‘Wie denkt het zonder de geesteswetenschappen te kunnen doen, maakt een fatale vergissing’

Hoe moet het verder nu de Tweede Kamer heeft ingestemd met de adviezen van het rapport Wissels Om dat door de commissie-Van Rijn op 15 mei 2019 aan minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs (OCW) is aangeboden?

Wissels Om gaat om een nieuwe vorm van bekostiging van het hoger onderwijs en onderzoek. Zo moet er geld van brede universiteiten naar technische universiteiten worden overgeheveld en is er meer ruimte voor vrij onderzoek.
Het rapport deed veel stof opwaaien. Sommige sectoren jubelden. Andere juist niet. De Koninklijke Akademie van Wetenschappen (KNAW) waarschuwde bijvoorbeeld voor het gevaar dat de nieuwe aanpak instellingen en faculteiten onnodig tegen elkaar op zet. De KNAW bepleit versterking van de bètatechniek met extra middelen, niet door nieuwe bezuinigingen op niet-bètatechnische disciplines.

Zes oproepen

Op 9 juli 2019 heeft het SSH-beraad in een brief zes oproepen gedaan m.b.t. de invoering van het advies van de commissie-Van Rijn en de aanpassingen van de minister (in brief van 21 juni 2019).
In het SSH-beraad – SSH staat voor Social Sciences and Humanities –  zijn verenigd de voorzitters van het landelijke disciplineoverleg van het SSH-domein: geesteswetenschappen, sociale wetenschappen, rechtsgeleerdheid en economische wetenschappen.
Voorzitter van het landelijk Disciplineoverleg Letteren en Geesteswetenschappen is prof. dr. Fred Weerman; voorzitter van het SSH-beraad en voorzitter van KNAW Sociaal-­Wetenschappelijke Raad is prof. dr. Claes de Vreese.

De SSH-oproep is gericht aan minister Van Engelshoven, de KNAW, politieke partijen, collegevoorzitters van universiteiten en besturen van wetenschappelijke onderwijs- en onderzoeksinstellingen. De de brief begint zo:

“Ondanks oproepen van alle algemene universiteiten, de KNAW, De Jonge Akademie, de VSNU, WOinActie, studenten- en vakbonden, het gezamenlijk SSH-veld, grote delen van het bètatechniek-veld en duizenden studenten heeft het kabinet het advies van de commissie Van Rijn overgenomen zonder de consequenties helder te duiden en zonder gelegenheid te geven voor het zoeken van oplossingen die geen of minder schade zouden veroorzaken.

Er is veel onduidelijk na de stemming in de Tweede Kamer donderdagnacht. Het is deels aan het veld en de universiteiten om helderheid te verschaffen, vooral over wat er binnen de universiteiten moet gebeuren. Want zoals de minister herhaaldelijk heeft gezegd in de afgelopen twee weken: “over de implementatie ga ik niet, over de herverdeling ga ik niet, over het beleid ga ik niet”. We verwachten dan nu ook van de minister dat ze de universiteiten de ruimte geeft om, voor zover mogelijk, begaanbare uitwegen te vinden in deze complexe situatie”.

De brief eindigt met de hoop dat de oproep een (klein) deel van de te verwachten schade kan herstellen.

Klik hier voor downloaden van de brief van SSH-beraad, 9 juli 2019: https://beroepseer.nl

Minister Van Engelshoven heeft per tweet al gereageerd op de reeks tweets van Claes de Vreese van SSH-beraad over de oproep. Ze schreef: “Oproep luidt en duidelijk gezien. Praat hier graag met je verder over in augustus. Uitnodigt volgt”. (https://twitter.com/claesdevreese)

Referenties

Reactie KNAW op Kamerbrief minister OCW over rapport ‘Wissels om’. Op 1 juli Notaoverleg met minister en 2e Kamercommissie, Blogs Beroepseer, 30 juni 2019: https://beroepseer.nl

Commissie-Van Rijn biedt advies bekostiging hoger onderwijs en onderzoek aan, Rijksoverheid, 15 mei 2019: www.rijksoverheid.nl/actueel

Claes de Vreese: ‘Op deze manier met geld schuiven werkt verkokering in de hand’ , door Dirk Wolthekker, 25 juni 2019: www.folia.nl

‘Wie denkt het zonder de geesteswetenschappen te kunnen doen maakt een fatale vergissing’, interview met Fred Weerman, door Dirk Wolthekker, Folia, 7 juni 2018: www.folia.nl

Zelfs de bèta’s verzetten zich tegen het kabinetsplan meer te investeren in technische studies, door Janne Chaudron, Trouw, 9 juli 2019: www.trouw.nl

Herverdeling van universitaire middelen leidt niet tot meer techneuten, door Hans Amman, Roel Beetsma, Han van Dissel, Marc Salomon en Bas ter Weel, ESB, 5 juli 2019: https://esb.nu

U P D A T E

Rector magnificus Cisca Wijmenga: ‘De balans slaat te ver door naar bèta’, door Joost Bijlsma, Intermediair, 9 augustus 2019: www.intermediair.nl

Foto bovenaan: Fresco voorstellende De school van Athene (ca. 1510) van de Italiaanse Renaissancekunstschilder Rafaël. Het toont o.a. de filosofen Plato, Aristoteles en Socrates. We zien een ideale samenkomst van denkers op zoek naar de waarheid. Ze filosoferen, debatteren, reflecteren en onderwijzen.