Om transparant te zijn over het gebruik van algoritmen heeft de Justitiële Informatiedienst (Justid) een algoritmeregister gepubliceerd. Tegelijkertijd zijn met hulp van Justid ook andere algoritmen binnen het ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) openbaar gemaakt. Zoals van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) en het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB).

Grote impact

De algoritmeregisters van het ministerie van JenV geven inzicht in de algoritmen die het ministerie en haar uitvoeringsorganisaties gebruiken. Het gaat om algoritmen met een grote impact op burgers, groepen en organisaties. Bijvoorbeeld om te bepalen wie moet weten of een gevangenisstraf van iemand begint of eindigt. In de registers vind je informatie over:

• de situatie waarin het algoritme wordt gebruikt;
• de algemene werking van het algoritme;
• hoe ervoor gezorgd is dat het algoritme op een verantwoorde manier wordt ontwikkeld en gebruikt.

Een belangrijke reden voor het opzetten van een algoritmeregister door Justid is transparantie, aldus Marion Koopman, manager Persoonsinformatie van Justid. Volgens haar is het goed om duidelijk te maken wat een algoritme wel en niet doet. “We willen richting de maatschappij inzichtelijk maken wat een algoritme doet en waarom we een algoritme inzetten”.

Data scientist Demi Lamers van Justid: “Het algoritmeregister op de website begint met twee algemene en toegankelijke vragen. Iedereen moet kunnen zien: dit is de taak die we uitvoeren en dit is waarom we daar een algoritme bij gebruiken. Dat is de hoofdboodschap. Daarna komen er nog een aantal verdiepende vragen”.

Koppeling met algemeen register

In de loop van de tijd zullen steeds meer algoritmen worden toegevoegd. Daarnaast is het de bedoeling dat de JenV-algoritmen in het Algoritmeregister van de Nederlandse overheid komen te staan. Het register is eind 2022 gelanceerd.

JenV publiceert algoritmeregisters, Digitale Overheid, 13 april 2023: www.digitaleoverheid.nl/nieuws/justid-komt-met-algoritmeregister/

Justid start met algoritmeregister, Justid, 11 april 2023: www.justid.nl/actueel/nieuws/2023/04/11/justid-start-met-algoritmeregister

De algoritmeregisters van het ministerie van Justitie en Veiligheid, Rijksoverheid: www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-justitie-en-veiligheid/algoritmen

Algoritmeregister van de Nederlandse overheid gelanceerd, Digitale Overheid, 21 december 2022: www.digitaleoverheid.nl

Wat is en doet een algoritme? Zie: www.tudelft.nl/stories/articles/de-impact-van-algoritmes

U P D A T E

Algoritmetoezicht Autoriteit Persoonsgegevens is wassen neus, door W.J. Jongejan,Z Zorg ICT Zorgen, 28 juli 2023: https://zorgictzorgen.nl/algoritmetoezicht-autoriteit-persoonsgegevens-is-wassen-neus/

“Het ziet er dus naar uit dat de AP ten aanzien van de algoritmes vooralsnog voor lange tijd een tandeloze toezichthouder zal zijn als er niets verandert aan de voorwaarden waarbinnen zij moet opereren.
In de tussentijd maakt het gegeven dat er op papier nu een “echte“ toezichthouder voor algoritmes bestaat dat bedrijven, instituties of overheden er mee kunnen schermen dat de AP geen bezwaar hebben heeft gemaakt tegen bepaalde algoritmes. Daarmee legitimeert men het gebruik van die algoritmes en verwordt de AP tot een “officiële” legitimatie-machine.

Het is betreurenswaardig dat de overheid een toezichthouder creëert die de facto vleugellam is. Evenzo is het betreurenswaardig dat de AP akkoord is gegaan met een substantiële functie-uitbreiding zonder passend budget.

Zo verwordt toezicht tot een wassen neus”.

Algoritmeregister maakt ambtenaren zelfbewust, door Marjolein van Trigt, Binnenlands Bestuur, 15 mei 2023: www.binnenlandsbestuur.nl