Redactie Beroepseer

Oppositiepartijen CDA, D66 en GroenLinks willen opheldering over een nieuwe regeling van het kabinet om gemeenteambtenaren informatie te geven over de psychische problemen van kinderen in de jeugdzorg.

De partijen maakten er op 15 juli 2015 bezwaar tegen dat voor de invoering van deze regeling geen goedkeuring wordt gevraagd aan de Tweede Kamer. “Het kan niet zo zijn dat over een belangrijk onderwerp als het medisch beroepsgeheim de Kamer geen inbreng heeft”, zegt D66-Kamerlid Bergkamp. Ze wil van de staatssecretarissen Van Rijn van Volksgezondheid en Dijkhoff van Justitie voor het eind van de week opheldering.

Medisch beroepsgeheim

Het gaat om een tijdelijke regeling van de twee bewindslieden. Artsen en andere betrokkenen uit de zorg hebben al in april 2015 de Kamer laten weten bezwaren te hebben tegen het schenden van het medisch beroepsgeheim in de jeugdzorg.

Sinds de jaarwisseling zijn gemeenten verantwoordelijk voor jeugdzorg. Om de rekeningen te kunnen controleren hebben zij echter informatie nodig over het ziektebeeld van de jonge patiënten. Er zijn ook gemeenten die een exacte beschrijving van de klachten willen, of een behandelplan. Wanneer jeugdzorgmedewerkers de informatie weigeren te geven, dan zijn er gemeenten die weigeren de rekening te betalen. Dit is problematisch en in strijd met de wet, aldus het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP). Vertrouwelijke informatie van jongeren met psychische problemen mogen niet in handen komen van mensen die geen beroepsgeheim kennen.

Het kabinet erkent het probleem en vreest dat er problemen ontstaan met de uitbetalingen in de jeugdzorg. De bewindslieden stellen nu voor om de Jeugdwet op een aantal punten aan te passen.
Gemeenteambtenaren kunnen wel informatie over een patiënt krijgen. Maar de ziektebeelden mogen alleen met een code in hoofdcategorieën worden beschreven. Op het declaratieformulier komt dan bijvoorbeeld te staan: depressieve stoornissen, eetstoornissen, aan alcohol gebonden stoornissen, aandachtstekort- en gedragsstoornissen of delirium of dementie. “Al met al mag bij de declaratie nooit de diagnose zelf worden genoemd,” zo staat in de regeling die via de website Privacy Barometer na te lezen is.

Voor deze regeling is tot verbazing van de oppositiepartijen geen toestemming van het parlement nodig. “Het is ongelooflijk dat de staatssecretarissen op zo’n belangrijk onderwerp een sluiproute nemen om een democratisch proces te ontwijken”, zegt Kamerlid Voortman van GroenLinks.

Een woordvoerder van het ministerie laat weten dat de regeling nu wordt besproken met het College Bescherming Persoonsgegevens. Als er een definitieve regeling komt, zal de Tweede Kamer wel aan bod komen, aldus het ministerie van VWS.

Oppositie: privacy van kinderen in jeugdzorg in geding, NOS Nieuws, 15 juli 2015: http://nos.nl

Nieuwe regeling zet privacy kinderen in jeugdzorg onder druk, Nationale Zorggids, 16 juli 2015: www.nationalezorggids.nl

Zie ook: Zorginstellingen zijn niet goed op de hoogte van nieuwe regels voor omgang met privacygevoelige gegevens, Blogs Beroepseer, 6 juli 2015: https://beroepseer.nl

Na de juridische procedures over artikel 13 van de Zorgverzekeringswet en het daarin besloten liggende hinderpaalcriterium leek de vrije artsenkeuze gewaarborgd. De realiteit is anders. Koen Mous en Steef Verheijen, beiden advocaat gezondheidsrecht, schrijven op Zorgvisie dat zorgverzekeraars nog altijd mogelijkheden zien om de toegang tot de zorg te belemmeren. Ze werpen zichtbare en minder zichtbare drempels op. De meest voorkomende zijn: de budgetpolis, het machtigingsvereiste en het cessieverbod.

Eerste drempel: de budgetpolis

De Hoge Raad heeft in zijn arrest van 11 juli 2014 bepaald dat de vergoeding van de zorgverlening door een niet-gecontracteerde zorgaanbieder niet zodanig laag mag zijn dat daarmee voor de verzekerde een ‘feitelijke hinderpaal’ ontstaat om naar deze zorgaanbieder te gaan. Sindsdien is in de rechtspraak bepaald dat niet-gecontracteerde zorg voor ten minste 75 procent van het marktconforme tarief moet worden vergoed. Tóch bestaan er nog altijd budgetpolissen die uitgaan van een vergoedingspercentage van 50 procent. De praktijk leert dat zorgverzekeraars na enig aandringen best bereid zijn om ook in geval van dergelijke polissen ‘gewoon’ 75 procent te vergoeden. Veel verzekerden weten dat echter niet. Zij zien in hun polis een vergoedingspercentage van 50 procent staan en zullen zich daardoor wel drie keer bedenken voordat zij zich tot een niet-gecontracteerde zorgaanbieder wenden. Dat zal ook de reden zijn dat zorgverzekeraars gebruik blijven maken van budgetpolissen: ofschoon dergelijke polissen in strijd zijn met de wet en jurisprudentie, is het gebruik ervan bijzonder effectief om niet-gecontracteerde zorg te weren.

Tweede drempel: het machtigingsvereiste

In steeds meer polisvoorwaarden staat dat een verzekerde voor bepaalde behandelingen vooraf toestemming van zijn zorgverzekeraar moet vragen. Een dergelijk machtigingsvereiste is op zichzelf toegestaan, zo blijkt uit artikel 14 van de Zorgverzekeringswet. De zorgverzekeraar mag op zorginhoudelijke gronden beoordelen of een verzekerde redelijkerwijs is aangewezen op bepaalde zorg. Opmerkelijk is echter dat sommige zorgverzekeraars de machtigingseis alleen stellen als een verzekerde naar een niet-gecontracteerde zorgaanbieder wil gaan. De route naar de gecontracteerde zorgaanbieder is vrij. Vreemd, want waarom zou de zorgverzekeraar alleen bij niet-gecontracteerde zorg willen toetsen of iemand redelijkerwijs is aangewezen op de betreffende zorg? Deze toets hangt immers niet zozeer samen met de instelling die de zorg gaat verlenen, maar met de persoon van de verzekerde. Het heeft er alle schijn van dat zorgverzekeraars verzekerden weg proberen te houden bij de niet-gecontracteerde zorgaanbieder door het machtigingsvereiste selectief in te zetten bij niet-gecontracteerde zorg. En dat spoort niet met de inhoud en strekking van artikel 14 van de Zorgverzekeringswet

Vraagtekens zijn ook te plaatsen bij de hoeveelheid informatie die een zorgverzekeraar verlangt bij een machtigingsaanvraag. Sommige zorgverzekeraars stellen de toezending van een gedetailleerd behandelplan verplicht. Deze privacygevoelige informatie gaat véél verder dan de informatie die nodig is voor de zorginhoudelijke toets.

Na uitleg over de derde drempel, het cessieverbod – de ‘overdracht’ om de verzekerde niet te belasten met de financiële afwikkeling van de verleende zorg –  besluiten de auteurs met de opmerking dat de genoemde drempels primair uit financiële overwegingen opgeworpen worden. De drempels zijn veelal onrechtmatig en een vorm van verkapte risicoselectie.

Lees de hele blog Zorgverzekeraars belemmeren toegang tot zorg, door Koen Mous en Steef Verheijen, Zorgvisie, 15 juli 2015: www.zorgvisie.nl

Informatiebeveiliging binnen organisaties is een kerntaak van bestuurders en directie. Uit onderzoek van accountantsbureau BDO^*) onder vijfenvijftig zorginstellingen blijkt nu dat zorginstellingen niet of nauwelijks bekend zijn met de nieuwe juridische spelregels voor de omgang met digitale data en privacygevoelige gegevens. Zo kent nog geen veertig procent de meldplicht datalekken. Van dit percentage heeft nog geen derde passende maatregelen getroffen.
Aanleiding voor dit onderzoek is het aangescherpte juridische kader rond de verwerking van privacygevoelige informatie op zowel nationaal als internationaal niveau.

Vanwege toenemende impact van IT heeft de Europese Commissie besloten dat de huidige richtlijn van de privacy-verordening moet worden aangepast. Naar verwachting keurt het Nederlandse parlement de nieuwe verordening in de loop van 2016 goed. Daarmee wordt de verordening ook rechtstreeks van kracht in Nederland.

Naast nieuwe Europese spelregels heeft de zorgsector ook te maken met een recent door het kabinet aangescherpte ‘meldplicht datalekken’. Wanneer er sprake is van een datalek en persoonsgegevens in handen vallen van een derde partij die geen toegang tot die informatie zou moeten hebben, dan zijn zorgaanbieders verplicht om dat direct te melden bij het College bescherming persoonsgegevens (CBP).

Blijkens het BDO-onderzoek is slechts 38 procent van de zorginstellingen bekend met de werking van deze meldplicht. Van deze 38 procent heeft 28 procent maatregelen getroffen om aan deze wet te voldoen. Bij 62 procent is dit niet het geval, nog eens 10 procent weet niet of aanvullende maatregelen zijn getroffen. Een verontrustende uitkomst, vindt BDO-partner Frank van der Lee, aldus communicatieplatform Skipr: “Het niet naleven van de meldplicht gaat voor nog grotere financiële risico’s zorgen”.

Crowdsuing voor privacy

Terwijl de zorginstellingen met hun gebrekkige omgang met privacy-gevoelige informatie reden tot ongerustheid geven, proberen artsen met de campagne “Minister, onze privacy is ook onze zorg” zich te wapenen tegen zorgverzekeraars die het niet nauw nemen met de omgang van gegevens van medische dossiers en het medisch beroepsgeheim. Initiatiefneemster is Chantal van het Zandt, huisarts met praktijk in Rotterdam en bestuurslid van de Vereniging Praktijkhoudende huisartsen (VPhuisartsen).

Op 18 mei 2015 heeft zij een brief gestuurd aan ministers Schippers van Volksgezondheid met de aanhef Zorgverzekeraars: blijf van onze medische gegevens af: “Zorgverzekeraars verwerken steeds meer en vaker gevoelige informatie uit medisch dossiers. Er bestaat een cultuur waarin zorgverzekeraars zeggen dat zij een absoluut recht hebben om medische gegevens in te zien. Zo kunnen zij fraude in de zorg opsporen, zeggen zij. Fraudebestrijding prima, maar niet ten koste van mijn medische privacy! Mijn persoonlijke integriteit en privacy moet de minister van VWS veel meer beschermen dan ze nu doet. De regels voor controles door verzekeraars moeten transparanter en concreter. Zonder deze aanscherping van de regels hebben privacyrechten van burgers en het wettelijke beroepsgeheim van artsen geen enkele betekenis meer in de zorg”.

Als de minister niet wil meewerken aan een oplossing, wordt op 10 september 2015 een kort geding aangespannen, waarin de rechter wordt gevraagd om een adequate regeling voor uitwisseling van gegevens tussen dokters en zorgverzekeraars in de wet op te nemen.
Voor zo’n rechtszaak is geld nodig. Via Crowdsuing wordt nu geld ingezameld om de kosten te kunnen betalen.

Crowdsuing is het eerste online platform ter wereld dat individuen de kracht geeft om onrecht van machtige ondernemingen en organisaties in de rechtszaal aan te pakken. Dat wordt mogelijk gemaakt door het inzamelen van donaties van burgers en door het organiseren van media-aandacht rond misstanden. En niet alleen individuële burgers kunnen een campagne beginnen, maar ook advocaten en beroepsverenigingen bijvoorbeeld.
Stichting Crowdsuing is een initiatief van drie maatschappijkritische professionals: Ronald Lenz, Rick Smets en Robbert Woltering. Zij zien dat grote organisaties en multinationals steeds meer de dienst uitmaken in onze samenleving, vaak ten nadele van de burger, de consument of de samenleving.

Op 6 juli 2015 wijst de teller van binnengekomen donaties een bedrag van € 9.350,- aan.
Nodig is € 24.300,- vóór 10 september 2015.

^*) Risico’s van alle kanten – BDO Informatiebeveiligingsscan Zorg 2015: https://docplayer.nl/5276159-Risico-s-van-alle-informatie.html

Zorg kent nieuwe privacyregels niet, Skipr – voor beslissers in de zorg, 3 juli 2025: www.skipr.nl

Crowdsuing voor privacy in de zorg en bescherming beroepsgeheim, Blogs, Beroepseer, 20 mei 2015: https://beroepseer.nl

De missie van De Argumentenfabriek is helder denken voor een betere toekomst. De medewerkers helpen mensen en organisaties bij het ontwerpen en visualiseren van hun denkwerk. Een van de middelen daartoe is de zogenaamde Argumentenkaart, waarop alle voors en tegens van een thema overzichtelijk gecategoriseerd zijn.

Vorig jaar kwam de Argumentenfabriek met een Argumentenkaart van marktwerking in de zorg. Wat zijn de argumenten voor en tegen het huidige stelsel van marktwerking in de zorg?
Handig voor als u de discussie aangaat. Nuttig bij misbruik van termen door de tegenstander. Klik hier.

De Argumentenfabriek: www.argumentenfabriek.nl

Het bevel van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) dat huisarts Nico Tromp uit Tuitjenhorn vanaf 2 oktober 2013 geschorst werd en dat hij zeven dagen lang geen patiëntenzorg meer mocht geven, was legitiem. Dat oordeelt rechtbank Noord-Holland in Alkmaar op 2 juli 2015 in een bestuursrechtelijke zaak, die bekend is geworden onder de naam “de zaak Tuitjenhorn”. Het beroep tegen het bevel is daarom ongegrond verklaard. De rechtszaak was aangespannen door de nabestaanden van Tromp en hun advocaat Jaap Sijmons die vinden dat het besluit tot schorsing nooit genomen had mogen worden en dat het onrechtmatig is.

De rechtbank stelt dat het geven van een bevel een bevoegdheid is van de inspecteur, waarbij hij eigen beoordelings- en beleidsvrijheid heeft. De rechter heeft daarom gekeken of de inspecteur het bevel in redelijkheid heeft gegeven. Dit is dus volgens de rechter het geval, omdat de inspecteur heeft kunnen vaststellen dat de huisarts in elke fase in strijd handelde met de vereiste competenties, zoals arts-patiëntcommunicatie, vakinhoudelijk handelen en professionaliteit. Het standpunt van de inspectie dat de zorgverlening en de organisatie daarvan rondom de laatste levensfase van de patiënt niet voldeden aan de normen van verantwoorde zorg werd ook in redelijkheid genomen, vindt de rechter.

Achtergrond

Nico Tromp maakte op 7 oktober 2013 een eind aan zijn leven nadat hij op non-actief was gezet door de IGZ vanwege twijfels over het toedienen van een dosis morfine aan een terminaal zieke patiënt. Aanleiding was een melding van een co-assistente van het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam (AMC) die stage bij hem liep. Zij had bezwaren gemaakt tegen de manier waarop Tromp medisch had gehandeld. Haar stagebegeleider deed vervolgens melding bij de Inspectie die het Openbaar Ministerie (OM) op de hoogte stelde. Op 26 augustus 2013 tegen middernacht werd Tromps huis doorzocht, een week later werd hem ‘moord’ ten laste gelegd. Op 7 oktober maakte hij een eind aan zijn leven.

Na het bekend worden van Tromps dood barstte een storm van verontwaardiging los in de (sociale) media. Collega’s vonden dat hem fors onrecht is aangedaan en dat hij als een crimineel is behandeld.

Het Openbaar Ministerie in Haarlem heeft aan Nico Tromp – tot verbijstering van diens weduwe – op 4 februari 2014 een brief gestuurd waarin hem gemeld werd dat hij niet verder vervolgd zal worden: “Op mijn parket is een proces-verbaal binnengekomen, waarin u als verdachte bent aangemerkt”, aldus de zaaksofficier. “Inmiddels heb ik besloten u daarvoor niet verder te vervolgen”.
De Inspectie had het bezwaar al aangepast, zodat het met terugwerkende kracht zou gelden voor het verlenen van palliatieve zorg en later werd het bevel helemaal herroepen. Voor de weduwe van Tromp was dat onvoldoende, aldus advocaat Jaap Sijmons: “Het besluit was herroepen omdat Nico Tromp is overleden. Maar het had helemaal van tafel gemoeten omdat zijn bezwaren gegrond waren”.

Advocaat Jaap Sijmons zei teleurgesteld te zijn. Hij gaat zich met zijn cliënte beraden over hoger beroep. De IGZ vond de rechtszaak nutteloos.

Inspectie mocht huisarts op non-actief zetten, Noord-Hollands Dagblad, 2 juli 2015: www.noordhollandsdagblad.nl

Rechter: schorsing Nico Tromp was legitiem, Simone Paauw, Medisch Contact, 2 juli 2015: www.medischcontact.nl

Zaaknummer ALK 14/1328: http://uitspraken.rechtspraak.nl

Weduwe huisarts Tromp haalt uit naar minister Schippers, NOS, 17 april 2015: nos.nl

Zie ook: Ontsteltenis om geschorste huisarts Tromp vanwege buitensporigheid inspectie, OM, politie en begeleiders AMC. Groepsblog Beroepseer, 20 oktober 2013: https://beroepseer.nl

U P D A T E

Weduwe huisarts Tuitjenhorn in beroep, Nu.nl, 21 juli 2015: www.nu.nl