Skip to main content

Beroepseer_actueel

Waarden onder de loep: de beroepsethiek van griffiers herijkt

Stichting Beroepseer werkt samen met de Vereniging van Griffiers aan de herijking van het integriteitskompas voor griffiers. Daartoe worden 12 groepsgesprekken met griffiers georganiseerd.  In iedere provincie vindt een groepsgesprek plaats om zo een gedragen beeld te krijgen. Met de invoering van de Wet dualisering gemeentebestuur is het griffiersambt in 2002 ontstaan. Het relatief jonge ambt is sindsdien voortdurend in ontwikkeling en daar hoort het denken over en werken aan een beroepsethiek met gemeenschappelijke waarden en normen bij. Ook de laatste jaren heeft het ambt zich verder ontwikkeld en het huidige kompas is daarmee aan een herijking toe.

Dit project bouwt voort op het in 2016 gepubliceerde ‘Integriteitskompas. Morele richtingwijzer voor griffiers‘.[1] In deze publicatie worden vier kernwaarden voor de griffier onderscheiden: Neutraliteit, Rechtmatigheid, Transparantie en Dienstbaarheid.

-Hoe gaan we dat doen?

De Vereniging van Griffiers heeft Stichting Beroepseer gevraagd de beroepsethiek van de griffier te onderzoeken. Dat doen wij aan de hand van 2 vragen die centraal staan tijdens de groepsgesprekken:  1) In hoeverre bestaat er binnen de beroepsgroep van griffiers consensus over de morele kern van de beroepsethiek? 2) En hoe worden deze waarden concreet ingevuld in het dagelijkse werk van de griffier? Doel van de gesprekken is om inzichten op te halen die het huidige integriteitskompas van de griffier kunnen actualiseren en verbeteren waar nodig.

Stichting Beroepseer heeft een op maat gemaakt programma ontwikkeld voor de groepsgesprekken. Tijdens het eerste gedeelte gaan de griffiers in gesprek over de belangrijkste waarden voor de uitoefening van hun vak. Welke kernwaarden worden er onderscheiden en waarom? En is daar consensus over binnen de beroepsgroep? In het tweede gedeelte van het programma duiken we aan de hand van een casusbespreking de concrete werkpraktijk van de griffier in en onderzoeken we hoe de vastgestelde waarden onder druk kunnen komen te staan. Wat doe je als griffier als een waarde onder druk komt te staan? Wat heb je dan nodig om dan geloofwaardig te handelen?

De opbrengsten van de groepsgesprekken vormen de basis voor een vernieuwd integriteitskompas dat aansluit bij de huidige uitdagingen voor en verwachtingen van de griffier.

-Doe mee!

Wil je bijdragen aan de herijking van het integriteitskompas? De resterende groepsgesprekken zijn te vinden op de website van de Vereniging van Griffiers, zie: Gesprekken Herijking integriteitskompas | Vereniging van Griffiers

Heb je input voor het kompas buiten de groepsgesprekken om? Neem dan contact op met Corné van der Meulen van Stichting Beroepseer via c.vandermeulen@beroepseer.nl.

-Relevante publicaties

Stichting Beroepseer publiceerde eerder Het gezag van de raadsgriffier  (2020), zie: ‘Het gezag van de raadsgriffier’ verschenen – Stichting Beroepseer

Daarnaast publiceerde Stichting Beroepseer Het gezag van de gemeenteraad (2021) waarin gemeenteraden onder andere wordt aanbevolen om te investeren in een sterke griffie. Zie: Eindrapport ‘Het gezag van de gemeenteraad’ gepresenteerd – Stichting Beroepseer

[1] Integriteitskompas. Morele richtingwijzers voor griffiers (2016, Hans Scherpenzeel/Vereniging van Griffiers). Zie: Integriteitskompas Griffiers.pdf

Nieuwe publicatie: Ambtelijk vakmanschap voor de democratische rechtsstaat

De aandacht voor ambtelijk vakmanschap is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Kwesties zoals de Toeslagenaffaire en het Groningse gasschandaal hebben aangetoond hoe cruciaal het is dat ambtenaren de ruimte krijgen om hun vakmanschap in te zetten. Maar wat betekent ambtelijk vakmanschap binnen de Nederlandse democratische rechtsstaat? En hoe kunnen we instrumenten ontwikkelen om ambtenaren hierbij te helpen? In dit paper bespreken we wat ambtelijk vakmanschap inhoudt, waarom het belangrijk is, en hoe het kan worden versterkt in de Nederlandse context.

Dit paper is de eerste stap van het project ‘Van woorden naar daden’, een project van A+O fonds Rijk in samenwerking met Stichting Beroepseer en de Centrale voor Middelbare en Hogere Functionarissen (CMHF). Dit initiatief wil de ruimte voor ambtelijke vakmanschap vergroten en duurzaam verankeren binnen de Rijksoverheid. Hun vakmanschap is cruciaal om een verantwoordelijke overheid te onderhouden, waarin burgers vertrouwen hebben.

Hoewel de aandacht voor ambtelijk vakmanschap groeit, is het onderhoud ervan nog niet gegaran­deerd, zo stellen de auteurs van de paper. Ambtenaren missen bijvoorbeeld duidelijke richtlijnen en ondersteunende tools om met complexe morele dilemma’s om te gaan, iets wat essentieel is voor hun rol in een democratische rechtsstaat. De toenemende aandacht voor vakmanschap mag geen tijdelijke opleving zijn, maar moet leiden tot blijvende verandering.

Vijf hoofdstukken: het complexe krachtenveld binnen het Rijk

De paper Ambtelijk vakmanschap voor de democratische rechtsstaat vormt de eerste fase van het project, waarin de basisprincipes van ambtelijk vakmanschap worden geschetst. De paper gaat dieper in op de rol van ambtenaren binnen het complexe krachtenveld van bestuurders, burgers en volksvertegenwoordigers. Ook wordt stilgestaan bij de juridische kaders die ambtenaren helpen bij hun werk. Verder komen recente ontwikkelingen aan bod: de afgelopen jaren zijn veel initiatieven in gang gezet om vakmanschap binnen de Rijksoverheid te versterken. In het afsluitende hoofdstuk worden de belangrijkste inzichten samengevat.

Vervolgstappen in het project

De paper biedt de theoretische basis voor de rest van het project. De komende maanden ontwikkelen we praktische tools om ambtelijk vakmanschap duurzaam te verankeren binnen de Rijksoverheid. Deze tools zullen Rijksambtenaren in beleid, uitvoering en toezicht helpen om in de dagelijkse praktijk professioneel en gezagsvol op te treden.

Verder bouwen aan ambtelijk vakmanschap

Door de jaren heen heeft Stichting Beroepseer verschillende publicaties uitgebracht over publieke professionals en bestuurders. Zo verscheen in 2022, eveneens met steun van het A+O fonds Rijk, het boek Het recht op ambtelijk vakmanschap[1]. Eerder verschenen onder meer het essay Voorbij boos en achteloos (2020)[2] over rechtsstatelijk besef als kompas voor overheid en burger. Daarvoor verscheen al Ambtelijk vakmanschap en moreel gezag(2016)[3] dat een pleidooi is voor de invoering van een ‘levend’ en rijk ambtelijk statuut.

Naast het uitbrengen van publicaties organiseert Stichting Beroepseer trainingen in de Academie voor Ambtelijk Vakmanschap. De stichting richt zich daarbij op het versterken van professionaliteit en gezagsvol professioneel optreden. De Academie voor Ambtelijk Vakmanschap is dé plek voor publieke organisaties en ambtenaren die willen investeren in ambtelijk vakmanschap. Middels praktijkgerichte trainingen geven ambtenaren de handvatten om in een veeleisende omgeving te werken aan een geloofwaardige en gezagsvolle overheid.

Downloaden Ambtelijk vakmanschap voor de democratische rechtsstaat, door Corné van der Meulen en Thijs Jansen, Stichting Beroepseer en A+O fonds Rijk, november 2024


Noten:

[1] Het recht op ambtelijk vakmanschap, door Thijs Jansen, Hans Wilmink, Gerard van Nunen, Corné van der Meulen, Meike Bokhorst, Maurits van Leeuwen, Stichting Beroepseer, 2022: https://beroepseer.nl

[2] Beroepseer essay: Voorbij boos en achteloos. Rechtsstatelijk besef als kompas voor overheid en burger, door Hans Wilmink, Stichting Beroepseer, 2020:  https://beroepseer.nl

[3] Ambtelijk vakmanschap en moreel gezag, door Gabriël van den Brink en Thijs Jansen, Stichting Beroepseer, 2016: https://beroepseer.nl