Wat doet een gemeenteambtenaar als hij te maken krijgt met een illegaal gebouwd huis waarin mensen al heel lang wonen? Laten afbreken of laten staan? Bas Jansen is planoog in een plattelandsgemeente en ziet zich op gezette tijden voor een dilemma gesteld. In een gesprek vertelt hij hoe hij daarmee omgaat. Hij vertelt ook over de zin en onzin van regels en onafhankelijk advies uitbrengen aan de wethouder en de burger. En passant laat Jansen ook zijn gedachten gaan over hoe hij de rol van de ambtenaar ziet in de maatschappij, maar ook van de burger, die hij een spiegel voorzet.

De naam Bas Jansen is niet de echte naam van de geïnterviewde ambtenaar. Maar de ambtenaar bestaat wel echt en heeft ook de dingen meegemaakt die hier ter sprake komen. Er is gekozen voor een pseudoniem om de privacy van burgers, betrokken bij de in het interview vermelde casussen te beschermen.

Bas Jansen: “Als je als overheid regels stelt die je niet wilt handhaven, dan is dat ook een vorm van hypocrisie. Daarmee word je als overheid onbetrouwbaar.

… Mensen lijken wel eens op rupsjes-nooit-genoeg. Mensen komen hier wonen, in een landelijk gebied en kopen een huisje. In het bestemmingsplan staat wat je mag bouwen. Maar men wil meer. Als je op zoek bent naar een woning van een bepaalde grootte, dan moet je niet een kleinere woning kopen en later gaan eisen dat je vergunning wilt voor uitbreiden.

… Ik vind dat de burger moet beseffen dat de hypocriete boodschap die politici al tien jaar brengen niet waar is, namelijk dat ‘de overheid er voor u is’. Dat is niet zo. De overheid is er voor iedereen. Dat is een fundamenteel verschil. Ik heb eens iemand aan de lijn gehad die zei: ik wil een bouwvergunning en ik betaal belasting, dus u moet mij die vergunning geven. Dat komt dus voort uit het credo dat de burger klant is. Maar de burger is geen klant. Als overheid hoor je een afweging te maken van ieders belang. Als u iets vraagt, betekent het ook dat u nee kunt krijgen omdat ik rekening moet houden met verschillende belangen. ‘De burger is klant’ is dus geen correcte boodschap. De burger dient wel netjes behandeld te worden, op tijd antwoord te krijgen en zoveel mogelijk geholpen te worden.

… De overheid roept verwachtingen op, dat ze alles wel oplost. Wij doen het allemaal wel voor u. Maar die taak heb je als overheid niet. Je hebt als overheid de taak de samenleving te regelen. Je moet duidelijk zijn dat je er niet voor het individuele belang zit, maar voor het algemeen belang. Door je rol duidelijk neer te zetten als overheid, word je weer betrouwbaar. Iedereen heeft een rol in de maatschappij, en die mag je op je nemen. Niet meer en niet minder. In die zin is in hokjes denken lang niet altijd verkeerd. Een rol is ook een hokje, een afbakening. Die heb je nodig, anders wordt het chaos”.

Klik hier voor het interview: Het publieke belang verdedigen – De dilemma’s van gemeente-ambtenaar Bas Jansen, door Alexandra Gabrielli, november 2013: https://beroepseer.nl