De uitkomsten van een enquête van de Algemene Onderwijsbond (AOb) laten zien dat het lerarentekort het onderwijs ontregelt. Schoolteams staan onder druk. Leraren, onderwijsondersteuners en directeuren uit het primair, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs werken massaal door bij ziekte, zijn voortdurend invallers aan het zoeken of aan het inwerken en de klassen zijn bomvol. De enquête werd eind november 2018 verstuurd naar 10.000 AOb-leden van het po, vo en mbo. In totaal reageerden 5603 leraren, onderwijsondersteuners en directeuren uit het primair onderwijs. In het voortgezet onderwijs hebben 3542 leden gereageerd en in het mbo 957.

Werkdruk neemt toe en kwaliteit staat onder druk

Het toenemende gebrek aan invallers en het aantal openstaande vacatures vergroot de werkdruk onder de mensen die de school draaiende houden. Mensen werken massaal door als zij zich ziek voelen om te voorkomen dat er nog meer gaten vallen. De invallers geven lessen, maar draaien lang niet altijd mee bij oudergesprekken of rapportbesprekingen. Het komen en gaan van invallers of uitzendkrachten maakt dat zij moeten worden ingewerkt.
De kwaliteit van het onderwijs staat hierdoor onder druk.

Op 84 procent van de scholen voor basis- en speciaal onderwijs zijn er geen of te weinig invallers. Er zijn meer openstaande vacatures dan vorig jaar bij dezelfde peiling.

De belangrijkste conclusies:

1. De ernst van het lerarentekort neemt toe
2. Met kunst en vliegwerk organiseren scholen opvang
3. Leraren werken ziek door om niet nog meer gaten te laten vallen
4. Onrust voor leerlingen door noodmaatregelen
5. Werkdruk personeel neemt toe
6. Kwaliteit neemt af

Overspannen

Ondanks de nood investeert kabinet Rutte III niet meer in het onderwijs. “Vreemd, want economen zijn het erover eens dat investeren in onderwijs goed is voor de maatschappij en economische groei”, aldus AOb-voorzitter Liesbeth Verheggen: “Ondertussen focust dit kabinet op lastenverlichting voor bedrijven, terwijl wij met z’n allen meer baat hebben bij goed onderwijs. Zelfs voor buitenlandse bedrijven is dat belangrijk: een goed opgeleide bevolking staat bij vestigingsplannen hoog op hun wensenlijstje”.

Verheggen vervolgt: “Het onderwijs is overspannen door hoge verwachtingen van politiek, ouders, leerlingen en studenten. Met het huidige budget kunnen we die verwachtingen niet waarmaken. De aantrekkelijkheid van een baan in het onderwijs is afgenomen. Simpelweg omdat de salarissen door voortdurende bezuinigingen achterlopen bij de markt. Het personeelstekort zorgt voor een stijgende werkdruk, terwijl onderwijs nu al het hoogste burn-out risico heeft. Dat moet echt anders”.

Actievoeren en staking op 15 maart 2019: Investeer in onderwijs!

Om het tij te doen keren zijn AOb en vakbond FNV Onderwijs en Onderzoek van plan actie te voeren in de week van 11 maart 2019 voor meer investeringen in het onderwijs. De bonden roepen leden uit alle onderwijssectoren op om mee te doen. De week wordt afgesloten met een landelijke onderwijsstaking op 15 maart met demonstratie op het Malieveld in Den Haag.

De actieweek vindt plaats voorafgaand aan de Provinciale Statenverkiezingen van 20 maart. Voor die tijd wil de AOb duidelijk maken dat er een investeringsplan nodig is voor het onderwijs. Nog deze kabinetsperiode dient er een begin gemaakt te worden met het inlopen van de achterstanden en investering in het onderwijs. Voor primair tot en met wetenschappelijk onderwijs is daarvoor structureel vier miljard euro nodig.
Alleen op die manier kunnen de dalende prestaties van leerlingen en de lerarentekorten tegengegaan worden.
De huidige coalitie gaat waarschijnlijk zijn meerderheid verliezen in de Eerste Kamer. Liesbeth Verheggen: “We moeten daarom vooraf duidelijk maken dat onderwijs weer bovenaan de politieke prioriteitenlijst komt”.

De actiebereidheid bij het onderwijspersoneel blijkt volgens de enquête in alle sectoren hoog. Staken en demonstreren worden het vaakst genoemd als actiemiddel. Ook bij de universiteiten, waar FNV Onderwijs en Onderzoek het personeel vertegenwoordigt, is de actiebereidheid hoog.

Lerarentekort ontregelt scholen, AOb, 9 januari 2019: www.aob.nl/nieuws/lerarentekort-ontregelt-scholen/

Download hier de enquête Lerarentekort ontregelt onderwijs van AOb: www.aob.nl/wp-content/uploads/2019/01/Rapportage-lerarentekort-AOb_jan2019.pdf

Actieweek in maart voor meer investeringen onderwijs. AOb, 9 januari 2019: www.aob.nl/nieuws/actieweek-in-maart-voor-meer-investeringen-onderwijs/