De stad Rotterdam viert de landelijke Week van het Onderwijs mee met het Onderwijs Festival Rotterdam van 1 – 5 oktober 2018 met interessante en leerzame activiteiten op verschillende locaties. De week is bedoeld voor iedereen die zich betrokken voelt bij het onderwijs. Onderdeel van het programma zijn de verkiezing Leraar van het Jaar, de Onderwijsparade, en de Dag van de nieuwe leraar. Het festival sluit af met De nacht van het onderwijs, een avondvullend programma tot 24.00 uur met een theatershow, mini-workshops en LAB Rotterdam met persoonlijke ervaringen met het maakonderwijs.

Het Algemeen Dagblad publiceerde ter gelegenheid van het festival een uitgebreide bijlage over het onderwijs in Rotterdam. Het lezen waard  is het interview met socioloog en onderzoeker Iliass El Hadioui, docent aan Erasmus Universiteit Rotterdam, die een antwoord heeft op de vraag hoe om te gaan met diversiteit en straatgedrag op school. Vooral in Rotterdam is dat een prangende vraag.
Met zijn team is El Hadioui actief op diverse scholen voor het voortgezet onderwijs. Ze coachen schoolleiders en docenten, doen veel observaties in de klas en meten resultaten. Een wetenschappelijke benadering van de schoolpraktijk. Dat is uniek voor Nederlandse begrippen, schrijft Leo van Marrewijk in zijn artikel Switchen van ‘de straat’ naar ‘school’.

In dit schooljaar zijn zeven Rotterdamse onderwijsinstellingen aan de slag met de principes van de ‘transformatieve school’. Zoals El Hadoui al in zijn boek Hoe de straat de school binnendringt beschrijft, zijn er drie werelden: de thuiscultuur, de straatcultuur en de schoolcultuur. Vooral de straat- en de schoolcultuur botsen en zorgen op school geregeld voor een mismatch. Daardoor spelen veel leerlingen volgens hem een ‘uitwedstrijd’.
Om van die pedagogische mismatch een geslaagde match te maken begint het voor een school allemaal met één plan, een duidelijk omschreven visie. El Hadioui zegt dat het misschien niet leuk is om te constateren, maar hij vindt dat “veel scholen in Nederland geen diep doordacht en doorleefd plan hebben. Althans geen visie met hogere doelen voor de leerlingen, met duidelijke normen en omgangsvormen die álle docenten hanteren”.
Scholen zouden een duidelijk onderscheid moeten maken tussen straat- en schoolcultuur.
Volgens de principes van de transformatieve school behoren docenten en leerlingen samen op zoek te gaan naar persoonlijke leerdoelen en motivatie.

Makerplaats Bouwkeet

Het artikel Altijd op zoek naar de wow factor gaat over de Bouwkeet, die nu twee jaar bestaat. In de wijk Bospolder-Tussendijken staat een openbare werkplaats waar kinderen en volwassenen naar hartelust dingen kunnen maken. In de Bouwkeet worden workshops gegeven die wekelijks door 660 leerlingen worden bezocht. Kinderen en scholen zijn enthousiast, ouders ook. De Bouwkeet biedt wijkbewoners kansen die ze eerst niet hadden, aldus Daniel White, directeur van Bouwkeet:  “We hebben in diverse werkplaatsen hypermoderne 3D-printers, digitaal gestuurde lasersnijders, maar ook ambachtelijke, traditionele apparaten om hout en metaal te bewerken”.

Niet alleen tieners kunnen aan de slag in de Bouwkeet. Volwassen buurtbewoners worden ook nadrukkelijk uitgenodigd om mee te doen. Bijvoorbeeld om als vrijwilliger de jongeren te begeleiden: “Daarbij werken we op basis van wederkerigheid: wijkbewoners, kunstenaars, senioren, zzp’ers en werkzoekenden mogen gereedschap en apparaten gebruiken mits ze ook hun expertise inzetten, bijvoorbeeld om als vrijwilliger te helpen bij een workshop voor 20 tot 15-jarigen. Dat werkt in de praktijk verrassend goed”.
Volwassenen krijgen op die manier een rolmodel.
Volgens White is de Bouwkeet uniek in de wereld. Er zijn wereldwijd weliswaar veel ‘makerspaces‘*) , maar die hebben meestal een commercieel belang. Bouwkeet streeft geen commerciële doelen na maar streeft naar ‘social return of investment’. De financiering hiervoor is tot 2020 verzekerd met steun van stichting De Verre Bergen.

Noot
*) Makerspaces of maakplaatsen zijn er in diverse soorten en maten. De meeste zijn toegankelijke werkplaatsen waar jongeren in aanraking komen met nieuwe maaktechnieken. Doel is creatieve jongeren enthousiast maken voor (moderne) technieken. Maakplaatsen zijn sterk in opkomst. In Rotterdam komt er binnenkort een, Maakplaats010 in de Centrale bibliotheek.

Switchen van ‘de straat’v naar school, door Leo van Marrewijk, Algemeen Dagblad, 24 september 2018: www.ad.nl

Altijd op zoek naar de ‘wow factor’, door Leo van Marrewijk met foto’s van Levien Willemse, Algemeen Dagblad, 24 september 2018: www.ad.nl

Onderwijs Festival Rotterdam: https://onderwijs010.nl/onderwijsfestival

Hoe de straat de school binnendringt, door Iliass El Hadioui, 2011: www.vangennep-boeken.nl/boek_detail.php?id=248

De Makersbeweging: plezier in zelf dingen bedenken en maken, Blogs Beroepseer, 9 februari 2014: https://beroepseer.nl