In mijn au-pair jaren moest ik regelmatig een hele vakantie naar het buitenhuis met de kinderen. In dit geval een meisje van negen en een jochie van zeven. School had gezegd dat de kleine eigenlijk te moe was de laatste tijd en dat hij de herfstvakantie maar moest gebruiken om bij te slapen. Dat wilde dus zeggen ’s middags siesta en ’s avonds vroeg naar bed. «Maar ik heb vakantie, maar zij hoeft ook nog niet naar bed etc etc.» Neemt niet weg dat hij inderdaad heel moe was en die uren nodig had. Het meisje en ik, we hadden een heel systeem. We begonnen eind van de middag al met het schuiven met de klok. Resultaat: beide kinderen gingen bij donker naar bed. Het meisje voor luttele minuten, hij tot de volgende ochtend negen uur.
Op 10 juni 2017 schreef ik een stuk over de examens Frans op dit forum. Dat stuk had impact. De Inspectie voor het Onderwijs ging vragen hoe het zat, de Tweede Kamer stelde schriftelijke kamervragen, de NOS kwam met een groot item net als Radio1 en BNR Nieuwsradio. Ik ken geen krant die erover zweeg.
In de pers zoomde men in op vraag 35 van het VWO-examen. Het College voor Toetsen en Examens (CvTE) reageerde procedureel. Ze corrigeren hun fouten altijd en zouden dat ook nu weer doen, desnoods middels de normering mocht er onverhoopt, op een te laat moment een fout blijken. Immers geen enkele leerling mocht gedupeerd worden.

Een  samenvatting

Het examen VWO Frans is afgenomen op 19 mei. Mijn klacht bij het CvTE heb ik ingediend op 20 mei.
Over vraag 15
Il s’ agit en En effet zijn alle twee goed. En effet is beter.

En over vraag 35
B en C zijn synoniemen

Op 23 mei kreeg ik een onbevredigend antwoord en heb ik mijn klacht bij de Inspectie voor het Onderwijs neergelegd.

Op Tweede Pinksterdag 5 juni schreef ik de Inspecteur Generaal van de Inspectie om hulp. Zij twitterde me persoonlijk dat ze ermee aan de slag waren op 6 juni. Dat vond ik hoopvol snel.

Op woensdag 7 juni belde de Inspectie om te zeggen dat ze niet over de inhoud gingen. Dat was precies wat ik niet wilde horen.

Diezelfde dag schreef ik de minister van Onderwijs met de vraag wie er dan wel verantwoordelijk was.

Op vrijdag 9 juni deed ik wederom een beroep op de Inspectie toen helder werd dat zij niet gingen over de inhoud maar wel over misstanden.

Mijn brieven aan de Inspectie en aan de Minister heb ik toen samengevat voor het hier gepubliceerde stuk van zaterdag 10 juni. https://beroepseer.nl/blogs/onderwijs/fouten-in-examen-frans-die-niet-erkend-worden-en-tot-absurde-situaties-leiden/

De maandag daarop, de 12e juni, belde de Inspectie om mij te vertellen dat zij het CvTE hadden gevraagd naar de wijze waarop zij inhoudelijk de klachten van docenten hadden afgehandeld. Dat was goed nieuws en het kon nog voor de deadline verstreken was, verwerkt worden in het artikel dat Metronieuws inmiddels aan het schrijven was. (Artikel Goede antwoorden fout gerekend bij examen Frans (juni 2017) niet meer beschikbaar).

Diezelfde middag nog kreeg ik een mail van de Inspecteur Generaal van de Inspectie, mevrouw Vogelzang, waarin zij en personne reageerde op mijn mail van 9 juni. Ik merkte aan de toon van de mail dat zij het uitermate serieus nam. Ik was daar dankbaar om en blij mee.

Ondertussen was de NOS dus getipt en waren zij aan het bellen met het CvTE om hoor en wederhoor te plegen. Op camera wilden ze niet reageren, er kwam een schriftelijke verklaring. Daarin stond dat de procedures prima op orde waren en dat, mocht er op tijd een houtsnijdend signaal zijn afgegeven, dat vanzelfsprekenderwijs zou zijn gecorrigeerd. Dat was dinsdag 13 juni rond de lunch.

Het CvTE ontving klachten vanaf 19 mei. Die kan iedereen teruglezen op Facebook’s LT_Frans pagina. In die 26 dagen hebben ze geen houtsnijdende argumenten gelezen in de klachten van honderden docenten. Dit hebben ze 26 dagen kunnen volhouden. Tot Metronieuws begon te bellen voor hoor en wederhoor, de Inspectie begon te mailen, de NOS begon over een cameraploeg die vanmiddag wel even langs kon komen, en toen, na 20 jaar, na 26 dagen klachten over fouten in VWO, 33 dagen klachten over Havo en 30 dagen klachten over VMBO deden ze… Niks.

De volgende woensdagochtend 14 juni, toen de docenten de hoop hadden opgegeven, toen de Kamervragen waren gepubliceerd, https://pbs.twimg.com/media/DCOoSdWXgAQCwm5.jpg
toen de normering naar buiten kwam, kregen we te horen dat er inderdaad bij één vraag meerdere antwoorden mogelijk waren. 1 van de resterende 3 fouten werd toegegeven.

Die ene toegegeven fout

Als we ervan uitgaan dat die 27 dagen 100% van de tijd vormt die er zat tussen het Eindexamen VWO Frans en de publicatie van de normering, als we besluiten dat die 27 dagen 24 uur per dag hadden, dan zaten er ongeveer 648 uur tussen examinering en normering.

Als het CvTE dinsdag 12 juni rond de lunch nog zegt dat ze geen houtsnijdende argumenten hebben ontvangen in de voorgaande periode, is het dan niet bijzonder dat ze die wel gevonden hebben in de luttele uren tussen dinsdag lunch en woensdag ontbijt? Ervan uitgaande dat het CvTE de hele nacht heeft doorgewerkt, dan heeft het CvTE ongeveer 18 uur nodig gehad om ook maar één houtsnijdend argument te vinden die zich al 648 uur verstopte tussen al die klachten. Is echt slechts 2,77% van de tijd tussen examineren en normeren besteed aan de vele klachten?

Die ene toegegeven fout heeft een extra 0,1 opgeleverd in de normering. De N-Term zou 0,4 zijn maar omdat die ene fout op de valreep was ontdekt, werd de N-term 0,5.

Er waren 51 vragen. Dit wil zeggen dat je met 31 punten een 6 hebt. Als het antwoordmodel correct was geweest op het punt van vraag 15, dan had een kandidaat die 29 punten had gehaald, een 5,6 gescoord. Helaas kwam er geen aanvulling op het Correctievoorschrift want nu heeft die kandidaat slechts 28 punten. 28 punten is een 5,4. https://www.examenblad.nl/9336117/d/ex2017/omzet/vkf0qgpurb5q_havo_vwo/tabellen/17105_omzettingstabel.htm

Het verschil tussen 28 en 29 punten is 1. Het verschil tussen een 5,4 en een 5,6 zijn 0,2 punten. Hoe kan het CvTE dan met een royaal gebaar de toegegeven fout in vraag 15 compenseren met 0,1?

En even wat anders… Het CvTE geeft toe dat er veel klachten waren over het VWO examen Frans. Is het aannemelijk dat ze de allerstrengste normering in petto hadden voor alleen dat VWO-vak?

De N-term zou 0,4 zijn, weet u nog? Nu, door die op de valreep gevonden last minute toegegeven foute vraag 15, is die hele vraag gecompenseerd door 0,1.
Er is op VWO dit jaar geen vak zwaarder beoordeeld dan N 0,5:

(Vetgedrukt treft u de kernvakken… In het Frans «Je dis ça, je dis rien…» #askingforafriend)

Ik vind het bijzonder. Na in ieder geval 1 erratum en 3 toegegeven fouten zou de normering 0,4 worden, zwaarder dan alle andere vakken? De kandidaten VWO Frans hebben bij 7 vragen veel tijd verloren vanwege ondeugdelijkheden en ter compensatie van die extra op de drempel gevonden fout krijgen ze 0,5?

Ik denk dat het CvTE sowieso had bedacht dat de N-term 0,5 zou zijn. Immers scherper werd geen ander VWO-vak beoordeeld. Toen de telefoniste een rood hoofd kreeg hebben ze besloten te zeggen dat er inderdaad een foutje gevonden was, en dat ze die royaal zouden compenseren opdat geen enkele kandidaat gedupeerd zou worden. Een groots gebaar. Mooie sier. De situatie is opgelost. We hebben het niet meer over de niet-gecorrigeerde vragen 6 en 35. Als iemand hier nog over durft te zeuren! https://t.co/VkNOeeS9Fk

Het CvTE heeft die zeurende docenten een koekje van eigen deeg gegeven. «Jullie willen onze autoriteit niet erkennen? Prima. Dan laten wij jullie denken dat jullie gewonnen hebben. We verzetten gewoon de klok en jullie komen daar nooit achter».

Dat was bijna inderdaad zo gegaan. Ter illustratie, de knul van destijds zeven jaar is inmiddels vader en weet nog steeds niet dat hij ooit twee weken lang vijftien uur per nacht sliep.

Ik denk dat het CvTE die fout helemaal niet heeft gevonden en dat ze vraag 35 niet wilden corrigeren vanwege het journaal en dat ze dus maar 15 hebben gezegd. Zelfs die 2,77% van de tijd beschikbaar tussen examinering en normering hebben ze niet besteed aan het lezen van houtsnijdende argumenten.

Resterende vraag

Nu resteert de vraag of die N-term reëel zou zijn geweest bij een foutloos examen. Dat is lastig. Ten eerste omdat ik de laatste twintig jaar geen foutloos examen meer heb gezien, maar vooral omdat de kandidaten in een foutloos examen natuurlijk ook zelf fouten kunnen maken. Ter vergelijking neem ik even de Cito Luistertoets. Mijn VWO-klas scoorde op de onder verantwoording van het CvTE gemaakte Nationale Luistertoets gemiddeld een 6,6. Mijn hele goede klas heeft op dit Landelijke eindexamen een 5,8 gemiddeld gescoord. Tijdens de vier oefenexamens die ik heb afgenomen, heeft er één keer iemand een 5,3 gehaald. De rest was consequent overtuigend voldoende.

Zijn er dit jaar leerlingen met een 10 voor Frans? Als docenten steeds vijf vragen fout gokken, zijn er dan überhaupt nog wel leerlingen die een 10 halen? Hoe dan? Als je een 10 hebt, heb je vijf vragen niet begrepen. Hoe kun je dan een 10 hebben. Heeft iemand in den lande een leerling met een 10? Dat meisje van het Hyperion, met alleen maar negens en tienen, had zij Frans? Ik denk het niet. Zijn er mensen hun Cum Laude misgelopen door dit brakke examen? Hoe is het met dat meisje op Facebook dat vraag 6 goed had, toch het punt misliep en zakte op een tiende? Weet iemand dit?

Beste meneer Hendrikse, u had op 7 februari in uw mooie kamer van het College voor Toetsen en Examens toegezegd dat u de klachten dit jaar serieus zou nemen. En u hebt gezegd dat geen enkele leerling gedupeerd mocht worden door een fout in het eindexamen. Kunnen we het nog even over HAVO en VMBO hebben? Hoe hebt u bijvoorbeeld bij de HAVO de fouten 2,35 en 45 gecorrigeerd met N-Term 0?

Charlotte Goulmy, lerares Frans