Nederland presteert ondermaats op het gebied van de naleving van kinderrechten. Dat blijkt uit de resultaten van onderzoek van de internationale kinderrechtenorganisatie KidsRights in samenwerking met de Erasmus Universiteit Rotterdam en het Institute of Social Studies. Volgens het het KidsRights Index 2023-rapport daalde Nederland maar liefst 16 plaatsen naar de 20e positie op de ranglijst en viel daarmee voor het eerst buiten de top 10.

De daling wordt veroorzaakt door slechte scores in de domeinen gezondheid en gunstig klimaat voor de rechten van het kind. Op mondiaal niveau waarschuwt het rapport voor een wereldwijde polycrisis.

Resultaten Nederland en buurlanden

De KidsRights Index is een wereldranglijst die jaarlijks – sinds 2013 – meet hoe kinderrechten in 193 landen worden gerespecteerd op het gebied van 1) leven, 2) gezondheid, 3) onderwijs, 4) bescherming, 5) creëren van een gunstig klimaat voor de rechten van het kind. Voor 2023 is een zesde domein toegevoegd: klimaatverandering.

In de index van 2023 zakt Nederland van de 4e naar de 20e positie. Buurlanden Duitsland en België staan respectievelijk op de vijfde plaats en achttiende plaats.

Ondermaats

De grootste achteruitgang is te zien in Domein 5 (‘gunstig klimaat voor de rechten van het kind’). Hier scoort Nederland ondermaats op de indicator ‘beschikbaar budget’. Dit wil zeggen dat er naar rato van het budget van de Nederlandse overheid, maar een zeer laag percentage naar kinderen gaat. Ook haalt Nederland in dit domein de laagst mogelijke score op de indicator ‘belang van het kind’, wat betekent dat Nederland het beginsel van het belang van het kind onvoldoende toepast bij beslissingen die kinderen aangaan. Een andere significante daling voor Nederland wordt onder meer veroorzaakt door slechte scores in Domein 2 (gezondheid). Dit is bijvoorbeeld te verklaren door de huidige lange wachtlijsten in de jeugdzorg en jeugdbescherming.

Op vijf indicatoren boekte Nederland sinds 2015 al geen vooruitgang meer. Dit zijn de indicatoren: ‘non-discriminatie’, ‘respect voor de mening van het kind’, ‘wetgeving’, ‘middelen’ en ‘gegevens’.

Schending van kinderrechten

Volgens de KidsRights Index maakt Nederland zich schuldig aan schending van enkele fundamentele kinderrechten, onder andere op het gebied van jeugdzorg en jeugdbescherming. De staat kan namelijk niet de benodigde zorg of bescherming bieden voor een grote groep kwetsbare kinderen. Denk hierbij aan kinderen die afhankelijk zijn van jeugdzorg en jeugdbescherming, kinderen die in armoede leven of asielzoekerskinderen die leven in azc’s. Diverse overheidsinspecties sloegen recent nog alarm over de opvang van asielzoekerskinderen. Bovendien is er ook sprake van regionale kansenongelijkheid, waarbij bepaalde groepen Nederlandse kinderen minder toegang hebben tot onderwijs of jeugdzorg. Kinderen uit benadeelde groepen worden volgens het rapport onevenredig hard geraakt.

Marc Dullaert, oprichter en voorzitter van KidsRights is uiterst kritisch:

“Deze dramatische cijfers zijn een terugslag van jarenlang slecht beleid op het gebied van kinderrechten. De VN heeft dit al vaker aangekaart en met de aanbevelingen en zorgen is in de afgelopen jaren niets gebeurd. We schieten als Nederland over de gehele linie tekort op het gebied van kinderrechten, denk hierbij aan jeugdzorg, jeugdbescherming, kinderparticipatie en discriminatie. Door de stijging van het kinderarmoedecijfer zijn er nu nog meer kinderen die minder kansen krijgen. Bovendien zien we dat we in Nederland vooral bezig zijn met problemen op de korte termijn op te lossen. Nederland behoort tot de rijkste landen ter wereld, maar presteert op het gebied van kinderrechten ondermaats. Met dit rapport willen we dringend aandacht vragen om de bescherming van kinderrechten in Nederland te waarborgen. De overheid, maatschappelijke organisaties en belanghebbenden moeten samenwerken om inclusief beleid en programma’s te ontwikkelen die regionale verschillen verminderen en gelijke kansen voor alle kinderen bevorderen.”

Over het algemeen toont het rapport meer achteruitgang in plaats van vooruitgang op het gebied van kinderrechten wereldwijd. Dit is mede te verklaren door het feit dat de meeste landen nog niet hersteld zijn van de coronacrisis, waarna er andere crisissen op de wereld af kwamen zoals de oorlog in Oekraïne.
Slechts vier landen wisten hun rangorde te verbeteren: Griekenland, Koeweit, Oekraïne (op basis van een beoordeling van de situatie voorafgaand aan de oorlog) en Oezbekistan. Niettemin is de algemene toestand wereldwijd alarmerend te noemen.
Geen van de 193 landen behaalde een hoge score bij individuele beoordelingen in de domeinen 1 tot 4. Ze ontvingen allemaal een ‘gemiddelde’ of ‘lage’ score.

Downloaden KidsRights Index 2023, juni 2023: www.kidsrights.org/nl/onderzoek/kidsrights-index/

KidsRights Index 2023: ‘Nederland daalt 16 plaatsen op KidsRights Index en schendt een aantal fundamentele kinderrechten, KidsRights, 25 juni 2023: www.kidsrights.org/

Afbeelding bovenaan zie: www.kidsrights.org/research/kidsrights-index/