Nieuwe GGZ-wet is gevaarlijk prutswerk, een bureaucratisch wangedrocht
Voor invoering van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) per januari 2020 is keer op keer gewaarschuwd. De wet zou niet uitvoerbaar zijn. Nu, zeven maanden later blijkt de waarschuwing niet voor niets. De wet leidt tot verwarring en frustratie bij alle partijen. GGZ-personeel is beland in een kafkaëske situatie. De wet waaraan twaalf jaar is gewerkt, gaat over de regeling van gedwongen behandeling voor mensen met een psychische stoornis.
In november 2019 publiceerden we de blog Explosie aan bureaucratie verwacht bij invoering Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg. Daarin stonden reacties van psychiaters en instellingen die duidelijk taal spraken. Bijvoorbeeld: “Dit is weer een flinke stap terug. Psychiaters moeten halve juristen worden om dit goed te doen”.
De mens verdwijnt uit beeld
Weekblad De Groene Amsterdammer wijdt een uitgebreid artikel aan de kwestie, getiteld De mens verdwijnt uit beeld, waarin de resultaten van een halfjaar durend onderzoek naar de dwangwet, uitgevoerd door Investico, platform voor onderzoeksjournalistiek. Gesproken is met ruim vijftig betrokkenen, onder wie zorgprofessionals, (vertegenwoordigers van) patiënten en familie, juristen en burgemeesters.
Een van de personen die nauw betrokken is geweest bij de totstandkoming van de wet is Rutger Kips van patiëntenbelangenvereniging MIND. Na lezing van het uiteindelijke resultaat slaakt hij een diepe zucht: “We begonnen met een makkelijk wetsvoorstel, en tien jaar later zitten we met een bureaucratisch gedrocht van heb ik jou daar“.
In de honderd pagina’s die de uiteindelijke wet is gaan tellen, zitten ruim dertig schriftelijke plichten voor de GGZ, vooral voor de geneesheer-directeur: naar de familie, het Openbaar Ministerie (OM), de burgemeester en soms zelfs de minister van Veiligheid.
Auteurs Emy Koopman en Catrien Spijkerman van het artikel in De Groene Amsterdammer:
“De een verscheurt ze, de ander trekt ze door de wc, weer een ander gooit ze in je gezicht, weet Claar Mooij. Brieven, soms meerdere per dag, die ze als psychiater van ggz-instelling Lentis in een eindeloze stroom op haar patiënten afvuurt. ‘Verschrikkelijke brieven’, geeft ze toe, in ‘zwaar juridisch jargon’. Toch verstuurt Mooij ze, omdat dit sinds 1 januari bij wet verplicht is. Patiënten moeten voortaan op de hoogte worden gebracht van iedere stap in de procedure van gedwongen zorg. ‘Formeel is het in hun eigen belang: zodat ze weten wat er gaat gebeuren en ze een klacht kunnen indienen.’
Maar onder patiënten zien de psychiater en haar collega’s bij iedere nieuwe brief de wanhoop toenemen. ‘Het gaat om heel kwetsbare mensen, vaak in ernstige psychische nood, soms erg achterdochtig. Wat denk je dat het voor effect heeft als je ineens een stuk of tien brieven van de ggz ontvangt? Ze zitten achter me aan, denk je dan.’ Veel patiënten lezen de brieven ook niet, merken Mooij en collega’s van andere ggz-instellingen. Eén patiënt probeerde zijn brieven zelfs in de fik te steken. Verpleegkundigen konden de brand nog net voorkomen”.
Lees het hele artikel ‘De mens verdwijnt uit beeld’ – Onderzoek De nieuwe Wet verplichte GGZ, door Emy Koopman en Catrien Spijkerman, De Groene Amsterdammer no 30, 22 juli 2020: www.groene.nl/artikel/de-mens-verdwijnt-uit-beeld
Onhoudbare situaties
RTV Noord besteedt ook aandacht aan de gevolgen van de nieuwe wet: Onveilige situaties in ggz-instellingen door nieuwe wet: ‘Het is vreselijk, echt vreselijk’.
Geïnterviewd is geneesheer-directeur Claar Mooij van Lentis, aanbieder van geestelijke gezondheidszorg, forensische gezondheidszorg en ouderenzorg in de provincies Groningen, Drenthe en Friesland.
Volgens Mooij zitten er denkfouten achter de wet die zorgen voor de onmogelijke situaties waar de behandelaars nu mee te maken hebben. Er moet echt wat gebeuren, want de situaties zijn niet alleen onhoudbaar in de kliniek tijdens de behandeling van verdachten, maar zorgt ook voor grote onvrede in de beroepsgroep: “De uitvoering en registratie is echt ongelofelijk ingewikkeld, dat werkt demoraliserend. Er zijn collega’s die zeggen: als dit niet verandert dan stop ik ermee”.
Lees het hele artikel Onveilige situaties in ggz-instellingen door nieuwe wet: ‘Het is vreselijk, echt vreselijk’, RTV Noord, 22 juli 2020: www.rtvnoord.nl
Explosie aan bureaucratie verwacht bij invoering Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg, Blogs Beroepseer, 19 november 2020: https://beroepseer.nl
Petitie Herzie de wet verplichte GGZ: www.herziedewetverplichteggz.nl/ (Website is niet meer actief) Zie: www.petities.com/a/245341
U P D A T E
Flinke toename acuut gedwongen opnamen psychiatrie, experts wijzen naar ‘kapotte wet’, door www.volkskrant.nl
Onderzoek Verwarde personen – Vaak een psychose en opvallend veel buitenlanders: de feiten over gedwongen opname, door
Trek onmiddellijk de stekker uit de nieuwe wet die de ggz verlamt, door Chefren ten Noever de Brauw, Trouw, 28 juli 2020: www.trouw.nl