Blog 3 door Wiljan Hendrikx over Goed Werk project

De professional en de honkballer

“I was in awe every time I walked onto the field. That’s respect. I was taught you never, ever disrespect your opponent or your teammates or your organization or your manager and never, ever your uniform. Make a great play, act like you’ve done it before; get a big hit, look for the third base coach and get ready to run the bases; hit a home run, put your head down, drop the bat, run around the bases, because the name on the front is a lot more important than the name on the back. That’s respect” (Ryne Sandberg, 2005 introduction speech to Baseball Hall of Fame, geciteerd door Heclo, 2008: 3).

Woensdag 26 september 2012 was ik aanwezig bij de laatste wedstrijd van de Boston Redsox van dit seizoen. Een geweldige belevenis, zeker wanneer je de sport en alles eromheen bekijkt door de ogen van een institutioneel denker. Voor aanvang van de wedstrijd kwamen allerlei oudspelers uit verschillende tijdsperioden een voor een het veld op onder luid applaus en met diep ontzag. Samen vormden zij het ‘dreamteam’ van de Redsox.
Het stadion – Fenway Park – is doorgaans wat krap, maar het is het oudste stadion van de VS en met meer dan 100 jaar een nationaal monument. De tribunes zaten aardig vol, veelal gezinnen waarbij enkele kinderen een spandoek hadden met daarop de tekst ‘dit is mijn eerste Redsox match’. Na afloop van de ruim drie uur durende wedstrijd, mocht iedereen die het wilde een rondje over het legendarische veld lopen. Een ervaring waar veel honkbalfans superlatieven als ‘awesome’ en ‘amazing’ voor tekort kwamen.

Institutioneel denken, wat is dat? Het is precies wat het citaat van een honkbalspeler hierboven illustreert: het gaat om de rol die een persoon kan vervullen binnen een groter plaatje. De honkbalspeler speelt niet voor zichzelf en voor eigen roem en glorie. Nee, hij speelt voor het team, voor de naam van de club, en uiteindelijk vooral voor het spel en alle tradities die daarmee gepaard gaan. Niet het nadenken over jezelf, maar het bedachtzaam kennisnemen en gebruik maken van alles wat je aangereikt wordt staat centraal.
Een instutioneel denker focust op de lange termijn en heeft het gevoel alsof hij de wereld om hem heen iets verschuldigd is. Hij ziet zich niet als iemand die iets tegoed heeft (Heclo, 2008: 98).
Een professional in de klassieke betekenis van het woord is zo iemand. Hoewel het absoluut niet onbelangrijk is, gaat het hem of haar niet zozeer om het salaris, maar om het vak. De dokter wil zich inzetten voor de gezondheid van mensen, de leraar bekommert zich om de ontwikkeling van kinderen, en de rechter wil dat iedere zaak rechtvaardig, objectief en secuur tegen het licht wordt gehouden. Toch is institutioneel denken vandaag de dag niet eenvoudig. Of zoals Heclo het noemt, “thinking institutionally has become a countercultural act” (2008: 160).

Eén van de redenen die Heclo noemt is dat zij die institutioneel denken vaak worden beschouwd als tegenstanders van verandering. Toch wijst hij erop dat dit een misvatting is en biedt institutioneel denken juist ruimte voor verandering. Of zoals Heclo het uitdrukt: “If we want things to stay the same, there are going to be some changes” (2008: 99).
Dit sluit perfect aan bij de missie van de Stichting Beroepseer: de renaissance van beroepseer en beroepstrots. Naar mijn idee is dit geen ‘terug naar vroeger’-pleidooi. Het is een uiting van institutioneel denken, waarbij vernieuwing voorop staat om dat wat van waarde is te behouden. Dat klinkt misschien moeilijk, maar eigenlijk komt het erop neer dat we allemaal een beetje meer als honkballer Ryne Sandberg zouden moeten gaan denken.

Heclo, H. (2008). On Thinking Institutionally. Boulder, CO: Paradigm Publishers.

Deze blog is op 10 oktober 2012 in het Engels gepubliceerd op de The Good Work Toolkit Blog: The Professional, the Baseball Player and Me.

Blog 2 van Wiljan Hendrix over het Goed Werk project. Goed Werk en de wetenschap: https://beroepseer.nl

Blog 1 van Wiljan Hendrix over het Goed Werk project: https://beroepseer.nl/

Masterstudent Wiljan Hendrikx van Tilburgse School voor Politiek en Bestuur bij GoodWork Project: https://beroepseer.nl