Nieuw WWR rapport over ‘Vertrouwen in burgers’
Op dinsdagmiddag 22 mei 2012 presenteert de WRR het rapport: Vertrouwen in burgers.
Tijdens deze presentatie zal WRR raadslid prof.dr. Pieter Winsemius het eerste exemplaar van het rapport overhandigen aan minister-president drs. Mark Rutte in het Kyocera Stadion van ADO Den Haag.
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) stelt dat de betrokkenheid van de burgers bij de samenleving een andere rol van ambtenaren en politici vergt. Beleidsmakers moeten meer openstaan voor burgers die zich inzetten voor de samenleving. Laat ze meer denken vanuit het perspectief van burgers en minder vanuit de bestuurlijke logica.
Veel meer dan wordt gedacht, zijn burgers bereid zich in te zetten voor de samenleving. De WRR trof een groot aantal vormen van burgerbetrokkenheid aan: van razendsnel georganiseerde ludieke acties tot nieuwe samenwerkingsvormen tussen burgers en professionals. Eén daarvan is het in 2002 opgerichte Publieksbureau van ADO Den Haag, waarin vertegenwoordigers van de club, supporters, politie en welzijnsorganisaties zitten. Het Publieksbureau is er in geslaagd een informele overlegstructuur te creëren, waardoor partijen die rondom wedstrijden voorheen vaak lijnrecht tegenover elkaar stonden, elkaar nu makkelijker kunnen vinden. Deze actieve betrokkenheid van burgers is onontbeerlijk voor een democratie die meegroeit met zijn tijd.
Helaas blijven er veel kansen voor burgerbetrokkenheid liggen. De WRR maakt zich zorgen over de grote groepen burgers die het vertrouwen in de overheid en in hun eigen vermogen daar invloed op uit te kunnen oefenen dreigen te verliezen. Slechts kleine groepen burgers voelen zich aangesproken door de wijze waarop beleidsmakers hen pogen te betrekken. En beleidsmakers lijken op hun beurt weer weinig open te staan voor de nieuwe manieren waarop burgers hun betrokkenheid uiten. Steeds meer burgers nemen zelf het initiatief en omzeilen de gebruikelijke routes via politiek, belangenbehartigers en formele inspraakorganen die de beleidsmakers gewend zijn. Met als gevolg een steeds verdere verwijdering tussen burgers en beleidsmakers.
De WRR doet vier aanbevelingen om hier verandering in te brengen:
Creëer tegenspel:
Beleidsmakers moeten niet bang zijn voor tegenspel. Het houdt hen scherp en geeft hun de mogelijkheid om de creativiteit en het oplossingsvermogen van de samenleving aan te boren. Een absolute voorwaarde voor tegenspel is goede informatie van beide kanten.
Versterk alledaagse invloed:
Burgers voelen zich betrokken bij hun leefomgeving, die zich niet beperkt tot hun fysieke woonomgeving maar via virtuele verbindingen steeds ‘groter’ wordt. Overheden laten kansen liggen door te eenzijdig het vizier te richten op participatie op buurtniveau.
Stimuleer maatschappelijk verkeer:
Niet iedereen is gewend of instaat zelfstandig vorm te geven aan zijn betrokkenheid. Soms is gerichte inzet nodig van professionele frontlijnwerkers (agenten, welzijnswerkers, buurtconciërges) en goed toegeruste vrijwilligers. Zij kunnen fungeren als verbinders tussen burgers en overheden.
Bouw steunpilaren:
De manieren waarop burgers beleidsmakers proberen te beïnvloeden, zijn toegenomen. Traditionele belangenbehartigers (zoals politieke partijen, maatschappelijke instellingen, vakbonden en ngo’s) blijven belangrijk, maar zullen zich meer moeten instellen op een wisselende achterban. Daarnaast moeten beleidsmakers ruimte bieden voor nieuwe vormen van belangenbehartiging, via nieuwe ngo’s, maatschappelijk ondernemen en nieuwe verbanden van burgers.
De kern van succesvolle participatie van burgers ligt in vertrouwen, zowel van beleidsmakers in burgers als van burgers in beleidsmakers. Een behoorlijke dosis vertrouwen is essentieel voor de representatieve democratie en onderlinge betrokkenheid, een gepaste dosis wantrouwen is noodzakelijk voor corrigerende tegenmacht en maatschappelijke vernieuwing.
De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) is een onafhankelijk adviesorgaan voor de Nederlandse regering. De WRR geeft de regering gevraagd en ongevraagd advies over onderwerpen vanuit een langetermijnperspectief. Deze onderwerpen zijn sectoroverstijgend en hebben betrekking op maatschappelijke vraagstukken waarmee de regering in de toekomst te maken kan krijgen. De WRR-adviezen krijgen hun weerslag in openbare rapporten, die zowel een probleemstellend als adviserend karakter kunnen hebben.
Downloaden WRR-rapport nr. 88 Vertrouwen in burgers, Amsterdam University Press, 2012: https://beroepseer.nl