Redactie Beroepseer

Contract zorgverzekeraar VGZ met GGz-aanbieder BuurtzorgT gesloten op basis van vertrouwen en gelijkwaardigheid

Geschreven op 16 februari 2018. Gepost in Blogs, Zorg.

Bart Kiers van Zorgvisie – site en magazine voor management en beleid in de zorg – meldt dat BuurtzorgT voor het eerst een contract heeft afgesloten met een zorgverzekeraar voor het geven van gespecialiseerde geestelijke gezondheidszorg (GGz) aan patienten in de wijk. BuurtzorgT biedt tweedelijns-GGz op een radicaal andere manier aan. Niet in klinieken, maar bij mensen thuis.
Het contract is gesloten met zorgverzekeraar VGZ. Volgens BuurtzorgT en VGZ is het een uniek contract omdat het is gebouwd op basis van vertrouwen en gelijkwaardigheid. Beide zeggen hiermee een partnership te hebben gesloten om samen doelen te bereiken en problemen op te lossen.

VGZ-manager zorginkoop GGz, Marloes van Dongen, vertelt dat ze in 2017 regelmatig gesproken heeft met BuurtzorgT om de werkwijze te begrijpen. Zo is het vertrouwen geleidelijk gegroeid: “BuurtzorgT zet patiënten en hun omgeving centraal en probeert verspilling van zorg tegen te gaan. Dat past goed in onze visie van zinnige zorg”.
Jos de Blok, mede-oprichter van BuurtzorgT: “BuurtzorgT wil geen onnodige psychiatrische zorg leveren. De inzet is gericht op herstel en het versterken van het sociale netwerk van patiënten”.
Het contract geldt voor één jaar. Dan willen BuurtzorgT en VGZ bekijken hoe de samenwerking is bevallen. Of een meerjarencontract er daarna inzit, valt nog niet te zeggen. VGZ sluit in principe alleen meerjarencontracten af met alliantiepartners.

De Nieuwe GGz

Volgens Van Dongen wil VGZ met dit contract ook De Nieuwe GGZ een impuls geven. De Nieuwe GGZ, gelanceerd in oktober 2015, is een beweging die zich inzet voor een nieuw élan in de GGz. Ze maakt zich sterk voor ontmanteling van de bureaucratie in de GGz en mobiliseert de bij de GGz betrokken mensen om nieuwe samenwerkingsverbanden aan te gaan, projecten te starten en een visie te ontwikkelen om de GGz toekomstbestendig te maken.

Lees het hele artikel Jos de Blok lyrisch over contract VGZ met BuurtzorgT, door Bart Kiers, Zorgvisie, 16 februari 2018: www.zorgvisie.nl

BuurtzorgT: http://buurtzorgt.nl

De Nieuwe GGZ: www.denieuweggz.nl

Vlaamse leraar Koen Timmers genomineerd voor internationale Global Teacher Prize

Geschreven op 16 februari 2018. Gepost in Onderwijs, Video/Podcast.

koen timmers thumb Koen Timmers uit het Belgische Hasselt heeft grote kans verkozen te worden tot de beste leraar ter wereld. Hij is genomineerd als een van de tien leerkrachten die in aanmerking komen voor de Global Teacher Prize 2018. De prijs wordt jaarlijks uigereikt aan een ‘buitengewone leerkracht die een opmerkelijke bijdrage aan zijn of haar beroep heeft geleverd’, door de in Dubai gevestigde Varkey GEMS Foundation. Aan de onderscheiding is een prijs verbonden van een miljoen dollar.
De Global Teacher Prize wil voor het onderwijs doen wat de Nobelprijs doet voor de wetenschap, de literatuur en de vrede.

De Varkey GEMS Foundation is een non-profit organisatie, opgericht om het niveau van het onderwijs voor niet-bevoorrechte kinderen te verbeteren door middel van projecten, onderwijsprogramma’s en ondersteunende campagnes.

Het Kakuma-project

De 38-jarige Timmers is lector aan Hogeschool PXL in Hasselt en leerkracht webdesign aan CVO De Verdieping in Heusden-Zolder, een dynamisch centrum voor volwassenenonderwijs.
Nadat hij had gehoord van de situatie in het vluchtelingenkamp Kakuma in Noord-Kenia – het kamp telt bijna 190.000 bewoners – is hij in 2015 een project gestart voor het transporteren van laptops, zonnepanelen en internetvoorzieningen naar het kamp met de bedoeling webdesign te leren aan vluchtelingen. Honderdvijftig leraren uit de hele wereld geven nu onderwijs via Skype aan de vluchtelingen in het kamp. Timmers zelf geeft ook gratis les via Skype. Er zijn nu meer dan 20.000 studenten over de hele wereld uit veertig landen die betrokken zijn bij het Kakuma-project. Elke dag krijgen ze les via Skype.

In 2017 lanceerde Timmers drie studentenprojecten waaraan 250 scholen in 66 landen deelnamen. Vier weken lang hielden studenten zich bezig met de door de Verenigde Naties opgestelde Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (Sustainable Development Goals). Ze deden onderzoek, discussieerden, presenteerden en deelden wekelijks hun bevindingen met elkaar via video’s. De projecten veranderden de mentaliteit van de studenten en boden een platform aan leraren voor uitwisseling van nieuwe methoden en het stimuleren van empathie in de klas.

De winnaar van de Global Teacher Prize wordt bekendgemaakt tijdens het Global Education and Skills Forum in Dubai op zondag 18 maart 2018. Zie https://eu.eventscloud.com/ehome/gesf2018nI (Niet meer beschikbaar)

Lees ook: Project Kakuma: 150 educators across 6 continents offering free education to african refugees via Skype, National Geographic, 15 februari 2015: https://blog.education.nationalgeographic.org

Global Teacher Prize: https://globalteacherprize.org/

Zie hieronder de video Koen Timmers – Global Teacher Prize 2018 – Top 10. Duur 4 min

Online cursus in vijf afleveringen over vernieuwing lokale democratie

Geschreven op 15 februari 2018. Gepost in Blogs, Overheid.

Kennisplatform OMOOC^*) – voor overheidsmanagers, professionals en bestuurders – is op 13 februari 2018 van start gegaan met de mooc Vernieuwing lokale democratie. Een mooc is een zogeheten massive open online course, ofwel een cursus die gratis op internet wordt gegeven en waaraan iedereen kan deelnemen.

Het doel van deze mooc is ambtenaren, wethouders, raadsleden en gemeentesecretarissen te inspireren en inzicht te bieden om nieuwe invulling te geven aan de lokale democratische samenleving.
In maart 2018 wordt het programma Democratic Challenge van het ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) beëindigd. Democratic Challenge was een driejarig programma, gericht op de vernieuwing van de lokale democratie, binnen én buiten de overheid. Centraal in het programma stonden lokale experimenten, het zoeken naar innovatieve vormen van democratie.
Uit de experimenten zijn lessen te trekken, ze hebben geleid tot tal van inzichten die in de online cursus worden gedeeld.

Vijf inzichten

De cursus bevat vijf afleveringen waarin steeds een inzicht omtrent lokale democratie centraal staat.

Aflevering 1, te volgen van 13 februari tot 20 maart, heeft als onderwerp: Jouw democratisch kompas met Laurens de Graaf, burgemeester van Lopik en lector Hogeschool Utrecht en Jornt van Zuylen van Democratic Challenge: “We kijken naar verschillende democratische waarden zoals transparantie, inclusie, zeggenschap, checks & balances, vaardigheden en deliberatie. We helpen u om bewuster na te gaan welke waarden van belang zijn en welke waarden een rol kunnen spelen in uw eigen gemeentelijke praktijk”.

Aflevering 2: 20 februari. Onderwerp: Democratisch begroten. Met Tim van het Hof, raadslid gemeente Breda, en Suzanne van der Eerden, projectleider Breda begroot.

Aflevering 3: 27 februari. Onderwerp: Loten en andere nieuwe vormen van representatie. Met Harmen Binnema, docent/onderzoek Universiteit Utrecht en Thea Bakhuys, lid van de Coöperatieve Wijkraad in Groningse Oosterparkwijk.

Aflevering 4: 6 maart. Onderwerp: Digitale democratie. Met Francesca Bria, directeur NESTA en Josien Pieterse, initiatiefnemer en mede-directeur van Netwerk Democratie.

Aflevering 5: 13 maart. Onderwerp: Bouwstenen voor een lokaal democratisch akkoord. Met Jornt van Zuylen, projectleider Democratic Challenge.

Deze mooc is bestemd voor iedereen die werkt in de gemeentelijke overheid aan democratievernieuwing. De inzichten zijn ook interessant voor initiatiefnemers buiten de overheid. Primaire doelgroep zijn ambtenaren en raadsleden. Verder richt de mooc zich op griffiers, gemeentesecretarissen, bestuurders, vernieuwers en initiatiefnemers.

^Noot
^*) OMOOC is een samentrekking van de ‘o’ van overheid en mooc staat voor massive open online courses. Het is een nieuwe manier van kennis verwerven en delen in de publieke sector.

Klik hier voor brochure Vernieuwing lokale democratie.

Meer info, volledig programma en instructies deelname Vernieuwing lokale democratie, Omooc: https://omooc.nl/moocs/vernieuwing-lokale-democratie/

Democratic Challenge: http://democraticchallenge.nl (Website is niet meer beschikbaar).

Tijd voor een ‘witte staking’. Om roofbouw op wetenschappelijk personeel aan de universiteit te stoppen

Geschreven op 14 februari 2018. Gepost in Blogs, Onderwijs.

witte staking werkdruk universiteit Ingrid Robeyns, hoogleraar Ethiek aan de Universiteit van Utrecht was zondag 11 februari 2018 te gast in het televisieprogramma Buitenhof om over de kwaliteit van de universiteiten te praten. De concrete aanleiding was de aandacht in landelijke media voor discussies die in de wereld van de universiteit spelen, waaronder de ontslagbrief van Eelco Runia, universitair docent aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG), het wegstemmen van het plan van de RUG om een campus in China te openen, de discussie Engelstalig onderwijs aan de universiteiten, en de aanhoudende kritiek van wetenschappelijk medewerkers over de groeiende bureaucratie en de hoge werkdruk.

In Science Guide, het digitale nieuwsmagazine voor de kennissector, schrijft Robeyns dat het al langer rommelt aan de universiteiten: Denk aan de Maagdenhuisbezetting, de ReThink beweging, de discussies over democratisch bestuur aan universiteiten en de petitie van WO in actie over te hoge werkdruk aan de universiteiten: “Ëen incidentele hoge werkdruk, of een langdurige hoge werkdruk bij bepaalde functies met uitzonderlijke verantwoordelijkheden is te begrijpen. Maar dat de meerderheid van de wetenschappers jaar in, jaar uit, een te hoge werkdruk ervaart, moet de sector zich aantrekken”.

Andere factoren

De ontoereikende financiële kaders zijn, aldus Robeyns, wellicht de grootste oorzaak van de onacceptabele hoge werkdruk in de wetenschap: “Maar niet de enige oorzaak. Universitaire medewerkers zijn, meer dan vroeger, veel tijd kwijt aan verantwoording en controlemechanismes. Dit is een fenomeen dat we niet alleen in het wo zien, maar dat ook voor andere beroepsgroepen in de semi-publieke sector geldt.

De Stichting Beroepseer heeft al meerdere studies gewijd aan de mate waarin er een georganiseerd wantrouwen bestaat tegen professionals, en waarin gedocumenteerd wordt hoe schadelijk dat is voor het goed functioneren van professionals. Daarnaast wordt er in discussies, bijvoorbeeld met vertegenwoordigers van vakbonden, ook soms geopperd dat de CvBs zelf andere keuzes zouden kunnen maken die de werkdruk zouden kunnen verminderen door bijvoorbeeld minder geld uit te geven aan marketing, en dat geld te besteden aan onderzoek en onderwijs. In hoeverre dat een significant verschil zou maken, durf ik niet te zeggen, maar het lijkt me wel goed daar helderheid over te scheppen”.

Een witte staking

Het is tijd om deze roofbouw op het wetenschappelijk personeel te stoppen. Volgens Robeyns proberen de Vereniging van Universiteiten (VSNU) en de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) al jarenlang middels argumentatie, het schrijven van rapporten en politieke onderhandelingen, duidelijk te maken dat de financiering ontoereikend is: “Maar de vraag is of deze strategie voldoende vruchten zal afwerpen. En de vraag is ook waarom de wetenschappers op de werkvloer niet zelf het heft in handen nemen en hun frustraties niet enkel bij het koffiezetapparaat delen, maar tot actievoeren over gaan.

Eén mogelijkheid daarbij is het werken volgens contract: niet meer uren te werken dan het aantal dat je contractueel moet werken, en dan volgens de procentuele verdeling van je taakstelling. Deze zogenaamde ‘witte staking’ is eigenlijk niet meer dan het illustreren dat de sector draait op de overuren van het personeel.
Deze ‘witte staking’ is geen magische oplossing. Zonder expliciete steun van de CvBs, en in het bijzonder de VSNU, zal het voor de wetenschappers op de werkvloer moeilijk zijn om een echte verandering teweeg te brengen”

Lees het hele artikel van Ingrid Robeyns, Een ‘witte staking’, Science Guide, 14 februari 2018: www.scienceguide.nl

Kwantitatief onderzoek naar ervaringen van academici op Nederlandse universiteiten per vakgebied, Blogs Beroepseer, 13 februari 2018: https://beroepseer.nl

Ook academici komen in actie tegen ‘onacceptabele werkdruk’, door Gerrit-Jan Kleinjan, Trouw, 20 oktober 2017: www.trouw.nl

Goed werk voor academici per vakgebied II

Geschreven op 13 februari 2018. Gepost in Publicaties.

Goed werk voor academici per vakgebied II. Een kwantitatief onderzoek op basis van een survey, door Gabriël van den Brink & Bas Mali, 2016

Kwantitatief onderzoek naar ervaringen van academici op Nederlandse universiteiten per vakgebied

Geschreven op 13 februari 2018. Gepost in Blogs, Onderwijs.

“Als we op de universiteiten opeens volgens contract gaan werken, veertig uur per week, loopt het binnen vier weken spaak. Het systeem draait op onze overuren”, aldus Ingrid Robeyns, hoogleraar Ethiek aan de Universiteit van Utrecht in het televisieprogramma Buitenhof op 11 februari 2018. Ze is in debat over werkdruk en bureaucratie op de universiteiten met Elmer Sterken, rector magnificus van de Rijksuniversiteit van Groningen.

In het boek Goed werk voor academici dat gaat over spanningen in het werk van Nederlandse academici staat een hoofdstuk dat is gewijd aan de onderzoeksresultaten van een kwantitatief onderzoek. In het voorjaar van 2014 organiseerde het Ministerie van Financiën een interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) om vast te stellen of de middelen voor wetenschappelijk onderzoek in Nederland op de juiste wijze worden ingezet. Men hield een uitgebreide enquête onder het personeel aan Nederlandse universiteiten en andere academische instellingen, waarop door ruim 4.000 respondenten werd gereageerd.

Voor het hoofdstuk Goed werk voor academici per vakgebied ii is enkel de respons gebruikt van de 2.774 medewerkers van universiteiten. De vragen die aan deze respondenten werden voorgelegd besloegen vele facetten van de wetenschapsbeoefening in Nederland. Een aantal belangrijke uitkomsten van dit onderzoek werd reeds twee jaar terug gepubliceerd en vormde mede de basis voor Wetenschapsvisie 2025 die het Ministerie van OCW in november 2014 publiceerde. De gegevens konden onder meer aan het functieniveau van de respondenten gerelateerd worden, waardoor een nauwkeuriger beeld van de bestaande wenselijkheden en spanningen ontstond. In die publicaties werd evenwel niets gezegd over de vraag in hoeverre die wenselijkheden of spanningen aan een specifiek wetenschapsvakgebied te relateren zijn. Terwijl gegevens daarover in de IBO-enquête wel bijeengebracht waren.
Het Rathenau Instituut was bereid om de rechte tellingen per vraag beschikbaar te stellen.

Vraagstukken In de enquête:

– doelen en prioriteiten die in het academisch leven aan de orde zijn (paragraaf 1);
– de aansturing van medewerkers (paragraaf 2);
– de wijze van beoordelen (paragraaf 3);
– de wijze van belonen (paragraaf 4);
– twee soorten rendement (paragraaf 5);
– structureel overwerken (paragraaf 6);
– onenigheid over de beoordeling (paragraaf 7);

Paragraaf 8 bevat een samenvattend overzicht naar vakgebied.

Klik hier voor downloaden van het hoofdstuk Goed werk voor academici per vakgebied II. Een kwantitatief onderzoek op basis van een survey, door Gabriël van den Brink & Bas Mali.

Wetenschapsvisie 2025: keuzes voor de toekomst, Rijksoverheid, 25 november 2014: https://beroepseer.nl/wp-content/uploads/2018/02/wetenschapsvisie_2025_rijksoverheid.pdf

Uitnodiging symposium 18 april 2018 – Stichting Beroepseer – KHMW

Geschreven op 12 februari 2018. Gepost in Actueel in Beroepseer, Algemeen, Blogs.

symposium waarheidsvinding 2 Waarheidsvinding als ambacht – De feitenvrije wereld en het alternatief van beroepseer

‘Wetenschap is ook maar een mening’. Het onderscheid tussen feiten en meningen lijkt steeds vager te worden in het publieke debat, de politieke arena en de media. Deskundigheid op basis van (wetenschappelijke) kennis neemt af aan betekenis doordat zij in toenemende mate als mening wordt bestempeld.

Deze actuele ontwikkeling is het thema van het symposium Waarheidsvinding als ambacht – De feitenvrije wereld en het alternatief van beroepseer dat wordt georganiseerd door Stichting Beroepseer en de Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen (KHMW) op 18 april 2018.
Tijdens het symposium worden de achtergronden en gevolgen van deze tendens geduid door experts die actief werken aan waarheidsvinding. Daarnaast wordt er gezocht naar een mogelijk antwoord: het alternatief van beroepseer.

Programma

Het programma bestaat uit drie blokken. Het thema wordt ingeleid door Gabriël van den Brink. Hij was hoogleraar maatschappelijke bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg en doceert nu over lijnen van filosofische bestuurskunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Moderator is Louise Gunning-Schepers, voorzitter van de KHMW, universiteitshoogleraar Gezondheid en Maatschappij aan de Universiteit van Amsterdam, kroonlid van de SER en president-commissaris van de Schiphol Group

Blok 1: Professionals en waarheidsvinding

♦ Frits van Exter gaat in op de belangrijke rol van de journalistiek in deze tijd en hoe zij die rol beter kan vervullen. Hoe kan de journalistiek vertrouwen herwinnen nu de waarheid er minder toe lijkt te doen? Frits van Exter is voorzitter van de Raad voor de Journalistiek, een onafhankelijk instantie van zelfregulering voor de media. Hij is tevens bestuurslid van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek. Daarvoor was hij o.a. hoofdredacteur van Trouw en Vrij Nederland.

♦ Peter van Koppen spreekt over waarheidsvinding binnen de rechtspraak. Sinds 2003 is Van Koppen hoogleraar Rechtspsychologie aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij publiceert veelvuldig over gerechtelijke dwalingen en bewijslast binnen het strafrecht. Hij is in een groot aantal zaken als getuige-deskundige opgetreden en adviseerde de politie in verschillende moordzaken.

Blok 2: Digitale media en waarheidsvinding

♦ Jelle van Buuren is als universitair docent verbonden aan het Instituut Security and Global Affairs. Hij treedt regelmatig in de media op als terrorisme-expert. Van Buuren behandelt tijdens zijn voordracht de vraag hoe wij in het licht van contraterrorisme moeten omgaan met internet, desinformatie, nepnieuws en gestook van buitenlandse inlichtingendiensten.

♦ Marc Tuters spreekt (in het Engels) over ontstaan en gevolgen van onwaarheden in de digitale werkelijkheid. Welke patronen zijn er zichtbaar? Tuters is universitair docent Nieuwe media en digitale cultuur aan de Faculteit der Geesteswetenschappen, Universiteit van Amsterdam.

Blok 3: Wetenschap en waarheidsvinding

♦ Tim de Zeeuw is hoogleraar Theoretische Sterrenkunde bij Universiteit Leiden. Zijn onderzoek richt zich op de vorming, structuur en dynamica van sterrenstelsels, waaronder ons eigen stelsel, de Melkweg. Tijdens zijn presentatie vertelt De Zeeuw hoe sterrenkundigen “de waarheid” proberen te zoeken in de enorme hoeveelheden data die zij tot hun beschikking hebben. Hoe verkrijgen sterrenkundigen data en hoe interpreteren zij die?

♦ Leendert Louwe Kooijmans is emeritus-hoogleraar Prehistorische Archeologie bij Universiteit Leiden. Hij is de auteur van het in 2017 verschenen boek Onze vroegste voorouders. Louwe Kooijmans gaat in op de vraag hoe archeologen uit ongelijksoortige dan wel overvloedige maar tegenstrijdige data komen tot plausibele verklaringen. De archeologie bevindt zich tussen de waarheden van waarnemingen en metingen van de materiële overblijfselen enerzijds en de wil om de toenmalige maatschappij te doorgronden anderzijds.

Klik hier voor een Preview van de lezingen.
Klik hier voor het volledige programma.

De middagbijeenkomst op woensdag 18 april duurt van 13.00 tot 17.00 uur. Inloop vanaf 12.30 uur.
Klik hier voor downloaden van het volledige programma.

Het symposium vindt plaats bij de KHMW in het bijzondere rijksmonument, het Hodshon Huis, Spaarne 17 in Haarlem. Het stijlvolle pand werd gebouwd in 1794 en is bezocht door grootheden als Albert Einstein en Madame Curie.^*)
Er is een maximumaantal van 125 kaarten beschikbaar. U kunt zich aanmelden door een e-mail te sturen naar secretaris@khmw.nl. Vermeld in uw e-mail de volgende gegevens: voornaam, achternaam en de organisatie waar u voor werkt.

Voor vragen of meer informatie, neem contact op met Gerard van Nunen van Stichting Beroepseer: g.vannunen@beroepseer.nl

^*) De Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen is het oudste ‘Geleerde Genootschap’ in Nederland en werd op initiatief van een zevental vooraanstaande burgers van Haarlem opgericht in 1752, met als doel ‘het bevorderen van de wetenschap’ in de ruimste zin. Aanvankelijk was de belangrijkste activiteit het uitschrijven en honoreren van prijsvragen inzake actuele wetenschappelijke vraagstukken. De Maatschappij is sinds 1841 gevestigd in het Hodshon Huis, Spaarne 17 te Haarlem, recht tegenover het Teylers Museum. Het predikaat Koninklijk werd verleend ter gelegenheid van haar 250-jarig bestaan in 2002.

Links op de foto het Hodshon Huis, een monumentaal, neoclassicistisch patriciërshuis, gebouwd in 1794 door de Amsterdamse stadsbouwmeester Abraham van der Hart voor Catharina Cornelia (‘Keetje’) Hodshon. De stijlkamers van dit gebouw zijn juweeltjes van eind achttiende-eeuwse interieurarchitectuur. Zij vertegenwoordigen alle grote Europese interieurstijlen uit die tijd. De stijlkamers ondergingen een vijf jaren durende restauratie, die in november 2001 is afgesloten.

Zie voor meer info over het Hodshon Huis: https://khmw.nl/hodshon-huis
Meer over de geschiedenis van de De Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen: https://khmw.nl/over_ons

foto gouden doctoraat lorentz hodshon huis

Groepsfoto gemaakt bij het diner ter ere van het gouden doctoraat van Hendrik Anton Lorentz in 1925. Lorentz was een van Nederlands grootste natuurkundigen en winnaar van de Nobelprijs voor Natuurkunde 1902. Hij was gepromoveerd aan de ‘Hoogeschool te Leiden’ op 11 december 1875 op het proefschrift Over de theorie der terugkaatsing van het licht.
Direct te herkennen is Albert Einstein. Hij staat achter de vrouw op de linker leunstoel. Op de rechter leunstoel zit Lorentz met naast hem zittend – vierde van rechts – Marie Curie. Achter Einstein staat de natuurkundige Niels Bohr.
Na de bijeenkomst in het Leidse Academiegebouw werd de dag in stijl besloten met een diner in het Hodshon Huis in Haarlem.

U P D A T E

Verslag symposium Waarheidsvinding als ambacht, door Maurits Hoenders en Gerard van Nunen, met foto’s van Hilde de Wolf, december 2018: https://beroepseer.nl

Herman van den Bosch over (de gevolgen van) institutionalisering en het alternatief: zelforganisatie en zelfbestuur

Geschreven op 12 februari 2018. Gepost in Algemeen, Blogs.

Herman van den Bosch heeft zich verdiept in institutionalisering en de gevolgen ervan voor de mens. Uit studies blijkt dat het vermogen tot waarnemen minder manifest is geworden vanaf het tijdperk waarin de mens zich ging vestigen – na de tijd van jagen en verzamelen – en al helemaal in de tijd van de industriële revolutie. Hoe komt dat?
Van den Bosch is hoogleraar managementwetenschappen aan de Open Universiteit,

Van den Bosch: “De industriële revolutie bracht toenemende specialisatie met zich mee. Vooral in de werksituatie kwam er steeds meer hiërarchie en deze zorgde, samen met systemen voor planning & controle voor uniforme voorschriften en toezicht daarop. Bij een vierde kenmerk sta ik wat langer stil: Institutionalisering.
Institutionalisering is regulering van gedrag binnen uiteenlopende vormen van organisaties. Karl Weick spreekt van sense making. Organisaties zorgen ervoor dat hun leden op een vergelijkbare manier leren kijken naar, spreken over en duiden van de wereld. Zo’n gemeenschappelijke framing is uiterst effectief: Ze vermindert onzekerheid en ambiguïteit en ze verschaft een gedeeld oordeel over goed en slecht. Daar staat tegenover een vergaande bijziendheid voor zaken die buiten dit kader vallen en er blijft weinig ruimte over voor intuïtie en authentiek waarnemen en het opvangen van soft signals”.

Institutionalisering in de gezondheidszorg

Van den Bosch heeft een aantal studies gevonden die de gevolgen van institutionalisering illustreren in ziekenhuizen en zorginstellingen: “De eerste studie gaat over het feit dat ernstige medische fouten vaak voorkomen hadden kunnen worden als meer aandacht was besteed aan soft signals: Vaak terloopse opmerkingen van patiënten of voorzichtige vragen van jongere medewerkers over ziekteverschijnselen. Dergelijke opmerkingen werden afgedaan met dit komt wel vaker voor of waar bemoei je je mee. Het handelen volgens protocollen is bij veel medewerkers in de plaats gekomen van de eigen ogen open houden.

Uit de tweede studie blijkt dat het vermogen om soft signals te coderen nog niet is verdwenen maar ook hoe het wordt onderdrukt. Soft signals worden vaak opgevangen tijdens terloopse gesprekken met patiënten. De onderzochte medewerkers gaven echter aan dat ze dit soort gesprekken steeds vaker uit de weg gaan omdat ze in de war raken en dat leidinggevenden er geen waarde aan hechten.

De derde studie laat zien dat medewerkers elkaar minder aanspreken op fouten als ze ervaren hebben dat dit niet effectief is of schadelijk voor henzelf is. Dat laatste is weer een rechtstreeks gevolg van de ervaren sociale veiligheid en de invloed van hiërarchie.

Veel professionals in de gezondheidszorg willen niets liever dan hun werk goed doen en daarbij hoort ook open staan voor soft signals. Vergaande protocollering, sociale onveiligheid, werkdruk en hiërarchische verhoudingen zorgen ervoor dat dit laatste niet altijd vanzelfsprekend is. Bovenstaande studies kunnen makkelijk worden aangevuld met voorbeelden van buiten de gezondheidszorg”.

Managers zijn blij met robots

De vraag rijst of we hiermee misschien de prijs voor onze welvaart moeten betalen? Van den Bosch: “Op het eerste gezicht is dat inderdaad het geval. Welvaart komt neer op de mogelijkheid ook bij een modaal salaris veel producten en diensten te kunnen aanschaffen. Lage prijzen zijn het gevolg van massaproductie en die is op haar beurt het gevolg van schaalvergroting en strakke regulering van het werk. Managers zijn daarom blij met robots, maar voor sommige werkzaamheden zijn laagbetaalde werknemers goedkoper. Deze moeten dan wel werken volgens strakke voorschriften. Dat lukt niet altijd, want mensen zijn nu eenmaal slechte machines. Bedrijven zien dan ook uit naar de komst van een nieuwe generatie robots, gebaseerd op kunstmatige intelligentie, die nog meer werkzaamheden kunnen overnemen, ook van hoger opgeleiden”.

Klik hier voor lezen van de hele blog waarin Herman van den Bosch ingaat op een alternatieve ontwikkeling: zelforganisatie, zelfbestuur en leiderschap: “In veel werkzaamheden leggen mensen het af tegen machines. Laten we die daar dan vooral inzetten. Andere werkzaamheden daarentegen hebben baat bij de combinatie van ratio en gevoel en die is uniek voor mensen”.

Mensen zijn slechte machines, door Herman van den Bosch, Betrokken wetenschap, 29 januari 2018: https://hmjvandenbosch.com/2018/01/29/mensen-zijn-slechte-machines/

betrokken wetenschap herman vanden bosch

Dagelijkse ervaringen van zorgverleners en zorgvragers waardevolle kennisbron voor nieuw beleid gezondheidszorg

Geschreven op 10 februari 2018. Gepost in Blogs, Zorg.

In april 2017 publiceerde de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) De Zorgagenda voor een gezonde samenleving. Die publicatie was tevens het startsein voor een grootschalig gesprek over de uitwerking van zes in De Zorgagenda opgenomen kernopgaven. In de zomer van 2017 volgde een raadpleging. Een groot aantal mensen werd gevraagd naar hun ervaringen en ideeën over zorg en hulp, over wat er goed gaat en wat er nog beter kan. Dankzij de samenwerking met ruim veertig ledenorganisaties in de zorg en het sociaal domein heeft RVS veel mensen kunnen benaderen. Het resultaat van deze raadpleging is gepubliceerd in de achtergrondstudie Talrijke ideeën over een gezonde samenleving, die hoort bij het essay Gezien en gehoord.
De achtergrondstudie bevat een analyse van de unieke ervaringen en ideeën van ruim 17.000 cliënten, patiënten, mantelzorgers, vrijwilligers, zorg- en hulpverleners, bestuurders en gemeenten. Al die verschillende ervaringen en ideeën vormen een waardevolle kennisbron.

De publicatie bevat tevens een uitwerking van de zes kernopgaven uit De Zorgagenda. Die uitwerking bestaat uit een schets van de ideeën en ervaringen van de geraadpleegde deelnemers..Het betreft dus een beschrijvende studie, waarin verschillende perspectieven op een zelfde vraagstuk de revue passeren. De studie is daarmee een weergave van de meningen van de deelnemers en als zodanig niet de visie van de RVS.
RVS vroeg de deelnemers een onderwerp te kiezen dat zij het belangrijkst vonden, waarna een aantal vragen volgden.
1. Wat (is de grootste belemmering of het grootste knelpunt)?
2. Wie (is als eerste aan zet om daar iets aan te veranderen)?
3. Hoe (kan diegene of die organisatie dat doen)?

De drie principes

In het essay Gezien en gehoord presenteert de RVS drie principes voor toetsing van nieuwe beleidsplannen, maatregelen en initiatieven in de komende jaren. De drie principes zijn eenvoud, grenzenwerk en leren. Deze principes zijn gebaseerd op de dagelijkse ervaringen van de 17.000 deelnemers aan de raadpleging.

Neem het principe eenvoud. Deelnemers geven aan dat ze vaak verdwalen in de complexiteit van zorg en hulp. Cliënten en patiënten hebben nog te vaak moeite om de zorg te vinden die ze nodig hebben. Zorg- en hulpverleners, mantelzorgers en vrijwilligers verdwalen in de overdaad aan regels en formulieren. De RVS vindt daarom dat de betrokkenen bij een nieuw plan of een nieuwe maatregel zich moeten afvragen: voor wie maak ik het nu eenvoudig? En begrijpen burgers het?

Het werken met de drie principes maakt het mogelijk dat politici, beleidsmakers, bestuurders en professionals elkaar kunnen aanspreken op hun afwegingen. Ze bieden een toets: zijn we met de goede dingen bezig? Is er draagvlak te verwachten voor dit plan of deze aanpak? Gezien en gehoord is dan niet langer alleen de titel van het essay, maar een manier van werken die zorgt voor een actieve verbinding tussen de ‘tekentafel’ en de ervaringen van mensen.

Pauline Meurs, voorzitter van de RVS over De Zorgagenda: “De overheid staat voor grote puzzels in zorg en hulp waar geen eenvoudige oplossingen voor zijn. Wij hebben die vraagstukken verbonden met de taal en belevingswereld van burgers. Het was indrukwekkend om te zien hoeveel mensen met ons meedachten. Er zijn zoveel mensen die mee willen werken aan een gezonde samenleving. Daar kunnen politici, beleidsmakers en bestuurders de komende jaren echt op bouwen”.

De dagelijkse ervaringen van burgers blijken een waardevolle en onmisbare kennisbron voor het maken van beleid op alle niveaus. Ook toekomstige adviezen komen in samenspraak tot stand. De RVS zet de dialoog met de samenleving de komende jaren voort.

Download hier de uitgebreide editie van De Zorgagenda voor een gezonde samenleving, met het essay Gezien en gehoord, Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, februari 2018: www.raadrvs.nl

Download hier de Achtergrondstudie Talrijke ideeën over een gezonde samenleving .17.000 ervaringen met zorg en hulp, Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, februari 2018: www.raadrvs.nl