Minister Hoekstra van Financiën opende de 101ste editie van de Accountantsdag van de Koninklijke Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) met een toespraak in duidelijke taal. Daarin kondigde hij de instelling aan van een onafhankelijke commissie die onderzoek gaat doen naar de noodzaak van aanvullende maatregelen om de kwaliteit van wettelijke accountantscontroles in Nederland te verbeteren. De toespraak vond plaats op 21 november 2018 in de RAI in Amsterdam voor een gehoor van 1600 accountants.
Minister Hoekstra is ontevreden over het tempo van de veranderingen in de accountancysector. Hij verwijst naar een nieuw rapport van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en een in het voorjaar 2018 verschenen verslag van de Monitoringcommissie Accountancy (MCA). De AFM constateert dat er aanwijzingen zijn dat het langzame tempo tot veranderingen besloten ligt in de structuur van de sector. Zo werken vraag en aanbod onvoldoende en is er sprake van mogelijk schadelijke prikkels door het verdien-, partner en bedrijfsmodel binnen de accountantsorganisaties.

De AFM stelt dat het nog te vroeg is om te concluderen dat de 53 maatregelen tot verbetering die de accountants in 2014 voor zichzelf opstelden onvoldoende resultaat zullen opleveren. De MCA kwam met een tweede – opnieuw kritisch – rapport over de verbeteringen in de sector. Volgens de MCA kijkt de sector nog te defensief naar het debat over de structuurmodellen.
De rapporten van de AFM en van de monitoringcommissie baren minister Hoekstra zorgen, juist omdat het erop lijkt dat de sector de complexiteit van het proces tot verbeteringen onderschat en nog onvoldoende bereid is te kijken naar fundamentele veranderingen.

De minister beseft wel dat het traject dat de sector in 2014 insloeg tijd kost, maar hij is van mening dat fundamenteler ingrijpen nodig kan zijn. Eenvoudig zal dat overigens niet zijn, omdat accountantsorganisaties internationaal opereren en ingebed zijn in een Europees juridisch kader.

Uit de toespraak van minister Hoekstra

“Uiteindelijk zal ik met de conclusies van deze onafhankelijke commissie in de hand, én met de nieuwste bevindingen van de Autoriteit Financiële Markten én het laatste verslag van de Monitoringscommissie Accountancy, de balans opmaken. En eerlijk is eerlijk, in de tussenliggende periode hoop ik dat u, dat de sector niet stil zit.

Wat verwacht ik nu van u en uw vakgenoten? Dat komt niet toevallig overeen met wat de samenleving van een accountant mag verwachten. En met wat elke Nederlander en elke ondernemer mag verwachten als hij of zij een accountant inhuurt.

Ik verwacht kortom dat u onberispelijk werk levert, dat u uw beroepseer hoog houdt en dat u uw cruciale rol in onze economie met verve vervult.”

“Ik spreek als minister regelmatig met accountants en mensen die de sector goed kennen. En eerlijk is eerlijk, in die gesprekken krijg regelmatig te horen dat de sector een spiegel nodig heeft.^*) Ook van een aantal mensen die vandaag in de zaal zitten. Blijft u rustig zitten, ik zal ze niet bij naam noemen. Een spiegel om jezelf eens goed in de ogen te kijken. Om te kijken of je de dingen die je doet, ook goed doet. En precies daar bestaan ook bij een aantal van u zorgen over.

En natuurlijk, de goeden niet te na gesproken. Ongetwijfeld zitten er onder u velen in de zaal die zich kunnen scharen onder die goeden. Die elke dag met de juiste motieven aan het werk gaan. Maar er is toch ook alle reden voor de spiegel die ik noemde. In het verleden is het namelijk te vaak fout gegaan. Te vaak stond de beroepsgroep in een negatief daglicht. Te vaak stonden accountants in het beklaagdenbankje. En te vaak gaf de rechter de eiser gelijk.”

Dames en heren, zoals gezegd, ik weet dat er velen in de zaal zitten die elke dag werken voor het publieke belang en zich inzetten voor het versterken van vertrouwen in de sector. Ik ben daar blij om, en ik hoop dat juist ook zij het voortouw zullen nemen bij de hervormingen die nog steeds nodig zijn. Of u nu aan het begin van uw carrière staat, of al een tijdje bezig bent. Of u nog in de collegebanken zit, of al richting de pensioenleeftijd gaat: ik heb vandaag voor u allemaal dezelfde oproep. Blijf elkaar bevragen. Wees kritisch op ongeschreven gewoontes en gebruiken, wees kritisch op gedrag en cultuur op de werkvloer. En denk aan die spiegel. Met die kritische blik naar uzelf en uw omgeving bouwt u aan het vertrouwen in de professionaliteit en reputatie van uw beroepsgroep. En daarmee aan het vertrouwen in uw handtekening onder de stukken.”

Luister naar de Toespraak van minister Hoekstra op Accountantsdag 2018, 21 november 2018: www.youtube.com/watch?v=2WUani7UpXg

Toespraak van minister Hoekstra bij Accountantsdag 2018, Open Overheid.nl, 21 november 2018: https://open.overheid.nl/

Minister Hoekstra stelt ‘Commissie toekomst accountancysector’ in voor verbetering werk accountants, Accountant, 21 november 2018: www.accountant.nl/nieuws/2018/11/hoekstra-stelt-commissie-in-voor-verbetering-wettelijke-controles/

Accountantsdag 2018: www.accountant.nl/nieuws/2018/11/accountantsdag-live-verslag-video–blog/

^Noot
*) Tip: In de serie Beroepseer-boeken verscheen de bundel Artikel 5 – De beroepseer van de accountant (Met spiegel op omslag).  Bekijk de inhoudsopgave op: https://beroepseer.nl/artikel-5/