Meedoen in de samenleving is niet voor iedereen even eenvoudig. Zeker niet voor mensen die te maken hebben met een stapeling van problemen en weinig hulpbronnen hebben. Deze mensen bevinden zich in een kwetsbare situatie en hebben wellicht ondersteuning nodig om mee te kunnen doen, vanuit hun netwerk of vanuit de overheid. In het sociaal domein ligt er daarmee een belangrijke taak voor de gemeenten. niet alleen bij het bieden van ondersteuning aan mensen, maar ook bij het faciliteren van de netwerken van mensen en de lokale kracht.
Om goede ondersteuning te kunnen bieden is actueel inzicht in de kwetsbaarheden waarmee mensen te maken hebben onmisbaar. Het gaat dan niet alleen om problematiek die direct op het terrein van het sociaal domein ligt, maar ook om aanpalende terreinen als digitale vaardigheden en schuldenproblematiek.

Twee rapporten

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) heeft twee publicaties gepubliceerd over mensen met problemen op meerdere terreinen. Het rapport Zicht op zorgen bevat cijfers over de problemen, hulpbronnen, leefsituatie en ondersteuning van mensen in het sociaal domein. Het deelrapport Meer zicht op ouders rapporteert over zorgen, problemen en hulpbronnen van ouders van minderjarige kinderen.

Extra hard geraakt

Mensen in kwetsbare situaties worden extra hard geraakt door (de nasleep van) de coronacrisis, de energiecrisis en de inflatie.
Daarnaast kunnen deze ontwikkelingen leiden tot een toename van het aantal mensen in een kwetsbare situatie. Het beroep op ondersteuning zal naar verwachting dan ook toenemen. Dit wordt nog versterkt door demografische ontwikkelingen als vergrijzing en immigratie. Door het toenemend aantal ouderen, langer thuis wonen en personeelstekorten in de zorg wordt steeds meer gevraagd van informele hulpverleners en de sociale basis. Het wordt daarom steeds belangrijker om te zorgen dat mantelzorgers niet uitvallen en burgers niet overvraagd worden Dit alles vraagt om een langetermijnvisie en om creatieve oplossingen van het rijk, gemeenten, werkgevers, professionals, informele hulpverleners en burgers zelf.

Drempels wegnemen

Eén op de zes volwassenen in Nederland heeft te maken met een stapeling van problemen. Uit het onderzoek Zicht op zorgen blijkt dat deze mensen bijvoorbeeld weinig financiële middelen hebben en geen sociaal netwerk om problemen het hoofd te bieden. Mensen met een stapeling van problemen hebben relatief weinig hulpbronnen zoals financiële middelen, opleiding, gezondheid, veerkracht en eigen regie. Daardoor bevinden ze zich relatief vaak in een kwetsbare situatie en kunnen ze vaak minder goed meedoen in de samenleving.

Het onderzoek onderstreept het belang van een brede blik op het dagelijks leven van mensen en het leveren van maatwerk bij hulp en ondersteuning. Er dient daarbij niet alleen naar de problemen van mensen gekeken te worden, maar ook naar de hulpbronnen waar zij over (kunnen) beschikken. Zo kan het voor gemeenten en hulpinstanties zinvol zijn om in te zetten op het versterken van hulpbronnen van mensen. Daarnaast is het belangrijk dat mensen beter toegang tot ondersteuning hebben en dat de drempels die mensen ervaren om in aanmerking te komen voor voorzieningen in het sociaal domein worden weggenomen. Zo zou ook de informatievoorziening breder toegankelijk en eenvoudiger moeten zijn.

Downloaden rapport Zicht op zorgen, door Mirjam de Klerk, Evelien Eggink, Inger Plaisier, Klarita Sadiraj, Sociaal en Cultureel Planbureau, mei 2023: www.scp.nl/publicaties/publicaties/2023/05/31/zicht-op-zorgen

Downloaden deelrapport Meer zicht op ouders, door Freek Bucx, Evelien Eggink, Mirjam de Klerk, Sociaal en Cultureel Planbureau, mei 2023: www.scp.nl/publicaties/publicaties/2023/05/31/deelrapport-meer-zicht-op-ouders

Afbeelding bovenaan Infographic Zicht op zorgen: https://beroepseer.nl/