Interview met Hester IJsseling: Ontwikkel een eigen taal om met elkaar over onderwijs te praten

In Beter Begeleiden Magazine van januari 2014 staat een interview met Hester IJsseling, leerkracht in het basisonderwijs in Amsterdam, filosoof en voortrekker van Beroepseer..
In het interview wordt onder meer gerefereerd naar het in oktober 2013 verschenen boek Het alternatief – Weg met de afrekencultuur in het onderwijs! waarvoor ze het hoofdstuk Over de verantwoordelijkheid van leraren heeft geschreven.

Ze vertelt dat het Breed Bestuurlijk Overleg haar momenteel sterk bezighoudt: “Dat overleg heeft samen met onderwijswethouder Pieter Hilhorst een stichting opgericht, Beter Primair Onderwijs genaamd, die een opbrengstgerichte kwaliteitscontrole gaat uitoefenen op alle Amsterdamse scholen. De aanpak lijkt al in beton gegoten, het handboek is al gedrukt. Het heeft mij onaangenaam getroffen dat dit top down gedropt is, zonder ruggespraak met de leraren, terwijl het toch de leraren zijn die de kwaliteit van het onderwijs daadwerkelijk moeten waarborgen. Ik stel mezelf de vraag hoe we als leraren de speelruimte kunnen vinden om dit initiatief naar ons toe te trekken, want ik kan niet aanvaarden dat leraren worden behandeld als onmondige kinderen – sterker nog, op een manier waarop leraren kinderen allang niet meer behandelen. Via blog en twitter en in de personeelskamer stel ik mijn collega’s in het primair onderwijs de vraag: wat is jouw opvatting van goed onderwijs? Hoe denk je daar het beste voor te kunnen zorg dragen?

Dat zoiets kan gebeuren – de oprichting van zo’n kwaliteitsbureau door besturen en gemeente – heeft te maken met het feit dat teveel leraren in het primair onderwijs geen visie uitdragen en niet weten, of in elk geval niet laten horen, waar ze voor staan. En ja, als je die ruimte niet vult, dan stapt een ander erin. Inmiddels heb ik een groep Amsterdamse denkende leraren bij elkaar die zich voorbereidt om samen met bestuurders en gemeente tot een gelijkwaardige dialoog te komen over invulling en vormgeving van de kwaliteitsaanpak. De vraag die daarbij centraal staat is: wat is goed onderwijs en hoe dragen we daar met elkaar het beste zorg voor? Bestuurders zouden denkende teams in het verwezenlijken van hun zelf geformuleerde ambities moeten faciliteren, in plaats van hen volkomen te negeren en in hun beroepseer te krenken”.

‘Opbrengstgericht werken’

IJsseling heeft het ook niet erg begrepen op ‘opbrengstgericht werken’. De interviewster suggereert dat de term, een economische uitdrukking… “ook gebruikt kan worden in de betekenis van: resultaat van verzamelen/wat het oplevert/de baat die men heeft van activiteiten. Dat zou ook kunnen gaan over observaties, leerkrachtgedrag, een kindgesprek, een oudergesprek, enzovoorts. Voor mij zijn opbrengsten breed: resultaten, prestaties, groei op alle mogelijke ontwikkelingsvlakken, het beheersen van brede vaardigheden, gedragsveranderingen, het verwerven van kennis”.

IJsseling gaat hier niet in mee: “Je kunt een mooie draai geven aan het woord ‘opbrengstgericht’, en zeggen: jij wilt toch ook dat je onderwijs wat oplevert? Maar je kunt niet verhelen dat het een economische term is, en woordkeuze heeft consequenties, dat mag je niet onderschatten. Ik wil dat mijn werk iets teweegbrengt, ja. En ik heb vrij helder welk ideaal me daarbij voor ogen staat. Maar om te zeggen dat het wat op moet leveren, dat is me te economisch gedacht. Je kunt het onderwijs niet runnen als een bedrijf. Daarom moet je mijns inziens ook niet over onderwijs praten in termen van input, output, opbrengsten en toegevoegde waarde. Onderwijs beantwoordt aan een heel andere logica en vraagt om een
andere taal”.

Lees het hele interview: Hester IJsseling, leerkracht en filosoof: ‘Voorkom zeker weten’, door Lidy Peters, Beter Begeleiden Magazine, een uitgave van de Landelijke Beroepsgroep voor Begeleiders in het Onderwijs, januari 2014: klik hier.

Het Amsterdams Kwaliteitsbureau – nieuwe ontwikkelingen, op blog Hester IJsseling: http://hesterij.blogspot.nl