Open brief van Kim van Strien aan leden Tweede Kamercommissie Onderwijs
Den Haag, 26 mei 2019
Geachte leden van de Tweede Kamercommissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW),
In deze brief wil ik uw aandacht vragen voor de eindexamens Frans en voor de gang van zaken omtrent de examenbesprekingen hiervan.
We hadden dit jaar frisse hoop voor de eindexamens Frans[1]. Na de vele hobbels van de afgelopen jaren zou het dit jaar misschien wel goed komen. Goede examens met een juiste lengte en moeilijkheidsgraad, gevolgd door een kloppend correctievoorschrift en toegankelijke examenbesprekingen. Helaas moet ik constateren dat er ook dit jaar het nodige valt aan te merken op de eindexamens Frans en de gang van zaken rond de examenbesprekingen.
Op woensdag 15 mei 2019 bogen de leerlingen van het vmbo zich over het eindexamen Frans. Na afloop bleek het examen een grote deceptie te zijn. Allereerst was het examen erg lang (16 teksten!), leerlingen kwamen in tijdnood en raakten in paniek. Het examen besloeg 6000 woorden, waar het vmbo-examen Duits er slechts 4826 telde.
Daarnaast werden leerlingen verrast met dubieuze raadsels[2] en zwarte humor. Al met al was het een te moeilijk examen voor de vmbo-leerlingen. In mijn ogen toetst dit examen niet of leerlingen een Franse tekst kunnen lezen en begrijpen, maar of leerlingen in staat zijn de ‘cito-trucjes’ te doorzien. Collega Judith van Sprundel schreef er reeds een mooi, maar pijnlijk blog over[3].
Tegelijk met de slachting van de vmbo’ers die voor ons mooie vak hadden gekozen, speelde zich in een andere gymzaal ook een drama af: het eindexamen Frans voor de havo-leerlingen. De kwaliteit van dit examen is vergelijkbaar met dat van het vmbo. Er stonden onmogelijke vragen in die geen passend antwoord kenden. Ook dit examen was te lang[4].
Afgelopen woensdag zag menig docent Frans ook het laatste sprankje hoop op een goed examen in rook op gaan toen het de beurt was aan het vwo. Beteuterd kwamen de kandidaten de zaal uit, ook dit examen was ondoenlijk lang[5]. Het examen telde 7738 woorden, waar het bij Duits om 5580 woorden ging en bij Engels 7220. Het woordenboek was ieders beste vriend en slokte kostbare tijd op.
Na zo’n eindexamen is de examenbespreking erg belangrijk. Levende Talen Frans (SBF) organiseert deze bijeenkomsten. Vorig jaar was dit in eerste instantie overigens niet het geval. Pas na aandringen van het College voor Toetsen en Examens (CvTE) werden besprekingen voor de examens van het vmbo en de havo georganiseerd, schrijft minister Slob aan de Tweede Kamer[6], voor het vwo was het toen al te laat.
Dit jaar waren de examenbesprekingen wel georganiseerd, maar heeft het SBF iets anders opmerkelijks gedaan. Het verslag van de examenbespreking wordt niet gepubliceerd en dat is hoogst ongebruikelijk. Op hun Facebookpagina schrijft SBF dat ‘docenten die behoefte hadden aan een examenbespreking hierbij aanwezig hadden kunnen zijn’. (zie bijlage voor het gehele bericht) Zo’n examenbespreking heeft als doel om het CvTE van feedback over het examen en correctievoorschrift te voorzien, maar ook wordt er hier besproken hoe bepaalde vragen beoordeeld moeten worden. Het kan dus de manier van corrigeren beïnvloeden. Dit laatste is overigens volgens SBF niet het geval. Op internet zijn genoeg verslagen te vinden van examenbesprekingen van andere vakken, hier zie ik wel degelijk dat er over de beoordeling van antwoorden wordt gesproken. De sectie Duits van Levende Talen heeft bijvoorbeeld al wel de verslagen van havo en vwo examenbesprekingen gepubliceerd[7]. Ik ben wat wantrouwig geworden jegens SBF door deze actie. Zijn er dan zulke opvallende dingen besproken dat het verslag echt niet naar buiten kan? Hoe kan SBF beweren de stem van de docenten Frans te vertegenwoordigen als een simpel verslag van een examenbespreking niet openbaar gemaakt wordt?
De opmerking dat docenten bij de examenbespreking hadden kunnen zijn is overigens niet juist. De bijeenkomst is namelijk niet toegankelijk voor alle docenten Frans, enkel voor degenen die persoonlijk lid zijn. Veel docenten zijn via hun school lid van Levende Talen, zij zijn niet welkom op de examenbespreking die SBF organiseert. Niet-leden worden ook geweerd van deze bijeenkomsten. Ook hierin is het SBF uniek. Niet-leden mogen overigens wel op het online forum reageren op de examens[8].
Op de website van het CvTE valt te lezen dat examenbesprekingen ook toegankelijk zijn voor niet-leden[9]. Zelfs de site van Levende Talen geeft aan dat zowel leden als niet-leden van harte welkom zijn op de examenbesprekingen[10]. Het feit dat SBF nog steeds weigert om alle docenten Frans toe te laten, gaat in tegen de afspraken die gemaakt zijn met de Tweede Kamer, het CvTE en Levende Talen zelf. Dit is een kwalijke zaak die de kwaliteit van de eindexamens Frans niet ten goede komt. U weet net zo goed als ik dat hier de laatste jaren veel op aan te merken viel. Wellicht herinnert u zich de koe in de rode jurk nog[11]. Een goede evaluatie van de eindexamens Frans is noodzakelijk om verder dwalen tegen te gaan. De manier waarop het SBF nu met deze evaluatie omgaat vind ik dubieus, ik kan er met mijn boerenverstand echt niet bij. Ik zet dan ook mijn vraagtekens bij de mate waarin het SBF een echte vertegenwoordiging van de docenten Frans is. Openheid is een eerste stap naar een goede evaluatie van de examens en een vakvereniging van, voor en door de docenten Frans.
Geachte Kamerleden, ik verzoek u dit keer niet af te wachten tot de normering naar buiten komt en nu al actie te ondernemen. Alle examens Frans waren te moeilijk en te lang. Leerlingen die de afgelopen jaren hebben laten zien de einddoelen voor ons vak ruimschoots te halen, krijgen nu wellicht een onvoldoende voorgeschoteld. U kunt het CvTE sommeren tot reparatie over te gaan van gemaakte fouten én die fouten te compenseren met een royale normering. Leerlingen mogen niet de dupe worden van slechte examens.
Daarnaast vraag ik u het SBF dringend te verzoeken de examenbesprekingen voor elke docent Frans toegankelijk te maken en de verslagen te publiceren, conform de afspraken en overeenkomstig met de andere vakverenigingen.
Hartelijke groet,
Kim van Strien
Referenties
[1] https://beroepseer.nl/blogs/frisse-hoop-voor-de-eindexamens-frans/
[2] https://www.nu.nl/eindexamens/5893923/raadsels-in-examen-frans-verrassen-vmboers.html
[3] http://www.onderwijskoppen.nl/wp/2019/05/echter-dit-examen-dit-brengt-ons-van-slag/
[4] https://www.nu.nl/eindexamens/5894118/verschrikkelijk-havo-examen-frans-was-veel-te-lang.html
[5] https://www.nu.nl/eindexamens/5904402/leerlingen-vwo-nemen-twaalf-teksten-door-tijdens-lang-examen-frans.html
[6] https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2018Z14723&did=2018D41188&fbclid=IwAR2-LBVdgP5H5lJODkiACAGIvQEubUtaLYgZguk8lJ3GcOwxC-De24hGh64
[7] https://duits.levendetalen.nl/wp-content/uploads/sites/2/2019/05/190515-Regionale-examenbesprekingen-Duits-havo-2019.pdf (Niet meer beschikbaar). Zie: https://www.examenblad.nl/2019/havo/vakken/talen/duits-havo
[8] http://www.franszelfsprekend.nl/weblog/?p=668 (Niet meer beschikbaar)
[9] https://www.examenblad.nl/veel-gevraagd/examenbesprekingen/2019?regime=hflinks&horizon=vg41h1h6n8tl (Niet meer beschikbaar)
[10] https://levendetalen.nl/vakkennis/examens/
[11] https://beroepseer.nl/blogs/onderwijs/havo-herexamen-frans-slechts-1-echte-koe-van-een-fout-oh-la-vache/
Kim van Strien is lerares Frans en initiatiefnemer van VO in actie
U P D A T E
Onrust over examens Frans, door Arianne Mantel, De Telegraaf, 27 mei 2019: www.telegraaf.nl
In overleg met het sectiebestuur Frans van Levende Talen heeft Kim haar blog op enkele punten aangepast.
Levende Talen Frans komt later met een officieel standpunt over de publicatie van verslagen van examenbesprekingen!!! Dat is fantastisch nieuws!
Dit is de aangepaste brief:
De eindexamens Frans en de examenbesprekingen
Naar aanleiding van de tegenvallende eindexamens Frans en de vreemde gang van zaken rondom de examenbesprekingen schreef ik onderstaande brief aan de Tweede Kamercommissie van OCW.
Den Haag, 26 mei 2019
Geachte leden van de Tweede Kamercommissie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
In deze brief wil ik uw aandacht vragen voor de eindexamens Frans en voor de gang van zaken omtrent de examenbesprekingen hiervan.
We hadden dit jaar frisse hoop voor de eindexamens Frans. Na de vele hobbels van de afgelopen jaren zou het dit jaar misschien wel goed komen. Goede examens met een juiste lengte en moeilijkheidsgraad, gevolgd door een kloppend correctievoorschrift en toegankelijke examenbesprekingen. Helaas moet ik constateren dat er ook dit jaar het nodige aan valt te merken op de eindexamens Frans en de gang van zaken rond de examenbesprekingen.
Op woensdag 15 mei 2019 bogen de leerlingen van het vmbo zich over het eindexamen Frans. Na afloop bleek het examen een grote deceptie te zijn. Allereerst was het examen erg lang (16 teksten!), leerlingen kwamen in tijdnood en raakten in paniek. Het examen besloeg 6000 woorden, waar het vmbo-examen Duits er slechts 4826 telde.
Daarnaast werden leerlingen verrast met dubieuze raadsels en zwarte humor. Al met al was het een te moeilijk examen voor de vmbo-leerlingen. In mijn ogen toetst dit examen niet of leerlingen een Franse tekst kunnen lezen en begrijpen, maar of leerlingen in staat zijn de ‘cito-trucjes’ te doorzien. Collega Judith van Sprundel schreef er reeds een mooi, maar pijnlijk blog over.
Tegelijk met de slachting van de vmbo’ers die voor ons mooie vak hadden gekozen, speelde zich in een andere gymzaal ook een drama af: het eindexamen Frans voor de havo-leerlingen. De kwaliteit van dit examen is vergelijkbaar met dat van het vmbo. Er stonden onmogelijke vragen in die geen passend antwoord kenden. Ook dit examen was te lang.
Afgelopen woensdag zag menig docent Frans ook het laatste sprankje hoop op een goed examen in rook op gaan toen het de beurt was aan het vwo. Beteuterd kwamen de kandidaten de zaal uit, ook dit examen was ondoenlijk lang. Het examen telde 7738 woorden, waar het bij Duits om 5580 woorden ging en bij Engels 7220. Het woordenboek was ieders beste vriend en slokte kostbare tijd op.
Na zo’n eindexamen is de examenbespreking erg belangrijk. Levende Talen Frans (SBF) organiseert deze bijeenkomsten. Vorig jaar was dit in eerste instantie overigens niet het geval. Pas na aandringen van het College voor Toetsen en Examens (CvTE) werden besprekingen voor de examens van het vmbo en de havo georganiseerd, schrijft minister Slob aan de Tweede Kamer, voor het vwo was het toen al te laat.
Dit jaar waren de examenbesprekingen wel georganiseerd, maar heeft het SBF iets anders opmerkelijks gedaan. Het verslag van de examenbespreking wordt niet gepubliceerd en dat is hoogst ongebruikelijk. Op hun Facebookpagina schrijft SBF dat ‘docenten die behoefte hadden aan een examenbespreking hierbij aanwezig hadden kunnen zijn’.
De reactie van Levende Talen Frans op hun Facebookpagina.
Zo’n examenbespreking heeft als doel om het CvTE van feedback over het examen en correctievoorschrift te voorzien, maar ook wordt er hier besproken hoe bepaalde vragen beoordeeld moeten worden. Het kan dus de manier van corrigeren beïnvloeden. Dit laatste is overigens volgens SBF niet het geval. Op internet zijn genoeg verslagen te vinden van examenbesprekingen van andere vakken, hier zie ik wel degelijk dat er over de beoordeling van antwoorden wordt gesproken. De sectie Duits van Levende Talen heeft bijvoorbeeld al wel de verslagen van havo en vwo examenbesprekingen gepubliceerd. Ik ben wat wantrouwig geworden jegens SBF door deze actie. Zijn er dan zulke opvallende dingen besproken dat het verslag echt niet naar buiten kan? Hoe kan SBF beweren de stem van de docenten Frans te vertegenwoordigen als een simpel verslag van een examenbespreking niet openbaar gemaakt wordt?
De opmerking dat docenten bij de examenbespreking hadden kunnen zijn is overigens niet juist. De bijeenkomst is namelijk niet toegankelijk voor alle docenten Frans, enkel voor degenen die persoonlijk lid zijn. Veel docenten zijn via hun school lid van Levende Talen, zij zijn niet welkom op de examenbespreking die SBF organiseert. Niet-leden worden ook geweerd van deze bijeenkomsten. Ook hierin is het SBF uniek. Niet-leden mogen overigens wel op het online forum reageren op de examens.
Een examenbespreking heeft geen officiële status, het correctievoorschrift is altijd bindend. Wel wordt de examenbespreking door het CvTE als ‘waardevol voor het intercollegiaal overleg over de correctie van de examens’ bestempeld. ‘Intervisie met collega’s is vaak nuttig om samen te verkennen in welke mate antwoorden van examenkandidaten inhoudelijk in lijn zijn met het correctievoorschrift.’
Op de website van het CvTE valt ook te lezen dat examenbesprekingen ook toegankelijk zijn voor niet-leden. Zelfs de site van Levende Talen geeft aan dat zowel leden als niet-leden van harte welkom zijn op de examenbesprekingen. Het feit dat SBF nog steeds weigert om alle docenten Frans toe te laten, gaat in tegen de wens van de docenten Frans, de Tweede Kamer, het CvTE en de berichtgeving van Levende Talen zelf. Dit is een kwalijke zaak die de kwaliteit van de eindexamens Frans niet ten goede komt. U weet net zo goed als ik dat hier de laatste jaren veel op aan te merken viel. Wellicht herinnert u zich de koe in de rode jurk nog. Een goede evaluatie van de eindexamens Frans is noodzakelijk om verder dwalen tegen te gaan. De manier waarop het SBF nu met deze evaluatie omgaat vind ik dubieus, ik kan er met mijn boerenverstand echt niet bij. Ik zet dan ook mijn vraagtekens bij de mate waarin het SBF een echte vertegenwoordiging van de docenten Frans is. Openheid is een eerste stap naar een goede evaluatie van de examens en een vakvereniging van, voor en door de docenten Frans.
Geachte Kamerleden, ik verzoek u dit keer niet af te wachten tot de normering naar buiten komt en nu al actie te ondernemen. De examens Frans voor het vmbo en havo waren ondermaats. Alle examens Frans waren te moeilijk en te lang. Leerlingen die de afgelopen jaren hebben laten zien de einddoelen voor ons vak ruimschoots te halen, krijgen nu wellicht een onvoldoende voorgeschoteld. U kunt het CvTE sommeren tot reparatie over te gaan van gemaakte fouten én die fouten te compenseren met een royale normering. Leerlingen mogen niet de dupe worden van slechte examens.
Daarnaast vraag ik u het SBF dringend te verzoeken de examenbesprekingen voor elke docent Frans toegankelijk te maken en de verslagen te publiceren, naar de wens van veel docenten Frans en overeenkomstig met de andere secties van Levende Talen en andere vakverenigingen.
Hartelijke groet,
Kim van Strien