Op 27 september 2016 vond in een vergadering van de Eerste Kamer de voortzetting van het debat plaats over het wetsvoorstel Normalisering rechtspositie ambtenaren. Een jaar geleden, op vijf dagen na,  om precies te zijn op 22 september 2015, is het debat begonnen. De Tweede Kamer heeft het wetsvoorstel begin 2014 aangenomen.
Doel van het wetsvoorstel is het zoveel mogelijk elimineren van de arbeidsrechtelijke verschillen tussen personeel in de overheidssector en de marktsector. In dat kader heeft de minister van Binnenlandse Zaken, de heer Plasterk, eerder aan de Tweede Kamer een ambtenarenstatuut toegezegd waarin ‘de aspecten van het ambtelijk vakmanschap’ zullen worden vastgelegd. De planning is erop gericht dit gereed te hebben op het moment dat de wet in werking treedt. Tot op heden is nog onduidelijk hoe de minister dat statuut wil vormgeven.

Noopt dit voorstel wel tot zulke  langdurige reflectie?

De vergadering van de Eerste Kamer op 27 september heeft niet geleid tot een afronding. De plenaire behandeling (re- en dupliek) wordt voortgezet op 25 oktober 2016.
Barend Barentsen, hoogleraar Albeda Leerstoel van de Universiteit Leiden en het kennis- en dienstencentrum voor arbeidszaken in het publieke domein CAOP, schrijft in een column over de vergadering wat hij vindt van het langdurig reflecteren op het wetsvoorstel door de Eerste Kamer. Hij vraag zich af… “of dit voorstel wel noopt tot zoveel en zulke langdurige reflectie. (De initiatiefnemers haastten zich overigens om te verklaren dat de lange duur van het proces vooral aan hen ligt, omdat zij meer tijd namen om de vele vragen vanuit de senaat te beantwoorden.) Er is namelijk heus wel een aantal feitelijke, zogezegd technische argumenten te bedenken voor en tegen normalisering, en meer specifiek voor en tegen normalisering zoals die in het wetsvoorstel is vormgegeven. Wat zijn de kosten, wat zijn de besparingen, enzovoort. Die argumenten zijn inmiddels wel bekend en mij bekruipt toch sterk het gevoel dat de Eerste Kamer daarop geen nieuwe reflectie pleegt, als wel de gekende standpunten nog eens herkauwt, en dus enigszins fungeert als een Chambre de rémâchage. Dat is het goed recht van de senaat, al was het maar omdat daar dezelfde argumenten toch anders kunnen worden gewogen dan in de Tweede Kamer”.

Schimmenspel

“Toch vraag ik me af of het in dit stadium nog daarover moet gaan. Ik krijg de indruk dat ‘zakelijke’ argumenten er nog veel toe doen in de discussie. Normalisering is en blijft een geloofs-, zo men wil gevoelskwestie. Je bent voor, omdat je in wezen geen verschil ziet tussen ambtenaren of werknemers: beide zijn van de baas afhankelijke loonslaven. Je bent tegen omdat een medewerker van de overheid een bijzondere rol vervult, die een veelheid van extra rechten en plichten met zich brengt. Dat gaat de keuze van de Eerste Kamer, als het ooit zo ver komt, bepalen. Op 27 september is in zekere zin een schimmenspel opgevoerd, waarin de besproken argumenten fungeerden als zwakke afschaduwingen waren van de werkelijke redenen om voor of tegen het voorstel te zijn”.

Volgens Bastiaansen bestaat de discussie over normalisering eigenlijk al sinds de invoering van de ambtelijke status: “in zoverre is het niet verbazend dat er niet te elfder ure nog allerlei nieuwe inzichten naar boven zijn komen borrelen bij de initiatiefnemers en de Kamerleden”.
Het hele debat gaat in feite om de visie van de verschillende partijen op de plaats van de overheid en de ambtenaar in onze maatschappij. Alle andere discussiepunten zijn volgens hem haarkloverijen over begrippen.
Aan de basis ligt een diep meningsverschil over de positie van de ambtenaar in onze maatschappij.

Lees de hele column van Barend Barentsen: ‘Heftige reflectie’ over de normalisering rechtpositie ambtenaar, CAOP, 10 oktober 2016: www.caop.nl

Verslag van vergadering van 27 september 2016 van Normalisering rechtspositie ambtenaren, Eerste Kamer: https://www.eerstekamer.nl

White Paper: wetsvoorstel ‘Normalisering rechtspositie ambtenaren’, CAOP, 27 september 2016: http://www.caop.nl

Lees meer over de positie en de rol van de ambtenaar in boek Ambtelijk vakmanschap en moreel gezag, door Gabriël van den Brink en Thijs Jansen, uitgave Stichting Beroepseer, 96 p., 2016: https://beroepseer.nl