/

Trots op het vmbo: Voortreffelijk Mega Belangrijk Onderwijs!, door Arjen Daelmans, Trouw, 17 maart 2024: www.trouw.nl

Herwaardering van het (v)mbo? Goed verhaal, maar er wordt geblaft naar de verkeerde boom, door Arjan Elbers, Flexnieuws, 27 maart 2024: www.flexnieuws.nl

Sterk Techniekonderwijs: www.sterktechniekonderwijs.nl/

Tips & tools voor de planvorming 2025-2029: www.sterktechniekonderwijs.nl

VMBO, VO Raad: www.vo-raad.nl/onderwerpen/vmbo/praktijk-ondersteuning

25 jaar praktijkonderwijs: het ontstaan van het Praktijkonderwijs, Boom Beroepsonderwijs: https://boomberoepsonderwijs.nl

Video Arjan van der Meij: Maken moet weer terug in het onderwijs, 14 april 2014: https://beroepseer.nl

Te doen met en rondom het VMBO

Beroepenfeest VMBO On Stage: www.onderwijsonstage.nl

WorldSkills: https://worldskillsnetherlands.nl
Skills The Finals: https://worldskillsnetherlands.nl/stf/
WorldSkills Netherlands bestaat twintig jaar. ‘Vakwedstrijden hebben me gemaakt tot wat ik nu ben’, Blogs Beroepseer, 10 oktober 2022: https://beroepseer.nl

Vakkanjers: https://vakkanjers.nl

Crafted Festival: https://crafted.nu

NX TV: https://www.nxtv.nl

Stichting Guruz: https://www.guruz.nl

Afbeelding bovenaan: VMBO-bank achterkant (Verhalenbanken, Veendam www.rtvnoord.nl/nieuws/199707/mozaiekbank-vertelt-verhaal-van-school-die-gaat-verdwijnen)

Tip: Type het woord beroepsonderwijs in het zoekveld op de homepage van deze site voor alle blogs/video’s vanaf 2006 over het onderwerp