Met het nationale Actieplan Open Overheid zet Nederland zich in voor een opener overheid. De nieuwe editie, het vierde nationale Actieplan Open Overheid 2020 – 2022 werd officieel gelanceerd op 16 februari 2021 door het ministerie van Binnenlandse Zaken & Koninkrijksrelaties (BZK). Tijdens de lancering kwamen diverse sprekers aan het woord over het belang van meer open overheid en presenteerden de ’actiehouders’ hun actiepunten. Met actiehouders worden de medewerkers aan het actieplan bedoeld. Voor het actieplan heeft het ministerie samengewerkt met niet alleen overheden maar ook met partijen buiten de overheid. Er is gewerkt aan dertien actiepunten, verdeeld over zeven thema’s. Centraal thema voor de jaren 2020 – 2022 is Open organisaties voor een open democratie.

De zeven thema’s

I  Open democratie
II  Open informatie
III  Open communicatie
IV  Open organisatie
V  Open inkoop
VI  Open technologie
VII  Open recht

De dertien actiepunten

1. Transparantie in de Wet op de politieke partijen
2. Transparantie verkiezingsproces
3. Digitale democratie
4. Vervolg Open Wob
5. Actieve openbaarmaking Rijk
6. Direct Duidelijk Brigade
7. De toekomst van ‘beleidsintimiteit’
8. Investeren in vakmanschap
9. Contract Register
10. Open data communities
11. Open source
12. Open algoritmen
13. Open klachten

Achtergrond Actieplan

Het ministerie van BZK maakt iedere twee jaar een Actieplan Open Overheid, Het vormt onderdeel van het Nederlandse lidmaatschap bij het Open Government Partnership (OGP). Het actieplan wordt opgesteld in samenwerking met mede-overheden, maatschappelijke organisaties zoals de stichting Open State Foundation, en burgers. Iedereen krijgt de kans om ideeën aan te dragen, suggesties te doen en kritische noten toe te voegen. Deze inbreng vormt een deel van de inhoud van het actieplan. Daarnaast baseert het ministerie zich op geleerde lessen die voortkomen uit:

• gesprekken met partners;
• de ervaringen met vorige actieplannen;
• de onafhankelijke evaluaties van het Independent Review Mechanism (IRM).

In het Voorwoord van het actieplan 2020 – 2022 schrijft Serv Wiemers, uitvoerend directeur van Open State Foundation:

“De coronacrisis heeft het debat in de samenleving behoorlijk verscherpt. De overheid breidt haar macht uit, bijvoorbeeld met het invoeren van de coronamaatregelen. Wellicht terecht, maar hoe organiseren we daarover verantwoording en controle? De toeslagen affaire legt het gebrek aan openheid binnen de overheid onder een vergrootglas. De democratie ligt wereldwijd onder vuur. En in Den Haag zelf: hoe transparant is de beleids­voorbereiding voor buitenstaanders? Het is duidelijk dat de recente ontwikkelingen ons dwingen tot actief onderhoud en grondige verbetering van onze democratie. De ramen moeten open om licht en lucht binnen te laten.

Openheid is noodzakelijk voor een gezonde relatie tussen overheid en burger in een democratie. Voortschrijdende digitalisering en steeds mondiger burgers geven verdere betekenis aan die openheid. Het is niet alleen nodig, maar ook steeds beter mogelijk om informatie te delen en te werken aan co­creatie. Uiteindelijk maakt dat de besluitvorming beter en het wederzijds vertrouwen sterker.

Ieder vanuit de eigen rol kunnen diverse partners op deze manier vruchtbaar samenwerken. Dat is ook de geest van het Actieplan Open Overheid 2020­- 2022”.

Downloaden Actieplan Open Overheid 2020 – 2022, Ministerie BZK, februari 2021: https://beroepseer.nl

Open Government Partnership: https://www.opengovpartnership.org/

De Direct Duidelijk Brigade: https://www.directduidelijk.nl/brigade

Open State foundation: https://openstate.eu/nl/

Open Government Week

De Open Government Week begint op 17 mei 2021 en is bedoeld voor mensen die vinden dat burgers een rol dienen te spelen bij het vormgeven van beleid dat hun leven beïnvloedt. Meer info op: www.opengovweek.org

Grafiek uit het actieplan: ‘Op weg naar het vierde nationale  Actieplan Open Overheid’